Ku Likanyisa Mulimu wa Niti

“Mu be ba ba likanyisa Mulimu sina bana ba ba latwa.”—MAEFESE 5:1.

1. Ba bañwi ba lumelañi ka za niti, mi ki kabakalañi mubonelo wa bona ha u fosahezi?

“NITI kiñi?” (Joani 18:38) Puzo yeo, ye n’e buzizwe ka nyefulo ki Ponse Pilato ibat’o ba lilimo ze 2,000 kwamulaho k’o, i talusa kuli niti i t’ata ku i bata. Ba bañata kacenu ne ba ka lumela cwalo. Yona niti luli i sweli ya lwaniswa. Mwendi mu kile mwa utwa ku bulelwa kuli mutu ni mutu wa iketelanga se si li sa niti, kamba kuli ha ku na niti ye tezi, kamba kuli niti ya cinca-cincanga. Mibonelo ye cwalo i fosahezi. Mulelo luli wa ku eza patisiso ni ku ituta ki ku ituta niti ka za lifasi le lu pila ku lona. Niti haki mubonelo fela wa mutu. Ka mutala, mwendi ki niti kuli moyo wa mutu ha u koni ku shwa kamba kuli wa shwa. Kuli Satani u teñi kamba h’a yo. Kuli bupilo bu na ni mulelo kamba ha bu na. Mwa miinelo yeo kaufela, ku lukela ku ba ni kalabo i liñwi fela ye nepahezi. Ye ñwi ki ya niti, mi ye ñwi ki ya buhata; bubeli bwa zona ha li koni ku ba za niti.

2. Jehova ki Mulimu wa niti ka linzila lifi, mi lu ka nyakisisa lipuzo mañi cwale?

² Mwa taba ye felile, lu boni kuli Jehova ki Mulimu wa niti. Wa ziba niti ka za linto kamukana. Ka ku shutana hahulu ni sila sa hae sa lihata, yena Satani Diabulosi, Jehova kamita u bulelanga niti. Hape, Jehova u patululela ba bañwi niti ka buñata. Muapositola Paulusi n’a susuelize Bakreste ba bañwi kuli: “Mu be ba ba likanyisa Mulimu sina bana ba ba latwa.” (Maefese 5:1) Ka ku ba kuli lu Lipaki za Jehova, lu kona ku mu likanyisa cwañi mwa ku bulela niti ni ku pila ka yona? Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku eza cwalo? Mi lu na ni buikolwiso mañi bwa kuli Jehova wa lata ba ba pila ka niti? Ha lu boneñi.

3, 4. Baapositola bo Paulusi ni Pitrosi ne ba talusize cwañi ze n’e ka ezahala mwa “mazazi a maungulelo”?

³ Lu pila mwa nako ili m’o buhata bwa za bulapeli bu atile hahulu. Sina muapositola  Paulusi ha n’a polofitile ka ku susumezwa ki Mulimu, batu ba bañata mwa “linako ze t’ata” ze ba na ni mukwa wa bulumeli, kono se si eza m’ata a bulumeli ba si latuzi. Ba bañwi ba hanyeza niti, kakuli ba “bolile mwa maikuto a bona.” Hape, “batu ba lunya, ba ba puma, ba . . . zwelapili mwa bumaswe, inze ba puma batu, mi ba pumiwa ni bona.” Nihaike kuli batu ba ba cwalo ba ituta kamita, “ha ba koni ku fita fa zibo ya ku ziba niti.”—2 Timotea 3:1, 5, 7, 8, 13.

⁴ Muapositola Pitrosi ni yena n’a susumelizwe ku ñola ka za mazazi a maungulelo. Sina ha n’a polofitile, batu ha ba hani fela niti, kono hape ba sheununa Linzwi la Mulimu ni ba ba shaela niti ye ku lona. “Ka mabomu,” basheununi ba ba cwalo ba keshebisa taba ya kuli lifasi la mwa miteñi ya Nuwe ne li kwahezwi ki munda, ili ku toma mutala wa katulo ya kwapili. Mihupulo ya bona ya mbango i ka ba tiseza sinyeho ha i ka fita nako ya Mulimu ya ku sinya ba ba maswe.—2 Pitrosi 3:3-7.

