Bulapeli Bu Li Buñwi Bwa Niti bwa Sikreste Bu Teñi Luli

JESU KRESTE n’a tomile keleke, kamba puteho i liñwi fela. Puteho yeo ne li sitopa sa kwa moya, ili lubasi lwa kwa moya. F’o se lu talusa kikuli, ne li ku kopanywa kwa batu ba ba ketilwe ka moya o kenile wa Mulimu ili bao kaufela ne b’a ngiwa ki Mulimu kuli ki “bana” ba hae.—Maroma 8:16, 17; Magalata 3:26.

Jesu n’a lutile kuli Mulimu n’a itusisize nzila i liñwi fela ya ku libisa batu kwa niti ni kwa bupilo. Kuli a swaniseze taba ya butokwa yeo, Jesu n’a bapisize ku fumana bupilo bo bu sa feli kwa nzila. N’a ize: “Mu kene ka munyako o kumbani; kakuli munyako wa Sinyeho u atami, mi nzila ye ya mwateñi i atami, mi ba ba kena mwateñi ki ba bañata. Kakuli munyako wa bupilo wa kumbana, nzila ye ya mwateñi ki ye sisani, mi ki ba banyinyani ba ba i fumana.”—Mateu 7:13, 14; Joani 14:6; Likezo 4:11, 12.

Puteho Ye Swalisani

Hatiso ye bizwa The New Dictionary of Theology i li ha lu swaneli ku nga kuli puteho ya kwa makalelo yeo ne i li sina “sitopa sa mwa lifasi kaufela, se si kai ni kai ili se si lukisizwe hande inge ze lu talusa kacenu ha lu bulela za keleke ya katolika.” Libaka? I li: “Libaka fela kikuli ne ku si na sitopa se si cwalo se si lukisizwe, se si kai ni kai.”

Ha ku na ya kona ku hanyeza taba ya kuli puteho ya Sikreste ya kwa makalelo ne i sa swani ni milukisezo ye tatezani ya likeleke ze lu bona kacenu. Kono ne i lukisizwe hande. Liputeho ka buñwi ne li si ka ikemela. Kaufel’a zona ne li li mwatas’a tamaiso ya sitopa se si etelela sa mwa Jerusalema. Sitopa seo—sa baapositola ni banna-bahulu ba mwa puteho ya Jerusalema—ne si tusize mwa ku bukeleza buñwi bwa puteho sina ‘mubili u li muñwi’  wa Kreste.—Maefese 4:4, 11-16; Likezo 15:22-31; 16:4, 5.

Ne ku ezaheziñi kwa puteho i liñwi yeo ya niti? Kana ki yona ye n’e bile Keleke-tuna ya Katolika? Kana n’e til’o ba likeleke ze shutana-shutana za Protestanti ze lu bona kacenu? Kamba ku na ni nto ye ñwi i sili ye n’e ezahezi?

“Buloto” ni “Mufuka”

Kuli lu fumane likalabo, ha lu tatubisiseñi ka tokomelo zeo yena Jesu Kreste ka sibili n’a bulezi kuli ne li ka ezahala. Mu kana mwa ikomokela ku ziba kuli Jesu n’a ziba kuli puteho ya hae ne i ka tuhela ku bonahala ni kuli n’a ka tuhelela nto ye maswe yeo ku zwelapili ka lilimo ze mianda-nda.

Ka ku swalisanisa puteho ya hae kwa “mubuso wa kwa lihalimu,” a li: “Mubuso wa kwa lihalimu u swana sina mutu ya calile peu ye nde mwa simu ya hae. Cwale batu ha ba lobezi, ya mu toile a taha, mi a cala mufuka fahali a buloto; kih’a ikela. Mi buloto ha bu se bu melile mi bu beile, mufuka ni ona wa bonahala. Batanga ba muñ’a ndu ba taha, ba li ku yena: Mulena, ha lu li, ne lu calile peu ye nde mwa simu ya hao? Mufuka i u ngile kai? A li ku bona: Mutu ya ni toile ki yena ya ezize se. Batanga ba mu buza, ba li: Ha u lati kuli lu y’o u kumula? A li: Batili, mwendi ha mu li mu kumule mufuka, mu ka swana mu kumula ni bona buloto. Mu li tuhele mwa bubeli bwa zona, li hule hamoho ku fitela ha li kutulwa; mi ka nako ya ku kutula, ni ka li ku ba ba kutula: Mu kumule mufuka pili, mu u tame mañata, kuli u ciswe; kono buloto mu bu kubukanye, mu bu beye mwa mashete a ka.”—Mateu 13:24-30.

