Mu Sepe Jehova Ka Pilu ya Mina Kaufela
Mu Sepe Jehova Ka Pilu ya Mina Kaufela
“Ba ba ziba Libizo la hao ba ka ku sepa.”—SAMU 9:10.
1, 2. Ki lika mañi ze ñwi ze sa tusi ze ba sepanga batu kuli li ka ba sileleza?
KACENU, buiketo bwa luna ha bu filikanywa ki lika ze ñata, ku bata mutu kamba nto ye ka lu sileleza kwa swanela. Ba bañwi ba nahana kuli ku ba ni mali a mañata ku ka ba sileleza kwapili, kono niti kikuli bufumu ki puka. Bibele i li: “Ya sepile bufumu bwa hae, u ka wa.” (Liproverbia 11:28) Ba bañwi ba isepisa babusi, kono nihaiba babusi ba bande ka ku fitisisa ba ezanga mafosisa. Mi kwa mafelelezo, kaufela ba shwanga. Bibele ka butali i li: “Mu si ke mwa isepisa ka malena, nihaiba ka bana ba batu, ba ba palelwa ku tusa.” (Samu 146:3) Manzwi a Mulimu ao hape a lu lemusa kuli lu si ke lwa isepa. Ni luna lu ‘bana ba batu’ fela.
2 Mwa linako za hae, mupolofita Isaya n’a nyazize babusi ba mwa Isilaele kakuli ne ba sepile “sisabelo sa mashano.” (Isaya 28:15-17) Mwa ku bata silelezo, ba itama bulikani ni macaba e ne ba li mabapa ni ona. Liango ze cwalo ne li sa sepehi, ne li mashano. Ka nzila ye swana, ba bahulu ba bulapeli ba bañata kacenu ba itamanga bulikani ni babusi. Liswalisano zeo ni zona li ka ba “mashano.” (Sinulo 17:16, 17) Ha li na ku fa silelezo ya kamita.
Mitala Ye Minde ya Bo Joshua ni Kalebu
3, 4. Piho ya bo Joshua ni Kalebu ne i shutana cwañi ni ya matwela ba bañwi b’a lishumi?
3 Kacwalo lu swanela ku bata kai silelezo? Ko ne ba i batezi bo Joshua ni Kalebu mwa linako za Mushe. Hamulahonyana wa ku lukululwa mwa Egepita, Maisilaele ne ba itukiselize ku kena mwa Kanana, yona Naha ya Sepiso. Banna b’a 12 ne ba lumilwe ku yo twela naha yeo, mi hamulaho wa mazazi a’ 40, ba yo tisa piho. Ne li ba babeli fela, bo Joshua ni Kalebu, be ne ba bihile kuli Maisilaele ne ba kona ku yo kena mwa Kanana. Ba bañwi ni bona ne ba bulezi kuli naha ne li ye nde, kono ne ba ize: “Batu ba ba yahile mwa naha yeo ki ba ba na ni mata, minzi ya bona i yahelelizwe mwa makwakwa, mi ki ye mituna hahulu; . . . ha ku na mo lu ka kambamela ku y’o lwanisa batu bao, kakuli ba lu fita kwa mata.”—Numere 13:27, 28, 31.
4 Maisilaele ba kolwa matwela b’a lishumi mi ba saba, kuli mane ba kala ku tongoka Mushe. Kwa mafelelezo, bo Joshua ni Kalebu ba bulela ka buikolwiso bo butuna kuli: “Naha ye lu pazuzi fahali ha lu i twela, ki naha ye nde hahulu; [Muñ’a] Bupilo h’a lu kolwa, u ka lu isa mwa naha yeo, mi u ka lu fa yona; ki naha mo ku buba mabisi ni linosi. Fela mu si ke mwa ikanyiseza [Muñ’a] Bupilo; mu si ke mwa saba batu ba mwa naha yeo.” (Numere 14:6-9) Niteñi, Maisilaele ne ba hanile ku utwa, mi kacwalo ne ba si ka lumelezwa ku kena mwa Naha ya Sepiso ka nako yeo.
