Mu Be ni Bundume Sina Jeremia
Mu Be ni Bundume Sina Jeremia
“U sepe [Muñ’a] Bupilo, u itiise, mi pilu ya hao i ikokote. E, u sepe [Muñ’a] Bupilo.”—SAMU 27:14.
1. Lipaki za Jehova ba ikola mbuyoti mañi ye tuna?
LIPAKI ZA JEHOVA ba pila mwa paradaisi ya kwa moya. (Isaya 11:6-9) Mwa lifasi mo ku na ni matata a mañata mo, ba ikola muinelo o ipitezi wa kwa moya hamoho ni Bakreste ba bañwi, ba ba mwa kozo ni Jehova Mulimu ni mwahal’a bona. (Samu 29:11; Isaya 54:13) Mi paradaisi ya bona ya kwa moya ya hula. Bote ba ba ‘eza se si latwa ki Mulimu ka pilu ye nde’ ba tusa kwa ku i yandulula. (Maefese 6:6) Ka nzila ifi? Ka ku latelela likuka za Bibele ni ku luta ba bañwi ku eza cwalo, kacwalo ili ku ba mema kuli ni bona ba fumane kwa limbuyoti ze tuna ze mwa paradaisi yeo.—Mateu 28:19, 20; Joani 15:8.
2, 3. Bakreste ba niti ba na ni ku tiyela lika mañi?
2 Nihakulicwalo, ku pila mwa paradaisi ya kwa moya ha ku talusi kuli ha lu na ku tahelwa ki miliko. Lu sa li batu ba ba si ka petahala mi lu sa unjamwi ki makulanu, busupali, ni lifu kwa mafelelezo. Mi hape lu iponela talelezo ya bupolofita bwa za “mazazi a maungulelo.” (2 Timotea 3:1) Lindwa, bubangoki, lukupwe, ni matata a mañwi a matuna, li kataza batu kaufela, ku kopanyeleza cwalo ni Lipaki za Jehova.—Mareka 13:3-10; Luka 21:10, 11.
3 Kwande a zeo kaufela, lwa ziba kuli mwa paradaisi ya luna ya kwa moya niha ku na ni silelezo ye cwalo, ba ba siyo ku yona ba lu lwanisa hahulu. Jesu n’a lemusize balateleli ba hae kuli: “Kakuli ha mu ba lifasi, ni kuli ni mi ketile mwa lifasi, kifo lifasi li mi toile. Mu hupule linzwi le ni mi bulelezi la kuli, Mutanga h’a fiti mulen’a hae. Ha ba ni nyandisize, ba ka mi nyandisa ni mina.” (Joani 15:18-21) Ni kacenu ku cwalo. Ni ka nako ye, batu ba bañata ha ba utwisisi kamba ku bona butokwa bwa mulapelelo wa luna. Ba bañwi ba lu nyazanga, ku lu sheununa, kamba mane ku lu toya, sina mwa n’a lemuselize Jesu. (Mateu 10:22) Hañata ba mitai ya makande ba lu tamanga mashano ni litaba za buhata. (Samu 109:1-3) Luli, kaufel’a luna lu ipumananga mwa miinelo ye t’ata, mi ba bañwi ku luna ba kana ba kala ku zwafa. Lu kona ku tiyela cwañi zeo?
4. Lu kona ku fumana kai tuso ya kuli lu itiise?
4 Jehova u ka lu tusa. Walisamu n’a etelezwi ki moya o kenile ku ñola kuli: “Manyando a ya lukile ki a mañata: Kono [Muñ’a] Bupilo u mu lamulela ku ona kaufela.” (Samu 34:19; 1 Makorinte 10:13) Buñata bwa luna lwa kona ku paka kuli ha lu sepa Jehova ka ku tala, wa lu fa m’ata a ku tiyela butata kaufela. Lilato la luna ku yena ni tabo ye lu beezwi kwapili li lu tusa ku felisa ku zwafa ni sabo. (Maheberu 12:2) Kacwalo ha lu li mwa matata, lu zwelapili ku itiisa.
Linzwi la Mulimu Ne Li Tiisize Jeremia
5, 6. (a) Lu na ni mitala mañi ya balapeli ba niti be ne ba konile ku itiisa? (b) Jeremia n’a ezize cwañi ha n’a filwe ku ba mupolofita?
