Kimululo ku Ba Ba Nyanda

MWA lilimo-limo ze fitile, puzo ka za libaka Mulimu h’a tuhelela manyando ku ba teñi se i zingile baituti ba za mihupulo ya batu, hamoho cwalo ni baituti ba za bulapeli. Ba bañwi ba pihelezi kuli kabakala kuli Mulimu ki ya m’ata ote, u lukela ku ba yena ya tahisa manyando. Muñoli wa hatiso ye bizwa The Clementine Homilies, ili litaba za ku ikupulela ze n’e ñozwi mwa lilimo za ma-100, u li Mulimu u busa lifasi ka mazoho a mabeli. Ka Diabulosi, ili “lizoho la nzohoto,” u tahisa manyando, mi ka Jesu, ili “lizoho la bulyo,” w’a pulusa ni ku fuyaula batu.

Ba bañwi ba li manyando h’a yo, kakuli ba palelwa ku lumela kuli Mulimu wa kona ku tuhelela manyando ku ba teñi nihaisi yena ya a tahisa. Mary Baker Eddy n’a ñozi kuli: “Bumaswe haki nto ya luli, mi ha bu na mutomo. Sibi, makulanu, ni lifu ha ne li k’a ngiwa kuli haki za luli, ne li si ke za ba teñi.”—Science and Health With Key to the Scriptures.

Kabakala lika ze maswe ze ezahezi kwamulaho, sihulu ku zwelela mwa ndwa ya lifasi ya pili ku to fita ni kacenu le, ba bañata ba fitile fa ku nahana kuli Mulimu h’a koni ku tibela manyando. Caziba wa Mujuda ya bizwa David Wolf Silverman u li: “Mo ni bonela na, pulao ye tuna ya Majuda ni batu ba bañwi mwa Ndwa ya Lifasi ya II i bonisize kuli Mulimu haki ya m’ata ote.” N’a zwezipili kuli: “Haiba Mulimu u na ni ku utwisiswa ka nzila ye ñwi, u zibe kikuli bunde bwa Hae bu zamaelela ni bumaswe, mi ku kona fela ku ba cwalo haiba haki ya m’ata ote.”

Niteñi, ku bulela kuli Mulimu ni yena wa ekezanga kwa manyando, kuli h’a koni ku a tibela, kamba kuli manyando haki nto ya luli ha ku omba-ombi hahulu ba ba nyanda. Mi sa butokwa ni ku fita kikuli litumelo ze cwalo ha li lumelelani ni mwa inezi Mulimu ya lukile, ya m’ata, ili ya lilato ya bulezwi mwa Bibele. (Jobo 34:10, 12; Jeremia 32:17; 1 Joani 4:8) Kacwalo, Bibele i bulelañi ka za libaka manyando h’a tuhelezwi ku ba teñi?

Manyando N’a Kalile Cwañi?

Mulimu n’a si ka bupa batu kuli ba nyande. Kono n’a bupile batu ba babeli ba pili, bo Adama ni Eva inze ba na ni mibili ni minahano ye petehile, a lukisa simu ye nde kuli i be lihae la bona, mi a ba fa musebezi o munde o tabisa. (Genese 1:27, 28, 31; 2:8) Niteñi, tabo ya bona ne i ka zwelapili fela ha ne ba ka kuteka bubusi bwa Mulimu ni tukelo ya hae ya ku atula ze li ze nde ni ze maswe. Taelo ya Mulimu yeo ne i yemelwa ki kota ye n’e bizwa “kota ya ku ziba bunde ni bumaswe.” (Genese 2:17) Bo Adama ni Eva ne ba ka bonisa kuli ne ba ipeya ku Mulimu ha ne ba ka utwa taelo ya ku sa ca kwa kota yeo. *

Ka bumai, bo Adama ni Eva ne ba palezwi ku utwa Mulimu. Sibupiwa sa moya se ne si ipanguzi, seo hasamulaho ne si til’o bizwa kuli ki Satani Diabulosi, ne si kolwisize Eva kuli ku utwa Mulimu ne ku sa mu  tusi. Mane sa li, Mulimu n’a tibela Eva ku ba ni nto ye lakazeha hahulu: tukuluho, tukelo ya ku iketela ze nde ni ze maswe. Satani n’a ize Eva ha n’a ka ca kwa kota, ‘meto a hae n’a ka tona, mi n’a ka ba sina mulimu, a zibe bunde ni bumaswe.’ (Genese 3:1-6; Sinulo 12:9) Eva a kwashekiwa ka sepo ya kuli n’a ka ba ni tukuluho, a ca tolwana ye n’e hanisizwe, mi hamulahonyana, Adama ni yena a eza cwalo.

