Ze Ezahezi mwa Bupilo

Ku Itombola Ze Nyinyani Ku Lu Tahiselize Limbuyoti Ze Tuna

KA MO LI KANDEKEZWI KI BO GEORGE NI BO ANN ALJIAN

Na ni bo musal’aka ne lu sa lolangi ni hanyinyani kuli zazi le liñwi ne lu ka hakanyeha ni ku bulela “muluti” kuli ki “peba.” Ne lu sa nahanangi kuli mwa lilimo za luna za ma-60, ne lu ka nyakisisanga litaku ze sieñi, ka ku lika ku ambolisana ni batu ba kwa Linaha Ze Li Bukaufi ni Liwate la Pacific. Kono zona zeo ki zona ze ne lu ezize ni bo Ann kwa mafelelezo a lilimo za ma-1980. Lu bata ku mi kandekela mo ne ku tahezi kuli ku itombola lika ze nyinyani mwa lilimo ze fitile ku lu tahiseze limbuyoti ze tuna.

NE NI pepezwi mwa lubasi lo lu simuluha kwa Armenia, mi ne lu li ba Keleke ya Armenia. Bo Ann ne ba li Makatolika. Ha ne lu nyalani ka 1950, sibeli sa luna ne lu lobile likuka za bulapeli bwa luna. Ne ni li wa lilimo ze 27, mi bo Ann ne ba li ba lilimo ze 24. Lwa yo pila mwa ndu ya kwahalimu ya muyaho wa sintolo mo ne ni ezezanga pisinisi ya ku tapiseza batu liapalo ka mishini, mwa Jersey City, ye mwa New Jersey, U.S.A. Ka nako yeo, ne se ni bile mwa pisinisi yeo ka lilimo z’e ne.

Ka 1955, lwa leka ndu ye nde ye na ni misiyo ye milalu kwa Middletown, mwa New Jersey. Ndu yeo ne i li likilomita ze bat’o ba ze 60 ku zwa ko ne ni ezezanga pisinisi, ko ne ni sebezanga mazazi a 6 ka sunda. Zazi ni zazi ne ni kutanga busihu. Ne ni bonananga fela ni Lipaki za Jehova ha ne ba tahanga fokuñwi kwa sintolo sa ka ni ku to ni siyela lihatiso za litaba za Bibele. Ne ni tabelanga hahulu ku bala lihatiso zeo. Nihaike pisinisi ya ka ne i ni patehisanga ni ku hoha hahulu mamelelo ya ka, ne ni fitile fa ku kuteka hahulu Bibele.

Ku si ka fita nako, na lemuha kuli fa wayalesi, ba ndu ya moya ya Watchtower, ye n’e bizwa WBBR, ne ba tisanga fa moya lingambolo za  Bibele ka nako ye ne ni banga mwa mota ha ni ya, ni ku zwa kwa sintolo. Ne ni teelezanga hahulu lingambolo zeo, mi cisehelo ya ka ya hula hahulu kuli mane na kupa Lipaki ku to ni potela. Mwa November 1957, bo George Blanton ba taha kwa ndu ya ka mi ba to kala ku ituta Bibele ni na.

Lubasi lwa Luna Lu Swalisana mwa Bulapeli Bo Bu Kenile

Bo Ann ne ba ikutwa cwañi ka za likezahalo zeo kaufela? Mu tuhele ba mi kandekele.

“Pili ne ni lwanisize hahulu tuto yeo. Bo George ha ne ba banga ni tuto ya Bibele, ne ni ba filikanyanga luli, kuli mane ba kala ku yo itutelanga ku sili, mi ne ku bile cwalo ka likweli ze 8. Ka yona nako yeo, bo George ba kala ku yanga kwa mikopano la Sunda kwa Ndu ya Mubuso. Ka ku ba kuli leo ki lona fela lizazi le ne ba sa yangi kwa musebezi, se ni ziba kuli ne ba nga tuto ya bona ya Bibele ku ba ya butokwa. Niteñi, ba zwelapili ku ba munna ni ndate yo munde, mane ku fita ni linako za kwamulaho. Moya wa ka wa kala ku cinca. Mane fokuñwi ha ne ni pukutanga fa katafule fo ne ba siyanga bo George limagazini za Awake! kamita, ha ku si na ya li teñi, ne ni li balanga. Fokuñwi, bo George ne ba ni balelanga litaba za mwa Awake! ze n’e sa ami hahulu litaba za bulapeli, kono ili ze n’e ngunyutanga fa litaba za Mubupi.

