Ki Kabakalañi Ha Lu Swanela ku Lapela ka ku Sa Lisela?
Ki Kabakalañi Ha Lu Swanela ku Lapela ka ku Sa Lisela?
“Mu lapele ka ku sa lisela. Mu itumele kwa linto kaufela.” —1 Matesalonika 5:17.
1, 2. Daniele n’a bonisize cwañi kuli n’a itebuha tohonolo ya ku lapela, mi nto yeo ne i amile cwañi silikani sa hae ni Mulimu?
MUPOLOFITA Daniele n’a na ni mukwa wa ku lapelanga ku Mulimu halalu ka zazi. N’a kubamanga kwa lihaulo la ndu ya hae ya kwahalimu, le ne li talimezi kwa muleneñi wa Jerusalema, ni ku lapela. (1 Malena 8:46-49; Daniele 6:10) Niha ne ku filwe taelo ki mulena ya ku sa lapela ku yo muñwi kwand’a ku Dariusi, mulena wa Mumede, Daniele n’a si ka tuhela niheba hañwi ku lapela. Bupilo bwa hae niha ne bu li mwa kozi kamba kutokwa, munna y’o wa litapelo n’a si ka lisela ku lapela ku Jehova.
2 Jehova n’a nga cwañi Daniele? Lingeloi Gabriele ha ne li til’o alaba ye ñwi ya litapelo za Daniele, ne li ize mupolofita y’o n’a li “ya latiwa hahulu.” (Daniele 9:20-23) Mwa bupolofita bwa Ezekiele, Jehova n’a ize Daniele n’a li mutu ya lukile. (Ezekiele 14:14, 20) Mwa nako ya bupilo bwa hae, ku bonahala kuli litapelo za Daniele ne li tahisize kuli a be ni silikani se situna ni Mulimu wa hae, ili nto yeo niheba Dariusi n’a lemuhile.—Daniele 6:16.
3. Ka mo ku boniselizwe ku ze n’e ezahezi ku mulumiwa yo muñwi, tapelo i kona ku lu tusa cwañi ku zwelapili ku sepahala?
3 Hape, ku lapela kamita ku kona ku lu tusa ku talimana ni miliko ye mituna. Ka mutala, mu nyakisise taba ya Harold King, mulumiwa wa mwa China ya n’a atulezwi ku pika lilimo ze ketalizoho mwa tolongo a li a nosi. Ka za ze n’e ezahezi ku yena, Muzwale King n’a ize: “Ni kana ni kauhanyizwe kwa batu ba bañwi, kono ha ku na ya kona ku ni kauhanya ni Mulimu. . . . Kacwalo, ka ku bonahala kwa batu ba ba kana ba fita bukaufi ni mwa muzuzu mo ne ni inzi, ne ni kubamanga halalu ka zazi ni ku lapela ka ku tumusa linzwi, ka ku hupula Daniele, y’a bulezwi mwa Bibele. . . . Ne ku bonahezi kuli ka linako zeo, moya wa Mulimu n’o ni hupuzanga litaba ze tusa hahulu ni ku ni wisa pilu. Tapelo ne i ni tiisize hahulu kwa moya ni ku ni omba-omba!”
4. Mwa taba ye, lu ka nyakisisa lipuzo mañi ka za tapelo?
4 Bibele i li: “Mu lapele ka ku sa lisela. Mu itumele kwa linto kaufela.” (1 Matesalonika 5:17) Ka ku ya ka se i bulela kelezo yeo, ha lu nyakisiseñi lipuzo ze: Ki kabakalañi ha lu lukela ku isa pilu kwa litapelo za luna? Lu na ni mabaka mañi a ku lapelanga ku Jehova kamita? Mi lu swanela ku ezañi haiba lu ikutwa ku sa swanela ku lapela ku Mulimu kabakala bufokoli bwa luna?
Mu Eze Silikani ka Tapelo
5. Tapelo i lu tusa ku ba ni silikani mañi se si ipitezi?
5 Kana ne mu ka tabela kuli Jehova a mi nge sina mulikan’a hae? N’a bulezi cwalo ka za Abrahama, ndat’ahe lusika. (Isaya 41:8, NW; Jakobo 2:23, NW) Jehova u bata kuli lu be ni silikani se si cwalo ni yena. Mane u lu mema ku sutelela ku yena. (Jakobo 4:8) Memo yeo i swanela ku lu susueza ku nahanisisa ka za tukiso ye ipitezi ya tapelo, nji cwañi? Ku fiwa nako ya ku ambola ni likwambuyu wa muuso ku t’ata, lu sa buleli ku ba mulikan’a hae! Kono Mubupi wa pupo kamukana u lu susueza ku mu atumela ka tapelo ka ku lukuluha, fo lu batela kaufela ni fo lu tokwela kaufela ku eza cwalo. (Samu 37:5) Litapelo za luna za ka ku sa lisela li lu tusa ku ba ni silikani se situna ni Jehova.