Ka lona zazi leo ka sibili, bo Adama ni Eva ba kala ku kutula muselo wa bukwenuheli bwa bona. Ka ku hana puso ya Mulimu, ba latehelwa ki silelezo ni limbuyoti ze ne ba ikola ha ne ba utwa Mulimu. Mulimu a ba lundula mwa Paradaisi mi a li ku Adama: “Lifasi li kutilwe kabakala hao; u ka ca za lona ka tata, ka mazazi kaufela a ku pila kwa hao. U ka ca buhobe ka mifufuzo ya pata ya hao, mane u kutele mwa mubu.” (Genese 3:17, 19) Bo Adama ni Eva ba kenelwa ki makulanu, ku utwa butuku, mane ni lifu. Manyando a kenela batu cwalo.—Genese 5:29.

Ku Tatulula Taba

Mutu a kana a buza kuli, ‘Kana Mulimu n’a sa koni ku libala fela za sibi sa bo Adama ni Eva?’ Batili, kakuli ku eza cwalo ne ku ka ekeza fela kwa ku tompolola m’ata a hae, mwendi mane ni ku tahisa kuli kwapili ku be ni bukwenuheli bo buñwi hape bo ne bu ka tahisa manyando a matuna ni ku fita. (Muekelesia 8:11) Hape, ku tuhelela ku sa utwa k’o ne ku ka tahisa kuli Mulimu ni yena a abane mwa bufosi b’o. Mushe, muñoli wa Bibele u lu hupulisa kuli: “Musebezi wa [Mulimu] u lukile; kakuli linzila za hae kaufela li lukile; ki Mulimu ya sepahala, ya si na bumaswe, ya na ni niti, ya eza ka ku luka.” (Deuteronoma 32:4) Kuli a eze ka ku ya ka mw’a inezi, Mulimu n’a na ni ku tuhelela bo Adama ni Eva ku kutula muselo wa ku sa utwa kwa bona.

Mulimu kiñi ha n’a si ka yundisa honaf’o fela batu ba babeli ba pili bao, hamoho ni Satani, yena mushamiliketi ya sa bonwi wa bukwenuheli bwa bona? Mulimu n’a na ni m’ata a ku eza cwalo. Kacwalo kambe bo Adama ni Eva ne ba si ka pepa bana ba ba hozize manyando ni lifu. Kono ku boniswa kwa m’ata a Mulimu ko ku cwalo ne ku si ke kwa bonisa ku luka kwa tamaiso ya Mulimu fahalimw’a libupiwa za hae ze butali. Hape, bo Adama ni Eva ha ne ba ka shwa ba si na bana, ne ku ka palelwisa mulelo wa Mulimu wa ku taza lifasi ka bana ba bona ba ba petehile. (Genese 1:28) Mi “Mulimu h’a swani ni batu . . . S’a sepisa kaufela, wa si eza; s’a bulela sa ezahala.”—Lipalo 23:19, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984.

Ka butali bwa hae bo bu petehile, Jehova Mulimu a lela ku tuhelela bukwenuheli b’o ku zwelapili ka nakonyana. Bakwenuheli bao ne ba ka ba ni nako ye likani ya ku iponela ze tahiswa ki ku kauhana ni Mulimu. Ze n’e ka ezahala nako ha ne i nze i ya ne li ka bonisa hande-nde kuli batu ba tokwa ketelelo ya Mulimu ni kuli puso ya Mulimu i fita ya batu kamba ya Satani. Ka nako ye swana, Mulimu a eza se siñwi kuli a bone teñi kuli mulelo wa hae ka za lifasi wa petahala. A sepisa kuli ne ku ka taha “peu” ye n’e ka to ‘pyata toho ya Satani,’ ili ku feliseleza bukwenuheli bwa hae ni ze maswe ze bu tahisa.—Genese 3:15.

Peu ye n’e sepisizwe yeo ne li Jesu Kreste. Kwa 1 Joani 3:8, lu bala kuli ‘Mwan’a Mulimu h’a tahile kikuli a felise misebezi ya Diabulosi.’ N’a ezize cwalo ka ku fana bupilo bwa hae bo bu petehile bwa butu ni ku lifa tifo ya tiululo kuli a liulule bana ba Adama kwa sibi ni lifu ze ba hozize. (Joani 1:29; 1 Timotea 2:5, 6)  Ba ba lumela luli mwa sitabelo sa Jesu ba sepiswa ku imululwa ku ya ku ile kwa manyando. (Joani 3:16; Sinulo 7:17) Seo si ka ezahala lili?

