“Mu Be ni Muzamao O Munde Mwahali a Bahedeni”

“Mu fanane likute ni batu kamukana; mu late banabahabo mina.”—1 PITROSI 2:17.

1, 2. (a) Muñoli yo muñwi wa makande n’a buleziñi ka za Lipaki za Jehova? (b) Ki kabakalañi Lipaki za Jehova ha ba tundamena muzamao o munde?

LILIMONYANA kwamulaho, muñoli wa makande wa kwa Amarillo, mwa Texas, ili kwa United States, n’a potezi likeleke ze fitana-fitana mwa silalanda mi a biha za n’a fumani. Ku yena, n’e li sikwata si li siñwi fela se ne si zwile mubano. N’a ize: “Ka lilimo ze talu, ne ni yanga kwa mikopano ya sikiliti ya ka silimo ya Lipaki za Jehova kwa makopanelo a Amarillo Civic Center. Ha ne ni kopananga ni bona, ne ku si na ya n’a zuba, ku nwa bucwala, kamba ku tapaula. Na li ku simwa ni sa boni sicaba se si kenile, se si ikutekile hahulu, se si tinile hande, ili se si na ni silikani inge bona.” Litaba ze cwalo ze ambola za Lipaki za Jehova se li hatisizwe hañata. Ki kabakalañi Lipaki ha ba lumbiwanga ki batu ba ba sa lapeli ni bona?

² Hañata, muzamao o munde wa batu ba Mulimu ki ona o tisanga kuli ba lumbiwe. Hailif’o mizamao ya ba bañata i ya i sinyeha hahulu, Lipaki za Jehova ba nga kuli ku ba ni mizamao ye kenile ki tamo, ili kalulo ya bulapeli bwa bona. Ba ziba kuli likezo za bona li ama mw’a ngelwa Jehova ni mizwale ba bona ba Sikreste ni kuli muzamao wa bona o munde u tiisa litaba ze ba kutaza. (Joani 15:8; Tite 2:7, 8) Kacwalo ha lu boneñi mo lu kona ku tundamenena muzamao o munde ni ku zwelapili ku bukeleza cwalo libubo le linde la Jehova ni Lipaki za hae. Lu ka bona ni mo lu tusehela ha lu eza cwalo.

Lubasi lwa Sikreste

3. Mabasi a Sikreste a tokwa ku silelezwa kwañi?

³ M’u nge muzamao wa luna mwa lubasi. Buka ye bizwa Die Neuen Inquisitoren: Religionsfreiheit und Glaubensneid (Babatisisi  Ba Banca: Tukuluho ya Bulapeli ni Muna wa Bulapeli), ya bo Gerhard Besier ni Erwin K. Scheuch, i li: “Kwa [Lipaki za Jehova] lubasi ki nto ye tokwa ku silelezwa hahulu.” Taba yeo ki ya niti, mi kacenu lubasi lu tokwa ku silelezwa kwa lika ze ñata. Bana ba bañwi ha ba “utwi bashemi ba bona” mi ba bahulu ba bañwi ha ba “na lilato la taho” kamba ha ba “koni ku iswala.” (2 Timotea 3:2, 3) Mwa mabasi, ba ba nyalani ba itwanisanga, bashemi ba nyandisa bana ba bona kamba ku sa ba babalela, mi bana ba ipangula, ku itusisa maswe milyani ye kola ni ku eza buhule, kamba ku toba fa lapa. Zeo kaufela ki muselo wa kukuezo ye sinya ya ‘moya wa lifasi.’ (Maefese 2:1, 2) Lu tokwa ku sileleza mabasi a luna kwa moya w’o. Kamukwaufi? Ka ku mamela kelezo ni ketelelo yeo Jehova a file lilama za lubasi.