5. Ki kabakalañi bo Joshua ni Kalebu ha ne ba file piho ye nde?
5 Ki kabakalañi bo Joshua ni Kalebu ha ne ba file piho ye nde, hailif’o matwela b’a lishumi bona ne ba file ye maswe? Matwela b’a 12 kaufela ne ba boni minzi ni naha ye tiile ye swana. Mi matwela b’a lishumi bao ne ba nepile ka ku bulela kuli Maisilaele ne ba si na m’ata a ku hapa naha yeo. Bo Joshua ni Kalebu ni bona ne ba ziba cwalo. Kono b’a lishumi ne ba nga lika ka mubonelo wa butu. Bo Joshua ni Kalebu bona ne ba sepile Jehova. Ne ba boni likezo za hae ze m’ata mwa Egepita, kwa Liwate le li Fubelu, ni kwa Lilundu la Sinai. Mane, lipiho fela ka za likezo zeo ne li susumelize Rahaba wa mwa Jeriko ku beya bupilo bwa hae mwa kozi kabakala batu ba Jehova! (Joshua 2:1-24; 6:22-25) Bo Joshua ni Kalebu be ne ba iponezi likezo zeo ne ba kozwi luli kuli Jehova n’a ka zwelapili ku lwanela batu ba hae. Lilimo ze 40 hamulaho, sepo ya bona ya to talelezwa muta lusika lo lunca lwa Maisilaele, lo ne lu etelezwi ki Joshua, ne lu il’o kena mwa Kanana ni ku hapa naha yeo.
Ze Lu Swanela ku Sepela Jehova ka ku Tala
6. Ki kabakalañi Bakreste kacenu ha ba likiwa, mi ba swanela ku sepa mañi?
6 Mwa “linako ze tata” ze, luna, sina Maisilaele, lu na ni lila ze m’ata ku lu fita. (2 Timotea 3:1) Lu likiwa ku za muzamao, kwa moya, mi mane fokuñwi ni kwa mubili. Ka ili luna, ha lu koni ku tiyela miliko yeo, kakuli i simuluha ku Satani Diabulosi, ya m’ata ku fita batu. (Maefese 6:12; 1 Joani 5:19) Kacwalo lu kona ku fumana kai tuso? Munna yo muñwi ya sepahala wa kwakale n’a lapezi ku Jehova kuli: “Ba ba ziba Libizo la hao ba ka ku sepa.” (Samu 9:10) Haiba lu ziba hande Jehova ni ku utwisisa ze li yemela libizo la hae, lu ka mu sepa luli, sina mo ne ba mu sepezi bo Joshua ni Kalebu.—Joani 17:3.
7, 8. (a) Pupo i lu fa cwañi mabaka a ku sepa Jehova? (b) Bibele i fa mabaka mañi a ku sepa Jehova?
7 Lu swanela ku sepelañi Jehova? Libaka le liñwi bo Joshua ni Kalebu ha ne ba mu sepile ne li la kuli ne ba boni m’ata a hae. Ni luna lu a boni. Ka mutala, mu nahane pupo kaufela ya Jehova, ye kopanyeleza ni milalambinda ye miñata-ñata. Lika ze tuna ze zamaiswa ki Jehova li bonisa kuli luli ki yena Ya Mata Ote. Ha lu yeya pupo ye makaza, lwa kona ku lumelelana ni Jobo ya n’a bulezi ka za Jehova kuli: “Ya ka mu tibela ki mañi? Mi u kai ya ka li ku Yena, u ezañi?” (Jobo 9:12) Kaniti, haiba Jehova u inzi ni luna, ha ku na ye lu tokwa ku saba mwa pupo kaufela.—Maroma 8:31.
8 Hape mu nahane Bibele, lona Linzwi la Jehova. Simbule se situna seo sa butali bwa Mulimu si m’ata hahulu kwa ku lu tusa ku tuhela mikwa ye maswe ni ku eza tato ya Jehova. (Maheberu 4:12) Bibele ki yona ye lu luta libizo la Jehova ni ze li talusa. (Exoda 3:14) Lu ziba kuli Jehova u kona ku ba z’a lata kaufela kuli a pete milelo ya hae, ili Ndate ya lilato, Muatuli ya lukile, kamba Ndwalume ya li mutuli. Mi lu bona m’o linzwi la hae li talelezwanga kamita. Ha lu nze lu ituta Linzwi la Mulimu, lu susumezwa ku bulela za n’a bulezi walisamu kuli: “Ni sepile linzwi la hao.”—Samu 119:42; Isaya 40:8.