Batanga ba Jehova Ba Ziba Niti

5. Ka ku ya ka mupolofita Daniele, ne ku ka ezahalañi mwa “nako ya maungulo,” mi bupolofita b’o se bu talelelizwe cwañi?

⁵ Ka ku talusa “nako ya maungulo,” mupolofita Daniele n’a polofitile nto ye ñwi i sili ye n’e ka ba teñi mwahal’a batu ba Mulimu—yona ya ku zusulusa hape bulapeli bwa niti. N’a ñozi kuli: “Ba bañata ba ka be ba matela kafa ni kafa, mi zibo i ka ekezeha.” (Daniele 12:4) Batu ba Jehova ha ba lyanganiswi kamba ku foufazwa ki Mukwasheki yo mutuna. Ka ku apaula mwa Bibele, ba fitile fa ku ba ni zibo ya niti. Mwa lilimo za kwa makalelo a Bukreste, Jesu n’a file balutiwa ba hae zibo. N’a ba file “kutwisiso ya kuli ba utwiseze Mañolo.” (Luka 24:45) Mwa miteñi ya luna, Jehova u ezize nto ye swana. Ka Linzwi la hae, moya wa hae, ni kopano ya hae, u konisize batu ba bañata-ñata mwa lifasi kaufela ku utwisisa nto y’a ziba ni kale—ili niti.

6. Batu ba Mulimu kacenu ba utwisisa litaba za niti lifi za mwa Bibele?

⁶ Ka ku ba batu ba Mulimu, lu utwisisa lika ze ñata zeo kaniti ne lu si ke lwa li ziba. Lwa ziba likalabo kwa lipuzo zeo batu ba ba na ni butali bwa silifasi ba kanganisani ni zona ka lilimo ze ñata-ñata. Ka mutala, lwa ziba libaka manyando h’a li teñi, libaka batu ha ba shwa, ni libaka batu ha ba sa koni ku tahisa kozo ni swalisano mwa lifasi. Hape lu tusizwe ku ziba ze ka ba teñi kwapili—ili Mubuso wa Mulimu, paradaisi fa lifasi, ni bupilo bwa kamita bwa bupetehi. Lu fitile fa ku ziba Jehova, yena Ya Pahami ka ku Fitisisa. Lu itutile ka za butu bwa hae bo bu tabisa, hamoho ni ze lu lukela ku eza kuli a lu fuyole. Ku ziba niti ku lu konisa ku lemuha se si si sa niti. Ku sebelisa niti ku lu sileleza kwa misebezi ya mbango, ku lu konisa ku pila bupilo bo bunde ka ku fitisisa, mi ku lu fa sepo ye nde ya kwapili.

7. Litaba za niti za mwa Bibele li konwa ku fumanwa ki bomañi, mi ki bomañi ba ba sa koni ku li fumana?

⁷ Kana mwa utwisisa litaba za niti za mwa Bibele? Haiba ku cwalo, u zibe mu na ni mbuyoti ye tuna. Mutu h’a ñola buka, hañata u i ñolanga ka mukwa wa kuli i tabelwe ki sikwata sa batu. Libuka ze ñwi li ñolezwi ba ba itutile hahulu, ze ñwi li ñolezwi banana, mi ze ñwi li ñolezwi ba ba eza misebezi ye ipitezi. Hailif’o Bibele i konwa ku fumanwa ki bote, i ñolezwi ku utwisiswa ni ku ikolwa ki sikwata se siñwi sa batu. Jehova n’a i lukiselize ba ba ikokobeza, bona ba ba ishuwa ba fa lifasi. Batu ba ba cwalo ba kona ku utwisisa Bibele, ku si na taba kuli ba itutile kamba kutokwa, ku si na taba ni lizo, mayemo a bona mwa bupilo, kamba simuluho ya bona. (1 Timotea 2:3, 4) Kono ba ba sa swanelwi ha ba koni ku utwisisa litaba za niti za mwa Bibele, ku si na taba kuli ba butali kamba ba itutile cwañi. Baikankabeki, baikuhumusi, ha ba koni ku utwisisa litaba za butokwa za niti za Linzwi la Mulimu. (Mateu 13:11-15; Luka 10:21; Likezo 13:48) Mulimu ki yena a nosi ya kona ku ñola buka ye cwalo.

 Batanga ba Jehova Ba Bulelanga Niti

8. Ki kabakalañi Jesu ha n’a li yena niti luli?

⁸ Sina Jehova, Lipaki ba hae ba ba sepahala ba bulelanga niti. Jesu Kreste, Paki yo mutuna ka ku fitisisa wa Jehova, n’a tiiselize niti ka za n’a lutile ni ka mwa n’a pilezi ni ku shwa. N’a tiiselize niti ya linzwi la Jehova ni lisepiso za hae. Kacwalo, Jesu n’e li yena niti luli, sina yena ka sibili ha n’a talusize cwalo.—Joani 14:6; Sinulo 3:14; 19:10.

