‘Mu Itiise, mi Mu Tiye Lipilu!’

“Mu tiye lipilu, ni tuzi lifasi.”—JOANI 16:33.

1. Maisilaele ne ba filwe susuezo mañi kabakala ze ne ba ka yo fumana mwa Kanana?

MAISILAELE ha ne ba tuha ba sila Nuka ya Jordani ni ku kena mwa Naha ya Sepiso, Mushe n’a ize ku bona: “Mu itiise, mi mu tiye lipilu, mu si sabi, mu si ke mwa sabiswa ki bona, kakuli [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao, ki Yena ya zamaya ni wena.” Mi Mushe a biza Joshua, yena ya n’a ka yo kenya Maisilaele mwa Kanana, a mu fa kelezo ye swana ya kuli a itiise. (Deuteronoma 31:6, 7) Hamulaho, Jehova ka sibili a susueza Joshua kuli: “U itiise, u tiye pilu . . . Fela, u itiise, mi u ikeze pilu tata.” (Joshua 1:6, 7, 9) Manzwi ao n’a bulezwi ka nako ye swanela. Kuli ba yo lwanisa lila ze tiile ze n’e li mwa buse bwa Jordani, Maisilaele ne ba ka tokwa ku itiisa.

2. Kacenu lu mwa muinelo mañi, mi lu tokwañi?

² Kacenu, Bakreste ba niti ba tuha ba kena mwa lifasi le linca le li sepisizwe, mi sina Joshua, ba tokwa ku ba ni bundume. (2 Pitrosi 3:13; Sinulo 7:14) Kono muinelo wa luna wa shutana ni wa Joshua. Joshua n’a lwana ka mikwale ni malumo. Ya luna ndwa ki ya kwa moya, mi ha lu lwani ka lilwaniso za luli. (Isaya 2:2-4; Maefese 6:11-17) Hape, Joshua n’a na ni ku lwana lindwa ze ñata ze tuna niha s’a keni mwa Naha ya Sepiso. Kono luna lu lwana lindwa ze tuna ka ku fitisisa cwale—lu si ka kena kale mwa lifasi le linca. Ha lu boneñi miinelo ye miñwi ye tokwa kuli lu be ni bundume.

Lu Tokwelañi ku Lwana?

3. Bibele i bulelañi ka za mulwanisi wa luna yo mutuna?

³ Muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Lwa ziba kuli lu ba Mulimu, ni kuli lifasi kamukana li lapalezi mwatas’a ya maswe.” (1 Joani 5:19) Manzwi ao a bonisa libaka le lituna Bakreste ha ba na ni ku lwanela ku bukeleza tumelo ya bona. Mukreste h’a zwelapili ku sepahala, ka nzila ye ñwi u tula Satani Diabulosi. Kacwalo, Satani u eza inge “tau ye lila” ye lika ku sabisa ni ku ca Bakreste ba ba sepahala. (1 Pitrosi 5:8) Luli u lwanisa Bakreste ba ba tozizwe ni balikani ba bona. (Sinulo 12:17) Mwa ndwa yeo, u itusisa batu ba ba peta milelo ya hae ka ku ziba kamba ka ku sa ziba. Ku lwanisa Satani ni ba ba mu sebeleza kaufela ku tokwa bundume.

4. Jesu n’a file temuso mañi, kono Bakreste ba niti ba bile ni moya mañi?

⁴ Jesu ka ku ziba kuli Satani ni ba ba mu sebeleza ne ba ka lwanisa hahulu taba ye nde, n’a lemusize balateleli ba hae kuli: “Ba ka mi swalisa batu kuli mu nyandiswe, mi ba mi bulaye; mi mu ka toiwa ki macaba kaufela kabakala Libizo la ka.” (Mateu 24:9) Ne ku bile cwalo kwa makalelo, mi ni kacenu ku cwalo. Luli, nyandiso ye tahezi Lipaki za Jehova  ba bañwi ba cwale i bile ye tuna sina ya mwa linako ze ñwi kaufela. Niteñi, Bakreste ba niti ba itiisa mwa butata b’o. Ba ziba kuli “ku saba batu, ku isa mutu mwa lilaba,” mi ha ba lati ku swasiwa ki lilaba.—Liproverbia 29:25.

5, 6. (a) Ki miinelo mañi ye tokwa kuli lu be ni bundume? (b) Bakreste ba ba sepahala ba ezanga cwañi bundume bwa bona ha bu likiwa?