9. Sitabelo ni zuho ya Jesu li tiisa cwañi sepo ya luna ku Jehova?
9 Sitabelo ki libaka le liñwi hape la ku sepa Jehova. (Mateu 20:28) Kwa tabisa luli kuli Mulimu n’a lumile Mwan’a hae ku to lu shwela! Mi sitabelo si m’ata luli. Si liulula kwa libi batu kaufela ba ba baka ni ku kutela ku Jehova ka pilu kaufela. (Joani 3:16; Maheberu 6:10; 1 Joani 4:16, 19) Kalulo ye ñwi ya ku lifiwa kwa sitabelo ne li zuho ya Jesu kwa bafu. Makazo yeo, ye pakilwe ki mianda-nda ya be ne ba i boni, ki libaka le liñwi la ku sepa Jehova. Ki sisupo sa kuli sepo ya luna i ka talelezwa.—Likezo 17:31; Maroma 5:5; 1 Makorinte 15:3-8.
10. Lu na ni mabaka mañi a ka butu a ku sepa Jehova?
10 Ao ki mabaka a mañwi fela ha lu swanela ku sepa Jehova ni ha lu kona ku eza cwalo. Ku na ni a mañwi hape, mi a mañwi ku ona ki a ka butu. Ka mutala, kaufel’a luna lu tahelwanga ki butata mwa bupilo. Ha lu nze lu bata ketelelo ya Jehova mwa ku bu tatulula, lu bona mo i sebeleza ketelelo yeo. (Jakobo 1:5-8) Ha lu itinga hahulu ku Jehova ka zazi ni ku bona ze nde ze zwa mwateñi, sepo ya luna ku yena i ka tiya ni ku fita.
Davida N’a Sepile Jehova
11. Davida n’a sepile Jehova niha n’a li mwa miinelo mañi?
11 Davida wa mwa Isilaele wa kwakale n’a sepile Jehova. Davida n’a zumiwa ki Mulena Saule, ya n’a bata ku mu bulaya, ni mpi ye m’ata ya Mafilisita, be ne ba bata ku hapa Isilaele. Kono n’a bandukile mane ni ku tula. Kabakalañi? Yena Davida ka sibili u li: “[Muñ’a] Bupilo ki liseli la ka, ni ku piliswa kwa ka; ni ka saba mañi? [Muñ’a] Bupilo ki sisabelo sa bupilo bwa ka; ni ka sabiswa ki mañi?” (Samu 27:1) Ni luna haiba lu sepa Jehova cwalo, lu ka tula.
12, 13. Davida n’a bonisize cwañi kuli lu swanela ku sepa Jehova balwanisi niha ba lu lwanisa ka manzwi?
12 Muta o muñwi Davida n’a lapezi kuli: “Mulimu, u teeleze linzwi la ka ha ni itilelela; u babalele bupilo bwa ka kwa sila se ni saba. U ni sileleze kwa milelo ya likunutu, ya ba ba maswe; kwa mifilifili ya ba ba sebeza ze maswe. Ba lozize lilimi la bona sina lilumo, ba nepa masho a bona, kikuli manzwi a’ kemukisa, kuli ba pose, mwa mukunda, ya si na mulatu.” (Samu 64:1-4) Ha lu zibi hande se ne si tisize kuli Davida a ñole manzwi ao. Kono lwa ziba kuli kacenu, balwanisi ni bona ba ‘loza malimi a bona,’ ili ku lwana ka manzwi. Ba “kunupa” Bakreste ba ba si na mulatu, ka ku itusisa manzwi a ñozwi kamba a bulezwi ku ba ona “masho” a ku tameleza ka ona. Haiba lu sepa Jehova ka ku tiya, ku ka ezahalañi?
13 Davida u zwelapili u li: “Mulimu u ka ba nepa, mi kapili-pili ba ka tabwa lisho. Ki mo ba ka tantalikisezwa, bo ki ku limbwa ki manzwi a bona luli. . . . Ba ba na ni niti ba ka tabelwa ki [Muñ’a] Bupilo, ba ine mwa mukunda wa hae.” (Samu 64:7-10) Luli, lila niha li loza malimi a zona ku lu lwanisa, kwa mafelelezo, ‘li ka limbwa ki manzwi a zona.’ Kwa mafelelezo, Jehova u tahisa ze nde, ilikuli ba ba mu sepile ba tabelwe ki yena.
Sepo ya Ezekiasi Ne I Mu Tusize
14. (a) Ezekiasi n’a sepile Jehova mwa muinelo mañi o t’ata? (b) Ezekiasi n’a bonisize cwañi kuli n’a sa kolwi buhata bwa Muasirya?