9. Mañolo a bulelañi ka za ku bulela niti?

⁹ Jesu n’a “tezi sishemo ni niti” mi “bupumi ne bu si ka fumanwa mwa mulomo wa hae.” (Joani 1:14; Isaya 53:9) Bakreste ba niti ba latelela mutala wa n’a tomile Jesu ka ku bulela niti ku ba bañwi. Paulusi n’a elelize balumeli ba bañwi kuli: “Mutu ni mutu a bulelele wahabo niti; kakuli lu lilama za ba bañwi ku ba bañwi.” (Maefese 4:25) Kwamulaho, mupolofita Zakaria n’a ñozi kuli: “Mu bulele niti yo muñwi ni yo muñwi ku wahabo.” (Zakaria 8:16) Bakreste ba bulelanga niti kakuli ba bata ku tabisa Mulimu. Jehova u bulelanga niti mi wa ziba kozi ye tahiswa ki buhata. Kacwalo, u na ni swanelo ya ku libelela kuli batanga ba hae ba bulelange niti.

10. Ki kabakalañi batu ha ba pumanga, mi ki lika mañi ze maswe ze zwanga mwateñi?

¹⁰ Ku ba bañata, ku puma ku kona ku ba nto ye nde ya ku eza haiba ba bata ku fumana nto ye ñwi ye nde. Batu ba pumanga kuli ba si ke ba fiwa koto, kuli ba fumane mupuzo, kamba kuli ba bubekwe ki ba bañwi. Kono ku bulelanga buhata ki nto ye maswe. Hape, lihata h’a koni ku latiwa ki Mulimu. (Sinulo 21:8, 27; 22:15) Ha lu zibiwa ku ba ba ba bulelanga niti, ba bañwi ba lumela ze lu bulela; ba lu sepa. Kono haiba lu fumanwa kuli lwa puma niheba hañwi fela, ba bañwi ba kona ku honona buniti bwa ze lu ka bulela kwapili. Lishitanguti la mwa Africa li li: “Buhata bu li buñwi bu sinya litaba za niti ze eza lule.” Lishitanguli le liñwi li li: “Lihata ha li na ku lumelwa, niha li bulela niti.”

11. Ki ka nzila ifi ku ba ni niti ha ku sa ami fela ku bulelanga niti?

¹¹ Ku ba ya na ni niti ha ku talusi fela ku bulelanga niti. Ki mona mwa ku pilela. Kwa lu talusa. Lu zibahaza niti ku ba bañwi isi fela ka ze lu bulela, kono ni ka ze lu eza. Muapositola Paulusi n’a buzize kuli: “Wena ya luta ba bañwi, hasi ha u na s’o ituta ili wena? Wena ya bulela kuli ku si ke kwa uzwiwa, hasi wa uzwa? Wena ya li, ku si ke kwa bukwa, hasi wa buka?” (Maroma 2:21, 22) Kuli lu lute ba bañwi niti, lu lukela ku ba ba ba bulela niti mwa linto kaufela. Libubo la luna la ku ba ba ba bulela niti li ka tusa hahulu batu ku nga hande ze lu luta.

12, 13. Mukulwani yo muñwi n’a ñoziñi ka za ku bulela niti, mi ki kabakalañi ha n’a na ni muzamao o munde o pahami?

¹² Mikulwani mwahal’a batanga ba Jehova ni bona ba ziba butokwa bwa ku bulelanga niti. Mwa tatubo ya kwa sikolo ya ku ñola, Jenny, ya n’a li wa lilimo ze 13 ka nako yeo, n’a ñozi kuli: “Ku sepahala ki nto ye ni nga ku ba ya butokwa hahulu. Ka bumai, haki ba bañata kacenu ba ba sepahala ka ku tala. Ni sepisa kuli kamita ni ka banga ya sepahala mwa bupilo bwa ka kaufela. Hape ni ka sepahalanga nihaike ku bulela niti ha ku na ku ni tusa kamba ku tusa balikani ba ka honaf’o. Ni bona teñi kuli balikani ba ka ki batu ba ba bulela niti, ba ba sepahala.”

