Kana Mu Sebeleza Mulimu ka Pilu Kaufela?

MULENA Davida n’a susuelize Salumoni, mwan’a hae ya n’a ka mu yola, kuli a sebeleze Jehova ‘ka pilu kaufela.’ (1 Makolonika 28:9) Manzwi ao isali a butokwa ku ba ba bata ku sebeleza Mulimu kacenu. Kuli lu utwisise taluso ya ona ka ku tala, lu tokwa ku utwisisa seo bañoli ba Bibele ba si talusa ha ba bulela za pilu ya mutu.

Pilu i itusisizwe hahulu mwa Mañolo; i bulezwi hañata-ñata ka linzila ze fapahana. Manzwi a Siheberu (lev, le·vavʹ) ni Sigerike (kar·diʹa) a’ talusa “pilu,” a itusisizwe ki bañoli ba Bibele ku talusa yona pilu ka sibili kamba pilu ya swanisezo. Mwa likalulo li sikai ku bulelwa za pilu ka sibili, ili yeo musebezi wa yona o mutuna ki ku pompa mali kuli liselusi za mubili li fumane m’ata. (2 Malena 9:24) Mwa likalulo ze ñata mo li fumaneha mwa Mañolo, linzwi la “pilu” li itusisizwe ka swanisezo.

Pilu Ya Swanisezo

Pilu ya swanisezo ye bulezwi mwa Bibele ha i si ka buluka fela m’ata a ku tabela lika ni m’ata a susumeza mutu, kamba m’ata a ku nahana. Buka ye bizwa The Metaphorical Use of the Names of Parts of the Body in Hebrew and in Akkadian i bulela kuli: “Mwahal’a lusika lwa Sema . . . tulemeno kaufela twa mutu, twa maikuto hamohocwalo ni m’ata a ku nahana ni tato ya hae, ne tu li kalulo ya pilu.” Buka yeo i zwelapili ku bulela kuli pilu ki “mutu wa mwahali kaufela isi mubili, o kwande o bonahala.”

Nto ya butokwa ku Mulimu, yena ya lika lipilu, haki ponahalo ya kwande fela kono ki mutu luli mwahali. (Liproverbia 17:3; 24:12) Kona libaka Mañolo ha eleza kuli: “Babalela pilu ya hao [mutu kaufela wa mwahali] ku fita lika kaufela, kakuli ku yona ki fo ku zwa liwelu-welu la bupilo.” (Liproverbia 4:23) Mi basali ba Sikreste ba susuezwa ku sa isa hahulu pilu kwa ku kabisa mutu wa kwande, kono kuli ba kabise “mutu wa mwahali, ya mwa pilu, ka kabiso ye sa sinyehi ya moya o na ni musa ni bunolo; ki nto ya butokwa fapil’a Mulimu.”—1 Pitrosi 3:3, 4.

Mwa likalulo ze ñwi za Bibele mo ku fumaneha linzwi la “pilu,” ku bonahala kuli li ama hahulu m’ata a ku nahana, kono isi ka ku kauhanya m’ata ao kwa tulemeno to tuñwi kaufela to tu panga mutu wa mwahali. Mushe n’a susuelize Maisilaele kuli: “U buluke mwa pilu ya hao [kamba, u hupule mwa munahano wa hao] taba ya kuli: [Muñ’a] Bupilo ki Mulimu.” Hamulaho a ba bulelela kuli: “[Muñ’a] Bupilo h’a si ka mi fa lipilu [kamba, minahano] ze kona ku utwisisa.”—Deuteronoma 4:39, NW, litaluso za kwatasi; 29:4, NW, litaluso za kwatasi.

Pilu ni M’ata A’ Susumeza

M’ata a’ susumeza muzamao wa luna ki kalulo ye ñwi ya butokwa ya mutu wa mwahali, ya swanisezwa ki “pilu.” Kona libaka, be ne ba zwisa linubu za ku yahisa Tabernakele ‘ne ba tile mutu ni mutu ka ku susumezwa ki pilu ya hae.’ (Exoda 35:21) Maheberu 4:12 i talusa kuli Linzwi la Mulimu la sepiso, le li swana sina lilumo le li lozizwe, li na ni bubebe mwa “ku atula maikuto ni mihupulo ya mwa pilu.”  Jesu ni yena, n’a bonisize kuli mwa pilu kona mo ku zwa m’ata a susumeza muzamao wa luna, ibe o munde kamba o maswe.—Mateu 15:19.

