Mu Itinge fa Moya wa Mulimu mwa Miinelo Ye Cinca-cinca ya Bupilo

“Tundamena ku itahisa ku Mulimu unz’o lumelelwa.”—2 TIMOTEA 2:15.

1. Ki licinceho mañi ze kona ku lika tumelo ya luna?

LIFASI le lu li ku lona l’a cinca nako kaufela. Lu bona zwelopili ye tuna ku za sayansi ni za bumapanga-panga, hamoho ni ku kutela mwatasi ko kutuna kwa mizamao. Sina mo ne lu bonezi mwa taba ye felile, Bakreste ba lukela ku hana moya wa lifasi le wa ku lwanisa Mulimu. Kono lifasi ha li nze li cinca, ni luna lu cinca mwa linzila ze ñata. Lwa hula. Lu kana lwa ba ni bufumu, buikangulo, batu be lu lata, kamba mane ku latehelwa ki zona zeo kaufela. Mwa buñata bwa licinceho zeo kaufela, ha ku na ze lu kona ku eza ka za teñi, mi li kona ku tahisa litiko ze ñwi, ze tuna mwa bulumeli bwa luna.

2. Bupilo bwa Davida ne bu cinca-cincize cwañi?

² Haki ba bañata ba ba banga ni licinceho ze tuna mwa bupilo bwa bona, sina mo ne ku bezi ku Davida, mwan’a Jese. Davida mushimani ya n’a banga fela mulisana hañihañi a ya libubo mwa naha kaufela. Hasamulaho a ba mubalehi, ya n’a zumwa sina folofolo ki mulena ya muna. Ku tuha f’o, Davida a ba mulena ni mutuli wa lindwa. N’a utwile butuku bwa ze maswe ze tahiswa ki sibi se situna. A tahelwa ki kozi ni lifapahano mwa lubasi lwa hae. A fuma, a supala, ni ku ba ni bufokoli bwa mwa busupali. Kono mwa bupilo bwa hae niha ne ku bile ni licinceho ze ñata cwalo, Davida ka nako kaufela  n’a bonisize kuli n’a sepile Jehova ni moya wa Hae. N’a ezize mwa n’a konela kaufela ku ‘itahisa ku Mulimu inz’a lumelelwa,’ mi Mulimu n’a mu fuyauzi. (2 Timotea 2:15) Miinelo ya luna niha i li ye shutana ni ya Davida, lwa kona ku ituta se siñwi ka ku bona mwa n’a ezelize lika mwa bupilo bwa hae. Mutala wa hae u kona ku lu tusa ku ziba mwa ku zwelelapili ku tusiwa ki moya wa Mulimu mwa bupilo bwa luna ha ku nze ku ba ni licinceho.

Buikokobezo bwa Davida Ki Mutala O Munde

3, 4. Davida n’a hulile cwañi ku zwa fa ku ba mushimani wa mulisana fela ni ku fita fa ku bubana mwa naha?

³ Ha n’a li mwanana, Davida n’a nyazisezwa nihaiba mwa lubasi lwa habo. Mupolofita Samuele ha n’a tile kwa Betelehema, bondat’ahe Davida ne ba tisize b’a 7 kwa bana ba bona b’a 8. Ñomba Davida n’a siyezwi ku lisa lingu. Kono Jehova n’a ketile Davida ku ba yena ya n’a ka busa Isilaele. Davida n’a bizizwe ku zwa kwa n’a liseza. Ku tuha f’o Bibele i li: “Samuele kih’a nga linaka la oli, a mu toza mwahal’a banabahabo; mi Moya wa [Muñ’a] Bupilo wa ta ka mata ku Davida, ku kala lona lizazi leo.” (1 Samuele 16:12, 13) Mwa bupilo bwa hae kaufela, Davida n’a itingile ku ona moya w’o.