6. Mutala wa Jesu u lu lutañi ka za butokwa bwa ku tundamena ku ‘lapela’?
6 Kono ku bunolo hahulu ku keshebisa tapelo! Ku talimana fela ni matata a ka zazi kwa kona ku lu patehisa hahulu kuli mane ha lu ikatazi ku lapela ku Mulimu. Jesu n’a susuelize balutiwa ba hae ku tundamena ku ‘lapela,’ mi yena ka sibili n’a ezize cwalo. (Mateu 26:41) Nihaike n’a patehanga hahulu ku kala kakusasana ku isa manzibwana, n’a banga ni nako ya ku ambola ni Ndat’ahe wa kwa lihalimu. Fokuñwi, Jesu n’a zuhanga “ha bu sa, isali malungasiku,” ilikuli a lapele. (Mareka 1:35) Linako ze ñwi, n’a yanga kwa sibaka sa kwa mukunda lizazi ha li likela ilikuli a lapele ku Jehova. (Mateu 14:23) Jesu kamita n’a fumananga nako ya ku lapela, mi ni luna lu swanela ku eza cwalo.—1 Pitrosi 2:21.
7. Ki miinelo mañi ye swanela ku lu susumeza ku ambola ka zazi ni Ndat’a luna wa kwa lihalimu?
7 Hañata-ñata, ka zazi lu banga ni linako ze swanela za ku lapela, ili ha lu talimananga ni butata, ku welwa ki miliko, ni ku eza likatulo. (Maefese 6:18) Ha lu kupa Mulimu kuli a lu etelele mwa likalulo kaufela za bupilo bwa luna, silikani sa luna ni yena kaniti si ka hula. Balikani ba babeli ha ba tiyela butata hamoho, silikani sa bona sa tiya ni ku fita, nji cwañi? (Liproverbia 17:17) Ku kona ku ba cwalo ha lu itinga ku Jehova ni ku bona mw’a lu tuseza.—2 Makolonika 14:11.
8. Mitala ya bo Nehemia, Jesu, ni Anna i lu lutañi ka za butelele bwa litapelo za luna za ka butu?
8 Lwa kona ku taba hakalo kuli Mulimu h’a lu tomeli kuli lu kona ku lapela ku yena hakai kamba ka nako ye kuma kai! Nehemia kapili-pili n’a lapezi mwa pilu a si ka fitisa kale kupo ya hae ku mulena wa Peresia. (Nehemia 2:4, 5) Jesu ni yena n’a lapezi ka bukuswani ha n’a kupile Jehova ku mu fa m’ata a ku zusa Lazaro. (Joani 11:41, 42) Kono Anna yena ha n’a bulelezi Jehova ze mwa pilu ya hae, n’a ‘tiisize ku lapela.’ (1 Samuele 1:12, 15, 16) Litapelo za luna za ka butu za kona ku ba ze kuswani kamba ze telele ka ku ya ka butokwi ni miinelo.
9. Ki kabakalañi litapelo za luna ha li lukela ku kopanyeleza tumbo ni buitumelo bakeñisa zote z’a lu ezeza Jehova?
9 Buñata bwa litapelo za mwa Bibele li bonisa ku lemuha ka buitebuho mayemo a pahami a Jehova ni misebezi ya hae ye komokisa. (Exoda 15:1-19; 1 Makolonika 16:7-36; Samu 145) Mwa pono, muapositola Joani u bona ba bahulu ba 24—ili palo ye tezi ya Bakreste ba ba tozizwe mwa situlo sa bona sa kwa lihalimu—ba nze ba lumbeka Jehova, ba li: “Mulena ni Mulimu wa luna, ki Wena ya lukela ku fiwa kanya, ni likute, ni mata; kakuli ki Wena ya ezize linto kamukana, mi ha li li teñi, niha ne li bupilwe, ki ka ku lata kwa hao.” (Sinulo 4:10, 11) Ni luna lu swanela ku lumbeka cwalo Mubupi wa luna kamita. Bashemi ba tabelanga hakalo muta mwan’a bona a itumela ku bona ku zwelela kwa pilu bakeñisa nto ye ñwi ye ba mu ezelize! Ku nahanisisa ka buitebuho sishemo sa Jehova ni ku itebuha sona ku zwelela kwa pilu ki nzila ye nde ya ku bolosola ka yona litapelo za luna.