4. Lilama za lubasi lwa Sikreste ba mwa litamo lifi yo muñwi ku yo muñwi?

⁴ Bo munna ni musali ba Sikreste ba ziba kuli mwa sibeli sa bona, ba mwa litamo za lilato, za kwa moya, ni za kwa mubili. (1 Makorinte 7:3-5; Maefese 5:21-23; 1 Pitrosi 3:7) Bashemi ba Sikreste ba mwa tamo ye buima kwa bana ba bona. (Liproverbia 22:6; 2 Makorinte 12:14; Maefese 6:4) Mi bana mwa malapa a Sikreste ha ba nze ba hula, ba ituta kuli ni bona ba na ni litamo za bona. (Liproverbia 1:8, 9; 23:22; Maefese 6:1; 1 Timotea 5:3, 4, 8) Kuli litamo za mwa lubasi li petiwe, ku tokwahala buikatazo, tundamo, ni moya wa lilato ni buitomboli. Kono lilama kaufela za lubasi ha ba peta litamo z’a ba file Mulimu, f’ohe ba fita fa ku tusana ni ku tusa puteho. Mi sihulu, ba kuteka Mutateki wa lubasi, yena Jehova Mulimu.—Genese 1:27, 28; Maefese 3:15.

Kopano ya Mizwale ba Sikreste

5. Lu fumana lituso mañi mwa ku kopananga ni Bakreste ba bañwi?

⁵ Luna Bakreste hape lu tamehile ku tusa  balumeli ba bañwi mwa puteho mi, mane, ni bote ba ba li ‘banabahabo luna . . . mwa lifasi.’ (1 Pitrosi 5:9) Kuli lu eze hande mwa tumelo, ku itingile fa swalisano ya luna ni puteho. Ha lu kopana ni Bakreste sina luna, sango sa bona ni luna sa lu tiisa mi lu ikola lico za kwa moya ze tiisa ze lukiswa ki “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.” (Mateu 24:45-47) Ha lu ba ni butata, lwa kona ku kupa mizwale ba luna kelezo ye nde ye tomile fa likuka za mwa Mañolo. (Liproverbia 17:17; Muekelesia 4:9; Jakobo 5:13-18) Ha lu li mwa butokwi, mizwale ba luna ha ba lu yubeki. Ki tohonolo kwa butuna ku ba mwa kopano ya Mulimu!

6. Paulusi n’a bonisize cwañi kuli lu mwa tamo ya ku tusa Bakreste ba bañwi?

⁶ Kono ha lu li mwa puteho haki kuli lu n’o fiwanga fela tuso; ni luna lu tokwa ku fana. Mane, Jesu n’a ize: “Ku na ni mbuyoti mwa ku fana, ye fita ye mwa ku fiwa.” (Likezo 20:35) Muapositola Paulusi n’a talusa sihulu za moya wa bufani ha n’a ñozi kuli: “Lu swale ka tata buipulelo bwa sepo ya luna, lu sa zikinyehi. Kakuli Yena ya lu sepisize, ki Ya sepahala. A lu babalelane, kuli lu susumezane mwa lilato ni mwa misebezi ye minde. Lu si ke lwa tuhela liputeho za luna, mo ba ezeza ba bañwi; kono lu kutazane, sihulu ka ku bona kuli lizazi le lituna li sutelezi.”—Maheberu 10:23-25.

7, 8. Lu bonisa cwañi moya wa bufani mwa puteho ya luna hamoho ni kwa Bakreste ba mwa linaha ze ñwi?

⁷ Mwa puteho, lu peta “buipulelo bwa sepo ya luna” ha lu alaba kwa mikopano kamba ku peta ze ñwi mwa tukiso. Buikatazo b’o kaniti bw’a susueza mizwale ba luna. Hape lu ba susueza ha lu ca makande ni bona mikopano i si ka kala kale ni ha se i felile. Yeo ki nako ye lu kona ku tiisa bafokoli, ku tiisa ba ba lembwalile, ni ku omba-omba bakuli. (1 Matesalonika 5:14) Bakreste sakata ba fana ka linzila zeo, ba sa kata-kati. Leo ki lona libaka batu ba bañata ba ba tahanga kwa mikopano ya luna lwa pili ha ba susumezwanga ki ku latana kwa luna ko ba itemuhelanga.—Samu 37:21; Joani 15:12; 1 Makorinte 14:25.