¹³ Bo muluti ba Jenny, ha ne ba bulela ka za tatubo yeo, ne ba ize: “U mwanana hahulu, kono u konile ku ba ni lipimo ze tiile za muzamao. Na ziba kuli u ka latelela lipimo za hao kakuli u na ni muzamao o munde o tiile.” Musizana y’o n’a konisizwe kiñi ku ba ni muzamao o munde o tiile? Kwa makalelo a taba ya hae, Jenny n’a ize bulapeli bwa hae “ki bona bo bu toma lipimo za bupilo bwa [hae].” Se ku fitile lilimo ze 7 ku zwa fa n’a ñolezi taba yeo Jenny. Sina mo ne ba bonezi bo muluti ba hae, Jenny u zwelapili ku ba ni muzamao o pahami mwa bupilo bwa hae ka ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova.

 Batanga ba Jehova Ba Patulula Niti

14. Ki kabakalañi batanga ba Mulimu sihulu ha ba na ni buikalabelo bo butuna bwa ku yemela litaba za niti?

¹⁴ Ki niti kuli ba bañwi, kwand’a Lipaki za Jehova fela, ba kana ba bulela niti ni ku lika ku sepahala. Kono ka ku ba batanga ba Mulimu, lu na ni buikalabelo bo butuna hahulu bwa ku yemela litaba za niti. Lu filwe litaba za niti za mwa Bibele—ili litaba ze kona ku fumanisa mutu bupilo bo bu sa feli. Kacwalo, lu tamehile ku abana zibo yeo ni ba bañwi. Jesu n’a ize: “Mutu kaufela ya filwe hahulu, ku ka batwa hahulu ku yena.” (Luka 12:48) Kaniti, ‘ku batwa hahulu’ ku ba ba filwe zibo ya butokwa ya ku ziba Mulimu.

15. Ki tabo mañi ye mu fumana mwa ku luta ba bañwi litaba za niti za mwa Bibele?

¹⁵ Ku luta ba bañwi litaba za niti za mwa Bibele ku tahisa tabo. Sina balutiwa ba Jesu ba kwa makalelo, lu shaela taba ye nde—ili lushango lo lu tabisa lwa sepo—ku ba “ba katezi, ba hasani, inge lingu ze si na mulisana” ni ku ba ba foufalizwe ni ku lyanganiswa ki “lituto za badimona.” (Mateu 9:36; 1 Timotea 4:1) Muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Ha ku na se si ni tabisa ku fita se, ha ni utwa kuli bana ba ka ba zamaya mwa niti.” (3 Joani 4) Ku sepahala kwa “bana” ba Joani—mwendi ili ba n’a tisize mwa niti—ne ku mu tabisize. Kwa lu tabisa ha lu bona batu ba amuhela ka buitebuho Linzwi la Mulimu.

16, 17. (a) Ki kabakalañi batu ba bañwi ha ba sa amuheli niti? (b) Mu kona ku ba ni tabo mañi ha mu nze mu shaela litaba za niti za mwa Bibele?

¹⁶ Ki niti kuli haki bote ba ba ka amuhela niti. Jesu n’a bulelanga niti ka za Mulimu, ku eza cwalo niha ne ku sa tabelwi ki batu. Kwa balwanisi ba Sijuda, n’a ize: “Mu hanelañi ku ni lumela? Ye li wa Mulimu, u utwa manzwi a Mulimu. Kifo, mu palelwa ku a utwa, kakuli ha mu ba Mulimu.”—Joani 8:46, 47.

¹⁷ Sina Jesu, ha lu tokolomohi ku bulela litaba za butokwa za niti ka za Jehova. Ha lu libeleli kuli batu kaufela ba ka amuhela ze lu ba bulelela, kakuli haki bote be ne ba amuhezi za n’a bulezi Jesu. Niteñi, lu ba ba tabile ku ziba  kuli lu eza se si lukile. Ka lilato la hae le lituna, Jehova u bata kuli niti i patululelwe batu. Ka ku ba kuli ba na ni niti, Bakreste ki balwali ba liseli mwa lifasi le li fifalile. Ka ku benyisa liseli la niti ka lipulelo ni likezo za luna, lwa kona ku tusa ba bañwi ku kanyisa Ndat’a luna wa kwa lihalimu. (Mateu 5:14, 16) Lu zibahaza kwa nyangela kuli lu hanile niti ye si yona luli ka mw’a i ngela Satani, mi lu yemela Linzwi la Mulimu le li kenile, le li si ka zwakiwa. Niti ye lu ziba ni ku i bulela kwa batu i kona ku fa tukuluho ya niti ku ba ba i amuhela.