⁴ Hasamulahonyana, mushimani y’o ya n’a li mulisana n’a ka bubana mwa naha. N’a bizizwe kuli a yo kombwekela mulena ni ku mu lizezanga lipina. N’a bulaile Goliati ndwalume, singangalume se ne si sabisa nihaiba kwa masole ba Isilaele be ne ba twaezi lindwa. Ha n’a beilwe muzamaisi wa mpi, Davida n’a tuzi Mafilisita. Batu ne ba mu lata. Ba opela lipina za ku mu lumbaeta. Kwamulaho, muelezi yo muñwi wa Mulena Saule n’a talusize mutangana Davida kuli n’a “ziba ku liza hande” harepa, ni kuli n’a li “mutu ya mata, ya na ni bundume, mutu wa ndwa, ya na ni ngana mwa litaba.”—1 Samuele 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.

5. Ki lifi ze n’e ka be li tahiselize Davida muikuhumuso, mi lu ziba cwañi kuli ne ku si ka ba cwalo?

⁵ Libubo, sibupeho se sinde, bucaha, bukwala kwa ku bulela, bukwala kwa ku liza lipina, buikoneli mwa ndwa, ku shemubiwa ki Mulimu—Davida ku bonahala kuli n’a na ni lika kaufela. Ze ñwi ku zona lika zeo ne li ka be li mu tahiselize ku ikuhumusa, kono ne ku si ka ba cwalo. Mu bone Davida mwa n’a alabezi Mulena Saule, ya n’a bata kuli Davida a nyale mwan’a hae. Ka buikokobezo luli, Davida n’a ize: “Ki na mañi? Ni ze ni luwile li kuma kai? Ni lusika lwa ndate mwa Isilaele kiñi, kuli ni ezwe mukwetunga wa mulena?” (1 Samuele 18:18) Caziba yo muñwi n’a bulezi ka za timana ye kuli: “Za n’a talusa Davida kikuli mayemo a hae a ka butu, libubo la hae, kamba lusika lwa habo ne li si ke za mu konisa nihaiba hanyinyani ku ba ni tohonolo ya ku ba mukwenyan’a mulena.”

6. Ki kabakalañi ha lu swanela ku hulisa buikokobezo?

⁶ Buikokobezo bwa Davida ne bu tahiswa ki ku ziba kuli Jehova u pahami hahulu ku fita batu ba ba si ka petahala. Davida n’a komokisizwe ki taba ya kuli Mulimu mane wa ziba batu. (Samu 144:3) Hape Davida n’a ziba kuli libubo la n’a na ni lona kaufela ne li li teñi kakuli Jehova n’a ikokobelize, ku ikutiseza mwatasi kuli a mu babalele ni ku mu sileleza. (Samu 18:35) Yeo ki tuto ye nde luli ku luna! Buikoneli, lika ze lu petile, ni buikalabelo bwa luna  ni kamuta li si ke za lu tahiseza muikuhumuso. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Sa hao ki sifi s’o si ka fiwa? Mi ha u si filwe, kiñi s’o itumba inge hasi sa ku fiwa?” (1 Makorinte 4:7) Kuli lu be ni moya wa Mulimu o kenile ni kuli lu lumelelwe ki yena, lu lukela ku hulisa buikokobezo ni ku zwelapili ku ba ni bona.—Jakobo 4:6.

“Mu Si Ke Mwa Kutisa Bumaswe Ili Mina”

7. Davida n’a bile ni kolo mañi ya ku bulaya Mulena Saule?

⁷ Libubo la Davida niha ne li si ka mu tahiseza muikuhumuso, ne li tahisize kuli Mulena Saule, y’o moya wa Mulimu ne u zwile ku yena, a be ni muna o libisa kwa pulao. Davida niha n’a si ka fosa, a baleha lifu mi a yo pila mwa lihalaupa. Muta o muñwi, Mulena Saule ha n’a nze a zuma-zuma Davida ka tukufalelo, Saule a kena mwa mukoti, ka ku sa ziba kuli Davida ni batu ba hae ki mona mo ne ba ipatile. Batu ba Davida ba mu susueza ku itusisa tohonolo ye n’e bonahala ku ba ye zwelela ku Mulimu ya ku bulaya Saule. Lwa kona ku nahana mo ne ba bonahalela mwa lififi, ba nze ba shobota ku Davida kuli: “Bona, le ki lizazi l’a ku bulelezi [Muñ’a] Bupilo, h’a li: Bona, ni ka fa sila sa hao mwa mazoho a hao. Taha cwale, u eze Saule m’o latela.”—1 Samuele 24:2-6.