⁸ Niteñi, haki ba mwa puteho ya luna fela be lu lata. Lu lata ni kopano kaufela ya mizwale mwa lifasi kaufela. Ki kabakaleo mwa Mandu a Mubuso ha ku na ni mbokisi ya linubu za Mali a Mandu a Mubuso. Ndu ya luna ya Mubuso mwendi i iketile, kono lu ziba kuli Bakreste ba bañwi b’a likiti-kiti mwa linaha ze ñwi ha ba na hande kwa ku kopanela. Ha lu fa linubu za Mali a Mandu a Mubuso, lu bonisa kuli batu bao lwa ba lata nihaike ha lu ba zibi ka butu.

9. Ki lifi libaka le lituna Lipaki za Jehova ha ba latana?

⁹ Lipaki za Jehova ba latanelañi? Libaka kikuli Jesu n’a ba laezi kuli ba latane. (Joani 15:17) Mi ku latana kwa bona ki bupaki bwa kuli moya wa Mulimu u ku bona ka buñwi ni ka sikwata. Lilato ki kalulo ya “muselo wa Moya.” (Magalata 5:22, 23) Lipaki za Jehova ha ba nze ba ituta Bibele, ku ya kwa mikopano ya Sikreste, ni ku tundamena ku lapela ku Mulimu, ba ba ni lilato nihaike kuli ‘lilato la ba bañata li folile’ mwa lifasi mo ba pila.—Mateu 24:12.

Ku Pilisana ni Nyangela

10. Lu tamehile ku ezañi kwa nyangela?

¹⁰ “Buipulelo bwa sepo ya luna” bwa n’a bulezi Paulusi bu lu hupulisa tamo ye ñwi. Buipulelo bwa sepo b’o bu kopanyeleza musebezi wa ku shaela taba ye nde ku ba ba si ka ba kale mizwale ba luna ba Sikreste. (Mateu 24:14; 28:19, 20; Maroma 10:9, 10, 13-15) Bukutazi b’o ki mufuta o muñwi wa bufani. Kuli bu eziwe, ku tokwahala nako, buikatazo, buitukiso, ku ituta, ni ku itusisa za luna. Niteñi, Paulusi n’a ñozi hape kuli: “Ni cile sikoloti kwa Magerike ni kwa Mañete, ku ba ba talifile ni ku ba ba sa zibi se siñwi. Kiha ni li,  haili na, n’itukiselize ku y’o bulela Evangeli ni ku mina ba ba mwa Roma.” (Maroma 1:14, 15) Sina Paulusi, haike lu tokwe lukato ha lu nze lu lifa “sikoloti” seo.

11. Ki lifi likuka ze peli za mwa Mañolo ze ama mo lu pilisanela ni ba mwa lifasi, kono niteñi lu hupulañi?

¹¹ Kana ku na ni ze ñwi ze lu tamehile ku ezeza ba ba si balumeli sina luna? Kaniti li teñi. Lwa ziba luli kuli “lifasi kamukana li lapalezi mwatas’a ya maswe.” (1 Joani 5:19) Lwa ziba kuli Jesu n’a bulezi ka za balutiwa ba hae kuli: “Hasi ba lifasi, sina na ha ni si wa lifasi.” Nihakulicwalo, lu pila mwa lifasi, lwa ipyanga ku lona, mi lu tusiwa ki lisebelezo za lona. (Joani 17:11, 15, 16) Kacwalo lu na ni litamo kwa nyangela mo lu pila. Ki lifi zona zeo? Muapositola Pitrosi n’a alabile puzo yeo. Jerusalema ha ne i li fakaufi ni ku shandaulwa, n’a ñolezi Bakreste ba kwa Asia Minor liñolo, mi kalulo ya liñolo leo i lu tusa ku pilisana ka tikanyo ni ba mwa lifasi.