Jesu n’a talusize kuli ki yena ya “calile peu.” “Peu ye nde” ne i yemela balutiwa ba hae ba niti. “Ya mu toile” ne li Satani Diabulosi. “Mufuka” ne li Bakreste ba buhata be ne ba icocomelize mwa puteho ya Sikreste ya kwa makalelo. N’a ize n’a ka tuhelela “buloto” ni “mufuka” ku hula hamoho ku fitela li “kutulwa,” ye n’e ka ba ka “nako ya ku fela kwa [miinelo ya cwale ye mwa lifasi, NW].” (Mateu 13:37-43) Zeo kaufela ne li talusañi?

Puteho ya Sikreste Ya Sinyeha

Baapositola ba sa timela fela, baluti ba ba kwenuhile ba mwa puteho ba kala ku ikwameka yona. Ne ba “bulela litaba ze kopami, kuli balutiwa ba ba latelele.” (Likezo 20:29, 30) Kabakaleo, Bakreste ba bañata ba  “zwa mwa tumelo.” Ne ba ‘yaulukezi kwa matangu.’—1 Timotea 4:1-3; 2 Timotea 4:3, 4.

Lilimo za ma-300 C.E. ha li t’o eshanga, ka mo i bulelela The New Dictionary of Theology, “Bukreste bwa Katolika bwa t’o ba bulapeli . . . bo bu lumelelwa ka mulao bwa Mubuso wa Maroma.” Ne ku ezahezi “mazwake a bulapeli ni puso ya sicaba”—ili sikopekope sa Keleke ni Muuso se si lwanisana ni litumelo za Bakreste ba kwa makalelo. (Joani 17:16; Jakobo 4:4) Hatiso yeo i bulela kuli hasamulaho, mulukisezo ni muinelo kaufela wa keleke, hamoho ni buñata bwa litumelo za yona ze mutomo, za cinca hahulu-hulu “ka kukuezo ya mazwake a sa swalehi hande ili a sinya hahulu a [Testamente ya Kale] ni lituto ze simuluha ku Plato ni kwa Bucabela.” Ka mwa n’a sinulezi Jesu Kreste, balutiwa ba niti ne ba sa bonahali kabakala Bakreste ba buhata.

Ba n’a luta Jesu ne ba ziba kuli ku t’ata ku taluhanya buloto tota kwa mufuka, inge cwalo mufuka o pukwalile ili o bulaya o bizwa darnel, ili w’o ha u sa hula u bonahala hahulu inge buloto. Kacwalo Jesu n’a talusa ka swanisezo kuli nako ha i nze i ya, ne ku ka ba t’ata ku taluhanya Bakreste ba niti ku ba buhata. Seo hasi talusi kuli puteho ya Sikreste ne i felile mbuu, kakuli Jesu n’a sepisize kuli n’a ka etelela banyani ba hae ba kwa moya “ka mazazi kaufela, ku isa kwa mafelelezo a lifasi.” (Mateu 28:20) Jesu n’a ize buloto ne bu ka zwelapili ku hula. Niteñi, lilimo ha li nze li ya, Bakreste ba niti—ka buñwi kamba ka likwata—kaniti ne ba itiisize ku latelela lituto za Kreste. Kono ne ba si sitopa, kamba kopano ye bonahala, ye zibahala hande-nde. Kaniti ne ba sa swani ni bulapeli bwa bakwenuheli bo ne bu bonahala ili b’o mwa lilimo zeo kaufela ne bu nyefulisize ni ku shubulisa fela libizo la Jesu Kreste.—2 Pitrosi 2:1, 2.

