Lipuzo Ze Zwa kwa Babali

Ki kabakalañi Bibele ha i bulela kuli mutu h’a tundaniswa kuli a swalwe likalala u lukela ku huwa?

Mutu kaufela ya si ka ba kale mwa muinelo o maswe hahulu wa ku swalwa likalala ha koni ku utwisisa hande kuli muinelo w’o u kona ku shandaula bupilo bwa mutu. Ki muinelo o sabisa hahulu kuli mane mutu ya bile ku ona u kona ku sisitwa mwa bupilo bwa hae kaufela. * Kalibe yo muñwi wa Sikreste ya n’a swelwi likalala lilimonyana kwamulaho u li: “Ha ni koni ku talusa sabo ye ne ni li ku yona busihu b’o kamba masitapilu e ni bile ni ona ku zwelela honaf’o.” Kwa utwahala batu ba bañata ha ba bona kuli ku hande nihaiba ku sa nahana ka za taba ye sabisa yeo. Niteñi, ku swala likalala ki nto ye sweli ku ezahala mwa lifasi le li maswe le.

Bibele ya bulela ka za litaba ze ñwi ze n’e ezahezi kwamulaho za ku swala likalala ni ku lika ku swala likalala. (Genese 19:4-11; 34:1-7; 2 Samuele 13:1-14) Kono hape i fa kelezo ya za ku eza haiba mutu a tundaniswa. Ze u bulela Mulao ka za taba yeo li fumanwa kwa Deuteronoma 22:23-27. Litaba zeo li ama miinelo ye mibeli. Mwa muinelo wa pili, munna n’a fumani kalibe mwa muleneñi mi a lobala ni yena. Niteñi, kalibe y’o n’a si ka huwa, ku kupa tuso. Kacwalo, ne ku fumanwi kuli n’a na ni mulatu “kakuli h’a si ka huwa h’a inzi mwa munzi.” Kambe n’a huwile, batu be ne ba li fakaufi ne ba ka to mu lamulela. Mwa muinelo wa bubeli, munna n’a fumani kalibe mwa naheñi, mi “munna yo a mu kaliketa, a fosa ni yena.” Kuli a itamulele, kalibe “u huwile, mi ne ku si na ya n’a ka mu lamulela.” Muinelo wo w’a shutana ni wa musali wa pili kakuli ku w’o, kwa bonahala hande  kuli musali n’a sa lati likezo za ya n’a mu tundanisa. N’a likile ku mu lwanisa, a huwa ku bata tuso, kono a tulwa. Ku huwa kwa hae ne ku bonisize kuli n’a hapelelizwe; n’a si na mulatu.

Nihaike Bakreste kacenu ha ba yo mwatas’a Mulao wa Mushe, likuka ze bulezwi teñi za ba etelela. Taba ye bulezwi fahalimu i koñomeka butokwa bwa ku itwanela ni ku huwa ku bata tuso. Mutu h’a tundaniswa, ku huwa ku s’a ngiwa kuli ki ku eza ka butali. Caziba yo muñwi wa litaba za ku tibela bubangoki n’a ize: “Haiba musali a tundaniswa, silwaniso sa hae se sinde hahulu i sa li mulomo wa hae.” Ku huwa kwa musali ku kona ku biza ba bañwi, ba ba kona ku to mu tusa, kamba ku kana kwa sabisa ya mu tundanisa mi u kona ku mu tuhela. Kalibe wa Sikreste ya n’a tundanisizwe ki ya n’a bata ku mu swala likalala n’a ize: “Ne ni huwile ka mo ne ni konela kaufela, mi a ni tuhela. H’a li a ni sutelele hape, na huwa ni ku mata. Kale hañata ne ni nahananga kuli, ‘Ku huwa ku kona ku ni tusa cwañi ha ni fwañatiwa ki munna yo mutuna ya na ni fela mulelo u li muñwi?’ Kono ni boni kuli kwa sebeza!”

Nihaiba ku ezahala kuli musali wa tulwa mi wa swalwa likalala, ku tundana ni ku huwa kwa hae ha ku si ka ba kwa mbango. Ku fa bupaki bwa kuli n’a ezize mwa n’a konela kaufela ku itwanela. (Deuteronoma 22:26) Nto yeo niha i ezahezi, u sa kona ku ba ni lizwalo le li kenile, ku kutekiwa, ni ku kolwa kuli Mulimu u sa m’u nga ku ba ya kenile. Kezahalo ye maswe yeo i kana ya mu tahiseza kolofalo mwa maikuto, kono ku ziba kuli n’a ezize mwa n’a konela kaufela kuli a si ke swaliwa likalala ku ka mu tusa hahulu ku fola.

Mwa ku utwisisa mo i sebeleza Deuteronoma 22:23-27, lu lukela ku lemuha kuli taba ye kuswani yeo ha i kopanyelezi miinelo kaufela. Ka mutala, ha i buleli ka za muinelo wo ku ona musali ya tundaniswa a sa koni ku huwa kakuli ki susu, u welezi, kamba u mwa sabo ye tuna, kamba u palelwa ku huwa kakuli u kwahezwi lizoho kamba ku tamelelwa kwa mulomo. Kono kakuli Jehova u kona ku tatuba litaba kaufela, ku kopanyeleza cwalo ni milelo, u talimanga litaba ze cwalo ka kutwisiso ni ka ku luka, kakuli “linzila za hae kaufela li lukile.” (Deuteronoma 32:4) Wa ziba ze n’e ezahezi luli ni buikatazo bwa n’a ezize ya n’a tundaniswa kuli a si ke a swalwa likalala. Kacwalo, mutu ya n’a sa koni ku huwa kono ili ya n’a ezize mwa n’a konela kaufela u kona ku siya lika kaufela mwa mazoho a Jehova.—Samu 55:22; 1 Pitrosi 5:7.

Niteñi, basali ba bañwi ba Sikreste ba ba swelwi likalala ba nyandiswa hahulu ki maikuto a kuli ki lifosi. Ha ba iheta, ba ikutwa kuli kambe ne ba ezize ze ñwi hape kuli nto yeo i si ke ya ezahala. Kono ku fita ku inyaza, batu bao ba kona ku lapela ku Jehova, ku kupa tuso ku yena, ni ku sepa lilato la hae le lituna, le li sishemo.—Exoda 34:6; Samu 86:5.

Kacwalo, basali ba Sikreste ba ba holofezi mwa maikuto nako ye kabakala kuli ne ba swelwi likalala ba kona ku kolwa kuli Jehova wa utwisisa ka ku tala butuku bo ba utwa. Linzwi la Mulimu li ba kolwisa kuli: “[Muñ’a] Bupilo u fakaufi ni ba ba na ni pilu ye lobehile, mi u pilisa ba ba ikutwa ku swaba mwa moya wa bona.” (Samu 34:18) Tuso ye ñwi ya ku talimana ni masitapilu ao i kona ku fumanwa ka ku itebuha kutwisiso ye buniti ni tuso ye fiwa ki balumeli ba bañwi mwa puteho ya Sikreste. (Jobo 29:12; 1 Matesalonika 5:14) Hape yena ya n’a swelwi likalala ka sibili h’a ikataza ku isa mamelelo fa mihupulo ye minde, u ka tusiwa ku ba ni “kozo ya Mulimu ye fita kutwisiso kaufela.”—Mafilipi 4:6-9.

[Litaluso za kwatasi]