Likopano Ze Tusa Ba Ba mwa Butokwi Se L’i Ngiwa Cwañi?

HAMULAHO wa sinyeho ye n’e ezahezi mwa New York City ni mwa Washington, D. C. la September 11, 2001, nyangela ne i tusize hahulu-hulu be ne ba amilwe ki sinyeho yeo. Likopano ze tusanga ba ba mwa butokwi ne li amuhezi linubu ze ñata, ili madola a’ fita fa 2.7 bilioni (K13,500,000,000,000,000) a ku tusa ka ona mabasi a batu be ne ba amilwe mwa sinyeho yeo. Ka ku sabiswa ki sinyeho yeo, batu kaufela ne ba bata ku tusa.

Kono ku si ka fita nako, ba bañwi ne ba swabile ha ne ku utwahezi mabulatwi a kuli likopano ze ñwi ze zibahala ne li sa sebelisi hande mali. Batu ne ba halifile hahulu ha ne ba utwile kuli kopano ye ñwi ye tuna ne i bata ku buluka ibat’o ba hafu ya mali a fita fa madola a eza 546 milioni (K2,730,000,000,000) e ne ba amuhezi ni ku itusisa ona kwa lika li sili. Nihaike kopano yeo hasamulaho ne i cincize muhupulo ni ku kupa swalelo, mubihi yo muñwi wa makande n’a ize: “Batatubisisi ba lika b’a nga kuli ku cinca muhupulo k’o ha ku sa kona ku kutisa sepo” ye n’e li teñi sinyeho i si ka ezahala kale. Mina bo? Kana sepo ya mina mwa likopano ze tusa ba ba mwa butokwi se i fokozi?

Kwa Tusa Kamba Ki ku Sinya-Sinya Fela?

Hañata ku fa nubu kwa kopano ye tusa ba ba mwa butokwi ku ngiwa ku ba nto ye nde. Kono haki batu kaufela ba ba bona cwalo. Lilimo ze fitelela 200 kwamulaho, Samuel Johnson, muñoli wa litaba wa kwa Britain, n’a ñozi kuli: “U kona ku ikolwisa kuli u eza hande haiba u lifa batu ka misebezi ye ba ezize, ku fita ha u fana fela mali sina mpo.” Ni ba bañwi kacenu ba na ni mubonelo w’o, mi lipiho za kuli likopano ze tusa ba ba mwa butokwi ha li sebelisi hande mali li ekeza kwa ku felisa sepo ya nyangela. Ki ye mitala ye mibeli ya ze ezahezi cwanoñu fa.

Muzamaisi wa kopano ye ñwi ya bulapeli ya mwa San Francisco ye tusa ba ba mwa butokwi n’a lunduzwi fa musebezi ha se ku bihilwe kuli mwa lilimo ze peli, litifo za lico za n’a canga ka viki ze fita fa $500 (K2,500,000) ni za likalafo za kwa sipatela n’a li lifanga ka ku itusisa mali a yona kopano yeo. Mwa Britain, baonga-ongi ba tukiso ye tuna ya fa TV ya ku fumana mali a ku tusa ba ba mwa butokwi  ne ba swabile ha ne ku fumanwi kuli kwa $10 milioni (K50,000,000,000) ye n’e filwe ya ku tusa kwa ku yaha mandu a lindiala mwa Romania, ne ku yahilwe fela mandu a’ 12 a manyinyani, mi mali a mañata-ñata n’a sa zibahali kwa n’a ile. Lipiho ze maswe ze cwana li tahisize kuli bafani ba bañwi ba tokomele hahulu kuli ba fana bukai ni kuli ba fa bomañi.

Ku Fana Kamba ku Sa Fana

Kono ne ku si ke kwa ba hande ku tuhelela likezo za batu b’a sikai kamba likopano ku felisa buiyakato ni musa wa luna ku ba bañwi. Bibele i li: “Bulumeli bo bu kenile, bo bu sa nyazahali fapil’a Mulimu Ndat’a luna, ki mutu h’a lekula lindiala ni limbelwa mwa ñalelwa ya bona.” (Jakobo 1:27) Luli, ku tusa babotana ni ba ba mwa butokwi ki kalulo ye tuna ya Bukreste.

Niteñi, mu kana mwa ipuza kuli, ‘Ni zwelepili ku fanga linubu kwa likopano, kamba ni like fela ku tusanga ka ku fa bona batu luli tuso?’ Mulimu u tabiswa ki ku fana ko ku cwañi? Mwa taba ye tatama, ku ka buhisanwa lipuzo zeo.