Jehova U Lu Fa Ze Lu Tokwa ka Zazi
Jehova U Lu Fa Ze Lu Tokwa ka Zazi
“Mu tokwe pilaelo mwa pilu. Kakuli . . . Ndat’a mina u ziba kuli mwa li tokwa.”—LUKA 12:29, 30.
1. Jehova u uta cwañi lifolofolo?
KANA se mu kile mwa buha taha kamba nyunywani ye ñwi ha i njomaka lika ze ne bonahala kuli ki masila fela? Mwendi ne mu komokile kuli ki lico mañi ze i kona ku fumana ka ku njomaka fafasi. Mwa Ngambolo ya hae ya fa Lilundu, Jesu n’a bonisize kuli lw’a kona ku ituta se siñwi ka ku bona mo Jehova a utela linyunywani. N’a ize: “Mu talime linyunywani za lihalimu; kakuli ha li cali, ha li kutuli, ha li buluki mwa matuli; kono Ndat’a mina ya kwa lihalimu wa li uta. Ha ni li, mina mu li fita hahulu?” (Mateu 6:26) Ka mikwa ye komokisa, Jehova u fa libupiwa kaufela lico.—Samu 104:14, 21; 147:9.
2, 3. Ki lituto lifi za kwa moya ze lu kona ku fumana kwa tuto ya n’a lu file Jesu ya ku lapelela buhobe bwa luna bwa ka zazi?
2 Ki kabakalañi Jesu ha n’a kupile mwa tapelo ya hae ye li mutala kuli: “U lu fe kacenu buhobe bwa luna”? (Mateu 6:11) Ku konwa ku fumanwa lituto ze tungile za kwa moya mwa kupo ye bunolo yeo. Sa pili, i lu hupuza kuli Jehova ki Mufani yo Mutuna. (Samu 145:15, 16) Batu ba kona ku cala ni ku babalela, kono ki Mulimu fela y’a kona ku melisa lika, kwa moya ni kwa mubili. (1 Makorinte 3:7) Ze lu ca ni ku nwa ki mpo ye zwa ku Mulimu. (Likezo 14:17) Ha lu mu kupa kuli a lu fe ze lu tokwa ka zazi lu mu bonisa kuli ha lu ngi lika zeo ka likesha. Kaniti, kupo yeo ha i lu tibeli ku sebeza haiba lu sa kona ku eza cwalo.—Maefese 4:28; 2 Matesalonika 3:10.
3 Sa bubeli, ku kupa kwa luna “buhobe” bwa ka zazi ku bonisa kuli ha lu swaneli ku bilaela hahulu za kwapili. Jesu n’a bulezi hape kuli: “Mu si ke mwa bilaela, inze mu li: Lu ka cañi? kamba, Lu ka nwañi? kamba, Lu ka apalañi? Kakuli linto zeo kaufela li batwa ki bahedeni; kono Ndat’a mina ya kwa lihalimu u ziba kuli mwa li tokwa kamukana. Kono mu bate pili mubuso wa Mulimu ni Ku Luka kwa Hae, mi linto zeo kamukana mu ka li ekelezwa kwateñi. Cwalehe, mu si ke mwa bilaelela za kamuso; kakuli la kamuso li ka ipatela za lona.” (Mateu 6:31-34) Tapelo ya ku kupa “buhobe” bwa ka zazi i fa mutala wa ku pila bupilo bo bu bunolo bwa “bulapeli ni ku kolwa kwa pilu.”—1 Timotea 6:6-8.