5 Ku zwelela kwakale, batanga ba Jehova ba ba sepahala ba bile ni tabo niha ba bile mwa miinelo ye t’ata. Ba bañwi ba pilile mwa linako za katulo, m’o Jehova n’a sululezi buhali bwa hae fahalimw’a batu ba ba sa sepahali. Kwa balapeli ba ba sepahala bao ne ku na ni Jeremia ni ba bañwi ku be ne ba pila mwa miteñi yeo, hamoho ni Bakreste ba mwa linako za baapositola. Mitala ya kwakale yeo i ñozwi mwa Bibele kuli i lu susueze, mi lu kona ku ituta ze ñata ku yona. (Maroma 15:4) Lu nge mutala wa Jeremia.
6 Inge a sa li mwanana, Jeremia n’a filwe ku ba mupolofita mwa Juda. W’o ne si musebezi o bunolo. Ba bañata ne ba lapela milimu ya buhata. Nihaike Josiasi, ya n’a li mulena ka nako yeo Jeremia n’a kala bukombwa bwa hae, n’a sepahala, malena be ne ba latelezi kaufela ne ba si ka sepahala, mi buñata bwa bapolofita ni baprisita, bona be ne ba na ni buikalabelo bwa ku luta batu, ne ba sa yemeli niti. (Jeremia 1:1, 2; 6:13; 23:11) Kacwalo, Jeremia n’a ikutwile cwañi Jehova ha n’a mu bulelezi ku ba mupolofita? N’a sabile! (Jeremia 1:8, 17) Jeremia n’a hupuzi mwa n’a ezelize pili kuli: “Kiha ni li: Mawe Mulena [Muñ’a] Bupilo, bona, ha ni zibi ku bulela, kakuli ni sa li mwanana!”—Jeremia 1:6.
7. Batu ne ba nga cwañi bupolofita bwa Jeremia, mi yena n’a ezize cwañi ka za teñi?
7 Batu ba bañata mwa sibaka mwa n’a polofitela Jeremia ne ba sa lati ku teeleza, mi hañata n’a lwaniswa. Nako ye ñwi, Pashuri ya n’a li muprisita, n’a kile a mu nata ni ku mu kenya mwa likulo. Jeremia n’a bulezi mwa n’a ikutwezi f’o kuli: “Ha ni sa tola ni Mu bulela, nihaili ku bulela ka Libizo la Hae [Jehova].” Mwendi fokuñwi ni mina se mu ikutwile cwalo—ku bata ku zwafa. Mu lemuhe se ne si tusize Jeremia ku itiisa. N’a ize: “Mwa pilu ya ka, ku na ni se si swana sina mulilo o ni cisa [ili linzwi kamba lushango lwa Mulimu], o kenyizwe mwa masapo a ka; ni eza ka tata kuli ni iswale, kono na palelwa.” (Jeremia 20:9) Kana manzwi a Mulimu a mi ama cwalo ni mina?
Be Ne Ba Sebelisana ni Jeremia
8, 9. (a) Mupolofita Uria n’a bile ni bufokoli mañi, mi ne ku ezaheziñi? (b) Ki kabakalañi Baruki ha n’a zwafile, mi n’a tusizwe cwañi?
8 Jeremia n’a si a nosi mwa musebezi wa hae wa ku polofita. N’a sebelisana ni ba bañwi mi nto yeo i lukela ku ba ye n’e mu susuelize. Kono fokuñwi, ba n’a sebelisana ni bona ne ba si ka eza hande. Ka mutala, mupolofita yo muñwi ya bizwa Uria n’a patehile ku fa temuso ka za Jerusalema ni Juda “ka ku swana hande-nde ni manzwi a Jeremia.” Kono Mulena Jojakimi ha n’a laezi kuli Uria a bulawe, mupolofita y’o a saba ni ku balehela kwa Egepita. Kono ku eza cwalo ne ku si ka mu pulusa. Banna ba mulena ba mu manama, ba mu swala, mi ba mu kutisa kwa Jerusalema kwa n’a il’o bulaelwa. Taba yeo i lukela ku ba ye n’e shukwamisize hahulu Jeremia!—Jeremia 26:20-23.
