Ku Ituta kwa Lubasi lwa Jesu lwa fa Lifasi

MU ZIBAÑI ka za lubasi mwa n’a pepezwi Jesu, bona ba n’a pilile ni bona ku fitela a kolobezwa, ka lilimo ze 30 za pili za ku pila kwa hae fa lifasi? Litaba za Evangeli li lu bulelelañi? Lu kona ku itutañi ka ku ziba ze ñwi ka za lubasi lwa hae? Likalabo za kona ku mi tusa.

Kana Jesu n’a pepezwi mwa muluti? Josefa, yena ndatahe ya n’a mu añuzi, ne li mubeti. W’o ne li musebezi o t’ata, mi hañata ne ku tokwahala ku lema likota za ku itusisa. Bashemi ba Jesu ba fa lifasi ha ne ba ile kwa Jerusalema ibat’o ba mazazi a 40 ku zwa f’a pepelwa, ne ba tahisize sitabelo se ne si laezwi mwa Mulao. Kana ne ba tahisize ngunyana hamoho ni liiba kamba nkwilimba, ka mo n’o tokwela Mulao? Batili. Ku bonahala kuli ne ba sa koni ku fa litabelo ze cwalo. Niteñi, Mulao n’o na ni tukiso ya babotana. Ka ku ya ka tukiso yeo, Josefa ni Maria ba tahisa sitabelo “sa maiba a mabeli, kamba sa tunkwilimba to tubeli.” Ku keta linyunywani ze sa tuli zeo ne ku bonisa kuli l’o ne si lubasi lwa baipumaneli.—Luka 2:22-24; Livitike 12:6, 8.

Mwa kona ku bona kuli Jesu Kreste, ya n’a ka busa batu bote kwapili, n’a pepezwi mwahal’a linjebwe, be ne ba na ni ku ipilisa ka ku ipulukusha luli. H’a hula a ba mubeti, sina ndat’ahe wa muañuli. (Mateu 13:55; Mareka 6:3) Jesu “niha n’a fumile” ha n’a li sibupiwa  sa moya se si m’ata kwa lihalimu, Bibele i li n’a “ikezize mubotana” kabakala luna. N’a ikokobelize ka ku ba mutu wa fa lifasi mi n’a hulezi mwa lubasi lwa bokabusule. (2 Makorinte 8:9; Mafilipi 2:5-9; Maheberu 2:9) Jesu n’a si ka pepelwa mwa lubasi lwa limbombo, mi mwendi ki lona libaka batu ba bañwi ha ne ba mu twaezi. Ne ba sa bilaezwi ki mayemo a hae. Ne ba kona ku mu lata kabakala lituto za hae, tulemeno twa hae to tunde, ni misebezi ya hae ye minde hahulu. (Mateu 7:28, 29; 9:19-33; 11:28, 29) Lwa kona ku bona kuli Jehova Mulimu n’a ezize ka butali ha n’a tuhelezi Jesu ku pepelwa mwa lubasi lwa linjebwe.

Cwale ha lu nyakisiseñi lilama za lubasi lwa Jesu mi lu bone ze lu kona ku ituta ku bona.

Josefa—Munna Ya Lukile

Josefa ha n’a zibile kuli musal’a hae n’a itwezi “ba si ka ina hamoho,” u lukela ku ba ya n’a bile mwa singanyenganye, kakuli n’a lata Maria kono hape n’a toile maswe niheba nto fela ye ngiwa ku ba buhule. Ne ku bonahala fela inge kuli n’a kenezwi mwa ndu ka ku ba yena ya n’a ka mu nyala. Mwa miteñi yeo, musali ya beelelizwe n’a ngiwa ku ba musali ya nyezwi. Hamulaho wa ku singanyeka, Josefa a lela ku mu leleka kwa mukunda ilikuli Maria a si ke a pobaulwa ka taba ya bubuki.—Mateu 1:18; Deuteronoma 22:23, 24.

Kono lingeloi la taha ku Josefa kwa buloko, la li: “U si ke wa saba ku ikungela Maria musal’a hao, kakuli se si mu beile fa mezi a manca ki sa Moya o Kenile. Maria u ka pepa mwan’a mushimani, mi u ka mu beya libizo la Jesu; kakuli ki yena ya ka pilisa sicaba sa hae kwa libi za sona.” Ha s’a filwe taelo ya Mulimu yeo, Josefa a eza mw’a laelezwi mi a’ nga Maria.—Mateu 1:20-24.