Ku Fela kwa Manyando

Ku hana tamaiso ya Mulimu ku tahisize manyando a matuna. Kacwalo, kwa swanela kuli Mulimu a itusise m’ata a hae ka nzila ye ipitezi kwa ku felisa manyando a batu ni ku peta mulelo wa hae wa kwa makalelo ka za lifasi. Jesu n’a bulezi ka za tukiso ya Mulimu yeo ha n’a lutile balateleli ba hae ku lapela kuli: ‘Ndat’a luna ya kwa lihalimu, . . . ku tahe mubuso wa hao; se si latwa ki Wena si ezwe mwa lifasi, mo si ezezwa kwa lihalimu.’—Mateu 6:9, 10.

Nako yeo Mulimu a tuhelezi batu ku lika ku ipusa i ka tuha i fela. Ka ku taleleza bupolofita bwa Bibele, Mubuso wa hae ne u tomilwe mwa lihalimu ka 1914 mi Mulena wa ona ki Jesu Kreste. * U ka tuha u pyata ni ku felisa mibuso kaufela ya butu.—Daniele 2:44.

Mwa nakonyana ya n’a ezize bukombwa fa lifasi, Jesu n’a bonisize ka nzila ye nyinyani limbuyoti ze ba ka ba ni zona batu puso ya Mulimu ha i ka ba teñi hape. Libuka za Evangeli li fa bupaki bwa kuli Jesu n’a bile ni mukekecima kwa batu be ne ba nyandile ni ku kendiwa. N’a folisize bakuli, ku fepa ba ba lapile, ni ku zusa bafu. Nihaiba lika ze zamaiswa ki m’ata a ka taho ne li utwa linzwi la hae. (Mateu 11:5; Mareka 4:37-39; Luka 9:11-16) Mu nahane z’a ka peta Jesu h’a ka itusisa m’ata a sitabelo sa hae sa tiululo a ku kenisa ilikuli a tuse batu kaufela ba ba utwa! Bibele i sepisa kuli ka puso ya Kreste, Mulimu u ka “takula miyoko kaufela kwa meto a [batu]; mi lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku.”—Sinulo 21:4.

Kimululo ku Ba Ba Nyanda

Kwa susueza luli ku ziba kuli Mulimu wa luna ya lilato, ya m’ata ote, yena Jehova wa iyakatwa luna ni kuli u ka tuha a tahiseza batu kimululo! Hañata, mutu ya kula hahulu u amuhelanga kalafo ye ka mu folisa niha i li ye butuku hahulu. Ka nzila ye swana, haiba lwa ziba kuli nzila yeo Mulimu a eza lika ka yona i ka tahisa limbuyoti za ku ya ku ile, zibo yeo i ka lu tiisa niha lu ka tahelwa ki butata bufi kamba bufi ka nakonyana.

Ricardo, ya bulezwi mwa taba ye felile, u itutile ku omba-ombiwa ki lisepiso za Bibele. U hupula kuli: “Musal’a ka ha s’a timezi, na kenelwa ki takazo ye tuna ya ku sa eza sango ni batu. Kono hañihañi na lemuha kuli ku eza cwalo ne ku si ke kwa kutiseza musal’a ka bupilo mi ne ku ka ekeza fela kwa masitapilu a ka.” Ricardo a zwelapili sina kamita ku yanga kwa mikopano ya Sikreste ni ku taluseza ba bañwi litaba ze mwa Bibele. Ricardo u li: “Ha ne ni nze ni ikutwa kuli Jehova wa ni tusa ni ku bona mwa n’a alabela litapelo za ka mwa lika ze n’e bonahala ku ba ze nyinyani, na sutelela hahulu ku yena. Se ne si ni konisize  ku tiya mwa muliko o bile ona o t’ata ka ku fitisisa ki ku ziba kuli Mulimu wa ni lata.” U itumelela kuli: “Musal’a ka ni sa mu tonda luli, kono cwale ni lumela luli kuli ha ku na nto yeo Jehova a tuhelela ku lu tahela ye kona ku lu tahiseza butata ku ya ku ile.”