“Manzibwana a mañwi bo George ha ne ba ile kwa ku ituta Bibele ni bo Muzwale Blanton, na nga buka ya n’a til’o siya mwan’a luna George, ya n’a na ni lilimo ze peli, fa tafule ye n’e li kwatuk’o a mumbeta. Ne i bulela za sepo ka za batu ba ba shwile. Niha ne ni katezi, na kala ku i bala kakuli bokuku ba basali kihona ha ne ba sa z’o timela, mi ne ni swabile hahulu. Honaf’o na bona niti ya mwa Bibele ni ku utwisisa kuli ba ba shwile ha ba nyandi kwa sibaka se siñwi, ni kuli ba ka kutela kwa bupilo mwa zuho kwapili. Hañihañi ne se ni inzi fa mumbeta, ni nze ni bala ka tukufalelo ni ku lala lisupo ze ne ni bata ku to bonisa bo George ha ne ba ka zwa kwa tuto ya Bibele.

“Bomunn’a ka ne ba si ka kolwa kuli ne li na mutu ya swana. Ha ba zwa fa ndu, ne ni li mulwanisi, kono cwale ne ni na ni litaba ze makaza za niti ya mwa Bibele ze ne ni itutile! Lwa tona ku yo fita fahal’a busihu, inze lu ambola litaba za mwa Bibele. Bo George ba talusa mulelo wa Mulimu ka za lifasi. Bona busihu b’o, na ba kupa kuli ba to itutelanga kwa ndu kuli ni na ni fumanehange teñi.

“Bo Muzwale Blanton ba akaleza kuli bana ba luna ni bona ba fumanehange kwa tuto ya luna. Ne lu nahana kuli ne ba sa li banana hahulu kakuli yo muñwi n’a na ni lilimo ze peli, yo muñwi z’e ne. Kono bo Muzwale Blanton ba lu bonisa Deuteronoma 31:12, ye li: ‘U ka puta sicaba, banna ni basali ni bana, . . . kuli ba utwe, mi ba itute.’ Ne lu itebuhile tuso yeo mi mane lwa lukisa kuli banana ni bona ba no alabanga fa tuto ya Bibele. Ne lu itukisezanga likalabo za luna hamoho, kono ne lu sa ba bulelelangi za  ku alaba. Lu bona kuli tukiso yeo ne i tusize bana ba luna ku lata niti. Kamita lu ka itumela kwa ketelelo ye ne ba lu file bo Muzwale Blanton ya ku tusa lubasi lwa luna ku hula kwa moya.”

Lika Ze N’e Tokwa ku Itombolwa

Cwale ha se lu itutanga Bibele hamoho, kwa ba ni matata a manca e ne lu swanela ku tatulula. Ka ku ba kuli sintolo sa ka ne si li kwahule, hañata ne ni to fitanga fela fa ndu ka 21:00 hrs. Kabakaleo, ne ni sa konangi ku fumaneha kwa mikopano mwahal’a sunda, niha ne ni kona ku fumanehanga teñi la Sunda. Ka nako yeo, bo Ann ne ba yanga kwa mikopano kaufela mi ne ba eza zwelopili kapili. Ni na ne ni bata ku yanga kwa mikopano kaufela ni ku zamaisa tuto ye nde ya lubasi. Ne ni ziba kuli ku na ni ze ne ni tokwa ku itombola. Kacwalo na lela ku kwalanga sintolo ka bubebe, nihaike ku eza cwalo ne ku ka tahisa kuli ni latehelwe ki makasitoma ba bañwi.

Ku eza cwalo ne ku tusize. Ku luna, tuto ya lubasi ne li ya butokwa sina mikopano ye ketalizoho ya kwa Ndu ya Mubuso. Ne lu i biza kuli ki mukopano wa luna wa bu 6. Lwa i tomela lizazi ni nako, ili la Bulalu sunda ni sunda, ka 20:00hrs. Fokuñwi hamulaho wa ku lalela, ha lu feza fela ku tapisa mikeke, yo muñwi ku luna n’a bulelanga kuli, “Nako ya kwana honafa ya ‘mukopano’!” Ha ne ni liyehanga, bo Ann ne ba kalisanga ku zamaisa tuto, mi ha ni fita ne ni to zwelangapili.

Nto ye ñwi ye n’e lu tusize ku tiya ni ku swalisana sina lubasi ne li ku balanga liñolo la zazi hamoho kakusasana. Kono ne lu bile ni butata ku lukisa cwalo. Mañi ni mañi n’a izuhelanga ka nako ya hae. Lwa buhisana taba yeo mi lwa lela kuli kaufel’a luna ne lu ka zuhanga ka nako ye swana, ku kushuka ka 6:30hrs, ni ku nyakisisa liñolo la zazi hamoho. Tukiso yeo ne i lu tusize luli. Bana ba luna ha se ba hulile, ba keta ku kena mwa sebelezo ya fa Betele. Ne lu ikutwile kuli lipuhisano za ka zazi zeo ne li tusize kwa ku ba tiisa kwa moya.

