Ba Ba Kanyisa Mulimu Ba Na ni Mbuyoti

“A ku kubamele [Muñ’a] Bupilo, a lumbeke Libizo la hao.”—SAMU 86:9.

1. Ki kabakalañi ha lu kona ku kanyisa Mulimu ka linzila ze fita mo li kona ku mu kanyiseza libupiwa ze sa pili?

LIKA kaufela z’a bupile Jehova z’a lukela ku mu lumbeka. Lika z’a bupile ze sa pili niha li mu kanyisa ku si na manzwi, luna batu lwa kona ku nahanisisa, ku utwisisa, ku itebuha, ni ku lapela. Kacwalo, ki luna b’a bulelela walisamu kuli: “Mu ezeze Mulimu lilata la tabo, mina ba lifasi kaufela. Mu opele kanya ya Libizo la hae; mu showele za ku mu lumba.”—Samu 66:1, 2.

2. Ki bomañi ba ba utwile taelo ya ku kanyisa libizo la Mulimu, mi ki kabakalañi?

² Buñata bwa batu ba hana ku lumela kuli Mulimu u teñi kamba ku mu kanyisa. Kono mwa linaha ze 235, Lipaki za Jehova ba ba fitelela 6 milioni ba bonisa kuli, ka lika z’a bupile, ba bona “za Mulimu ze sa bonwi,” ni kuli ba “utwile” bupaki bwa pupo bo bu si na mulumo. (Maroma 1:20; Samu 19:2, 3) Hape ka ku ituta Bibele, ba fitile fa ku ziba ni ku lata Jehova. Samu 86:9, 10 ne i polofitile kuli: “Macaba kaufela o’ ezize, a ka kopana fapil’a hao, a ku kubamele [Muñ’a] Bupilo, a lumbeke Libizo la hao. Kakuli u yo muhulu, mi u ezize ze komokisa; Mulimu ki Wena fela u nosi.”

3. Ba “buñata bo butuna” ba ‘sebeza musihali ni busihu’ ka nzila ifi?

³ Sinulo 7:9, 15 ni yona i talusa za “buñata bo butuna” bwa balapeli ba ba “sebeleza [Mulimu] musihali ni busihu mwa Tempele ya hae.” F’o ha ku talusi kuli Mulimu u bata luli ku lumbekwa ki batanga ba hae ka nako kaufela ba sa tuheli, kono balapeli ba hae ba mwa kopano ye mwa lifasi kaufela. Kacwalo mwa linaha ze ñwi ha ku li busihu, batanga ba Mulimu kwa lineku le liñwi la lifasi ba patehile ku fa bupaki. Kona  libaka ha ku konwa ku bulelwa kuli ku ba ba kanyisa Jehova, lizazi ha li likeli. Honafa, “se si buyela kaufela” si tuha si lumbeka Jehova. (Samu 150:6) Kono ka nako ye, ki lifi ze lu kona ku eza kuli ka butu lu kanyise Mulimu? Lu kana lwa tahelwa ki matata mañi? Mi ba ba kanyisa Mulimu ba ka fumana limbuyoti mañi? Kuli lu fumane likalabo, ha lu nyakisiseñi taba ya mwa Bibele ka za lusika lwa Isilaele lwa Magadi.

Butata bwa Kwakale

4. Ba lusika lwa Gadi ne ba bile ni butata mañi?

⁴ Ba si ka kena kale mwa Naha ya Sepiso, ba lusika lwa Isilaele lwa Gadi ba ikupela ku yaha mwa naha mo ku kona ku pila likomu, ili kwa upa wa Jordani. (Numere 32:1-5) Ku pila mwa naha yeo ne ku ka tahisa matata a matuna. Masika a n’a pila kwa wiko ne a ka silelezwa ki Musindi wa Jordani, ili silelezo ya ka taho kwa ku tasezwa ki limpi. (Joshua 3:13-17) Kono hatiso ye bizwa The Historical Geography of the Holy Land, ye ñozwi ki George Adam Smith, i bulela ka za linaha ze n’e li kwa upa wa Jordani kuli: “Linaha ze mwa sibaka se si fa ñambamo se situna sa mwa Arabia, kaufel’a [zona] li patami, mi li bat’o ba li si na silelezo. Kacwalo, ka nako kaufela li tasezwanga ki bo nyambaeti ba ba lapile, mi mane ba bañwi ku bona ba tahanga silimo ni silimo ku to bata mafulelo.”