“Mu Lapele ka ku Sa Lisela”—Kabakalañi?
10. Tapelo i peta kalulo mañi mwa ku tiisa tumelo ya luna?
10 Ku lapela kamita ki kwa butokwa hahulu kwa tumelo ya luna. Ha s’a bonisize butokwa bwa ku ‘lapela kamita mi ni ku sa zwafa,’ Jesu n’a buzize kuli: “Mwan’a mutu h’a ka taha, kikuli u ka fumana tumelo i li teñi mwa lifasi?” (Luka 18:1-8) Tapelo ya niti, ye zwelela kwa pilu, ya tiisa tumelo. Abrahama, ndat’ahe lusika, ha n’a supala, a si ka pepa kale mwana, n’a ambozi ka za taba yeo ni Mulimu. Ka ku fa kalabo, Jehova pili n’a mu bulelezi ku talima kwa lihalimu ni ku bala linaleli, haiba n’a kona ku li bala. Cwale Mulimu a kolwisa Abrahama kuli: “Baikulu ba hao ki fo ba ka kuma.” Kwa zwañi mwateñi? Abrahama “a lumela ku [Muñ’a] Bupilo; mi a mu balela ku lumela kwa hae kuli ki ku luka.” (Genese 15:5, 6) Haiba mwa tapelo lu bulelela Jehova ze mwa pilu ya luna, ku lumela lisepiso za hae za mwa Bibele, ni ku mu utwa, u ka tiisa tumelo ya luna.
11. Tapelo i kona ku lu tusa cwañi ku tatulula butata?
11 Tapelo hape ya kona ku lu tusa kwa ku tatulula butata. Kana bupilo bwa luna kamita bu buima mi miinelo ye lu talimana ni yona i t’ata? Bibele i lu bulelela kuli: “U lwalise [Muñ’a] Bupilo mulwalo wa hao, mi u ka ku tiisa. H’a na ku lumela kuli ya na ni niti a nyanganyiswe.” (Samu 55:22) Ha lu tokwa ku eza likatulo ze t’ata, lwa kona ku likanyisa mutala wa Jesu. N’a tandile busihu kaufela inz’a lapela pili a si ka keta baapositola ba hae ba 12. (Luka 6:12-16) Mi busihu pili a si ka shwa, Jesu n’a lapezi ka tukufalelo kuli mane “mifufuzo ya hae ya ba sina mali a’ lota, a’ wela fafasi.” (Luka 22:44) Ne ku zwileñi mwateñi? “A utwiwa kabakala bulapeli bwa hae.” (Maheberu 5:7) Litapelo za luna za ka tukufalelo, za ka ku sa lisela, li ka lu tusa ku talimana ni miinelo ni miliko ye t’ata.
12. Tapelo i bonisa cwañi kuli Jehova wa lu isa pilu?
12 Libaka le liñwi la ku sutelela ku Jehova ka tapelo ki la kuli ni yena u ka sutelela ku luna. (Jakobo 4:8) Ha lu bulelela Jehova ka tapelo ze mwa pilu ya luna, kana ha lu lemuhi kuli wa iyakatwa butokwi bwa luna mi wa lu babalela h’a lilato? Lwa iponela ka butu kuli Mulimu wa lu lata. Jehova h’a si ka fa ufi kamba ufi buikalabelo bwa ku utwa litapelo kaufela zeo batanga ba hae ba fitisa ku yena ka ku ba Ndat’a bona wa kwa lihalimu. (Samu 66:19, 20; Luka 11:2) Mi u lu mema ku ‘nepela lipilaelo za luna kaufela fahalimw’a hae, kakuli wa lu tokomela.’—1 Pitrosi 5:6, 7.
13, 14. Lu na ni mabaka mañi a ku sa lisela ku lapela?
13 Tapelo ya kona ku lu ekeleza kwa tukufalelo ya ku kutaza ni ku lu tiisa muta lu ikutwa kuli lu bata ku tuhela kabakala ku sa iswa pilu kamba ku lwaniswa. (Likezo 4:23-31) Tapelo hape ya kona ku lu sileleza kwa “lunya lwa Diabulosi.” (Maefese 6:11, 17, 18) Ha lu mbindana ku talimana ni miliko ya ka zazi, lwa kona ku tundamena ku kupa Mulimu kuli a lu tiise. Tapelo ya Jesu ye li mutala i na ni kupo ya kuli Jehova a “lu lamulele ku ya maswe,” Satani Diabulosi.—Mateu 6:13.
