Mu Tuse Ba Bañwi Ku Amuhela Taba Ya Mubuso

“Agripa kih’a li ku Paulusi: Ku siyezi ko kunyinyani kuli u ni kolise kuli ni be Mukreste.”—LIKEZO 26:28.

1, 2. Ne ku tile cwañi kuli muapositola Paulusi a to yemiswa fapil’a Mubusisi Festusi ni Mulena Heroda Agripa II?

KWA Sesarea ka 58 C.E., Mubusisi Porsiusi Festusi wa Muroma n’a potezwi ki Mulena Heroda Agripa II ni Berenisi kaizel’a hae. Ka memo ya Mubusisi Festusi, ba taha “ka bulena bo butuna,” mi ba “kena mwa Kuta, ba na ni bazamaisi ba masole, ni batu ba bahulu ba munzi.” Ka taelo ya Festusi, muapositola Paulusi wa Mukreste a tiswa fapil’a bona. Ne ku tile cwañi kuli mulutiwa y’o wa Jesu Kreste a yeme fapil’a situlo sa katulo sa Mubusisi Festusi?—Likezo 25:13-23.

² Zeo Festusi n’a bulelezi makutwenyi ba hae li alaba puzo yeo. N’a ize: “Mulena Agripa, ni mina banna kaufela ba ba inzi ni luna hona mo, mwa mu bona munna ye ba til’o zekisa Majuda ba bañata hahulu, ku na, mwa Jerusalema, ni hona mo, ba huwa, ba li: H’a sa lukela ku pila. Haili na, ha ni fumani kuli h’a si ka eza se siñwi se si swanela lifu, ni kuli yena u ipilelize ku Sesare, ni atuzi ku mu lumela ku yena. Kono ni sa tokwile taba ye tiile ye ni ka ñolela mulena. Kabakaleo, ni mu tisize fapil’a mina, sihulu fapil’a hao mulena Agripa, kuli ha ku se ku buzizwe taba ya hae, ni zibe ze ni ka mu biha ka zona. Kakuli ku na, ki taba ye sa utwahali ha ku ka lumwa mutu ya mwa litamo, ku sa taluswi litaba z’a zekiswa.”—Likezo 25:24-27.

3. Ki kabakalañi baeteleli ba bulapeli ha ne ba tamelelize Paulusi litaba?

³ Manzwi a Festusi a bonisa kuli Paulusi n’a tamelelizwe litaba za ku kwenuhela mulonga—ili bufosi bo ne bu atulelwa lifu. (Likezo 25:11) Kono Paulusi n’a si na mulatu. N’a tamelelizwe litaba kabakala muna wa baeteleli ba bulapeli mwa Jerusalema. Ne ba lwanisa musebezi wa Paulusi wa ku shaela Mubuso mi ne ba nyemisizwe hahulu ku bona kuli n’a fetula ba bañwi kuli ba be balutiwa ba Jesu Kreste. Ka silelezo ye tuna, Paulusi a tiswa ku zwa kwa Jerusalema ku iswa kwa muleneñi o fa likamba wa Sesarea, kwa n’a ipilelize ku Sesare. Ku zwa k’o, n’a ka iswa kwa Roma.

4. Mulena Agripa n’a bulezi nto mañi ye komokisa?

⁴ Mu nahane Paulusi a li mwa kuta ya  mubusisi fapil’a sitopa se si na ni mubusi wa sibaka sa butokwa sa Mubuso wa Maroma. Mulena Agripa u fetuhela ku Paulusi mi u li: “U filwe sibaka sa ku ikalabela.” Manzwi h’a sweli ku labauka mwa mulomo wa Paulusi, ku ezahala nto ye makalisa. Lipulelo za Paulusi li kala ku susumeza mulena. Mane, Mulena Agripa u li: “Ku siyezi ko kunyinyani kuli u ni kolise kuli ni be Mukreste.”—Likezo 26:1-28.