⁵ Kwand’a nyandiso, ku na ni lika ze ñwi ze tahisa butokwa bwa ku ba ni bundume. Ba bañwi ba fumana butata ku bulela taba ye nde ku be ba sa zibi. Bundume bwa bana ba sikolo ba bañwi bu likiwanga ha ba tokwiwa ku bulela manzwi a ku lumba naha kamba ndembela. Ka ku ba kuli manzwi ao ki a bulapeli, bana ba Sikreste ba ikatulezi ka ku tiya ku eza se si tabisa Mulimu, mi ze nde ze ba ezize li bile ze tabisa.

⁶ Hape lu tokwa bundume muta balwanisi ba tahisa kuli ba mitai ya makande ba hasanye litaba ze maswe ka za batanga ba Mulimu kamba ha ba lika ku kwalela bulapeli bwa niti ka ku “lela za lunya.” (Samu 94:20) Ka mutala, lu ka ikutwa cwañi muta lipiho za mwa mitende, fa liwailesi, kamba fa TV ka za Lipaki za Jehova li kopamiswa kamba mane ku ba za buhata luli? Kana lwa swanela ku komoka? Kutokwa. Lika ze cwalo lwa li libelela. (Samu 109:2) Mi ha lu komoki ba bañwi ha ba kolwa litaba za buhata zeo, kakuli “sikuba si lumela taba kaufela.” (Liproverbia 14:15) Niteñi, Bakreste ba ba sepahala ha ba lumeli lika kaufela ze bulelwa ka za mizwale ba bona, mi luli ha ba lumelezi lipiho ze maswe ku ba palelwisa ku fumaneha kwa mikopano ya Sikreste, ku keshebisa simu, kamba ku fokola mwa tumelo. Kono ba ‘ipaka kuli ki bona batanga ba Mulimu, mwahali a ku kutekiwa, ni mwahali a ku shubulwa; mwahali a ku bulelwa maswe, ni mwahali a ku bubekwa; niha ba talimwa [ki balwanisi] inge ki bapumi, kanti [luli] ki ba niti.’—2 Makorinte 6:4, 8.

7. Lu tokwa ku ipuza lipuzo mañi ze tuna?

⁷ Paulusi ha n’a ñolela Timotea n’a ize: “Mulimu h’a si ka lu fa moya wa boi; kono ki wa mata. . . . Cwale u si ke wa swabela bupaki bwa Mulen’a luna.” (2 Timotea 1:7, 8; Mareka 8:38) Ha se lu balile manzwi ao, lwa kona ku ipuza kuli: ‘Kana na swabela tumelo ya ka, kamba kana ni ya na ni bundume? Kwa musebezi (kamba kwa sikolo), kana na zibisanga be ni li ni bona kuli ni Paki ya Jehova, kamba kana na ipatanga? Kana na swabela ku sa swana ni ba bañwi, kamba kana na lata ku bela musili kabakala silikani sa ka ni Jehova?’ Haiba ku na ni ya saba ku kutaza taba ye nde kamba ku eza nto ye sa tabelwi, a hupule kelezo ya Jehova ku Joshua ya kuli: “U itiise, u tiye pilu.” Mu si libali kuli mubonelo wa butokwa haki wa be lu beleka ni bona kamba be lu kena ni bona sikolo, kono ki wa Jehova ni Jesu Kreste.—Magalata 1:10.

 Mwa ku Bela ni Bundume

8, 9. (a) Muta o muñwi bundume bwa Bakreste ba kwa makalelo ne bu likilwe cwañi? (b) Pitrosi ni Joani ne ba ezize cwañi ha ne ba bembiwa, mi ne ku ezaheziñi ku bona ni mizwale ba bona?

⁸ Lu kona ku ba cwañi ni bundume bo bu ka lu konisa ku zwelapili ku sepahala mwa linako ze t’ata ze? Bakreste ba kwa makalelo ne ba bile cwañi ni bundume? Mu nahane ze n’e ezahezi muprisita yo muhulu ni banna bahulu ba mwa Jerusalema ha ne ba bulelezi bo Pitrosi ni Joani ku tuhela ku kutaza ka libizo la Jesu. Balutiwa bao ne ba hanile, mi ba bembiwa ni ku lukululwa. Honaf’o ba yo kopana ni mizwale, mi kaufel’a bona ba lapela hamoho kuli: “Mulena, bona mifumbelo ya bona; mi u fe batanga ba hao mata a ku bulela Linzwi la hao ba sa sabi.” (Likezo 4:13-29) Jehova a alaba ka ku ba tiisa ka moya o kenile, mi ne ba “tazize Jerusalema” ka lituto za bona, ili nto ye n’e pakilwe ki ba bahulu ba Sijuda hasamulaho.—Likezo 5:28.