Ka ku eza cwalo, munna ya lukile y’o, ya sepahala, a tusa mwa talelezo ya za n’a bulezi Jehova ka mupolofita Isaya kuli: “A mu bone, mwalyanjo u ka ba fa mezi a manca, a pepe mwana wa mushimani, mi u ka mu beya libizo la Emanuele.” (Isaya 7:14) Kaniti Josefa ne li mulumeli ya n’a itebuha tohonolo ya ku añula Mesiya, nihaike kuli mweli wa Maria y’o n’a si ke a ba mwan’a Josefa ya mu konka.

Josefa n’a si ka kopana ni Maria ku fitela Maria a pepa mwan’a hae. (Mateu 1:25) Ka nako yeo, ne se ba nyalani, mi mwendi ne li nto ye t’ata kuli ba si ke ba kopana, kono ku bonahala kuli ne ba sa lati kuli ku be ni lyanganisi ka za kuli Ndatahe mwana ki mañi. Ki mutala kwa bunde wa buiswalo! Josefa n’a beile litaba za Mulimu kwapil’a litakazo za hae za ka taho.

Josefa n’a potezwi hane ki lingeloi ili ku fiwa litaelo ka za mwa ku utela mwana y’o ya n’a añuzi. Z’e talu ku zeo ne li ka za kwa n’a ka utela mushimani y’o. Ne ku tokwahala ku ipeya ku utwa ku si na tiyeho kuli mwana a si ke a bulawa. Ku zeo kaufela, Josefa n’a akufile ku eza z’a laelezwi, a isa mbututu pili kwa Egepita mi kihona a mu kutisa kwa Isilaele. Kacwalo Jesu wa mbututu a banda pulaotuna ya limbututu ya n’a lukisize Heroda. Hape, ku ipeya ku utwa kwa Josefa ne ku petahalisize bupolofita bo bu ama Mesiya.—Mateu 2:13-23.

Josefa n’a lutile Jesu musebezi wa mazoho ilikuli a kone ku ipyanga. Kacwalo, Jesu n’a zibahala sina “mwan’a mupangi” ni sina “mupangi.” (Mateu 13:55; Mareka 6:3) Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli Jesu “n’a likilwe mwa litaba kaufela, sina luna.” Kwa utwahala ku nga kuli n’a likilwe ni ku za ku sebeza ka t’ata mwa ku tusa lubasi.—Maheberu 4:15.

Mi taba ya mafelelezo ye ama Josefa ili ye bulezwi mwa Mañolo a Sigerike a Sikreste i lu  fa bupaki bwa kuli Josefa n’a lata hahulu bulapeli bwa niti. Josefa n’a isize lubasi lwa hae kwa Jerusalema kwa Paseka. N’e li banna fela be ne ba tamehile ku ya kwateñi, kono Josefa n’a na ni mukwa wa ku isa lubasi lwa hae kwa Jerusalema “ka mwaha ni mwaha.” N’a itombozi hahulu luli, kakuli ne ba na ni ku zamaya ka nyau likilomita ze bat’o eza mwanda ku zwa Nazareta ku ya Jerusalema. Kono mwa musipili o bulezwi mwa Mañolo, Jesu n’a kauhani ni sikwata. N’a fumanwi kwa tempele, inz’a teeleza ni ku buzaka baluti ba Mulao. Niha n’a li wa lilimo ze 12 fela, Jesu n’a bonahalize butali bo butuna ni zibo ya ku ziba Linzwi la Mulimu. Taba yeo i lu bonisa kuli bashemi ba Jesu ba lukela ku ba be ne ba mu lutile hande, ili ku mu uta ku ba mushimani ya tengamezi ku za Mulimu. (Luka 2:41-50) Ku bonahala kuli Josefa n’a si ka pila nako ye telele ku zwa f’o, kakuli h’a bulelwi hape mwa litaba za hasamulaho mwa Mañolo.

Ee, Josefa ne li munna ya lukile ya n’a tokomezi hande lubasi lwa hae ku za ku lapela ni za kwa mubili. Kana ni mina, sina Josefa, mu bata pili za Mulimu mwa bupilo bwa mina ha mu lemuha tato ya Hae ku luna kacenu? (1 Timotea 2:4, 5) Kana mwa tabelanga ku ipeya ku utwa z’a bulela Mulimu ka mo li ñolezwi mwa Linzwi la Mulimu, ili ku bonisa cwalo buipeyo bo bu swana ni bwa Josefa? Kana mwa lutanga bana ba mina ilikuli ba kone ku ambolanga ni ba bañwi za ngana za Mulimu?