Misebezi ya Hamulaho wa Kolobezo I Tokwa ku Itombola Ze Tuna

Ne ni kolobelizwe ka 1962, mi hamulaho wa ku zamaisa pisinisi ya ka ka lilimo ze 21, na i lekisa ni ku fumana musebezi u sili mwa tolopo, kuli ni kone ku ba bukaufi ni lubasi lwa ka, kuli lu sebeleze Jehova hamoho. Ku eza cwalo ne ku kwaluzi nzila ya limbuyoti ze ñata. Lwa toma kuli kaufel’a luna ne lu ka kena mwa bukombwa bwa ka nako kaufela. Mulelo w’o wa kala ku petahala kwa makalela a ma-1970, Edward mweli wa luna ha n’a bile sikombwa wa ka nako kaufela, kamba paina wa kamita, h’a feza fela sikolo sa sekondari. Hasamulahonyana, mwan’a luna George a kala bupaina, mi kwa latelela bo Ann. Mwa bulalu bwa bona ne ba ni susuelize luli, kakuli ne ba ni kandekelanga ze ne ba fumananga mwa bukombwa bwa mwa simu. Mwa lubasi, lwa buhisana mo ne lu ka nolofaleza bupilo bwa luna ilikuli kaufel’a luna lu kone ku kena mwa sebelezo ya ka nako kaufela. Lwa lela ku lekisa ndu. Ne se lu pilile mwa ndu m’o lilimo ze 18, ni ku huliseza mwateñi lubasi lwa luna. Ne lu lata ndu ya luna luli, kono Jehova n’a fuyauzi mulelo wa luna wa ku i lekisa.

Edward n’a memilwe ku yo sebeleza kwa Betele ka 1972, mi George yena n’a memilwe ka 1974. Nihaike na ni bo Ann ne lu ba tonda, ne lu sa nahanangi hahulu za mo ne ku ka bela hande ha ne ba ka pila bukaufi ni luna, ku nyala ni ku ba ni bana. Kono ne lu tabile kuli bana ba luna ne ba sebeleza Jehova kwa Betele. * Lu lumela ze a bulela manzwi a’ kwa Liproverbia  23:15, ye li: “Mwan’aka, pilu ya hao ha i ka talifa, pilu ya ka ni yona i ka taba.”

Lu Kena mwa Sebelezo ya Bupaina Bo Bu Ipitezi

Bana ba luna kaufela ha se ba ile kwa Betele, lwa zwelapili ku eza bupaina. Kono zazi le liñwi mwa 1975, lwa amuhela liñolo la ku lu mema ku yo eza bupaina bo bu ipitezi kwa sibaka se siñwi se ne si sa okamelwi ki puteho mwa Clinton County, kwa Illinois. Taba yeo ne i lu komokisize hahulu. Seo ne si talusa kuli ne lu tokwa ku zwa mwa New Jersey, ye n’e li bukaufi ni New York, ko ne ba inzi bana ba luna, mi ili m’o hape ne lu na ni balikani ni bahabo luna. Niteñi, lwa nga kuli ki musebezi o lu filwe ki Jehova mi lwa eza buitomboli bo ne bu tahisize limbuyoti ze ñwi hape.

Ha se lu sebelize likweli li sikai mwa kalulo yeo ye n’e sa okamelwi ki puteho, lwa kala ku ezanga mikopano mwa muyaho o n’o itusiswanga ki batu ba fa silalanda sa Carlyle, mwa Illinois. Kono ne lu bata sibaka fo ne lu ka ezezanga mikopano kamita. Muzwale wa mwa sibaka seo ni musal’a hae ba fumana mubu o ne lu kona ku lifelanga, fo ne ku na ni kandu ka kanyinyani. Lwa kenisa kandu kao, ni simbuzi sa kona sa fande, mi lwa ka panga kabakanyana ka ku ezezanga mikopano. Kamita lu hupulanga pizi ye ñwi ye n’e bonahalanga ku bata hahulu ku ziba za luna. Hañata ne i nangelanga mwa lihaulo kuli i bone ze ezahala mwa mukopano!