9 Yo muñwi ya n’a sebezanga ni Jeremia ne li Baruki, muñoli wa hae. Baruki n’a tusa hahulu Jeremia, kono muta o muñwi, ni yena n’a tuhezi ku bona hande lika za kwa moya. A kala ku bilaela kuli: “Na, ni na ni bumai, kakuli [Muñ’a] Bupilo u ekelize maswabi kwa butuku bwa ka; ni katezi ku tonga, ha ni boni pumulo.” Ka ku zwafa, Baruki a kala ku sa itebuha lika za kwa moya. Niteñi Jehova ka sishemo n’a file Baruki kelezo ye butali, mi Baruki a cinca. Mi a sepiswa kuli n’a ka banduka sinyeho ya Jerusalema. (Jeremia 45:1-5) Jeremia u lukela ku ba ya n’a susuelizwe luli Baruki ha n’a tiile hape kwa moya.
Jehova N’a Tusize Mupolofita wa Hae
10. Jehova n’a sepisize cwañi ku tusa Jeremia?
10 Sa butokwa ni ku fita kikuli Jehova n’a si ka fulalela Jeremia. N’a utwisisa mwa na ikutwela mupolofita wa hae mi a mu fa m’ata ni tuso ya n’a tokwa. Ka mutala, kwa makalelo a bukombwa bwa hae, Jeremia ha n’a bulezi kuli n’a sa sepi kuli n’a ka kona, Jehova n’a mu bulelezi kuli: “U si ke wa ba saba, kakuli ni inzi ni wena ku ku lamulela, ku bulela [Muñ’a] Bupilo.” Mi ha s’a file mupolofita wa hae litaba ka za musebezi wa hae, Jehova n’a ize: “Ba ka ku lwanisa, kono ha ba na ku ku kona; kakuli ni inzi ni wena ku ku lamulela, ku bulela [Muñ’a] Bupilo.” (Jeremia 1:8, 19) Ao ne li manzwi a’ omba-omba luli! Mi Jehova n’a petile sepiso ya hae.
11. Lu ziba cwañi kuli Jehova n’a petile sepiso ya hae ya ku tusa Jeremia?
11 Kacwalo hamulaho wa ku beiwa mwa likulo ni ku ba sisomo, Jeremia ka sepo ye tuna n’a ize: “[Muñ’a] Bupilo u ku na, ili sinata se si sabisa; kabakaleo ba ba ni nyandisa ba ka sitatala, ba si ke ba ni kona; ba ka swabiswa hahulu.” (Jeremia 20:11) Mwa lilimo za hasamulaho batu ha ne ba bata ku bulaya Jeremia, Jehova n’a zwezipili ku ba ni yena, mi sina Baruki, Jeremia n’a bandukile sinyeho ya Jerusalema, kono be ne ba mu nyandisize ni be ne ba si ka utwa litemuso za hae ne ba bulailwe kamba ku hohololelwa kwa Babilona.
12. Niha ku na ni mabaka a tahisanga ku zwafa, lu swanela ku hupulañi?
12 Sina Jeremia, Lipaki za Jehova ba bañata kacenu ba tiyela manyando. Ka mo se ku bulelezwi, manyando ao a mañwi a tahiswanga ki ku sa petahala kwa luna, a mañwi a tahiswanga ki ku sa zamaya hande kwa lika mwa lifasi, mi a mañwi ona hape a tahiswanga ki ba ba lwanisa musebezi wa luna. Manyando a cwalo a’ kona ku zwafisa. Sina Jeremia, lwa kona ku kala ku kakanya ka za haiba lwa kona ku zwelapili. Kaniti, lwa kona ku libelela kuli fokuñwi lu ka zwafanga. Ku zwafa ku lika fo li kuma lilato la luna ku Jehova. Kacwalo, lu satalale kuli ku zwafa ku si ke kwa lu palelwisa ku zwelapili ku sebeleza Jehova, sina mwa n’a ezelize Uria. Kono lu likanyise Jeremia ni ku sepa hahulu tuso ya Jehova.