14 Mulena Ezekiasi ni yena n’a tusizwe ki sepo ya hae ku Jehova. Mwa puso ya Ezekiasi, mpi ya Maasirya ye m’ata ne i bata ku lwanisa Jerusalema. Mpi yeo ne i tuzi linaha ze ñata. Mane ne i hapile ni minzi ya Juda, mi ne ku siyezi fela Jerusalema, mi Senakeribi n’a itumba kuli ni yona n’a ka i hapa. N’a bulezi ka Rabishake, ka ku nepahala, kuli ku sepa Egepita ne ku si ke kwa tusa. Kono hape n’a ize: “Mulimu wa hao y’o sepile, a si ke a ku puma ka taba ya kuli Jerusalema h’a na ku fiwa mwa mazoho a mulena wa Asirya.” (Isaya 37:10) Kono Ezekiasi n’a ziba kuli Jehova n’a sa pumi. Kacwalo a lapela kuli: “Cwale, [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa luna, u lu lamulele mwa mazoho a [Muasirya]; mibuso kaufela ya lifasi i zibe kuli ki Wena Mulimu u nosi, Wena [Muñ’a] Bupilo!” (Isaya 37:20) Jehova a utwa tapelo ya Ezekiasi. Mwa busihu bu li buñwi, lingeloi la bulaya masole ba Maasirya b’a 185,000. Jerusalema ne i si ka lwaniswa, mi Senakeribi a zwa mwa Juda. Be ne ba utwile taba yeo kaufela ne ba zibile butuna bwa Jehova.
15. Ki nto mañi fela ye kona ku lu tusa ku itukiseza miinelo kaufela ye kona ku lu tahela mwa lifasi le li sa swalehi hande le?
15 Kacenu, sina Ezekiasi, ku swana inge kuli lu mwa ndwa. Kono ya luna ndwa ki ya kwa moya. Niteñi, ka ku ba lindwalume za kwa moya, lu tokwa ku ziba mwa ku ipuluseza. Lu tokwa ku libelela litwaniso ni ku itukiseza zona ilikuli lu kone ku li taka. (Maefese 6:11, 12, 17) Mwa lifasi le li sa swalehi hande le, miinelo i kona ku cinca ka bubebe. Ku kona ku zuha mifilifili mwa naha ka ku sa libelela. Linaha ze zibahala ku ba ze lumeleza bulapeli li kona ku bu kwalela. Lu kona fela ku itukiseza ze taha kaufela haiba, sina Ezekiasi, lu sepa Jehova ka ku tiya.
Ku Sepa Jehova ku Talusañi?
16, 17. Lu bonisa cwañi kuli lu sepile Jehova?
16 Ku sepa Jehova haki nto ya ku bulela fela. Ku ama pilu ya luna mi ku boniswa ka likezo. Haiba lu sepa Jehova, lu ka sepa Bibele, lona Linzwi la hae ka ku tala. Lu ka i bala ka zazi, ku i yeya, ni ku i tuhelela ku lu zamaisa. (Samu 119:105) Ku sepa Jehova hape ku ama ku sepa m’ata a moya o kenile. Ka tuso ya moya o kenile, lu kona ku beya miselo ye tabisa Jehova, mi lu kona ku felisa mikwa ye maswe ye tomile mibisi. (1 Makorinte 6:11; Magalata 5:22-24) Kacwalo, ka tuso ya moya o kenile, ba bañata ba konile ku tuhela ku zuba kamba ku itusisa milyani ye kola. Ba bañwi ba tuhezi mizamao ye maswe. Luli, haiba lu sepa Jehova, lu eza lika ka m’ata a hae, isi a luna.—Maefese 3:14-18.
17 Hape, ku sepa Jehova ku talusa ku sepa b’a sepile. Ka mutala, Jehova u lukisize kuli “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” a babalele za Mubuso fa lifasi. (Mateu 24:45-47) Ha lu liki ku ikezeza lika, mi ha lu keshebisi keto yeo, kakuli lu sepile tukiso ya Jehova. Hape, maeluda ba sebeza mwa puteho ya Sikreste, mi ka ku ya ka muapositola Paulusi, ba ketilwe ka moya o kenile. (Likezo 20:28) Ka ku sebelisana hande ni tukiso ya maeluda mwa puteho, lu bonisa hape kuli lu sepile Jehova.—Maheberu 13:17.
