Ki Lisepiso za Mañi Ze Mu Kona ku Sepa?

“LISEPISO za hae ne li ze m’ata sina yena ha n’a li ya m’ata ka nako yeo; kono likezo za hae se li fokola sina yena ha s’a fokola cwale.”—Taba ya King Henry the Eighth, ye n’e ñozwi ki William Shakespeare.

Lisepiso ze m’ata za n’a bulezi Shakespeare ne li za kardinalu Thomas Wolsey wa kwa England, ya n’a bile ni m’ata a matuna a bubusi mwa England mwa lilimo za ma 1500. Ba bañwi ne ba ka bulela kuli taluso ya Shakespeare i sa sebeza hape kwa buñata bwa lisepiso ze ba utwanga mazazi a. Batu ba kuta-kutelwanga ku sepiswa ze ñata kono ba amuhelanga ze nyinyani. Kacwalo, ku bunolo ku utwisisa libaka ha ba hononanga sepiso ifi kamba ifi.

Ku Swabiswa ku Ñatafalile

Ka mutala, mwa ma 1990 ha ne ku lwaniwa ndwa ya meto-mafubelu mwa linaha za Balkan, ba Kopano ya Bamacaba (UN) ne ba zibahalize tolopo ya Srebrenica ye mwa Bosnia ku ba “sibaka se si iketile.” Sepiso yeo ya linaha ze swalisani ni Kopano ya Bamacaba n’e utwahezi ku ba ye kona ku sepiwa. Likiti-kiti za babalehi ba Mamozilemu ba mwa Srebrenica ne ba ikutwile kuli ya sepeha. Kono kwa mafelelezo, sepiso ya ku iketa kwa sibaka seo n’e bile ya mbango. (Samu 146:3) Mwa July ya 1995, balwanisi ba kasheza fela kwatuko masole ba UN ni ku kena mwa tolopo. Mamozilemu ba ba fitelela 6,000 ne ba ile mwa kunu, mi Mamozilemu ba ba si masole ba ba bat’o ba 1,200 ne ba bulailwe.

Mwa likezahalo kaufela za mwa bupilo ku tezi lisepiso ze sa petiwi. Batu ba ikutwanga ku pumiwa ka “litaba ze ñata za buhata ni ze yaulula ka za ku fundota lika” ili ze ba bona ni ku utwa zazi ni zazi. Ba zwafiswa ki “lisepiso ze sa petiwangi ze ba fanga baipapati bañata mwa nako ya ku kangisanelanga litulo.” (The New Encyclopædia Britannica, Volyumu 15, likepe 37) Baeteleli ba bulapeli ba ba sepilwe ili ba ba sepisa ku babalela mitapi ya bona, ba nyandisa mitapi yeo h’a situhu hahulu. Niheba mwa misebezi ye cwale ka ya lituto ni likalafo—ye twi i eziwa ka ku utwela ba bañwi butuku ni ku iyakatwa za bona—ba bañwi ba palezwi ku sepahala mi ba nyandisize kamba mane ku bulaya ba ba mwa pabalelo ya bona. Ki kah’o Bibele i lu lemusa ku sa lumela taba kaufela!—Liproverbia 14:15.

 Lisepiso Ze Bulukwa

Ki niti, batu ba bañata b’a bulukanga lisepiso za bona, fokuñwi ka ku sinyehelwa hahulu. (Samu 15:4) Mi ha ba sepisa sika ba si taleleza. Ba bañwi ba batanga luli ku peta lisepiso ze ba eza ka milelo ye minde. B’a bata mi b’a tabela ku eza ze ba sepisize kono fela b’a palelwa. Miinelo i kona ku sinya niheba lisepiso ze nde ka ku fitisisa.—Muekelesia 9:11.

Ku be cwañi kamba cwañi, buniti kikuli batu ba bañata kw’a ba belanga t’ata hahulu ku lumela lisepiso za mañi kamba mañi. Kacwalo puzo ki ye li: Kana ku na ni lisepiso ze lu kona ku sepa? Eni. Lwa kona ku sepa lisepiso ze mwa Linzwi la Mulimu, Bibele. Mu memiwa ku nyakisisa z’e mwa taba ye tatama ka za seo. Sina mo se ba fumanezi ba bañwi ba bañata, ni mina mu kana mwa fumana kuli luli lwa kona ku sepa lisepiso za Mulimu.

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 3]

AP Photo/Amel Emric