12. Bakreste ki “ba ku sili ni baenyi” kamukwaufi, mi kabakaleo, ba swanela ku ambukañi?

¹² Pili, Pitrosi n’a ize: “Balatiwa, na mi kutaza kaha mu li ba ku sili ni baenyi, ni li: Mu sabe litakazo ze maswe, ze lwanisa [moyo, NW].” (1 Pitrosi 2:11) Ka swanisezo, Bakreste ba niti ki “ba ku sili ni baenyi” kakuli nto ye tuna hahulu mwa bupilo bwa bona ki sepo ya ku fumana bupilo bo bu sa feli. Batoziwa ba ka ya kwa lihalimu mi “lingu ze ñwi” bona ba ka pila mwa paradaisi fa lifasi. (Joani 10:16; Mafilipi 3:20, 21; Maheberu 11:13; Sinulo 7:9, 14-17) Kono cwale litakazo ze maswe ki lika mañi? Ku zeo ku na ni lika ze cwale ka takazo ya ku fuma, takazo ya libubo, litakazo za buhule, ni litakazo ze talusizwe ku ba “muna” ni “sebelezo ya milimu.”—Makolose 3:5; 1 Timotea 6:4, 9; 1 Joani 2:15, 16.

13. Litakazo ze maswe ki “ze lwanisa moyo” wa luna cwañi?

¹³ Litakazo ze cwalo luli ki “ze lwanisa moyo” wa luna. Li sinya silikani sa luna ni Mulimu mi kacwalo li beya mwa kozi sepo ya luna ya Sikreste (ona “moyo,” kamba bupilo bwa luna). Ka mutala, ha lu kala ku tabela za buhule, lu kona ku itahisa cwañi sina “sitabelo se si pila, se si kenile, se si kateleha ku Mulimu”? Haiba lu komiwa ki takazo ya ku fuma, lu kona cwañi ku ‘bata pili mubuso’? (Maroma 12:1, 2; Mateu 6:33; 1 Timotea 6:17-19) Se sinde hahulu ki ku likanyisa Mushe, ku ambuka tutwa twa lifasi, ni ku tukufalelwa ku sebeleza pili Jehova mwa bupilo bwa luna. (Mateu 6:19, 20; Maheberu 11:24-26) Seo ki sisupo se si ka lu tusa hahulu ku pilisana ka tikanyo ni ba lifasi.

“Mu Be ni Muzamao O Munde”

14. Ki kabakalañi luna Bakreste ha lu ikataza ku ba ni muzamao o munde?

¹⁴ Pitrosi n’a zwezipili ku bulela sikuka se siñwi sa butokwa, kuli: “Mu be ni muzamao o munde mwahali a bahedeni, kuli bakeñisa litaba ze ba mi seba ka zona, inge ki mina lisinyi, ba lemuhe misebezi ya mina ye minde, mi ba lumbe Mulimu zazi l’a ka ba potela.” (1 Pitrosi 2:12) Kakuli lu Bakreste, lu ikataza ku ba mitala ye minde. Lwa itiisa hahulu kwa sikolo. Kwa mibeleko ya luna, lu beleka ka t’ata ni ka busepahali—y’a lu zamaisa nih’a li ya t’ata. Mwa linyalo m’o yo muñwi a si mulumeli, munna kamba musali wa mulumeli wa itiisa hahulu ku latelela likuka za Sikreste. Fokuñwi ku t’ata, kono lu ziba kuli muzamao wa luna o munde u tabisa Jehova mi hañata u banga bupaki ku ba ba si Lipaki.—1 Pitrosi 2:18-20; 3:1.