Mu Latelele Mutala wa Paulusi
18. Bakreste kacenu ba latelela cwañi mutala wa Paulusi, kono ki lika mañi ze ba sa sepi?
18 Sina luna, Paulusi n’a bile ni butata bo buñata mwa bukombwa bwa hae. Mwa miteñi ya hae, babusi ne ba bulelelwanga buhata ka za Bukreste, mi fokuñwi n’a likanga ku hakulula mafosisa ao, kamba ku lwanela musebezi wa ku kutaza ni ku u tiisa. (Likezo 28:19-22; Mafilipi 1:7) Kacenu, Bakreste ba latelela mutala wa hae. Fo ku konahalela kaufela, lu tusa ba bañwi ku utwisisa musebezi wa luna, ka ku itusisa lika kaufela ze fumaneha. Mi lu lwanela ni ku tiisa taba ye nde. Niteñi, ha lu sepi buikatazo bo bu cwalo ka ku tala, kakuli ha lu ngi kuli ku kondisa kamba ku palelwa ku itingile fa ku wina kamba ku luza kwa luna litaba mwa likuta kamba ku bulelwa hande ki nyangela. Kono lu sepile Jehova. Lu hupula susuezo ya hae ku Isilaele wa kwakale kuli: “Mwa ku ikuzeza ni ku sepa, ki mo mu ka fumana mata.”—Isaya 30:15.
19. Niha ba nyandiswa, sepo ya mizwale ba luna ku Jehova i bonahezi cwañi ku ba ye tusa?
19 Fokuñwi mwa linako za cwale, musebezi wa luna u kwalezwi kamba ku sa lumelezwa ku eziwa ka ku tala kwa Upa ni Wiko wa Yurope, mwa likalulo ze ñwi za kwa Asia ni mwa Africa, ni mwa linaha ze ñwi za mwa North ni South America. Kana seo si talusa kuli ku sepa Jehova kwa luna ha ku tusi? Kutokwa. Fokuñwi Jehova niha tuhelezi nyandiso ye tuna ka mabaka a mande, ka lilato u tiisize ba ba bile mwa nyandiso yeo. Mwa nyandiso yeo, Bakreste ba bañata ba ikezelize libizo le linde la tumelo ni sepo ku Mulimu.
20. Niha lu kana lwa tusiwa ki tukuluho, ki lika mañi ze lu si ke lwa tuhela?
20 Kono hape, mwa linaha ze ñata, lu na ni tumelezo ya mulao, mi fokuñwi, mitai ya makande i bihanga ze nde ka za luna. Lwa itebuha seo mi lu lemuha kuli nto yeo ni yona i peta mulelo wa Jehova. Ka tumelezo ya hae, lu itusisa tukuluho ye tuna, isi kwa ku ifumisa, kono kwa ku sebeleza Jehova ka ku tala. Niteñi, ha lu na ku tuhela buikambuso bwa luna, musebezi wa ku kutaza, kamba ku fokola mwa sebelezo ya Jehova ka nzila ifi kamba ifi ka libaka fela la kuli lu tabelwe ki babusi. Lu babusiwa ba Mubuso wa Mesiya mi lu kwa lineku la bubusi bwa Jehova bo bu pahami. Sepo ya luna i mwa lifasi le linca, isi la cwale, mi ku lona, Mubuso wa Mesiya wa kwa lihalimu u ka ba ona fela o ka busa lifasi. Ha ku na limbomba kamba lilwaniso ze ñwi kaufela ze kona ku tuba mubuso w’o kamba ku u tulula mwa lihalimu. Ha u koni ku tulwa mi u ka peta z’a u lelezi Jehova.—Daniele 2:44; Maheberu 12:28; Sinulo 6:2.
21. Lu ka tundamena ku ezañi?
21 Paulusi u li: “Luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha; luna lu ku ba ba tiiseza mwa tumelo, ku pilisa mioya ya luna.” (Maheberu 10:39) Kacwalo, haike kaufel’a luna lu sebeleze Jehova ku isa kwa mafelelezo. Lwa swanela luli ku sepa Jehova ka ku tala cwale ni ku ya ku ile.—Samu 37:3; 125:1.
Mu Itutileñi?
• Ki kabakalañi bo Joshua ni Kalebu ha ne ba tisize piho ye nde?
• Ki afi mabaka a mañwi ha lu swanela ku sepa Jehova ka ku tala?
• Ku sepa Jehova ku talusañi?
• Lu ka tundamena ku ezañi ka za ku sepa Jehova?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Ki kabakalañi bo Joshua ni Kalebu ha ne ba file piho ye nde?
[Maswaniso a fa likepe 16]
Pupo i lu fa mabaka a’ tiile a ku sepa Jehova
[Manzwi a bañi ba siswaniso]
Maswaniso a malalu kaufela: Ka tumelezo ya ba Anglo-Australian Observatory, siswaniso si swanisizwe ki David Malin
[Siswaniso se si fa likepe 18]
Ku sepa Jehova ku talusa ku sepa b’a sepile