Sina Ricardo ni bolule-lule ba bañwi, kana ni mina mwa lakaza nako f’o manyando a cwale a batu a si ke a “hupulwa, nihaiba ku kutela mwa minahano”? (Isaya 65:17) Mu kolwe kuli mu ka kona ku fumana kwa limbuyoti za Mubuso wa Mulimu haiba mu utwa kelezo ya Bibele ye li: “A mu bate [Muñ’a] Bupilo h’a sa fumanwa, mu mu lapele h’a sa li fakaufi.”—Isaya 55:6.

Se si ka mi tusa ki ku eza ku bala ni ku ituta Linzwi la Mulimu ku ba yona nto ya butokwa ka ku fitisisa mwa bupilo. Mu fite fa ku ziba Mulimu ni ya n’a lumilwe yena Jesu Kreste. Mu like ka t’ata ku pila ka lipimo za Mulimu ni ku bonisa kuli mwa lata ku busiwa ki yena. Ku eza cwalo ku ka mi fa tabo ye tuna cwale ku si na taba ni litiko ze ka mi tahela. Mi kwapili, ku eza cwalo ku ka tahisa kuli mu ikole bupilo mwa lifasi le li si na manyando.—Joani 17:3.

[Litaluso za kwatasi]

[Mbokisi fa likepe 6, 7]

LU KONA KU TIYELA CWAÑI MANYANDO?

“Mu nepele lipilaelo za mina kaufela fahalimw’a [Mulimu].” (1 Pitrosi 5:7) Ha lu li mwa manyando kamba ha lu bona mutu ye lu lata a nyanda, maikuto a ku lyangana, ku halifa, ni ku sa iswa pilu ki a ka taho. Niteñi, mu kolwe kuli Jehova wa utwisisa maikuto a luna. (Exoda 3:7; Isaya 63:9) Sina batu ba kwakale be ne ba sepahala, lwa kona ku fitisa ku yena maikuto a luna kaufela ni ku mu taluseza ze lu sa utwisisi hande ni z’e lu bilaeza. (Exoda 5:22; Jobo 10:1-3; Jeremia 14:19; Habakuki 1:13) Mwendi h’a na ku eza makazo ya ku felisa miliko ya luna, kono ka ku utwa litapelo za luna ze zwelela kwa pilu, u kona ku lu fa butali ni m’ata a ku i tiyela.—Jakobo 1:5, 6.

“Mu si ke mwa komokiswa ki muliko wa manyando ao mu li ku ona inge mu tahelwa ki nto ye mu si ka twaela.” (1 Pitrosi 4:12, Bibele Ye Kenile, hatiso ya 1984) Paulusi f’o u bulela za nyandiso, kono manzwi a hae a kona ku ama ni kwa manyando kaufela a’ kona ku tahela mulumeli. Batu ba nyandiswa ki ku sa ba ni ze ba tokwa mwa bupilo, ki makulanu, ni ku tahelwa ki mafu. Bibele i li “bushiko kamba bumai” bu tahela mañi ni mañi. (Muekelesia 9:11) Lika ze cwalo ki zona ze sweli ku ezahala mwahal’a batu. Ku lemuha nto yeo ku ka lu tusa ku tiyela manyando kamba bumai ha bu lu wela. (1 Pitrosi 5:9) Mi sihulu lu ka omba-ombiwa ki ku hupula sepiso ya kuli “meto a [Muñ’a] Bupilo a talimile ba ba na ni niti, mi lizebe za hae li teeleza mihuwo ya bona.”—Samu 34:15; Liproverbia 15:3; 1 Pitrosi 3:12.

“Mu tabe ka sepo.” (Maroma 12:12) Ku fita ku hupulanga fela linako za kwamulaho ha ne lu banga ni tabo, lwa kona ku yeya sepiso ya Mulimu ya ku felisa manyando. (Muekelesia 7:10) Sepo ye tiile yeo i ka lu sileleza sina kuwani ye tiile mo i kona ku sileleza toho. Sepo i fukuza kwa butuku bo bu tahiswa ki miinelo ye t’ata mwa bupilo mi i tusa kwa ku bona teñi kuli miinelo yeo ha i sinyi buikangulo bwa luna bwa mwa munahano, mwa maikuto, kamba bwa kwa moya.—1 Matesalonika 5:8.

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Bo Adama ni Eva ne ba hanile puso ya Mulimu

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Mulimu u sepisa kuli ku ka ba ni lifasi mo ku si ke kwa ba ni manyando