5. Ki kabakalañi manzwi a Paulusi ha n’a fitile Agripa kwa pilu?

⁵ Mu nahane fela! Kabakala ku ikalabela kwa Paulusi ko ku bukwala, mubusi n’a punyizwe ki m’ata a matuna a Linzwi la Mulimu. (Maheberu 4:12) Ki kabakalañi ku ikalabela kwa Paulusi ha ne ku sebelize ka m’ata cwalo? Mi lu kona ku itutañi ku Paulusi ze kona ku lu tusa mwa musebezi wa luna wa ku tahisa balutiwa? Ha lu alakanya ku ikalabela kwa hae, lu lemuha lisupo ze peli ze tunumani: (1) Paulusi n’a bulezi ka mukwa o kolisa. (2) N’a sebelisize ka bukwala zibo ya hae ya Linzwi la Mulimu, sina mupangi ya yeziseli h’a itusisa hande-nde sibelekiso.

Mu Itusise Bucaziba bwa ku Kolisa

6, 7. (a) Pulelo ya “ku kolisa” ka mo i itusiselizwe mwa Bibele i talusañi? (b) Ku kolisa ku petañi mwa ku tusa ba bañwi ku lumela taba ye lutiwa mwa Bibele?

⁶ Mwa buka ya Likezo, manzwi a Sigerike a’ bulela za ku kolisa a itusiswa sihulu ku Paulusi. Seo si ama cwañi musebezi wa luna wa ku tahisa balutiwa?

⁷ Mwa puo ya kwa makalelo ya Mañolo a Sigerike a Sikreste, “ku kolisa” ku talusa “ku hapa” kamba ku “sikulula munahano wa mutu ka ku mu fa litaluso ze utwahala kamba ze lukile,” ka mo i bulelela hatiso ya Vine ya Expository Dictionary of New Testament Words. Ku tatuba simuluho ya taluso ya pulelo yeo kwa monyehela. I akaleza ku sepa. Kacwalo, ha mu kolisa mutu ku lumela taba ye lutiwa mwa Bibele, u zibe mu mu konisize ku mi sepa, ilikuli a lumele buniti bwa taba yeo. Kaniti, ha ku si ka likana ku bulelela mutu se i bulela Bibele ilikuli a si lumele ni ku si mamela mwa bupilo. Muteelezi u lukela ku kolwa kuli ze mu bulela ki za niti, ibe kuli mutu y’o ki mwanana, ki ye mu yahile ni yena, ki ye mu beleka ni yena, ki ye mu kena ni yena sikolo, kamba ki wahabo mina.—2 Timotea 3:14, 15.

8. Ku tokwahalañi kwa ku kolisa mutu ku lumela niti ye mwa Mañolo?

⁸ Mu kona ku kolisa cwañi mutu kuli ze mu shaela mwa Linzwi la Mulimu ki yona niti? Ka ku talusa lika ka mukwa o utwahala, ku fa mabaka a’ kolisa, ni ka kutazo ye zwelela kwa pilu, Paulusi n’a ikatalize ku sikulula batu ba n’a kutaza. * Kacwalo, ku fita ku bulela fela kuli nto ye ñwi ki ya niti, mu tokwa ku fa mabaka a’ kolisa a ku yemela tuto ya mina. Nto yeo i kona ku ezwa cwañi? Mu bone teñi kuli ze mu bulela li tomile ka ku tiya fa Linzwi la Mulimu mi isiñi fa mihupulo ya mina. Hape, mu fe bupaki bwa fahalimu kuli mu tiise ze tomile fa Mañolo ze mu bulela. (Liproverbia 16:23) Ka mutala, haiba mu bulela kuli batu ba ba ipeya ku utwa ba ka ikola bupilo mwa paradaisi fa lifasi, mu tiise taba yeo ka liñolo, inge cwalo la Luka 23:43 kamba Isaya 65:21-25. Mu kona ku tiisa cwañi sisupo sa mina sa mwa Mañolo? Mwa kona ku itusisa mitala y’a tekelezi muteelezi. Mwa kona ku mu hupulisa ka za minyaka ye bunolo ili ye sa leki se siñwi ye tiswa ki bunde bwa lizazi ha li likela, munko o munati wa palisa, ku mamata kwa tolwana, kamba munyaka wa ku buha nyunywani ha i fepa twana twa yona. Mu mu tuse ku bona kuli minyaka ye cwalo ki bupaki bwa kuli Mubupi u bata kuli lu ikole bupilo fa lifasi.—Muekelesia 3:11, 12.