14 Haiba lu zwelapili ku lapelela tuso mwa ku iswala ku za litakazo za luna za sibi, Jehova u ka lu tusa. Lu sepiswa kuli: “Mulimu wa sepahala, mi h’a na ku lumela kuli mu likwe ki ze mi fita; kono hamoho ni muliko u ka mi fa nzila ya ku zwa ku ona, kuli mu kone ku itiisa ku ona.” (1 Makorinte 10:13) Yena muapositola Paulusi luli n’a tiisizwe ki Jehova mwa miinelo ye shutana-shutana. N’a ize: “Ni kona linto kamukana ka Kreste ya ni fa mata.”—Mafilipi 4:13; 2 Makorinte 11:23-29.
Mu Tundamene ku Lapela ku Si Na Taba ni Bufokoli
15. Ku kona ku ezahalañi haiba muzamao wa luna u sa lumelelani ni lipimo za Mulimu?
15 Kuli litapelo za luna li utwiwe, ha lu lukeli ku hana kelezo ye mwa Linzwi la Mulimu. Muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Se lu kupa lwa si amuhela ku Yena, kakuli lu ya ka litaelo za hae, mi lu eza ze mu kolisa.” (1 Joani 3:22) Kono ku kona ku ezahalañi haiba muzamao wa luna ha u zamaeleli ni lipimo za Mulimu? Adama ni Eva ne ba ipatile ha se ba ezize sibi mwa simu ya Edeni. Ni luna lu kana lwa bata ku ipata ka ku saba “pata ya [Muñ’a] Bupilo” ni ku tuhela ku lapela. (Genese 3:8) Klaus, muokameli wa maeto ya yeziseli, u li: “Ni lemuhile kuli hañata-ñata, mafosisa a pili e ba ezanga ba ba yendukanga ku Jehova ni kwa kopano ya hae kikuli ba tuhelanga ku lapela.” (Maheberu 2:1) Ne ku ezahezi cwalo ku José Ángel. U li: “Ka lilimo ze bat’o ba ze 8, ne ni lapelanga ka siwela ku Jehova. Ne ni ikutwanga ku sa swanela ku lapela ku yena, nihaike ne ni sa mu nga ku ba Ndate wa kwa lihalimu.”
16, 17. Mu fe mitala ya m’o ku lapela kamita ku kona ku lu tuseza ku tula bufokoli bwa kwa moya.
16 Ba bañwi ku luna ba kana ba ikutwa ku sa swanela ku lapela kabakala ku fokola kwa moya kamba kabakala ku eza sibi. Kono yeo ki yona nako luli ye lu tokwa ku tusiwa hahulu ki tukiso ya tapelo. Jonasi n’a matile musebezi wa hae. Kono ‘ha n’a li mwa ñalelwa, a itilelela ku Muñ’a Bupilo, mi a mu utwa. Ha n’a li mwahal’a sibaka sa ba ba shwile, a huweleza, mi Jehova a utwa linzwi la hae.’ (Jonasi 2:2) Jonasi n’a lapezi, Jehova n’a alabile tapelo ya hae, mi Jonasi n’a angulukile kwa moya.
17 José Ángel ni yena n’a tukufalezwi ku kupa tuso ka tapelo. U li: “Na bulelela Mulimu ze mwa pilu ya ka mi na mu kupa kuli a ni swalele. Mi kaniti n’a ni tusize. Ha ni sepi kuli ne ni ka be ni kutile mwa niti kambesi ka tuso ya tapelo. Cwale ni lapelanga kamita ka zazi, mi ni nyolelwanga zona linako zeo.” Kamita lu swanela ku ikutwa ku lukuluha ku bulelela Mulimu mafosisa a luna ni ku kupa ka buikokobezo kuli a lu swalele. Mulena Davida ha n’a bulezi libi za hae, Jehova n’a mu swalezi. (Samu 32:3-5) Jehova u bata ku lu tusa, isiñi ku lu nyaza. (1 Joani 3:19, 20) Mi litapelo za banna-bahulu ba puteho za kona ku lu tusa kwa moya, kakuli litapelo ze cwalo li “na ni mata a matuna.”—Jakobo 5:13-16.