Lico Za kwa Moya Zazi ni Zazi
4. Ki lifi ze n’e ezahezi mwa bupilo bwa Jesu ni bwa Maisilaele ze n’e koñomekile butokwa bwa ku ca lico za kwa moya?
4 Tapelo ya luna ya ku kupa lico za ka zazi i swanela ku lu hupuza hape kuli lu tokwa lico za kwa moya zazi ni zazi. Niha na lapile hahulu hamulaho wa ku itima lico ka nako ye telele, Jesu n’a hanezi Satani ya n’a mu lika kuli a fetule macwe ku a eza buhobe. N’a ize: “Mutu h’a na ku pila buhobe fela, kono u ka pila ni ona manzwi kaufela a’ zwa mwa mulomo wa Mulimu.” (Mateu 4:4) F’o Jesu n’a kutela manzwi a mupolofita Mushe ya n’a bulelezi Maisilaele kuli: “[Jehova] u ku kokobelize, a ku lapisa mi a ku uta ka manna ye n’o sa zibi pili, ye ne ba si ka ziba bokuku a hao; a ku lemuse, u zibe kuli mutu h’a na ku pila buhobe fela, kono mutu a pile kaufela ze zwa mwa mulomo wa [Muñ’a] Bupilo.” (Deuteronoma 8:3) Jehova mwa n’a fela Maisilaele manna ne ku ba tusize ku fumana lico za kwa mubili ni lituto za kwa moya. Ye ñwi ya zona ki ya kuli, ne ba na ni ku “[iselela] se si likana lizazi.” Ha ne ba sela se si fitelela lizazi, se si siyala ne si kalisa ku nka ni ku zwa mabuku. (Exoda 16:4, 20) Kono ne ku sa ezahalangi cwalo ka lizazi la bu 6 fo ne ba tokwanga ku sela se si likana mazazi a mabeli kuli ku be ni sa ku itusisa la Sabata. (Exoda 16:5, 23, 24) Kacwalo, manna n’e ba hupulize hahulu kuli ne ba tokwa ku ipeya ku utwa ni kuli bupilo bwa bona ne bu itingile isi fela fa buhobe kono ni ku zote “ze zwa mwa mulomo wa [Muñ’a] Bupilo.”
5. Jehova u lu fa cwañi lico za kwa moya ka zazi?
5 Ni luna lu tokwa ku canga ka zazi lico za kwa moya ze lu fiwa ki Jehova ka Mwan’a hae. Kabakaleo, Jesu u ketile “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” kuli a fe “lico ka nako ye lukela” kwa lubasi lwa Sikreste. (Mateu 24:45) Sitopa sa mutanga ya sepahala seo ha si fi fela lico ze ñata za kwa moya ka lihatiso za ku ituta ka zona Bibele kono hape si lu susueza ku balanga Bibele ka zazi. (Joshua 1:8; Samu 1:1-3) Sina Jesu, ni luna lu kona ku fepiwa kwa moya ka ku ikataza ka zazi ku ituta tato ya Jehova ni ku i eza.—Joani 4:34.
Swalelo ya Libi
6. Libi za luna li bapanywa kwañi, mi Jehova u lata ku li kansula ha lu eza lika lifi?
6 Kupo ye ñwi ye mwa tapelo ye li mutala i li: “U lu swalele milatu ya luna, mo lu swalelela ni luna ba ba lu foselize.” (Mateu 6:12; Luka 11:4) Ha lu eza sibi, ku swana inge lu kolotezi Jehova. Kono Mulimu wa luna ya lilato w’a lata ku ‘takula,’ kamba ku kansula, sikoloti seo haiba lu baka h’a buniti, ku ‘sikuluha,’ ni ku mu kupa swalelo ka ku bonisa tumelo mwa sitabelo sa Kreste sa tiululo.—Likezo 3:19; 10:43; 1 Timotea 2:5, 6.
7. Ki kabakalañi ha lu swanela ku kupelanga swalelo ya libi zazi ni zazi?
7 Ka mubonelo o muñwi, lu eza sibi ha lu busha lipimo za Jehova za ku luka. Kabakala sibi sa sihozo, luna kaufela lu fosa mwa manzwi, likezo, ni mihupulo kamba lu palelwa ku eza ze lu swanela ku eza. (Muekelesia 7:20; Maroma 3:23; Jakobo 3:2; 4:17) Kacwalo, ibe kuli lwa ziba kuli kacenu lu fosize kamba kutokwa, lu tokwa ku beyanga mwa litapelo za luna za ka zazi kupo ya swalelo ya libi.—Samu 19:12; 40:12.
8. Tapelo ya ku kupa swalelo i swanela ku lu susueza ku ezañi, mi ki lifi ze nde ze ka zwa mwateñi?
8 Tapelo ya ku kupa swalelo i swanela ku fiwa hamulaho wa ku itekula h’a buniti, ku baka, ni ku ipulela bufosi, ka ku toma fa tumelo mwa m’ata a ku kona ku liulula a mali a Kreste a n’a suluzwi. (1 Joani 1:7-9) Kuli lu bonise buniti bwa tapelo ya luna, ku kupa kwa luna swalelo ku lukela ku boniswa ka “misebezi ye lukela ba ba bakile.” (Likezo 26:20) Fohe, lwa kona ku ba ni tumelo ya kuli Jehova w’a lata ku swalela libi za luna. (Samu 86:5; 103:8-14) Ze ka zwa mwateñi ki mwangalwa o mutuna, yona “kozo ya Mulimu ye fita kutwisiso kaufela” ili ye “ka buluka lipilu za [luna] ni mihupulo ya [luna] ku Jesu Kreste.” (Mafilipi 4:7) Kono tapelo ya Jesu ye li mutala i lu luta ze ñwi hape ze lu lukela ku eza kuli lu swalelwe libi.