9. Lu kona ku bonahaza cwañi kutwisiso ha lu kutaza?

⁹ Ha mu lika ku kolisa mutu ku lumela nto ye ñwi ye lutwa mwa Bibele, mu bone teñi kuli mafulofulo a mina h’a mi utwahalisi ku  ba siñañeli, ili nto ye ka tatafaza muteelezi. Buka ya Sikolo sa Bukombwa i fa mamela ye: “Ku sa bulela ka tokomelo taba ye bonahaza ku fosahala kwa tuto yeo mutu a lumela hahulu, niha ku yemelwa ka mañolo a mañata, hañata ha ku amuhelwangi hande. Ka mutala, haiba mikiti ye latiwa hahulu i nyaziwa fela ku ba ye simuluhile mwa buhedeni, batu ba kana ba zwelapili ku i lata. Ku eza ka kutwisiso hañata ki kona ko ku sebeza.” Ku butokwa cwañi ku lika ka t’ata ku ba ni kutwisiso? Buka yeo i li: “Mutalusezo o utwahala u susueza puhisano, u fa batu za ku nahanisisa hasamulaho, mi u tahisa kuli ku konahale ku ambolisana muta o muñwi kwapili. U kona ku kolwisa hahulu.”—Muekelesia 3:11, 12.

Ku Kolisa Ko Ku Fita kwa Lipilu

10. Paulusi n’a tatekile cwañi ku ikalabela kwa hae fapil’a Agripa?

¹⁰ Ha lu talimisiseñi manzwi a Paulusi a ku ikalabela a mwa Likezo kauhanyo 26. Mu bone mwa n’a kaliselize ngambolo ya hae. Kwa makalelo a yona, Paulusi n’a fumani libaka la niti la ku babaza Agripa, nihaike mulena y’o n’a ezize sitangu sa ku nyala Berenisi kaizel’a hae. Paulusi n’a ize: “Mulena Agripa, ni tabile hahulu ha ni filwe sibaka sa ku ikalabela kacenu fapil’a hao, mwa litaba kaufela ze ba ni tameleza Majuda. Sihulu kakuli u zibelela mikwa kaufela ya Majuda, ni litaba ze ba sa utwani ka zona. Na ku lapela kihona, ni li: U ni utwe ka pilu-telele.”—Likezo 26:2, 3.

11. Manzwi a Paulusi ku Agripa n’a bonahalize cwañi likute, mi n’a tusize cwañi?

¹¹ Kana mu lemuhile kuli Paulusi n’a bonahalize likute kwa situlo sa Agripa ka ku mu biza ka lilumbatina la hae la Mulena? Leo ne li likute, mi ka ku keta manzwi ka tokomelo, Paulusi a eza Agripa ka maoyo. (1 Pitrosi 2:17) Muapositola n’a bulezi ka ku bonisa kuli Agripa ki caziba wa lizo ni milao ze zinga za sicaba sa n’a busa sa Majuda mi a li n’a tabile kuli n’a kona ku ikalabela fapil’a mubusi ya cwalo ya ziba hahulu litaba. Paulusi, ili Mukreste, n’a si ka eza inge kuli n’a ikutwa kuli wa fita Agripa,  ya n’a si Mukreste. (Mafilipi 2:3) Paulusi n’a kupile fela mulena ku mu utwa ka pilu-telele. Kacwalo, Paulusi a tahisa kuli Agripa, ni bateelezi ba bañwi, ba kone ku lumela za n’a bata ku bulela. N’a tateka mutomo, ili litaba mo ne ba lumelelana za kuli a shashulule ka zona litaluso za hae.

12. Mwa musebezi wa ku shaela Mubuso, lu kona ku fita cwañi kwa lipilu za bateelezi?

¹² Sina Paulusi fapil’a Agripa, ku zwa fo lu fitiseza taba ya Mubuso ye lu kutaza ku isa fo lu i wiseza likamba, lu like ku fita batu kwa lipilu. Lu kona ku eza cwalo ka ku bonahaza likute la niti ku mutu ye lu kutaza ni ku isa pilu ka buniti kwa simuluho ni muhupulelo wa hae.—1 Makorinte 9:20-23.

Mu Itusise Linzwi la Mulimu ka Bukwala

13. Sina Paulusi, mu kona ku susumeza cwañi bateelezi?

¹³ Paulusi n’a lakaza ku susumeza ba n’a kutaza kuli ba eze ka ku ya ka taba ye nde. (1 Matesalonika 1:5-7) Kacwalo, n’a fitile kwa pilu ya bona, ili ye tisanga kuli mutu a susumezwe. Ha lu kuta kwa ku ikalabela kwa Paulusi fapil’a Agripa, mu bone m’o Paulusi n’a ‘abezi Linzwi la Mulimu ka mukwa o lukile’ ka ku bulela lika ze n’e bulezwi ki Mushe ni bapolofita.—2 Timotea 2:15.