Mwa ku Feliseza ku Zwafa
13. Lu kona ku latelela cwañi mutala wa Jeremia ni wa Davida?
13 Jeremia n’a ambolanga ni Jehova Mulimu kamita, inz’a mu talusezanga maikuto a hae luli ni ku kupa m’ata. W’o ki mutala o munde. Davida wa kwakale, y’o ni yena n’a sepile ku fumana m’ata ku Jehova n’a ñozi kuli: “U sikekele manzwi a ka zebe, Wena [Muñ’a] Bupilo, u utwe mo ni kengeelela. U teeleze linzwi la ka ha ni biza ku Wena, Mulen’a ka ni Mulimu wa ka; kakuli ki Wena ye ni lapela.” (Samu 5:1, 2) Litaba ze ñozwi ka ketelelo ya moya wa Mulimu ka za bupilo bwa Davida li bonisa kuli Jehova n’a kuta-kutezi ku alaba litapelo za Davida za ku kupa tuso. (Samu 18:1, 2; 21:1-5) Ka ku swana, ha lu na ni matata a matuna kamba a’ bonahala kuli ha lu koni ku a tatulula, ku lapela ku Jehova ni ku mu taluseza ze mwa pilu ya luna kw’a omba-omba luli. (Mafilipi 4:6, 7; 1 Matesalonika 5:16-18) Jehova h’a hanangi ku lu utwa. Kono u lu sepisa kuli ‘wa lu tokomela.’ (1 Pitrosi 5:6, 7) Nihakulicwalo, ku lapela ku Jehova kono hape ni ku sa latelela z’a bulela ha ku si ka luka.
14. Manzwi a Jehova n’a amile cwañi Jeremia?
14 Jehova u bulelanga ku luna ka nzila ifi? Mu hupule Jeremia hape. Jehova n’a bulelanga ku Jeremia ka sibili kakuli n’a li mupolofita. Jeremia u talusa mwa n’a utwahalelanga manzwi a Jehova kwa pilu ya hae kuli: “Manzwi a hao a ni keni mi ni a cile; manzwi a hao a ni fa tabo, a nyakalisa pilu ya ka; kakuli ni bizizwe ka Libizo la hao, Wena [Muñ’a] Bupilo wa limpi.” (Jeremia 15:16) Ee, Jeremia n’a tabile kuli n’a bizizwe ka libizo la Mulimu, mi manzwi a Hae ne li a butokwa ku mupolofita y’o. Kacwalo, sina muapositola Paulusi, Jeremia n’a lakaza hahulu ku shaela lushango lwa n’a filwe.—Maroma 1:15, 16.
15. Lu kona ku suña cwañi manzwi a Jehova mwa pilu ya luna, mi ki ku nahana lika mañi ko ku ka tahisa kuli lu ikatulele ku sa kuza fela?
15 Jehova kacenu h’a ambolangi luli ni mutu ufi kamba ufi. Kono lu na ni manzwi a Mulimu mwa Bibele. Kacwalo haiba lu nga ka butokwa tuto ya luna ya Bibele ni ku nahanisisa ze lu ituta, ni luna manzwi a Mulimu a ka lu ‘fa tabo, a nyakalise’ pilu ya luna. Mi lwa kona ku tabela kuli ha lu yo taluseza ba bañwi manzwi ao, lu zamaya ka libizo la Jehova. Ni kamuta lu si ke lwa libala kuli mwa lifasi kacenu ha ku na batu ba bañwi ba ba shaela libizo la Jehova. Ki Lipaki za hae fela ba ba zibahaza taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu o tomilwe, ni ku luta ba ba ishuwa ku ba balutiwa ba Jesu Kreste. (Mateu 28:19, 20) Lu fuyauzwi luli! Ka ku bona buikalabelo-tuna bw’a lu file Jehova ka lilato, ha lu koni ku kuza fela.
Lu Tokomele Liango za Luna
16, 17. Jeremia n’a na ni mubonelo mañi wa liango, mi lu kona ku mu likanyisa cwañi?
16 Jeremia u biha nto ye ñwi ye n’e mu konisize ku ba ni bundume. N’a ize: “Ha ni si ka ina mwa siango sa ba ba lata lishea, kuli ni itabise ni ba bañwi; kono na ina ni li nosi kabakala lizoho la hao; kakuli u ni tazize ku nyema.” (Jeremia 15:17) Sa n’a tabela Jeremia ki ku ba a nosi ku fita ku sinyiwa ki balikani ba ba maswe. Kacenu, ni luna ki ona mubonelo wa luna w’o. Ni kamuta ha lu libali temuso ya muapositola Paulusi ya kuli “litwaelano ze maswe li sinya mikwa ye minde,” mane nihaiba mikwa ya butokwa ye lu bile ni yona ka lilimo ze ñata.—1 Makorinte 15:33.