Kuli Lu Swalelwe, Lu Lukela ku Swalela
9, 10. (a) Ki manzwi afi a n’a ekelize Jesu kwa tapelo ye li mutala, mi seo ne si koñomekileñi? (b) Jesu n’a swaniselize cwañi hape kuli lu tokwa ku ba ba ba swalela?
9 Mu lemuhe kuli, kupo ya kuli “u lu swalele milatu ya luna, mo lu swalelela ni luna ba ba lu foselize,” ki yona fela kalulo yeo Jesu n’a bulezi se siñwi ku yona mwa tapelo ye li mutala. Ha s’a felize tapelo yeo, a ekeza kuli: “Kakuli ha mu swalela batu lifoso za bona, Ndat’a mina ya kwa lihalimu u ka mi swalela ni mina. Kono ha mu sa swaleli batu lifoso za bona, Ndat’a mina ni Yena h’a na ku mi swalela lifoso za mina.” (Mateu 6:14, 15) Kacwalo, Jesu n’a bonisize fo ku sweu kuli ku swalelwa kwa luna ki Jehova ku itingile fa ku lata kwa luna ku swalela ba bañwi.—Mareka 11:25.
10 Nako ye ñwi hape, Jesu n’a file swanisezo ye bonisa butokwa bwa kuli lu be ba ba swalela haiba lu libelela kuli Jehova a lu swalele. N’a bulezi ka za mulena y’o ka musa n’a kansuzi sikolotituna sa n’a mu kolotezi mutanga. Hamulaho, mulena y’o n’a otile hahulu munna ya swana y’o ha n’a hanile ku swalela mutanga yo muñwi ya n’a mu kolotezi sikoloti se sinyinyani ku seo. Jesu n’a felize swanisezo ya hae ka ku bulela kuli: “Ndate ya kwa lihalimu u ka mi eza cwalo, mutu ni mutu ya sa swaleli mwanahabo lifoso, ka pilu ya hae kaufela.” (Mateu 18:23-35) Tuto fa kikuli: Mulatu wa sibi w’o Jehova a swalezi yo muñwi ni yo muñwi wa luna ki o mutuna hahulu-hulu ku fita mafosisa afi kamba afi e lu kana lwa fosezwa ki ba bañwi. Hape, Jehova u lu swalelanga zazi ni zazi. Kaniti, lwa kona ku swalela ze ba lu fosezanga ba bañwi ka siwela.
11. Ki kelezo ifi ye n’e filwe ki muapositola Paulusi ye lu ka latelela haiba lu libelela ku swalelwa ki Jehova, mi ki lifi ze nde ze ka zwa mwateñi?
11 Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Mu ezane ka musa, mu utwelane butuku, mu swalelane, sina Mulimu ni Yena h’a mi swalezi ka Kreste.” (Maefese 4:32) Ku swalelana ku tahisa kozo mwahal’a Bakreste. Paulusi n’a susuelize hape kuli: “Ha mu li ba ba ketilwe ki Mulimu, ba ba kenile, ba ba latwa, mu apale maikuto a na ni makeke, ni musa, ni buikokobezo, ni bunolo, ni pilu-telele. Mu ezane hande, mi mutu h’a na ni s’a tongoka yo muñwi, mu swalelane; sina Kreste h’a mi swalezi, mu eze cwalo ni mina. Mi fahalimw’a zeo kaufela, mu apale lilato, kakuli ki tamo ye lu fa bupetehi.” (Makolose 3:12-14) Zeo kaufela li iputezi mwa tapelo ya n’a lu lutile Jesu, ye li: “U lu swalele milatu ya luna, mo lu swalelela ni luna ba ba lu foselize.”
Ku Silelezwa Ha Lu Li mwa Muliko
12, 13. (a) Ki ifi ye sa koni ku ba yona taluso ya kupo ye tatamwa ki ya mafelelezo mwa tapelo ye li mutala? (b) Ki mañi Muliki yo mutuna, mi ki ifi taluso ye mwa tapelo ya luna ya kuli lu si ke lwa kenywa mwa muliko?