14. Mu bulele m’o Paulusi n’a taluselize ka ku kolisa ha n’a li fapil’a Agripa.

¹⁴ Paulusi n’a ziba kuli Agripa n’a ipala ku ba Mujuda. Ka ku toma fa zibo ya Agripa ka za bulapeli bwa Majuda, Paulusi a talusa kuli luli ha n’a kutaza n’a “sa buleli litaba lisili, konji ze bulezwi ki Mushe ni Bapolofita, kuli li ka bonahala,” ze ama lifu ni zuho ya Mesiya. (Likezo 26:22, 23) Ka ku bulela ku Agripa ka sibili, Paulusi a buza kuli: “Mulena Agripa, hasi u lumela bapolofita?” Agripa a ba mwa singanyenganye. Ha n’a ka li wa hana bapolofita, libubo la hae la kuli ki mulumeli wa Mujuda ne  li ka sinyeha. Kono ha n’a ka lumelelana ni litaluso za Paulusi, n’a ka itibahaza fapil’a nyangela kuli u lumelelana ni muapositola y’o mi mwendi n’a ka bizwa Mukreste. Paulusi ka butali a ikalaba ili yena, a li: ‘Na ziba kuli wa ba lumela.’ Pilu ya Agripa ne i mu susumelize ku alaba cwañi? A li: “Ku siyezi ko kunyinyani kuli u ni kolise kuli ni be Mukreste.” (Likezo 26:27, 28) Agripa niha n’a si ka ba Mukreste, ku bonahala kuli Paulusi n’a fitile kwa pilu ya hae ka taba ya hae.—Maheberu 4:12.

15. Paulusi n’a konile cwañi ku toma puteho mwa Tesalonika?

¹⁵ Kana mu lemuhile kuli Paulusi n’a kutaza taba ye nde ka ku i shaela ni ka ku kolisa? Kakuli Paulusi n’a kutalize cwalo ha n’a nz’a ‘aba Linzwi la Mulimu ka mukwa o lukile,’ ba bañwi be ne ba mu utwile ne ba bile balumeli, isi bateelezi fela. Ne ku li cwalo kwa Tesalonika, k’o Paulusi n’a tembaukile Majuda ni Balicaba ba ba saba Mulimu kwa sinagoge. Taba ye kwa Likezo 17:2-4 i li: “Paulusi ka mukwa wa hae a kena ku bona, mi ka mazazi a Pumulo a malalu, a bulela ni bona, ka ku ya ka Mañolo, a nz’a ba taluseza ni ku ba bonisa kuli Kreste n’a swanezi ku utwiswa butuku, mi a zuhe kwa bafu; . . . Ba bañwi ku bona ba lumela.” Paulusi n’a kolisa batu. N’a file mabaka, n’a talusize litaba, ni ku paka ka Mañolo kuli Jesu ki yena Mesiya ya n’a sepisizwe kale-kale. Kwa ba cwañi? Kwa tomwa puteho ya balumeli.

16. Mu kona ku fita cwañi fa ku ikola hahulu ku shaela Mubuso?

¹⁶ Kana mwa kona ku bolosola bucaziba bwa ku kolisa batu ha mu talusa Linzwi la Mulimu? Haiba mwa kona, mu ka ikola hahulu musebezi wa mina wa ku kutaza ni ku luta batu ka za Mubuso wa Mulimu, mi mu ka ikutwa kuli luli mu petile se siñwi. Ku bile cwalo kwa bahasanyi ba taba ye nde ba ba latelezi liakalezo za ku itusisanga hahulu Bibele mwa ku kutaza.

17. Mu kandeke za mina kamba ku bulela sisupo sa ze bulezwi mwa paragilafu ye kuli mu bonise tuso ya ku sebelisa Bibele mwa bukombwa.