18. Batanga ba Mulimu ba kona ku ba ni buikolwiso mañi ku si na taba kuli ba fosize hahulu cwañi?
18 Ki mushemi mañi ya n’a ka hanela mwana ya mu kupa ka buikokobezo tuso ni kelezo ha s’a fosize? Nguli ya mwana ya latehile i bonisa kuli, ku si na taba kuli lu fosize hahulu cwañi, Ndat’a luna wa kwa lihalimu wa tabanga ha lu kutela ku yena. (Luka 15:21, 22, 32) Jehova u susueza bote ba ba fosa ku mu lapela, “kakuli h’a katali ku swalela.” (Isaya 55:6, 7) Nihaike Davida n’a ezize libi ze ñwi ze tuna, n’a kupile Jehova, kuli: “U utwe tapelo ya ka, Mulimu, mi u si ke wa ipatela kupo ya ka, ya buikokobezo.” Hape n’a ize: “Nako ya manzibwana, ni ya kakusasana, ni musihali, ni nze ni itilelela ni ku tonga; mi [Jehova] u ka utwa linzwi la ka.” (Samu 55:1, 17) Kwa tiisa luli!
19. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku nga kuli litapelo ze bonahala ku sa alabiwa li bonisa kuli Mulimu h’a lu tabeli?
19 Ku cwañi haiba kupo ya luna ha i alabiwi honaf’o? Fohe lu lukela ku bona teñi kuli litapelo za luna za lumelelana ni tato ya Mulimu ni kuli li fiwa ka libizo la Jesu. (Joani 16:23; 1 Joani 5:14) Mulutiwa Jakobo n’a bulezi za Bakreste ba bañwi bao litapelo za bona ne li si ka alabiwa kakuli ne ba “kupa mo ku sa lukeli.” (Jakobo 4:3) Kono lu si matukeli ku nga kuli litapelo za luna ze bonahala ku sa alabiwa kamita ki bupaki bwa kuli Mulimu h’a lu tabeli. Fokuñwi, Jehova a kana a tuhelela batanga ba hae ba ba sepahala ku zwelapili ku lapela ka za nto ye ñwi ka nakonyana kalabo ya hae i si ka bonahala kale. Jesu n’a ize: “Mu tundamene ku kupa, mi mu ka fiwa.” (Mateu 7:7, NW) Kacwalo, lu tokwa ku ‘tundamena mwa ku lapela.’—Maroma 12:12.
Mu Lapele Kamita
20, 21. (a) Ki kabakalañi ha lu swanela ku lapela ka ku sa lisela mwa “mazazi a maungulelo” a? (b) Lu ka fumanañi ha lu sutelela ka zazi kwa lubona lwa sishemo lwa Jehova?
20 Mwa “mazazi a maungulelo” a, a’ zibahala ka “linako ze tata,” butata bu zwelapili ku ekezeha. (2 Timotea 3:1) Mi miliko ka bunolo fela ya kona ku patehisa hahulu minahano ya luna. Kono litapelo za luna za ku sa lisela li ka lu tusa ku tokomela za kwa moya ku si na taba ni butata, miliko, ni ku zwafa ko ku sa feli. Ku lapela ku Jehova ka zazi kwa kona ku lu fa m’ata a butokwa e lu tokwa.
21 Jehova, yena ya “utwa milapelo,” haki ya patehile hahulu kuli a palelwe ku lu utwa. (Samu 65:2) Haike ni kamuta lu si ke lwa pateha hahulu kuli lu palelwe ku lapela ku yena. Silikani sa luna ni Mulimu ki yona nto ya butokwa ka ku fitisisa ye lu luwile. Haike ni kamuta lu si ke lwa i keshebisa. “Cwale, a lu sutelele ka sepo ye tuna kwa lubona lwa sishemo, kuli lu utwelwe butuku, lu fumane ku shemubiwa, mi lu tuswe mwa nako ye swanela.”—Maheberu 4:16.
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Lu itutañi ku mupolofita Daniele ka za butokwa bwa tapelo?
• Lu kona ku tiisa cwañi silikani sa luna ni Jehova?
• Ki kabakalañi ha lu swanela ku lapela ka ku sa lisela?
• Ki kabakalañi ku sa ikutwa ku swanela ha ku sa swaneli ku lu palelwisa ku lapela ku Jehova?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 16]
Nehemia n’a lapezi ka bukuswani, mwa pilu, a si ka ambola kale ni mulena
[Siswaniso se si fa likepe 17]
Anna n’a ‘tiisize ku lapela Muñ’a Bupilo’
[Maswaniso a fa likepe 18]
Jesu n’a lapezi busihu kaufela pili a si ka keta baapositola ba hae ba 12
[Maswaniso a fa likepe 20]
Linako za ku lapela li banga teñi mwahal’a lizazi