8. Ki kabakalañi Davida ha n’a bile ni buiswalo kuli a si ke a kutisa bumaswe?

⁸ Davida a hana ku eza Saule maswe. Ka tumelo ni pilu-telele, n’a tabela ku beya lika mwa mazoho a Jehova. Mulena ha s’a zwile mwa mukoti, Davida a huweleze ku yena a li: “[Muñ’a] Bupilo a lu falululele, wena ni na; mi [Muñ’a] Bupilo a ku likanyise ka z’o ni ezelize. Kono lizoho la ka, lona ha li na ku ku swala.” (1 Samuele 24:12) Niha n’a ziba kuli Saule n’a fosize, Davida n’a si ka kutisa bumaswe, mi n’a si ka bulela ze maswe ku Saule kamba ku bulela bumaswe ka za hae. Ka linako ze ñwi hape li sikai, Davida n’a bile ni buiswalo kuli a si ke a eza ka mwa n’a batela. N’a itingile ku Jehova kuli yena a lukise litaba.—1 Samuele 25:32-34; 26:10, 11.

9. Ha lu lwaniswa kamba ku hanyezwa, ki kabakalañi ha lu sa lukeli ku kutisa bumaswe?

⁹ Sina Davida, mu kana mwa ipumana mwa miinelo ye t’ata. Mwendi mwa hanyezwa kamba mu lwaniswa ki be mu kena sikolo ni bona, be mu beleka ni bona, ba mwa lubasi lwa mina, kamba ba bañwi ba ba sa lumeli ze mu lumela. Mu si ke mwa kutisa bumaswe. Mu beye lika kaufela mwa mazoho a Jehova, ili ku kupa kuli moya wa hae o kenile u mi tuse.  Mwendi batu bao ba ba si balumeli ba ka tabiswa ki likezo za mina ze nde mi ba ka ba balumeli. (1 Pitrosi 3:1) Ka mo ku ka bela kaufela, mu sepe kuli Jehova wa bona muinelo wa mina mi u ka eza se siñwi ka za teñi ka nako ya hae. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Balatiwa, mu si ke mwa kutisa bumaswe ili mina, kono mu fe buhali sibaka; kakuli ku ñozwi kuli: Ku likanyisa ki kwa ka, ki Na ni ka kutisa, ku bulela Mulena.”—Maroma 12:19.

“Mu Utwe ku Laelwa”