15. Lu ziba cwañi kuli muzamao o munde wa Lipaki za Jehova wa zibahala hahulu?

¹⁵ Litaba ze hatisizwe mwahal’a lilimo ze felile li bonisa kuli buñata bwa Lipaki za Jehova ba konile ku ba ni muzamao o munde. Ka mutala, mutende wa kwa Italy o bizwa Il Tempo n’o bihile kuli: “Batu ba ba beleka ni Lipaki za Jehova ba talusa kuli Lipaki ki babeleki ba ba sepahala; ki balumeli ba batuna hahulu ku eza kuli mane ki ziyezi; niteñi,  ba lukelwa ku kutekwa kabakala busepahali bwa bona.” Mutende wa Herald wa kwa Buenos Aires, mwa Argentina, n’o ize: “Lipaki za Jehova ba bonahezi ka lilimo-limo ku ba ba miswalo, ba ba ikutekile, ba ba si na businyi, ili ba ba saba Mulimu.” Caziba wa kwa Russia ya bizwa Sergei Ivanenko n’a ize: “Lipaki za Jehova ba zibahala mwa lifasi kaufela sina batu ba ba mamela hahulu mulao mi sihulu ka moya wa bona o munde kwa ku lifa mitelo.” Muzamaisi wa sisa se siñwi mwa Zimbabwe m’o Lipaki za Jehova ne ba ezelize mukopano wa bona n’a ize: “Ni bonanga Lipaki ba bañwi inze ba nopa-nopa mapepa ni ku kenisa tulimbalimba. Sisa si siyalanga si kenile ku fita mo ne si bezi pili. Bashimani ni basizana ba mina ba ikutekile. Kambe ki na, kambe lifasi kaufela li tezi fela Lipaki za Jehova.”

Ku Ipeya Kwatasi kwa Sikreste

16. L’u nga cwañi babusi, mi ki kabakalañi?

¹⁶ Pitrosi hape u bulela ka za mo l’u ngela babusi. U li: “Kabakala Mulena, mu ipeye kwatasi a ba ba inzi fa bulena kaufela bo bu tomilwe ki batu; nihaiba ku mulena, kakuli ki yena yo mutuna; nihaiba kwa babusisi, kakuli ba lumilwe ki yena ku fa ba ba eza maswe mulatu, ni ku kuteka ba ba eza hande. Ki sona s’a lata Mulimu, kuli ka ku eza hande, mu tibe milomo ya batu ba likuba, ba ba sa zibi se siñwi.” (1 Pitrosi 2:13-15) Lu itebuha lituso ze tiswa ki mulonga o busa ka kozo, mi ka kelezo ya Pitrosi, lu latelela milao ya ona ni ku lifa mitelo ya luna. Ki niti kuli milonga i na ni tukelo ye filwe ki Mulimu ya ku fa balobi ba mulao koto, kono sihulu ki “kabakala Mulena” ha lu ipeya kwatas’a babusi. Ki tato ya Mulimu. Hape, ha lu lati ku nyazahalisa Jehova ka ku otelwa bufosi.—Maroma 13:1, 4-7; Tite 3:1; 1 Pitrosi 3:17.

17. “Batu ba likuba” ha ba lu lwanisa, lu kona ku ba ni sepo mañi?

¹⁷ Ka bumai, babusi ba bañwi ba ba si na kutwisiso ba lu nyandisanga kamba ku lu lwanisa ka linzila ze ñwi—inge cwalo ka ku tisa kuli lu sinyehe libizo. Niteñi, ka nako ya Jehova, mashano a bona a’ beiwanga fa nalela, mi “milomo” ya bona ya tibiwanga nka! Muzamao wa Sikreste o se lu kalile kale ku zibahala ka ona wa bonisanga buniti. Ki lona libaka makwambuyu ba mulonga ba ba sepahala ha ba lu lumbanga hañata kuli lu batu ba bande.—Maroma 13:3; Tite 2:7, 8.