⁹ Ha lu tatubisiseñi se ne si ezahezi ka nako yeo. Balutiwa ha ne ba nyandiswa ki baeteleli ba Sijuda, ne ba si ka fokoliswa ki nyandiso yeo. Kono balutiwa ne ba lapelezi bundume bwa ku zwelapili ku kutaza. Mi ba eza ka mo ne ba lapelezi, mi Jehova a ba tiisa ka moya wa hae. Ze n’e ezahezi ku bona li bonisa kuli za n’a ñozi Paulusi lilimonyana hasamulaho mwa taba ye ñwi za sebeza kwa Bakreste ha ba nyandiswa. Paulusi n’a ize: “Ni kona linto kamukana ka Kreste ya ni fa mata.”—Mafilipi 4:13.

10. Ze n’e ezahezi ku Jeremia li tusa cwañi ba ba na ni maswabi ka sipepo?

¹⁰ Kono lu ngeñi kuli mutu ki wa maswabi ka sipepo. Kana niteñi wa kona ku sebeleza Jehova ka bundume niha ku na ni twaniso? Ee! Mu hupule za n’a ezize Jeremia Jehova ha n’a mu ketile ku ba mupolofita. Mutangana y’o n’a ize: “Ni sa li mwanana!” Kaniti n’a ikutwile ku sa swanela. Niteñi, Jehova n’a mu susuelize kuli: “U si ke wa li: Ni sa li mwanana; kono u ye ku bo ni ka ku luma kamukana, u bulele kaufela ze ni ka ku laela. U si ke wa ba saba, kakuli ni inzi ni wena ku ku lamulela.” (Jeremia 1:6-10) Jeremia n’a sepile Jehova, mi kacwalo, ka m’ata a Jehova ku kata-kata kwa hae kwa fela mi a ba paki ya bundume luli mwa Isilaele.

11. Bakreste kacenu ba tusiwa kiñi ku ba sina Jeremia?

¹¹ Bakreste ba ba tozizwe kacenu ba na ni musebezi o swana ni wa Jeremia, mi ka tuso ya “buñata bo butuna bwa batu” ba ba li “lingu ze ñwi,” ba zwelapili ku shaela milelo ya  Jehova niha ba sheununwa, niha ba nyandiswa, batu niha ba sa lati ku teeleza. (Sinulo 7:9; Joani 10:16) Ba susuezwa ki manzwi a Jehova ku Jeremia a’ li: “U si ke wa ba saba.” Ni kamuta ha ba libali kuli ba lumilwe ki Mulimu mi ba kutaza lushango lwa hae.—2 Makorinte 2:17.

Mitala ya Bundume ya ku Likanyisa

12. Jesu n’a file mutala mañi o munde wa bundume, mi n’a susuelize cwañi balateleli ba hae?

¹² Lu kona ku tusiwa mwa buikatazo bwa luna bwa ku ba ni bundume haiba lu yeya mitala ya ba bañwi ba ba bile ni bundume, sina Jeremia. (Samu 77:12) Ka mutala, ha lu nyakisisa bukombwa bwa Jesu, lu tabiswa ki bundume bwa hae ha n’a likilwe ki Satani ni ha n’a talimani ni twaniso ye tuna ya baeteleli ba Sijuda. (Luka 4:1-13; 20:19-47) Ka m’ata a Jehova, Jesu n’a tiile luli, mi nakonyana a si ka shwa kale, n’a bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Mu ka ba ni manyando mwa lifasi; kono mu tiye lipilu, ni tuzi lifasi.” (Joani 16:33; 17:16) Balutiwa ba Jesu ha ne ba ka latelela mutala wa hae, ni bona ne ba ka tula. (1 Joani 2:6; Sinulo 2:7, 11, 17, 26) Kono ne ba ka tokwa ku ‘tiya lipilu.’