Maria—Mutang’a Mulimu Y’a Sa Itati

Maria, mahe Jesu, ne li mutang’a Mulimu ya zwile mubano. Lingeloi Gabriele ha ne li mu zibisize kuli n’a ka pepa, Maria n’a ikomokezi. Ne li mwalyanjo, mi n’a sa “zibi munna.” Ha n’a taluselizwe kuli n’a ka pepa ka moya o kenile, n’a lumezi taba ka buikokobezo, a li: “Ki na mutanga wa Mulena, a ni ezwe ka linzwi la hao.” (Luka 1:30-38) N’a itebuha hahulu-hulu tohonolo ya kwa moya yeo kuli mane n’a tabela ku tiyela linyando kaufela la n’a ka ba ni lona kabakala keto ya hae.

Kaniti, ku amuhela musebezi w’o ne ku cincize bupilo bwa hae kaufela sina musali. Maria ha n’a ile kwa Jerusalema ku y’o ikenisa, munna-muhulu ya saba Mulimu wa libizo la Simioni a mu bulelela kuli: “Lilumo li ka ku taba kwa pilu.” (Luka 2:25-35) Ku bonahala kuli n’a talusa mwa n’a ka ikutwela Maria ha  n’a ka bona Jesu a hanwa ki sicaba mane ni ku kokotelwa fa kota ya linyando.

Jesu ha n’a nz’a hula, Maria n’a iteekela ze n’e ezahala mwa bupilo bwa hae, “a li nahana mwa pilu.” (Luka 2:19, 51) Sina Josefa, ni yena n’a lata za Mulimu mi n’a itebuha hahulu likezahalo ni lipulelo ze n’e taleleza bupolofita. Ku lukela ku ba kuli n’a si ka libala za n’a bulelezwi ki lingeloi Gabriele, kuli: “Yena u ka ba yo mutuna, a bizwe Mwana wa Muambakani-ya-Pahami, mi Mulena u ka mu fa situlo sa bulena sa Davida, ndat’ahe. U ka busa ba ndu ya Jakobo ku ya ku ile; mi bulena bwa hae ha bu na ku fela.” (Luka 1:32, 33) Ee, n’a nga ka butuna tohonolo ya ku ba mahe Mesiya.

Se siñwi se ne si bonisize kuli Maria n’a lata za Mulimu ne li ha n’a bonani ni Elizabeta, muhabo yena ya n’a itwezi ka makazo sina yena. A sa mu bona fela, Maria a lumbaeta Jehova ni ku bonahaza lilato la hae kwa Linzwi la Mulimu. N’a amile tapelo ya Anna ye ñozwi mwa 1 Samuele kauhanyo 2 ni ku bulela ze swana ni ze mwa libuka ze ñwi za Mañolo a Siheberu. Zibo ye cwalo ya ku ziba Mañolo ne i bonisize kuli n’a ka ba me ya sepahala ili ya saba Mulimu. N’a ka swalisana ni Josefa kwa ku hulisa mwan’a hae mwa tuto ya Mulimu.—Genese 30:13; 1 Samuele 2:1-10; Malaki 3:12; Luka 1:46-55.

Maria n’a lumela hahulu kuli mwan’a hae ki yena Mesiya, mi tumelo yeo ne i si ka fokola Jesu niha n’a shwile. Jesu a man’o zusiwa kwa bafu, Maria n’a li yo muñwi wa balutiwa ba ba sepahala be ne ba kopani ni baapositola ku lapela. (Likezo 1:13, 14) N’a tundamezi ku sepahala, niha n’a tabehile maswe kwa pilu ku bona mwan’a hae ya latwa a shwela fa kota ya linyando.

Ku ituta za bupilo bwa Maria ku kona ku mi tusa cwañi? Kana mwa amuhela tohonolo ya ku sebeleza Mulimu ku si na taba ni ze mu tokwa ku itombola? Kana mwa isa pilu kwa butuna bwa tohonolo yeo kacenu? Kana mwa hupula za n’a sinuzi Jesu ni ku li bapanya ni ze ezahala kacenu, ili ku “li nahana mwa pilu”? (Mateu, likauhanyo 24 ni 25; Mareka, kauhanyo 13; Luka, kauhanyo 21) Kana mwa likanyisa Maria ka ku tekelela hahulu ze mwa Linzwi la Mulimu, ili ku itusisa lona hañata mwa makande a mina? Kana ne mu ka tundamena ku lumela ku Jesu ku si na taba ni matomola-pilu e ne mu ka ba ni ona kabakala ku ba mulutiwa wa hae?