Kuli lu hulise m’ata a’ susumeza milelo ye minde, Bibele i lu eleza ku sa tuhelela liswalisano za luna ni ba bañwi ku sinyiwa ki takazo ya ku fumana lika ka buitati kamba ku tuhelela lilato la ku lata [mali], takazo ya sifumu, kuli li etelele bupilo bwa luna. (1 Timotea 6:9, 10; Juda 16) Kono i lu susueza ku hulisa lilato la niti la ku lata Mulimu kuli i be lona libaka le lu mu sebeleza, mi lilato la buitomboli li lu etelele ha lu sebelisana ni balumeli sina luna. (Joani 15:12, 13; 1 Joani 5:3) Bibele hape i lu susueza kuli lu itwaeze ku lata ba bañwi sina mo lu itatela.—Luka 10:27-37.

Muinelo wa pilu ya luna ya swanisezo u bonahala ka likezo za luna, mubonelo wa luna, haiba lwa ikuhumusa kamba lwa ikokobeza. (Liproverbia 16:5) Maikuto a luna ni ona ki kalulo ya mutu y’o wa mwahali. Zeo li kopanyeleza lilato, tabo, butuku ni maswabi, ni sitoyo.—Livitike 19:17; Deuteronoma 6:5; 28:47; Maroma 9:2.

Mu Tokomele Pilu Ye Puma

Adama niha n’a petahalile, n’a tuhelezi pilu ya hae ku coezwa; n’a hanile niti mi a fulalela Mulimu. (Mu bone Jakobo 1:14, 15.) Kabakaleo, batu kaufela, bana ba Adama ya n’a ezize sibi, ba bupezwi mwa bumaswe ni ku pepelwa mwa sibi. (Samu 51:5) Hamulaho wa Munda, Mulimu n’a bulezi za batu kaufela ba ba mwa sibi kuli: “Mihupulo ya mutu ki ye maswe ku kala kwa bwanana bwa hae.”—Genese 8:21.

Mulimu n’a bulelezi sicaba sa Juda se ne si kwenuhile kuli: “Pilu ya puma ku fita linto kaufela, i sinyehile ku feleleza.” (Jeremia 17:9) Seo si fa temuso ye tuna ya kuli ba ba bata ku tabisa Mulimu ba swanela ku isa mamelelo isi fela ku ze ba bona batu ba bañwi kono kwa mufuta wa mutu ye ba li yena luli, yena mutu wa mwahali. Yo muñwi u kana a bile Mukreste ka lilimo ze ñata, u na ni zibo ye nde ya Bibele, mi u ikutwa kuli wa kona ku tatulula butata kaufela bo bu kana bwa zuha. Kono nihaike kuli wa ziba hande kuli kezo ye ñwi i maswe mi ha i lumelezwi ki mulao wa Mulimu, mihupulo ni litakazo za lata hahulu za kwa mukunda li kona ku mu coeza ku eza kezo yeo ya sibi.

Kona libaka Mukreste, nihaike wa ziba niti mi u ipona kuli u hulile kwa moya, u lukela ku nahana za mo i kona ku mu pumela pilu ya hae mi kacwalo u lukela ku tokomela hahulu kuli a si ke a ikenya mwa muliko.—1 Makorinte 10:8-12.

Ku Sebeza ka ‘Pilu Kaufela’

Pilu ya mutu i lukela ku kwana hande kuli i sebeze hande, kono pilu ya swanisezo yona ya kona ku ikaba. Davida n’a lapezi kuli: “U [kopanye, NW] pilu ya ka kwa ku saba Libizo la hao,” ili ku akaleza kuli pilu ya mutu ya kona ku ikaba ha ku taha ku za lika ze i tabela ni ze i saba. (Samu 86:11) Mutu ya cwalo u kana a ba ni “pilu ye aluhani,”—wa enya fela mwa bulapeli bwa hae ku Mulimu. (Samu 119:113, NW; Sinulo 3:16) Mutu hape u kona ku ba wa “lipilu ze peli” (ili ku talusa luli ku ba ni pilu ye ñwi hape ni ye ñwi), ka ku lika ku sebeleza malena ba babeli, kamba ku puma ka ku bulela nto ye ñwi inze a nahana i sili.—1 Makolonika 12:33; Samu 12:2, NW, litaluso za kwatasi.

Mutu ya bata ku tabisa Mulimu h’a lukeli ku ba ni pilu ye aluhani kamba ni lipilu ze peli kono u swanela ku mu sebeleza ka pilu kaufela. (1 Makolonika 28:9) Seo si tokwa ku ikataza luli ka ku bona kuli pilu i sinyehile mi i tengamezi kwa bumaswe. (Jeremia 17:9, 10) Ze tusa mwa ku ba ni pilu ye kwanile ki: tapelo ye zwelela kwa pilu, ku ituta Linzwi la Mulimu kamita, ku abana ka cisehelo mwa ku kutaza taba ye nde, ni ku swalisana ni ba ba sebeleza Jehova ka lipilu ze kwanile.—Ezira 7:10; Samu 119:145; mu bapanye 2 Malena 10:15, 16; Jeremia 20:9.