10. Davida n’a ezize cwañi sibi, mi n’a likile ku si pata cwañi?

¹⁰ Kwa fita lilimo. Davida a ba mulena ya latwa, ya bubana luli. Bupilo bwa hae bwa ka busepahali, ni lisamu ze nde za n’a ñozi ka ku lumbeka Jehova li kana za bonisa inge kuli Davida n’a si ke a eza sibi se situna ni kamuta. Kono mane n’a ezize sibi se situna. Zazi le liñwi, ha n’a li fa situwa sa ndu ya hae, mulena a bona musali ya buheha a tapa. A buzisisa ka za hae. Ha s’a utwile kuli musali y’o ne li Bati-Sheba, ni kuli Uria munn’a hae n’a ile kwa ndwa, Davida a biza Bati-Sheba mi a fosa ni yena. Hasamulaho, a utwa kuli Bati-Sheba u itwezi. Taba yeo ha ne i ka utwahala, neikaba maswabisa luli! Mwa Mulao wa Mushe, mutu ya buka n’a lukela ku bulaiwa. Mwendi mulena n’a nahanile kuli sibi seo ne si kona ku patiwa. Kacwalo a lumela liñusa kwa mpi, la ku laela kuli Uria a kutele kwa Jerusalema. Davida n’a sepa kuli Uria n’a ka to ba ni Bati-Sheba busihu, kono ne ku si ka ba cwalo. Cwale ka ku ikalelwa, Davida a kutisa Uria kwa ndwa, ni ku mu fa liñolo la ku iseza Joabi, mulauli wa masole. Liñolo leo ne li laela kuli mwa ndwa, Uria a beiwe mwa muinelo o n’o ka tahisa kuli a shwe. Joabi a eza cwalo, mi Uria a bulaiwa. Bati-Sheba ha s’a felize ku lila, Davida a mu nyala.—2 Samuele 11:1-27.

11. Natani n’a kandekezi Davida likande mañi, mi Davida n’a bulezi cwañi?

¹¹ Mulelo w’o ne u bonahezi ku ba o ne u sebelize, nihaike Davida n’a lukela ku ziba kuli Jehova n’a ziba ka za teñi. (Maheberu 4:13) Kwa fita likweli, mi mwana a pepwa. Mulimu kih’a laela mupolofita Natani ku ya ku Davida. Mupolofita a kandekela mulena taba ya munna wa mufumi ya n’a luwile lingu ze ñata, ni yo muñwi ya n’a li mubotana ya n’a na ni ngunyana i liñwi fela, ya n’a lata hahulu. Mufumi a’ nga ngu ya mubotana ni ku i bulaya. Likande leo la tahisa ku Davida maikuto a ku sa ba ni sobozi, kono n’a si ka lemuha taluso ya lona ye n’e ipatile. Honaf’o Davida a atula munna wa mufumi. Ka ku halifa, a bulelela Natani kuli: “Mutu ya ezize cwalo u lukela ku shwa!”—2 Samuele 12:1-6.

12. Jehova n’a atuzi cwañi Davida?

¹² Mupolofita a alaba a li: “Mutu yo, ki wena!” Davida n’a ikatuzi. Kaniti, buhali bwa Davida bwa fela mi a kenelwa ki maswabi a matuna. Ka ku komoka, a teeleza Natani h’a fitisa katulo ya Jehova ye sa bandukiwi. Ne ku si na manzwi a’ tiisa pilu. Davida n’a shwauzi linzwi la Jehova ka ku eza bumaswe. Kakuli n’a bulaisisize Uria ka lilumo la lila, lilumo ne li si ke la zwa mwa ndu ya  Davida ni kamuta. Kakuli n’a yangile Uria ka ku pata-pata, bumaswe bo bu swana ne bu ka ezwa ku yena, isi ka ku pata-pata, kono patalaza.—2 Samuele 12:7-12.

13. Davida n’a ezize cwañi ha n’a kalimezwi ki Jehova?

¹³ Nto ye nde ya n’a ezize Davida ki ku sa latula bufosi bwa hae. N’a si ka hanyaukela mupolofita Natani. N’a si ka nyaza ba bañwi kamba ku ikemela ka za n’a ezize. Ha n’a bonisizwe libi za hae, Davida n’a itumelezi, ka ku bulela kuli: “Ni foselize [Muñ’a] Bupilo.” (2 Samuele 12:13) Samu 51 i bonisa butuku bwa n’a utwile kabakala bufosi b’o, ni kuli n’a bakile luli. N’a itilelezi ku Jehova kuli: “U si ke wa ni lelekela kwahule ni pata ya hao; mi u si ke wa ni amuha Moya wa hao o kenile.” N’a kolwa kuli Jehova ka sishemo sa hae, n’a si ke a nyenya “pilu ye lobehile, ye swabile” kabakala sibi. (Samu 51:11, 17) Davida n’a zwezipili ku itinga fa moya wa Mulimu. Jehova niha n’a si ka tibela Davida ku tahelwa ki ze maswe ze n’e zwile mwa sibi sa hae, n’a mu swalezi.