5. Jakobo n’a susuelize ba lusika lwa Gadi ku eza cwañi ha ne ba ka lwaniswa?

⁵ Ba lusika lwa Gadi ne ba ka eza cwañi mwa butata bo bu sa feli b’o? Lilimo-limo kwamulaho, Jakobo kukw’a bona ha n’a tuha a shwa n’a polofitile kuli: “Gadi u ka pumelwa ki limpi; kono u ka li lwanisa, a li matise.” (Genese 49:19) Manzwi ao ku a talima fela a kana a bonahala ku ba a bilaeza. Kono za n’a talusa luli kikuli Magadi ne ba laelwa ku lombota. Jakobo n’a ba sepisize kuli ha ne ba ka eza cwalo, ba ba ba lwanisa ne ba ka menuha ka maswabi, mi Magadi ne ba ka ba manama.

Matata A’ Taha mwa Bulapeli bwa Luna Kacenu

6, 7. Muinelo wa Bakreste kacenu u swana cwañi ni wa ba lusika lwa Gadi?

⁶ Sina ba lusika lwa Gadi, Bakreste kacenu ba sineneketwa ni ku imezwa ki muinelo wa linto wa Satani; ha ku na silelezo ya ka makazo y’e lu tibela ku talimana ni zona zeo. (Jobo 1:10-12) Buñata bwa luna lu na ni ku talimana ni butata bwa kwa sikolo, bwa ku ipilisa, ni ku uta bana. Mane hape ku na ni matata a ka butu a mwa pilu. Ba bañwi ba na ni ku tiyela “muutwa mwa mubili,” ka ku ba ni mapongo a matuna kamba butuku bo butuna. (2 Makorinte 12:7-10) Ba bañwi ba katazwa ki ku ikutwa kuli haki ba butokwa hahulu. “Mazazi a maswe” a  busupali a kana a palelwisa Bakreste ba ba supezi ku sebeleza Jehova ka m’ata sina mo ne ba ezezanga pili.—Muekelesia 12:1.

⁷ Muapositola Paulusi ni yena u lu hupulisa kuli ‘lu lwana ndwa ni mioya ye lunya ye mwa mabaka a kwa lihalimu.’ (Maefese 6:12) Nako kaufela lu potolohilwe ki “moya wa lifasi,” ili moya wa bukwenuheli ni muzamao o maswe o fuzelelwa ki Satani ni badimona ba hae. (1 Makorinte 2:12; Maefese 2:2, 3) Sina Lota ya n’a saba Mulimu, ni luna kacenu lu kana lwa swabiswa ki lika ze maswe ze ba bulela ni ku eza batu be lu pila ni bona. (2 Pitrosi 2:7) Hape lu lwaniswa ka ku nonga ki Satani. Satani u lwanisa bomasiyaleti ba batoziwa, “bona ba ba buluka milao ya Mulimu, ni ba ba sweli bupaki bwa Jesu.” (Sinulo 12:17) Satani hape u lwanisa “lingu ze ñwi” za Jesu ka ku kwalela musebezi wa bona ni ku ba nyandisa.—Joani 10:16.

Ku Komiwa Kamba ku Itwanela?

8. Lu swanela ku eza cwañi ka za litwaniso za Satani, mi ki ka libaka lifi?

⁸ Lu swanela ku eza cwañi ka za litwaniso za Satani? Sina ba lusika lwa kwakale lwa Magadi, lu lukela ku tiya kwa moya ni ku lwana ka ku ya ka litaelo za Mulimu. Ka bumai, ba bañwi ba kalile ku tulwa ki matata a mwa bupilo, ba keshebisa misebezi ya bona ya kwa moya. (Mateu 13:20-22) Ka za bunyinyani bwa palo ya batu kwa mikopano ya puteho ya habo, Paki yo muñwi n’a file libaka le: “Mizwale kaniti se ba katala. Ba imezwi kwa mubili ni mwa munahano.” Ki niti kuli batu kacenu ba kataliswa ki ze ñata. Kacwalo ku bunolo ku nga kuli ku lapela Mulimu ni kona ki butata bo buñwi, ili buikalabelo bo bu imeza. Kono kana w’o ki mubonelo o munde, o nepahezi?