Batanga ba Mulimu

18. Ka ku ba Bakreste, lu kona ku pima ka linzila lifi ku itusisa maswe tukuluho ya luna?

¹⁸ Pitrosi cwale u lemusa kuli: “Mu ba ba lukuluhile, kono mu si ke mwa eza bulukuluhi bwa mina kubo ya ku apesa bumaswe; kono mu izamaise sina batanga ba Mulimu.” (1 Pitrosi 2:16; Magalata 5:13) Kacenu, zibo ya luna ya ku ziba hande Bibele i lu lukulula kwa lituto za buhata za bulapeli. (Joani 8:32) Hape, lu lukuluhile ku pila mo lu latela, mi lwa kona ku iketela za ku eza. Niteñi, ha lu itusisi maswe tukuluho ya luna. Ha lu keta balikani, liapalo, mibonahalelo, ni za ku itabisa ka zona—nihaiba lico ni lino—lu hupula kuli Bakreste sakata ki batanga ba Mulimu, isi baitati. Lu keta ku sebeleza Jehova ku fita ku ba batanga kwa litakazo za nama ya luna kamba kwa mitinelo ni mikwa ya silifasi.—Magalata 5:24; 2 Timotea 2:22; Tite 2:11, 12.

19-21. (a) L’u nga cwañi ba ba mwa litulo za bubusi? (b) Ba bañwi ba bonisize cwañi lilato la ‘ku lata banabahabo luna’? (c) Ki ifi tamo ya luna ye tuna ka ku fitisisa?

 ¹⁹ Pitrosi u sa bulela, u li: “Mu fanane likute ni batu kamukana; mu late banabahabo mina; mu sabe Mulimu; mu kuteke mulena.” (1 Pitrosi 2:17) Bakeñisa kuli Jehova Mulimu u lumeleza batu ku ba ni litulo za bubusi, lu kuteka batu bao ka swanelo. Mane lwa lapela ka za bona, ilikuli ite lu lumelelwe ku peta bukombwa bwa luna ka kozo ni ka buipeyo bwa silumeli. (1 Timotea 2:1-4) Kono hape, lu ‘lata banabahabo luna.’ Kamita lu bata ku tusa mizwale ba luna ba Sikreste, isiñi ku ba eza maswe.

²⁰ Ka mutala, naha ye ñwi ya mwa Africa ha ne i bile ni ndwa ya mukowa, muzamao wa Sikreste wa Lipaki za Jehova n’o zwile mubano. Mutende wa kwa Switzerland o bizwa Reformierte Presse n’o bihile kuli: “Ka 1995, kopano ya African Rights . . . ne i konile ku fa bupaki bwa kuli likeleke kaufela, kwand’a Lipaki za Jehova, ne li lwanile [mwa ndwa yeo].” Linaha ze ñwi ha li t’o utwanga ka za likezo ze situhu zeo, Lipaki za Jehova mwa Yurope kapili-pili ba lumela lico ni milyani kwa mizwale ba bona ni ba bañwi mwa naha ye n’e sukuluka yeo. (Magalata 6:10) Ne ba latelezi ze i bulela Liproverbia 3:27 kuli: “U si ke wa hana ku tusa ka swanelo, m’o konela ku fana, u fane.”

²¹ Kono ku na ni tamo ye ñwi ye lu na ni yona ye tuna ku fita ya likute le lu lukela ku fa babusi mi mane ni lilato le lu lukela ku lata ka lona mizwale ba luna. Ki ifi yona yeo? Pitrosi n’a ize: “Mu sabe Mulimu.” Lu tamehile hahulu ku Jehova ku fita ku mutu ufi kamba ufi. Lu bulelelañi cwalo? Mi lu kona ku peta cwañi litamo za luna ku Mulimu mi ka nako ye swana ni kwa babusi? Lipuzo zeo li ka alabiwa mwa taba ye tatama.

Kana Mwa Hupula?

• Bakreste ba mwa litamo lifi mwa lubasi?

• Lu kona ku bonisa cwañi moya wa bufani mwa puteho?

• Lu mwa litamo lifi kwa nyangela?

• Ki lifi lituso ze ñwi ze tahiswanga ki ku ba kwa luna ni muzamao o munde?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 9]

Lubasi lwa Sikreste lu kona ku tahisa cwañi tabo ye tuna?

[Maswaniso a fa likepe 10]

Ki kabakalañi Lipaki za Jehova ha ba latana?

[Maswaniso a fa likepe 10]

Kana lwa kona ku lata mizwale ba luna niha lu sa ba zibi ka butu?