14. Lu swanela ku nga cwañi kalimelo ya Jehova?

¹⁴ Kaufel’a luna ha lu si ka petahala, mi lwa ezanga sibi. (Maroma 3:23) Fokuñwi lu kana lwa eza sibi se situna, sina mwa n’a ezelize Davida. Sina ndate ya lilato mw’a kalimela bana ba hae, Jehova ni yena u hakululanga ba ba bata ku mu sebeleza. Kono kalimelo niha i li ye tusa, ku i amuhela ku t’ata. Mane fokuñwi i tahisanga “maswabi.” (Maheberu 12:6, 11) Kono ha lu ‘utwa ku laelwa,’ lwa kona ku utwana hape ni Jehova. (Liproverbia 8:33) Kuli lu zwelepili ku zamaiswa ki moya wa Jehova, lu lukela ku amuhela kalimelo ni ku sebeleza fa ku lumelelwa ki Mulimu.

Mu Si Ke Mwa Sepa Bufumu Bo Bu Sa Tiyi

15. (a) Batu ba bañwi ba sebelisanga cwañi bufumu bwa bona? (b) Davida n’a bata ku sebelisa bufumu bwa hae ka nzila ifi?

¹⁵ Ha ku na bupaki bwa kuli Davida n’a zwa mwa lubasi lo lu tumile, kamba kuli lubasi lwa habo ne lu fumile. Kono ha n’a bile mulena, Davida a fuma luli. Ka mo mu zibela, ba bañata ba kubukanyanga bufumu, ku bata ku bu hulisa ka mukwañuli, kamba ku bu sebelisa ka buitati. Ba bañwi ba sebelisa mali a bona ka nzila ya ku ipahamisa. (Mateu 6:2) Davida n’a sebelisize bufumu bwa hae ka nzila i sili. N’a lakaza ku kuteka Jehova. Davida n’a bulelezi Natani kuli n’a bata ku yahela Jehova tempele mo ne ku ka ina aleka ya bulikani, yeo ka nako yeo ne i li mwa Jerusalema, “i inzi mwa tende ya lisila.” Jehova n’a tabezi mulelo wa Davida, kono ka Natani, a mu taluseza kuli ya n’a ka mu yahela tempele ki Salumoni mwan’a Davida.—2 Samuele 7:1, 2, 12, 13.

16. Davida n’a ezize litukiso mañi za ku yahiwa kwa tempele?

¹⁶ Davida a kubukanya ze n’e ka tokwahala mwa mungendengetuna wa ku yaha w’o. Ku Salumoni, Davida n’a ize: “Ni lukiselize Ndu ya [Muñ’a] Bupilo litalenta za gauda ze likana ni 100,000, ni litalenta za silivera ze likana ni  1,000,000, ni kopa ni lisipi ze sa konwi ku likanywa, kakuli ki ze ñata hahulu. Ni lukisize ni likota ni macwe, mi u ka ekeza fateñi.” Kwa bufumu bwa hae bwa ka butu, n’a fanile litalenta za gauda ze 3,000 ni litalenta za silivera ze 7,000. * (1 Makolonika 22:14; 29:3, 4) Ku fana hahulu kwa Davida ne ku si kwa ku iponahaza fela kono ne ku bonisa tumelo ni buipeyo bwa hae ku Jehova Mulimu. Ka ku lemuha ko ne bu zwelela bufumu bwa hae, n’a bulelezi Jehova kuli: “Kaufela li zwa ku Wena, mi lu ku file ku ze zwa ku Wena.” (1 Makolonika 29:14) Pilu ya Davida ya bufani ne i mu susumelize ku eza ka mwa n’a konela kaufela kuli a yemele bulapeli bo bu kenile.