17 Liango ze maswe li kona ku tuhelela moya wa lifasi ku silafaza munahano wa luna. (1 Makorinte 2:12; Maefese 2:2; Jakobo 4:4) Kacwalo, haike lu twaeze minahano ya luna ku lemuha liango ze maswe ni ku li ambuka ka ku tala. (Maheberu 5:14) Kambe Paulusi u sa pila fa lifasi kacenu, mu nahana kuli n’a ka bulelañi ku Mukreste ya buha mafilimu a buhule kamba a lindwa kamba a lipapali za mifilifili? N’a ka eleza cwañi muzwale ya eza liango ni batu b’a sa zibi ba fa Intaneti? N’a ka nga cwañi muzwale ya tandanga lihora ze ñata-ñata inze a bapala lipapali za fa vidio kamba inge a buha TV, kono inge a si na hande tuto ya ka butu?—2 Makorinte 6:14b; Maefese 5:3-5, 15, 16.
Mu Zwelepili ku Ba mwa Paradaisi ya kwa Moya
18. Lu ka tusiwa kiñi ku zwelapili ku tiya kwa moya?
18 Paradaisi ya luna ya kwa moya ki ya butokwa hahulu ku luna. Ha ku na nto ye swana ni yona mwa lifasi. Nihaiba ba ba si balumeli ba bulelanga ka za lilato, kutwisiso, ni musa o ba bonisana Bakreste. (Maefese 4:31, 32) Niteñi, nako ye, ku fita lili kaufela, lu tokwa ku lwanisa maikuto a ku zwafa. Liango ze nde, tapelo, ni mikwa ye minde ya ku ituta li kona ku lu tusa ku zwelapili ku tiya kwa moya. Lika zeo li ka lu tiisa kuli lu talimane ni miliko kaufela inze lu sepile Jehova ka ku tala.—2 Makorinte 4:7, 8.
19, 20. (a) Lu ka tusiwa kiñi kuli lu itiise? (b) Taba ye tatama i ambola ku bomañi, mi hape i ka tusa bomañi ba bañwi?
19 Ni kamuta lu si ke lwa tuhelela batu ba ba toile lushango lwa luna lwa Bibele ku lu sabisa ni ku lu fokolisa mwa tumelo. Sina lila ze n’e nyandisize Jeremia, ba ba lu lwanisa ba lwanisa Mulimu. Ha ba na ku tula. Jehova, ya tiile hahulu ku fita lila za luna u lu bulelela kuli: “U sepe [Muñ’a] Bupilo, u itiise, mi pilu ya hao i ikokote. E, u sepe [Muñ’a] Bupilo.” (Samu 27:14) Ka ku sepa Jehova ka ku tiya mwa lipilu za luna, haike lu ikatulele ku sa tuhela ku eza ze nde. Haike lu sepe kuli sina Jeremia ni Baruki, lu ka kutula ha lu sa zwafi.—Magalata 6:9.
20 Bakreste ba bañata kamita ba na ni ku lwanisa maikuto a ku zwafa. Kono mikulwani ba na ni matata a ipitezi. Kono hape ba na ni ze nde ze ba kona ku eza. Taba ye tatama i ambola ku bona mikulwani ka sibili ba ba mwahal’a luna. Hape i ka tusa bashemi, ni ba bahulu kaufela ba ba ineezi mwa puteho, bao ka manzwi ni ka mutala o munde, ni ka ku fa tuso, ba kona u tusa mikulwani mwa puteho.
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Ki kabakalañi ha lu kona ku libelela miinelo ye zwafisa, mi lu lukela ku kupa kai tuso?
• Jeremia niha n’a na ni musebezi o t’ata, n’a konile cwañi ku tula maikuto a ku zwafa?
• Ki lifi ze ka tahisa kuli lipilu za luna li be ni ‘tabo ni ku nyakalala’ niha lu li mwa matata?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 9]
Jeremia n’a nahana kuli n’a li mwanana hahulu, ya n’a sa zibi za bupolofita, mi n’a si ke a bu kona
[Siswaniso se si fa likepe 10]
Niha n’a nyandiswa, Jeremia n’a ziba kuli Jehova n’a li ni yena sina “sinata se si sabisa”