13. Paulusi n’a file Mafilipi susuezo mañi?

¹³ Lilimonyana hamulaho wa lifu la Jesu, Paulusi ni Silasi ne ba tamilwe mwa Filipi. Hasamulaho, Paulusi n’a susuelize puteho ya kwa Filipi ku zwelapili ku ‘yema mwa moya u li muñwi, mi ka pilu i liñwi ba nze ba lwanela hamoho tumelo ya Evangeli; ba sa nyanganyiswi ki bahanyezi.’ Kuli a ba tiise mwa ku eza cwalo, Paulusi n’a ize: “[Ku nyandiswa kwa Bakreste] ki sisupo se si zibahala sa ku sinyeha [kwa balwanisi], kanti ku mina ki sisupo sa ku piliswa; mi seo si zwa ku Mulimu; kakuli mina mu filwe sishemo kabakala Kreste, isi fela sishemo sa ku lumela ku yena, kono ni sa ku utwiswa butuku kabakala hae.”—Mafilipi 1:27-29.

14. Bundume bwa Paulusi ne bu tahisizeñi mwa Roma?

¹⁴ Paulusi ha n’a ñolezi puteho ya kwa Filipi, n’a tamilwe hape, mi ka nako ye n’a pikela mwa Roma. Niteñi n’a zwezipili ku kutaza ka bundume ku ba bañwi. Ne ku zwileñi mwateñi? N’a ñozi kuli: “Ku zibahalile mwa ndu ya mulena kaufela, kai ni kai, kuli ha ni li mwa mawenge ki kabakala Kreste. Mi cwale buñata bwa bahabo luna ku Mulena, ba fumani ku tiiswa ki ku kutazwa ki litamo za ka, mi ba bulela Linzwi la Mulimu ba si na sabo.”—Mafilipi 1:13, 14.

15. Lu kona ku fumana kai mitala ye minde ya tumelo ye ka tiisa katulo ya luna ya ku ba ni bundume?

¹⁵ Mutala wa Paulusi wa lu susueza. Hape lu susuezwa ki mitala ya Bakreste ba cwale ba ba tiyezi nyandiso mwa linaha ze buswa ki bahateleli kamba ba bulapeli. Makande a buñata bwa bona bao a ñozwi mwa limagazini za Tora ya ku Libelela ni Awake!, ni mwa Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Ha mu bala litaba zeo, mu hupule kuli batu ba ba bulelwa mwa makande ao ne li batu sina luna; kono ha ne ba li mwa butata, Jehova n’a ba file m’ata a matuna hahulu mi ne ba itiisize. Lwa kona ku kolwa kuli ni luna u ka lu tusa cwalo ha ku tokwahala.

Bundume bwa Luna Bu Tabisa ni ku Tompehisa Jehova

16, 17. Lu kona cwañi ku ba ni bundume kacenu?

¹⁶ Mutu h’a tiyela mwa niti ni ku luka, u bundume. H’a eza cwalo niha na ni sabo, u bundume ni ku fita. Luli, Mukreste kaufela u kona ku ba ni bundume h’a bata luli ku eza tato ya Jehova, h’a bata luli ku zwelapili ku sepahala, h’a itinga ku Mulimu kamita, ni haiba a hupula kamita kuli Jehova kwamulaho n’a tiisize batu ba bañata ba ba swana ni yena. Hape, ha lu lemuha kuli bundume bwa luna bwa tabisa ni ku tompehisa Jehova, lu bata hahulu ku sa fokola. Lu tabela ku tiyela ku sheununwa kamba ku eziwa maswe ni ku fita kakuli lu mu lata hahulu.—1 Joani 2:5; 4:18.

¹⁷ Mu si libali ni kamuta kuli ha lu nyandela tumelo ya luna, ha ku talusi kuli ku na ni se lu fosize. (1 Pitrosi 3:17) Lu nyandela ku yemela bubusi bwa Jehova bo bu pahami, ku eza bunde, ni ku sa ba ba lifasi. Muapositola Pitrosi n’a bulezi ka za seo kuli: “Ha mu utwiswa butuku ha mu eza hande, mi mu itiisize, fo ki nto ye lumelelwa ki Mulimu.” Pitrosi hape n’a ize: “Ba ba utwiswa butuku ka ku lata kwa Mulimu, ba beye mioya ya bona ku Mubupi ya sepahala, ba nze ba eza hande.” (1 Pitrosi 2:20; 4:19) Luli, tumelo ya luna ya tabisa Jehova, Mulimu wa luna ya lilato, mi ya mu tompehisa. Leo ki libaka le li tiile luli la ku ba ni bundume!

Ku Ambola ni Babusi

18, 19. Ha lu taha ka bundume fapil’a muatuli, lu fitisa lushango mañi?