 Banyani ba Jesu—Cinceho Ya Konahala

Ku bonahala kuli banyani ba Jesu ne ba si ka lumela ku yena konji hamulaho wa lifu la hae. Mwendi ki lona libaka ha ne ba siyo ha n’a shwezi fa kota ya linyando ni ha n’a beile bom’ahe mwa pabalelo ya muapositola Joani. Ba mwa lubasi lwa Jesu ne ba bonahalize kuli ha ba mu kuteki, mane muta o muñwi ba bulela kuli Jesu “h’a sa ikutwa.” (Mareka 3:21) Bakeñisa kuli ba bañwi mwa lubasi lwa Jesu ne ba sa lumeli, kacenu ba ba na ni bahabo fa lapa ba ba sa lumeli b’a kona ku kolwa kuli Jesu wa utwisisa mo ba ikutwela muta bahabo ba ba sheununela tumelo ya bona.

Kono hamulaho wa zuho ya Jesu, ku bonahala kuli banyani ba hae ne ba kalile ku lumela ku yena. Ne ba li mwahal’a sikwata se ne si kubukani mwa Jerusalema kwamulaho wa Pentekonta ya mwa 33 C.E. ni ku lapela ka t’ata hamoho ni baapositola. (Likezo 1:14) Ku si na ku liñi, zuho ya muhulwan’a bona ne i ba cincisize pilu, kuli mane ba fetuha balutiwa ba hae. Ni kamuta lu si ke lwa felelwa ki sepo ya kuli bahabo luna ba ba si balumeli ka luna ha ba na ku cinca.

Jakobo, munyan’a Jesu ku bom’ahe, y’o N’a iponahalize ku yena, u boniswa mwa Mañolo kuli n’a petile ze tuna mwa puteho ya Sikreste. N’a ñolezi Bakreste ka yena liñolo le li tahile ka moya, mwa n’a ba elelize ku tundamena mwa tumelo ya bona. (Likezo 15:6-29; 1 Makorinte 15:7; Magalata 1:18, 19; 2:9; Jakobo 1:1) Munyan’a Jesu yo muñwi, yena Juda, n’a ñozi liñolo le li tahile ka moya kuli a susueze balumeli ka yena ku lwanela ka t’ata tumelo. (Juda 1) Nto ye ipitezi ye lu lemuha kikuli Jakobo ni Juda ha ba elezi Bakreste ba bañwi ka buhabo bwa bona ku Jesu. Ki mutala kwa bunde wa buishuwo o lu kona ku ituta ku bona!

Kacwalo, ki lifi ze ñwi ze lu ituta kwa lubasi lwa Jesu? Kaniti, lu ituta lituto za buipeyo ze kona ku boniswa cwana: (1) Mu ipeye ka busepahali kwa tato ye bulezwi ya Mulimu ni ku tiyela litiko kaufela ze zwa mwateñi. (2) Mu bate pili za Mulimu, ku eza cwalo niha ku tokwa ku itombola ze ñata. (3) Mu ute bana ba mina ka ku ya ka Mañolo. (4) Mu si felelwi ki sepo ya kuli ba mwa lubasi lwa mina ba ba si balumeli ha ba na ku cinca. (5) Mu si itundumuni ka taba ya buhabo bo mu kana mwa ba ni bona ni ba ba etelela mwa puteho ya Sikreste. Ee, ku ituta ka za lubasi lwa Jesu lwa fa lifasi ku lu tusa ku mu lata hahulu ni ku itebuha hahulu luli kuli Jehova n’a ketile lubasi lwa linjebwe ku uta Jesu kwa bwanana bwa hae.

[Maswaniso a fa likepe 4, 5]

Josefa n’a nyezi Maria mi n’a tusize mwa talelezo ya ze n’e polofitilwe ka za Mesiya

[Maswaniso a fa likepe 6]

Bo Josefa ni Maria ne ba lutile bana ba bona likuka za Mulimu ni butokwa bwa ku sebeza

[Maswaniso a fa likepe 7]

Niha ne ba utezwi mwa lubasi lwa balumeli, banyani ba Jesu ne ba si ka lumela ku yena konji hamulaho wa lifu la hae

[Maswaniso a fa likepe 8]

Bo Jakobo ni Juda, banyani ba Jesu ku bom’ahe, ne ba susuelize Bakreste ka bona