17. Kelezo ye kwa 1 Timotea 6:17-19 i ama cwañi baluwi ni babotana?

¹⁷ Ka ku swana, haike lu sebelise maluwo a luna kwa ku eza ze nde. Ku fita ku bata bufumu, se sinde ni ku fita ki ku bata ku lumelelwa ki Mulimu—seo ki sona se si kona ku tahisa butali ni tabo za luli. Paulusi n’a ñozi kuli: “Laela ba ba luwile bufumu bwa nako ya cwale, kuli ba si ke ba ipona butuna, ba si ke ba sepa bufumu bo bu sa tiyi; kono ba sepe Mulimu ya lu fanga linto kaufela ka buñata kuli lu li tabele. Ba sebeze ze nde; ba fume misebezi ye minde; ba abe za bona; ba tuse ba bañwi; kuli ba ikubukanyeze bufumu bwa mwa linako ze taha, bo bu na ni mutomo o munde, kuli ba y’o amuhela bupilo bo bu sa feli.” (1 Timotea 6:17-19) Ibe kuli lu baluwi kamba babotana, lu itinge fa moya wa Mulimu ni ku pila ka nzila ye ka lu konisa ku ‘fumela ku Mulimu.’ (Luka 12:21) Ha ku na nto ya butokwa ye fita ku lumelelwa ki Ndat’a luna wa kwa lihalimu ya lilato.

Mu Itahise ku Mulimu Inze Mu Lumelelwa

18. Davida n’a tomezi cwañi Bakreste mutala o munde?

¹⁸ Mwa bupilo bwa hae kaufela, Davida n’a bata ku lumelelwa ki Jehova. N’a itilelezi mwa pina kuli: “U ni utwele butuku Mulimu, u ni utwele butuku, kakuli ni sabiseza moya wa ka ku Wena.” (Samu 57:1) Sepo ya hae ku Jehova ne i tusize. Davida a supala, “a atezwi ki mazazi.” (1 Makolonika 23:1, NW) Davida niha n’a ezize bufosi bo butuna, u ngiwa ku ba yo muñwi wa lipaki za Mulimu be ne ba bonisize tumelo ye tuna.—Maheberu 11:32.

19. Lu kona ku itahisa cwañi ku Mulimu inze lu lumelelwa?

¹⁹ Miinelo mwa bupilo bwa mina ha i nze cinca, mu hupule kuli sina Jehova mwa n’a babalelezi, ku tiisa, ni ku kalimela Davida, U kona ku eza nto ye swana ku mina. Sina Davida, muapositola Paulusi n’a bile ni licinceho ze ñata mwa bupilo. Kono ni yena n’a zwezipili ku sepahala ka ku itinga fa moya wa Mulimu. N’a ñozi kuli: “Ni kona linto kamukana ka [yena, NW] ya ni fa mata.” (Mafilipi 4:12, 13) Ha lu ka itinga ku Jehova, u ka lu tusa mi lu ka kondisa lika. Yena u bata kuli lu kondise. Ha lu ka mu teeleza ni ku sutelela ku yena, u ka lu fa m’ata a ku eza tato ya hae. Mi ha lu ka zwelapili ku itinga fa moya wa Mulimu, lu ka kona ku ‘itahisa ku Mulimu inze lu lumelelwa’ nako ye, ni ku ya ku ile.—2 Timotea 2:15.

[Litaluso za kwatasi]

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Lu kona ku isileleza cwañi kuli lu si ke lwa ikuhumusa?

• Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku kutisa bumaswe ili luna?

• Lu swanela ku nga cwañi kalimelo?

• Ki kabakalañi ha lu swanela ku sepa Mulimu ku fita ku sepa bufumu?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 16]

Davida n’a itingile fa moya wa Mulimu mi n’a bata ku lumelelwa ki yena. Kana ni mina mwa eza cwalo?

[Siswaniso se si fa likepe 18]

“Kaufela li zwa ku Wena, mi lu ku file ku ze zwa ku Wena”