12 Kupo ye tatamwa ki ya mafelelezo mwa tapelo ya Jesu ye li mutala ki ye li: “U si ke wa lu kenya mwa muliko.” (Mateu 6:13) Kana Jesu n’a talusa kuli lu swanela ku kupa Jehova kuli a si ke a lu lika? Ha ku koni ku ba cwalo, kakuli mulutiwa Jakobo n’a susumelizwe ku ñola kuli: “Mutu h’a likwa a si ke a li: Ni likwa ki Mulimu. Kakuli Mulimu h’a koni ku likwa ki bumaswe, mi h’a liki mutu.” (Jakobo 1:13) Hape, walisamu n’a ñozi kuli: “[Muñ’a] Bupilo, ha u ka londoloza bumaswe, Mulena, ku ka pila mañi?” (Samu 130:3) Jehova ha londolozangi mafosisa kaufela e lu eza, mi kaniti ha likangi ku lu fosisa. Kacwalo kalulo ye ya tapelo ye li mutala i talusañi?
13 Y’a lika ku lu fosisa, ku lu sitatalisa ka likezo za mano, mi mane ni ku lu tataula ki Satani Diabulosi. (Maefese 6:11) Ki yena Muliki yo mutuna. (1 Matesalonika 3:5) Ka ku lapela kuli lu si ke lwa kenywa mwa muliko, lu kupa Jehova kuli a si ke a lu lumelela ku wa ha lu li mwa muliko. Lu mu kupa kuli a lu tuse ku sa ‘amuhiwa ki Satani,’ kuli lu si ke lwa komiwa ki miliko. (2 Makorinte 2:11) Tapelo ya luna ki ya kuli lu zwelepili ku ba mwa “mukunda wa Muambakani-ya-Pahami,” ili ku amuhela silelezo ya kwa moya ye fiwa ba ba hupula bubusi bwa Jehova ku ze ba eza kaufela.—Samu 91:1-3.
14. Muapositola Paulusi u lu kolwisa cwañi kuli Jehova ha na ku lu siya haiba lu itinga ku Yena ha lu li mwa muliko?
14 Haiba yeo ki yona takazo ya luna luli, ye bonisizwe mwa litapelo ni likezo za luna, lwa kona ku kolwa kuli Jehova ha na ku lu fulalela. Muapositola Paulusi u lu kolwisa kuli: “Ha mu si ka tahelwa kale ki muliko o sa konwi ki mutu. Kono Mulimu wa sepahala, mi h’a na ku lumela kuli mu likwe ki ze mi fita; kono hamoho ni muliko u ka mi fa nzila ya ku zwa ku ona, kuli mu kone ku itiisa ku ona.”—1 Makorinte 10:13.
“U Lu Lamulele ku Ya Maswe”
15. Ki kabakalañi ku lapelela ku lamulelwa ku ya maswe ha ku li kwa butokwa ku fita lili kaufela?
15 Ka ku ya ka miputo ye itingwa hahulu ya Mañolo a Sikreste a Sigerike, tapelo ye li mutala ya Jesu i fela ka manzwi a’ li: “U lu lamulele ku ya maswe.” * (Mateu 6:13) Ku silelezwa ku Diabulosi se ku tokwahala hahulu mwa mazazi a mafelelezo a. Satani ni badimona ba hae ba sweli ku lwanisa bomasialeti ba ba tozizwe, “bona ba ba buluka milao ya Mulimu, ni ba ba sweli bupaki bwa Jesu,” ni balikani ba bona ba “buñata bo butuna bwa batu.” (Sinulo 7:9; 12:9, 17) Muapositola Pitrosi n’a kalimezi Bakreste kuli: “Mu n’o iswala, mu libelele. Diabulosi, sila sa mina u nz’a zamaya sina tau ye lila ye bata ye i ka ca; mu hane ku yena ka ku tiya mwa tumelo.” (1 Pitrosi 5:8, 9) Satani n’a ka tabela ku felisa musebezi wa luna wa ku kutaza, mi ka bayemeli ba hae ba fa lifasi—ibe ba bulapeli, ba lipisinisi, kamba babusisi—u lika ku lu bemba. Kono haiba lu yema ka ku tiya, Jehova u ka lu lamulela. Mulutiwa Jakobo n’a ñozi kuli: “Hakulicwalo, mu ipeye kwatas’a Mulimu; mu hanele Diabulosi, mi u ka saba ku mina.”—Jakobo 4:7.
16. Jehova u kona ku tusa ka nzila ifi batanga ba hae ba ba mwa miliko?
16 Jehova n’a lumelelize Mwan’a hae ku likwa. Kono Jesu ha s’a hanezi Satani, ka ku itakeleza ka Linzwi la Mulimu, Jehova n’a lumile mangeloi ku to mu tiisa. (Mateu 4:1-11) Ka nzila ye swana, Jehova u itusisa mangeloi a hae kwa ku lu tusa haiba lu lapela ka tumelo ni ku m’u nga ku ba sisabelo sa luna. (Samu 34:7; 91:9-11) Muapositola Pitrosi n’a ñozi kuli: “Mulena u ziba ku lamulela batu ba balapeli kwa miliko, ni ku bulukela ba ba maswe lizazi la Katulo, ku ba nata koto.”—2 Pitrosi 2:9.