Nako ha inze i ya, kwa tomiwa Puteho ya Carlyle, mi ne lu tabile kuli ne lu tusize mwa tukiso yeo. Ne lu tusizwe ki bosinyalana ba bañwi ba mapaina, bo Steve ni Karil Thompson, bao ni bona ne ba til’o sebeza mwa sibaka seo. Ba h’a Thompson ba pila teñi lilimo li sikai mi hamulaho ba ya kwa Sikolo sa Giliadi , mi hasamulaho ba ya ku yo sebeleza kwa Upa wa Africa, ko ba sa li mwa mupotoloho.

Ku si ka fita nako, kandu mo ne lu ezezanga mikopano ne se ka sinanelwa, mi ne lu tokwa muyaho o mutuna. Muzwale ya swana ni musal’a hae ba tusa hape mi ba leka mubu fo ne ku kona ku yahiwa Ndu ya Mubuso. Lilimonyana hasamulaho, ne lu tabile hahulu ha ne lu memilwe kwa mukiti wa kakulo ya Ndu ya Mubuso ye nca ye n’e yahilwe mwa Carlyle! Ne ni bile ni tohonolo ya ku fa ngambolo ya kakulo. Ne lu ikozi ku sebeleza teñi mi n’e li mbuyoti ye ne lu filwe ki Jehova.

Lu Fumana Simu Ye Nca

Ka 1979, ne lu filwe ku yo sebeleza ku sili, ili kwa Harrison, mwa New Jersey. Ne lu sebelelize teñi k’o ka lilimo ze bat’o eza 12. Ka yona nako yeo, ne lu kalile tuto ya Bibele ni musali yo muñwi wa kwa Chaina, mi tuto yeo ne i kwaluzi nzila ya ku kala lituto ni batu ba bañwi hape ba kwa Chaina. Hape ne lu utwile kuli mwa silalanda sa luna ne ku na ni baituti ni mabasi a mañata a batu ba kwa Chaina. Kacwalo, ne lu boni  butokwa bwa ku ituta Sichaina. Nihaike ne lu na ni ku tanda nako ka zazi inge lu ituta puo yeo, ne lu bile ni lituto ze ñata ze nde za Bibele ni batu ba kwa Chaina ba mwa silalanda sa luna.

Mwa lilimo zeo, ne ku bile ni miinelo ye miñata ye sehisa, sihulu ha ne lu likanga ku bulela Sichaina. Zazi le liñwi, bo Ann ba italusa ku mutu yo muñwi kuli ki “peba” ya Bibele ku fita ku bulela kuli ki “baluti” ba Bibele. Manzwi ao a swana hahulu. Muñ’a ndu a menya ni ku bulela kuli: “Ha mu kene. Na li ku pepwa ni sa amboli ni peba ya Bibele.” Ni ka nako ye ku sa lu bela t’ata ku bulela hande puo yeo.

Ku tuha f’o lwa fiwa ku yo sebeleza mwa silalanda se siñwi hape sa mwa New Jersey mo ne lu konile ku zwelapili ku kutaza mwa simu ya batu ba kwa Chaina. Hasamulaho lwa memwa ku tutela kwa Boston, mwa Massachusetts, k’o sikwata sa batu ba kwa Chaina ne si kalile ibat’o ba lilimo ze talu kwamulaho. Lu bile ni tohonolo ya ku tusa sikwata seo ka lilimo ze 7, mi lu bile ni tabo ya ku bona ha si ba puteho la January 1, 2003.

Limbuyoti Ze Tahiswa Ki ku Itombola mwa Bupilo

Kwa Malaki 3:10, lu bala za memo ya Jehova kwa batu ba hae kuli ba tise linubu ni matabelo a bona ilikuli yena a ba sululele limbuyoti, mane sibaka mo ba ka li beya si taele. Ne lu itombozi pisinisi ye ne ni lata hahulu. Ne lu lekisize ndu ya luna, ye ne lu lata hahulu. Hape ne lu itombozi lika ze ñwi. Kono ha lu bapanya lika ze ne lu itombozi kwa limbuyoti ze lu fumani, lika zeo ki ze nyinyani.

Kaniti, Jehova u lu sululezi limbuyoti ze tuna! Lu bile ni tabo ya ku bona bana ba luna ha ba amuhela niti, lu ikozi ku abana ka nako ye tezi mwa bukombwa bo bu pulusa, mi lu boni mw’a lu babalelezi Jehova. Kaniti luli, lika ze nyinyani ze lu itombozi li lu tahiselize limbuyoti ze tuna!

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 25]

Bo Louise ni bo George Blanton ni bo Ann, ka 1991

[Siswaniso se si fa likepe 26]

Ndu ya Mubuso ya mwa Carlyle, ye n’e kakuzwi la June 4, 1983

[Siswaniso se si fa likepe 27]

Ni puteho ye nca ya mwa Boston ya Sichaina

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Ni Edward, Connie, George, ni Grace