¹⁸ Jesu ha n’a bulelezi balateleli ba hae kuli ne ba ka nyandiswa, hape n’a ize: “[Batu] ba ka mi isa fa Kuta, ba mi nate mwa masinagoge a bona. Hape mu ka isiwa kwa babusisi ni kwa malena, kabakala ka, kuli ibe bupaki ku bona ni kwa macaba.” (Mateu 10:17, 18) Ku taha fapil’a mubusi kamba muatuli kabakala ku tamilikezwa nto ye ñwi ku tokwa bundume. Niteñi ha lu itusisa linako ze cwalo kwa ku paka kwa batu bao, lu cinca muinelo o t’ata ku ba kolo ya ku peta nto ya butokwa. Luli, lu fitisa ku ba ba lu atula manzwi a Jehova a’ ñozwi mwa Samu ya bubeli a’ li: “Hakulicwalo, mina malena mu talife; ni mina baatuli ba lifasi mu utwe ku elezwa. Mu sebeleze [Muñ’a] Bupilo inze mu saba.” (Samu 2:10, 11) Hañata Lipaki za Jehova ha ba tamelelizwe taba mwa kuta, baatuli se ba atuzi kuli ku be ni tukuluho ya bulapeli, mi lwa itebuha seo. Kono baatuli ba bañwi ba ituhelezi ku kukuezwa ki balwanisi. Ku ba ba cwalo, Mañolo a li: “Mu utwe ku elezwa.”

¹⁹ Baatuli ba swanela ku ziba kuli mulao o pahami ka ku fitisisa ki wa Jehova Mulimu. Ba swanela ku hupula kuli batu kaufela, ku kopanyeleza ni baatuli, ba na ni ku ikalabela ku Jehova Mulimu ni Jesu Kreste. (Maroma 14:10) Haili luna, ibe kuli lu atulelwa hande  ki baatuli ba butu kamba kutokwa, lu swanela luli ku ba ni bundume kakuli Jehova wa lu yemela. Bibele i li: “Ba filwe mbuyoti batu kaufela ba ba tiile mwa sepo ya bona, ku Yena.”—Samu 2:12.

20. Ki kabakalañi ha lu kona ku taba ha lu tahelwa ki nyandiso ni litamilikezo?

²⁰ Mwa Ngambolo ya fa Lilundu, Jesu n’a ize: “Mu ka ba ni mbuyoti ha ba mi tapaula kabakala ka, ha ba mi nyandisa, ba mi tameleza bumaswe kamukana ka buhata. Mu wabelwe mi mu nyakalale, kakuli mupuzo wa mina ikaba o mutuna kwa lihalimu; kakuli ki mo ba nyandiselize bapolofita ba ba ne ba li teñi pili ku mina.” (Mateu 5:11, 12) Ki niti kuli nyandiso ka sibili haki ye nde, kono ku tiya kwa luna niha lu nyandiswa, niha ku bihiwa buhata ka za luna mwa mitai ya makande, ku tahisa tabo. Ku talusa kuli lu tabisa Jehova mi lu ka fiwa mupuzo. Bundume bwa luna bu bonisa kuli lu na ni tumelo ya luli mi bu lu kolwisa kuli Mulimu wa lu tabela. Luli bu bonisa kuli lu sepile Jehova ka ku tala. Sepo ye cwalo i butokwa ku Mukreste, ka mo i ka boniseza taba ye tatama.

Mu Itutileñi?

• Ki miinelo mañi kacenu ye tokwa kuli lu be ni bundume?

• Lu kona ku ba cwañi ni bundume?

• Ki bomañi ba bañwi ba ba li mitala ye minde ya bundume?

• Ki kabakalañi ha lu lakaza ku eza lika ka bundume?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 9]

Simone Arnold (Liebster cwale) mwa Germany, Widdas Madona mwa Malawi, ni Lydia ni Oleksii Kurdas mwa Ukraine ne ba bonisize bundume mi ne ba tiyezi ya maswe

[Maswaniso a fa likepe 10]

Ha lu swabeli taba ye nde

[Siswaniso se si fa likepe 11]

Bundume bwa Paulusi mwa tolongo ne bu tiiselize taba ye nde

 [Siswaniso se si fa likepe 12]

Haiba lu taluseza muatuli ka bundume mayemo a luna a’ yemelwa ki Mañolo, lu fitisa lushango lwa butokwa