Tamulelo Ye Tezi I Fakaufi
17. Ka ku lu fa tapelo ye li mutala, Jesu n’a beile cwañi lika ka mo li swanela ku bela?
17 Mwa tapelo ye li mutala, Jesu u beya lika ka mo li swanela ku bela. Sa pili, lu swanela ku iyakatwa hahulu za ku bonisa bukeni ni butuna bwa libizo la Jehova. Bakeñisa kuli siitusiso sa ku eza ka sona cwalo ki Mubuso wa Mesiya, lu lapela kuli Mubuso u tahe u to sinya mibuso, kamba milonga kaufela ya butu ye si ka petahala, ni ku bona teñi kuli tato ya Mulimu ya ezahala ka ku tala mwa lifasi sina mo i ezezwa kwa lihalimu. Sepo ya luna ya bupilo bo bu sa feli mwa lifasi le li li paradaisi i itingile fa ku boniswa kwa bukeni bwa libizo la Jehova ni fa ku lemuha kwa pupo yote bubusi bwa hae bo bu lukile. Ha se lu lapelezi lika za butokwa ka ku fitisisa zeo, lwa kona ku lapelela ze lu tokwa ka zazi, swalelo ya libi za luna, ni ku lamulelwa mwa miliko ni kwa tukwaci twa ya maswe, yena Satani Diabulosi.
18, 19. Tapelo ya Jesu ye li mutala i lu tusa cwañi ku ba ba ba tona ni kuli tumelo ya luna i kone ku “tiya ku isa kwa mafelelezo”?
18 Ku lamulelwa kwa luna ku ya maswe ni kwa miinelo ya hae ye silafezi ku sweli ku atumela. Satani w’a ziba hande-nde kuli “nako ya hae ki ye nyinyani” hahulu ya kuli a bonise ku ‘halifa maswe’ kwa hae fa lifasi, sihulu kwa batanga ba Jehova ba ba sepahala. (Sinulo 12:12, 17) Mwa sisupo se si ama lika ze ñata sa “ku fela kwa lifasi,” kamba miinelo ye li teñi cwale mwa lifasi, Jesu n’a sinuzi lika ze kakamalisa, ze ñwi ku zona li sa taha kwapili. (Mateu 24:3, 29-31) Ha lu nze lu bona zeo li ezahala, sepo ya luna ya ku lamulelwa i ka tiya hahulu. Jesu n’a ize: “Zeo ha li ka kala ku taha, mu talimise meto kwahalimu, mi mu inuke; kakuli ku liululwa kwa mina ku se ku li fakaufi.”—Luka 21:25-28.
19 Tapelo ye kuswani ye li mutala yeo Jesu n’a lutile balutiwa ba hae i lu fa ketelelo ye nde ku ze lu swanela ku beya mwa tapelo ya luna mafelelezo h’a nz’a atumela. Haike lu zwelepili ku ba ni buikolwiso bwa kuli ku yo fita cwalo kwa mafelelezo, Jehova u ka zwelapili ku lu fa ze lu tokwa ka zazi, kwa moya ni kwa mubili. Ku tona kwa luna ka tapelo ku ka lu konisa ku “tiya ku isa kwa mafelelezo mwa ku kolwa, mo ne lu kalezi.”—Maheberu 3:14; 1 Pitrosi 4:7.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 15 Libibele ze ñwi za kale, ze cwale ka Bibele ye Kenile ya Silozi ya 1951, li feza Tapelo ya Mulena ka tumbo (pulelo ya ku bubeka Mulimu) ye li: “Kakuli mubuso ki wa hao, ni m’ata, ni kanya, kamita ni mita. Amen.” Buka ya The Jerome Biblical Commentary i li: “Tumbo yeo . . . ha i fumanehi mwa [miputo] ye itingwa hahulu.”
Lundululo
• Ki lika mañi ze amiwa mwa kupo ya luna ya “buhobe” bwa ka zazi?
• Mu taluse tapelo ye li, “u lu swalele milatu ya luna, mo lu swalelela ni luna ba ba lu foselize.”
• Ku talusañi ha lu kupa Jehova kuli a si ke a lu kenya mwa muliko?
• Ki kabakalañi ha lu swanela ku lapela kuli “u lu lamulele ku ya maswe”?
[Lipuzo za Tuto]
[Maswaniso a fa likepe 15]
Lu lukela ku swalela ba bañwi
kuli lu swalelwe
[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 13]
Lydekker