Mu Tiiseze mwa ku Bulelanga Niti

18. Ki kabakalañi Jesu ha n’a shemubile Natanaele, mi n’a ezize cwañi cwalo?

¹⁸ Jesu n’a lata niti, mi n’a bulelanga niti. Mwa nako ya bukombwa bwa hae fa lifasi, n’a shemubile be ne ba bulelanga niti. Ka za Natanaele, Jesu n’a ize: “A mu bone Muisilaele wa niti, ye ku si na bupumi ku yena!” (Joani 1:47) Ku tuha f’o, Natanaele, y’o mwendi hape n’a bizwa kuli Bartolome, n’a ketilwe ku ba yo muñwi wa baapositola b’a 12. (Mateu 10:2-4) N’a kutekilwe luli!

19-21. Munna yo muñwi ya n’a pepilwe a li sibofu n’a fuyozwi cwañi kabakala ku bulela niti ka bundume?

¹⁹ Kauhanyo mutumbi mwa buka ya Joani ya mwa Bibele i na ni likande la za munna yo muñwi ya sepahala ya n’a shemubilwe ki Jesu. Ha lu zibi libizo la hae. Se lu ziba kikuli munna y’o n’a li mukupi ya n’a pepilwe a li sibofu. Batu ne ba komokile Jesu ha n’a folisize bubofu bwa hae. Taba ya ku foliswa k’o kwa ka makazo ya t’o utwiwa ki ba bañwi ba Bafalisi, be ne ba toile niti, ili be ne ba lumelelani kuli mutu kaufela ya lumela ku Jesu n’a ka lundulwa mwa sinagoge. Ka ku ziba mulelo wa bona, bashemi ba ba boi ba munna y’o ya n’a pepilwe a li sibofu ba puma kwa Bafalisi, ka ku bulela kuli ne ba sa zibi mo ne ku tezi kuli mwan’a bona a kale ku bona kamba kuli ya n’a mu folisize n’e li mañi.—Joani 9:1-23.

²⁰ Munna ya folisizwe y’o a bizwa ki Bafalisi hape. Ka ku sa isa pilu ku ze n’e ka ezahala ku yena, a bulela niti ka bundume. N’a talusize mwa n’a foliselizwe ni kuli Jesu n’e li yena ya n’a mu folisize. Ka ku komoka kuli banna bao ba ba ile libubo, ba ba itutile, ne ba sa lumeli kuli Jesu n’a zwa ku Mulimu, munna ya folisizwe y’o ka bundume a ba susueza ku lumela taba ye n’e iponelwa hande, kuli: “Mutu yo, besi kuli ki wa Mulimu, kabe n’a ka palelwa ku eza se siñwi.” Ka ku palelwa ku mu alaba, bafalisi ba tameleza munna y’o kuli n’a na ni kashwau mi ba mu lelekela kwande.—Joani 9:24-34.

²¹ Jesu ha n’a til’o utwa za teñi, ka lilato a bata-bata munna y’o. Ha s’a mu fumani, a tiiseza tumelo ya n’a bonisize munna y’o ya n’a banga sibofu. Jesu a mu bulelela patalaza kuli n’a li Mesiya. Munna y’o n’a fuyozwi hahulu kabakala ku bulela niti! Kaniti, Mulimu u shemuba ba ba bulela niti.—Joani 9:35-37.

22. Ki kabakalañi ha lu lukela ku tiiseza mwa ku bulelanga niti?

²² Ku bulelanga niti ki nto ye lu lukela ku nga ka butuna. Ku tusa hahulu kwa ku toma ni ku buluka silikani se sinde ni batu ni Mulimu. Ku bulela niti ku talusa ku sa pata-pata litaba, ku sepahala, ku atumeleha, ni ku sepiwa, mi ku latiwa ki Jehova. (Samu 15:1, 2) Ku sa bulela niti ku talusa ku puma, ku sa sepiwa, ku bulela buhata, mi ku toilwe ki Jehova. (Liproverbia 6:16-19) Kacwalo, mu ikatulele ku bulelanga niti. Ee, kuli lu likanyise Mulimu wa niti, lu lukela ku ziba niti, ku bulela niti, ni ku pila ka niti.

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Ki kabakalañi ha lu kona ku itebuha kuli lwa ziba niti?

• Lu kona ku likanyisa cwañi Jehova ka ku bulelanga niti?

• Ku bulelela ba bañwi litaba za niti za mwa Bibele ku tahisa lika mañi ze nde?

• Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku tiiseza mwa ku bulelanga niti?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 17]

Ka ku ba kuli ba filwe niti, Bakreste ba tukufalelwa ku i abana ni ba bañwi

 [Maswaniso a fa likepe 18]

Munna wa sibofu ya n’a folisizwe ki Jesu n’a fuyozwi hahulu kabakala ku bulela niti