9. Ku lwala coko ya Kreste ku tahisa kimululo ka nzila ifi?

⁹ Mu nahane za n’a bulezi Jesu kwa undi wa nyangela ba mwa linako za hae, bao ni bona ne ba katalisizwe ki matata a mwa bupilo: “Mu tahe ku na mina kamukana ba ba katezi, ba ba imezwi, mi ni ka mi imulula.” Kana Jesu n’a talusa kuli kimululo ne i ka tahiswa ki ku fukuza kwa sebelezo ya Mulimu? Kutokwa, kakuli Jesu n’a ize: “Mu itwese coko ya ka, mi mu itute ku na; kakuli ni na ni musa ni pilu ye bunolo, mi mu ka fumanela mioya ya mina pumulo.” Coko ki musumo wa kota kamba wa sipi o konisa mutu kamba folofolo ku lwala mushimbo o bukiti. Kacwalo, mutu n’a ka batelañi ku amuhela coko ye cwalo? Kana ha lu si ka ‘katala’ ni kale? Ki niti kuli lu katezi, kono manzwi a Sigerike ao a kona hape ku balwa kuli: “Mu lwale ni na coko ya ka.” Mu nahane fela: Jesu u ifana ku lu tusa ku hoha mulwalo wa luna! Ha lu tokwi ku eza cwalo ka m’ata a luna fela.—Mateu 9:36; 11:28, 29; 2 Makorinte 4:7.

10. Buikatazo bwa luna bwa ku kanyisa Mulimu bu tahisañi?

¹⁰ Ha lu lwala coko ya bulutiwa, lu lwanisa Satani. Jakobo 4:7 i sepisa kuli: “Mu hanele Diabulosi, mi u ka saba ku mina.” F’o ha ku talusi kuli ku eza cwalo ku bunolo. Ku sebeleza Mulimu ku tokwa buikatazo bo butuna. (Luka 13:24) Kono kwa Samu 126:5, Bibele i sepisa cwana: “Ba ba cala ka myoko, ba ka kutula ka lipina za tabo.” Luli, Mulimu ye lu lapela haki Mulimu ya si na buitebuho. U “fa ba ba mu bata mupuzo,” mi u fuyaula ba ba mu kanyisa.—Maheberu 11:6.

Ku Kanyisa Mulimu ka ku Ba Bakutazi ba Mubuso

11. Bukombwa bwa mwa simu bu lu sileleza cwañi kwa litwaniso za Satani?

¹¹ Jesu n’a laezi kuli: “Mu ye cwale, mu lute macaba kaufela.” Musebezi wa ku kutaza ki yona nzila ya pili ya ku fa ka yona Mulimu “sitabelo sa milumbeko.” (Mateu 28:19; Maheberu 13:15) Ku ‘apala kwa mautu za ku itukiseza ku isa Evangeli ya kozo’ ki kalulo ye tuna ya “lilwaniso kaufela” za luna, zona ze lu isileleza ka zona kwa litwaniso za Satani. (Maefese 6:11-15) Ku lumbeka Mulimu mwa bukombwa bwa mwa simu ki nzila ye nde ya ku tiisa tumelo ya luna. (2 Makorinte 4:13) Ku lu tusa ku patehisa minahano ya luna, kuli lu si ke lwa nahana ze maswe. (Mafilipi 4:8) Ku abana mwa bukombwa  bwa mwa simu ku lu konisa ku ikola sango se sinde ni balapeli ba bañwi.

12, 13. Ku abananga kamita mwa bukombwa bwa mwa simu ku kona ku tusa cwañi mabasi? Mu fe mutala.

¹² Musebezi wa ku kutaza hape u kona ku ba nto ye nde ya ku eza sina lubasi. Ka niti banana ba tokwa ze nde za ku itabisa ka zona. Kono nako ye lu tanda lubasi mwa bukombwa bwa mwa simu ha i tokwi ku ba ya ku hapeleza. Bashemi ba kona ku bisa nako yeo ku ba ye tabisa ka ku luta bana ba bona mwa ku ezeza hande mwa bukombwa. Kana haki niti kuli banana ha ba ziba hande ku eza nto ye ñwi, ba ikolanga ku i eza? Ka ku ba ni buitikaneleli, isi ku hapeleza banana ku eza ze ba sa koni, bashemi ba kona ku ba tusa ku ikola bukombwa.—Genese 33:13, 14.