¹⁷ Ka mutala, muokameli wa maeto wa Lipaki za Jehova n’a ñozi kuli: “Mizwale ni likaizeli ba bañata se ba shimbanga Bibele mwa lizoho ha ba kutaza fa ndu ni ndu. Seo si konisize bahasanyi ku balela buñata bwa batu be ba katana liñolo. Kacwalo muñ’a ndu hamoho ni muhasanyi ba hupula Bibele, isi fela limagazini ni libuka, ha ba nahana za bukombwa bwa luna.” Kaniti, ka za haiba Bibele ya luna i ka iponahalela ha lu kutaza ku ka itinga fa lika ze ñata, hamoho ni mikwa ya mwa silalanda. Nihakulicwalo, lu bata ku ya libubo la ku ba likwala kwa ku itusisa Linzwi la Mulimu kwa ku kolisa batu ku amuhela taba ya Mubuso.

Mu Nge Bukombwa Mw’a Bu Ngela Mulimu

18, 19. (a) Mulimu u’ nga cwañi bukombwa bwa luna, mi ki kabakalañi ha lu swanela ku likanyisa mubonelo wa hae? (b) Lu ka tusiwa cwañi ku eza misipili ya makutisezo ye tahisa siselo? (Mu bone sikwenda se si li “Mwa ku Ezeza Misipili ya Makutisezo Ye Tahisa Siselo,” fa likepe 16.)

¹⁸ Nzila ye ñwi ya ku fita ka yona kwa lipilu za bateelezi i ama ku nga bukombwa mw’a bu ngela Mulimu ni ku ba ni pilu-telele. Tato ya  Mulimu kikuli batu ba mifuta kaufela “ba fite fa zibo ya ku ziba niti.” (1 Timotea 2:3, 4) Kona se lu lakaza ni luna, nji cwañi? Jehova hape u na ni pilu-telele, mi pilu-telele ya hae i fa ba bañata kolo ya ku fita fa ku baka. (2 Pitrosi 3:9) Kacwalo, ha lu fumana mutu ya tabela ku utwa taba ya Mubuso, ku kana kwa tokwahala ku kuta-kutela ku mu potela kuli a zwelepili ku i tabela. Ku tokwahalanga nako ni pilu-telele kuli lipeu za niti li mele. (1 Makorinte 3:6) Sikwenda sa taba ye li “Mwa ku Ezeza Misipili ya Makutisezo Ye Tahisa Siselo” si fa liakalezo za ku hulisa ku tabela k’o. Mu hupule kuli bupilo bwa batu—matata ni miinelo ya bona—li cinca nako kaufela. Ku kana kwa tokwahala ku ba potela hañata-ñata kuli mu ba fumane fa lapa, kono k’o haki ku sinya nako. Lu bata ku ba fa kolo ya ku utwa taba ya Mulimu ya puluso. Kacwalo, mu lapele ku Jehova Mulimu kuli a mi fe butali bwa ku bolosola bucaziba bwa ku kolisa batu ha mu nze mu ba tusa ku amuhela taba ya Mubuso.

¹⁹ Lu sa fumana fela mutu ya lakaza ku utwa ze ñwi ka za Mubuso, ki lifi ze ñwi ze lu kona ku eza luna babeleki ba Sikreste? Taba ye tatama i ka tusa.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Ki kabakalañi ku ikalabela kwa Paulusi ha ne ku fitile Mulena Agripa kwa pilu?

• Taba ye lu kutaza i kona ku fita cwañi batu kwa pilu?

• Lu ka tusiwa kiñi ku itusisa hande Linzwi la Mulimu mwa ku fita batu kwa pilu?

• Lu kona ku nga cwañi bukombwa mw’a bu ngela Mulimu?

[Lipuzo za Tuto]

[Mbokisi/Maswaniso a fa likepe 16]

Mwa ku Ezeza Misipili ya Makutisezo Ye Tahisa Siselo

• Mu ise pilu ha buniti kwa batu.

• Mu kete taba ye munati ye mwa Bibele ya ku ambola ni batu.

• Mu lukise mutomo wa ku y’o pota hape.

• Mu si tuheli ku nahana za mutu y’o ha mu mu siya.

• Mu yo mu potela hape kapili, mwendi hamulaho wa lizazi li li liñwi kamba a mabeli, kuli a zwelepili ku tabela.

• Mu hupule kuli mulelo wa mina ki ku kalisa tuto ya Bibele ya mwa ndu.

• Mu lapele ku Jehova kuli niti i hule ku mutu y’o.

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Paulusi n’a lutile ka mukwa o kolisa fapil’a Mubusisi Festusi ni Mulena Agripa