“Ku Bonahale Mutu wa Sibi”

Muapositola Paulusi n’a sinuzi nto ye ñwi ye n’e ka zibahaza bulapeli bwa buhata b’o. N’a ñozi kuli: “Mutu a si ke a mi puma ka mukwa o muñwi. Kakuli pili [lizazi la Jehova li si ka taha kale], ku swanezi ku taha kwenuho, mi ku bonahale mutu wa sibi.” (2 Matesalonika 2:2-4) “Mutu wa sibi” y’o ha ku na u sili kwand’a sitopa sa ba bahulu ba bulapeli se ne si ipile m’ata a ku busa puteho ye twi ki ya Sikreste. *

Kwenuho ne i kalezi mwa mazazi a muapositola Paulusi. Ne i hulile hahulu baapositola ha se ba shwile ni tibelo ya bona ya ku i tibela ha se i felile. Paulusi n’a ize ne i ka zibahala ka “mata a Satani, ka ku kona kaufela, ka limakazo ni liponiso za buhata, ni ka bupumi bwa hae kaufela bwa bumaswe.” (2 Matesalonika 2:6-12) Zeo luli ki zona ze ba ezize baeteleli ba bañata ba bulapeli ku zwa kwamulaho!

Ka ku yemela buipapato bwa bona bwa kuli Keleke ya Katolika ki yona i nosi ya niti, baeteleli ba Katolika ba bulela kuli mabishopu ba bona “ba simuluhile kwa baapositola mwa mundandwe wa licoliso ze zwa kwa makalelo.” Kono niti kikuli, buipapato b’o bwa licoliso za buapositola ha bu na mutomo wa kwamulaho kamba wa mwa Mañolo. Ha ku na bupaki tota bwa kuli bulapeli bo ne bu tahile hamulaho wa lifu la baapositola ba Jesu bu kile bwa etelelwa ka moya o kenile wa Mulimu.—Maroma 8:9; Magalata 5:19-21.

Mi ku cwañi ka za likeleke ze ñwi ze n’e tomilwe hamulaho wa ye twi ki Reformation, yona cinceho ye tuna ye n’e simuluzi likeleke za Protestanti? Kana likeleke zeo ne li kutile kwa mutala wa puteho ya Sikreste ya kwa makalelo? Kana ne li kutisize bukeni bwa puteho ya Sikreste ya kwa makalelo? Ki niti kuli hamulaho wa Reformation, Bibele ne i fumanehile kwa buñata bwa batu-tu fela mwa lipuo za bona. Niteñi, ze ezahezi li bonisa kuli likeleke zeo ne li zwezipili ku luta lituto ze si ka luka.—Mateu 15:7-9.

 Kono mu hupule se. Jesu Kreste n’a sinuzi hande-nde kuli puteho ya hae i liñwi ya niti ne i ka kutiswa ka nako ya n’a ize ne i ka ba ya maungulo a miinelo ye mwa lifasi. (Mateu 13:30, 39) Litalelezo za bupolofita bwa Bibele li bonisa kuli se lu pila mwa nako yeo. (Mateu 24:3-35) Kabakaleo, mañi ni mañi wa luna u tokwa ku ipuza kuli, ‘Keleke i liñwi ya niti yeo i kai?’ I lukela ku ya i nze i iponelwa hande-nde.

Mwendi mu ikutwa kuli mu fumani kale keleke, kamba puteho yeo. Ku butokwa kuli mu ikolwisise. Libaka? Kakuli sina kwa makalelo a Bukreste, ku kona ku ba ni keleke i liñwi fela ya niti. Kana mu tandile nako inze mu tatubisisa ku bona teñi kuli keleke ya mina ya latelela hahulu mutala o n’o tomilwe ki puteho ya Sikreste ya kwa makalelo ni kuli ya kumalela ka busepahali kwa lituto za Jesu Kreste? Kiñi ha mu sa tatubisisi seo ona cwale? Lipaki za Jehova ba ka tabela ku mi tusa ku eza ona cwalo.—Likezo 17:11.

[Litaluso za kwatasi]

[Maswaniso a fa likepe 5]

Swanisezo ya Jesu ya za buloto ni mufuka i lu lutañi ka za puteho ya niti?

[Maswaniso a fa likepe 7]

Kana keleke ya mina ya latelela mutala o n’o tomilwe ki puteho ya Sikreste ya kwa makalelo ku za ku kutaza ni ku ituta?