¹³ Hape, lubasi lo lu lumbeka Mulimu hamoho lwa swalisana luli. Mu nahane kaizeli yo muñwi ya n’a yubekilwe ki munn’a hae ya n’a si mulumeli, ku mu siya ni bana baketalizoho. N’a na ni likulutendano la ku fumana musebezi kuli a fumanele bana ba hae za kwa mubili. Kana n’a imezwi hahulu kuli mane n’a si ka isa pilu kwa buiketo bwa bana ba hae bwa kwa moya? H’a hupula u li: “Ne ni itutile Bibele ni lihatiso za litaba za mwa Bibele ka cisehelo, ni ku lika ku sebelisa ze ne ni balanga. Kamita ne ni yanga ni banana kwa mikopano ni mwa bukombwa bwa fa ndu ni ndu. Buikatazo bwa ka ne bu tahisizeñi? Bana ba ka baketalizoho kaufela ba kolobelizwe.” Ni mina, ku abana kamita mwa bukombwa ku kona ku mi tusa ku hulisa bana ba mina “ka ku ba lemusa, ni ka tuto ya Mulena.”—Maefese 6:4.

14. (a) Banana ba kona ku kanyisa cwañi Mulimu ha ba li kwa sikolo? (b) Kiñi se si kona ku tusa mikulwani ku sa ‘swabela evangeli’?

¹⁴ Mina banana, haiba mu pila mwa naha m’o mulao u lumeleza, kana mwa kanyisa Mulimu ka ku paka ha mu li kwa sikolo, kamba kana mwa ituhelela ku komiwa ki sabo ya ku saba batu? (Liproverbia 29:25) Paki wa lilimo za buhulu ze 13, wa kwa Puerto Rico u ñola kuli: “Na li ku ba ni swabele ku kutaza kwa sikolo kakuli na ziba kuli ye ki yona niti. Mwa sitopa, kamita na yemisanga lizoho ni ku bulela ze ni itutile mwa Bibele. Ha ni na ni nako, ni ya nga kwa sifalana sa libuka ku yo bala buka ya Young People Ask.” * Kana Jehova u fuyauzi buikatazo bwa hae? U li: “Fokuñwi be ni kena ni bona sikolo ba ni buzanga lipuzo mane ni ku ni kupa buka yeo.” Haiba ha mu ezangi cwalo, mwendi mu tokwa ku ba ni tuto ye nde ya ka butu ilikuli mu itemuse kuli “se si latwa ki Mulimu kana ki sifi, se sinde, se si kateleha, se si petehile.” (Maroma 12:2) Ha se mu ikolwisize kuli ze mu itutile ki yona niti, ni kamuta ha mu na ku ‘swabela evangeli.’—Maroma 1:16.

‘Munyako O Kwaluzwi’ wa Sebelezo

15, 16. Bakreste ba bañwi ba keni mwa ‘munyako o kwaluzwi’ wa sebelezo ufi, mi ku zwile teñi limbuyoti mañi?

¹⁵ Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli n’a kwalulezwi “munyako o mutuna wa musebezi.” (1 Makorinte 16:9) Kana miinelo ya mina ya mi konisa ku kena mwa munyako o muñwi wa sebelezo? Ka mutala, bupaina bwa kamita kamba bwa ku tusa bu ama ku kutaza ka lihora ze 70 kamba ze 50 ka kweli. Kaniti, Bakreste ba bañwi ba itebuha hahulu mapaina kabakala sebelezo ya bona ya ka busepahali. Kono ku  tanda nako ye ñata mwa bukombwa ha ku tahisi kuli ba be ba ba pahami ku fita mizwale ni likaizeli ba bona. Ku fita ku eza cwalo, ba na ni moya wa n’a susuelize Jesu kuli: “Lu batanga ba ba si na tuso, lu ezize ze ne lu tamehile ku eza.”—Luka 17:10.

¹⁶ Ku eza bupaina ku tokwa buikalimelo, ku zamaisa hande lika ka butu, ni ku itatela ku eza buitomboli. Kono limbuyoti ze zwa mwateñi ki ze tuna. Paina wa mwanana ya bizwa Tamika u li: “Ku kona ku aba Linzwi la Mulimu ka mukwa o lukile ki mbuyoti ye tuna. Ha u eza bupaina, u itusisa hahulu Bibele. Nako ye ha ni ya fa ndu ni ndu, ni kona ku hupula mañolo a swanela ku muñ’a ndu ni muñ’a ndu.” (2 Timotea 2:15) Paina ya bizwa Mica u li: “Ku bona ka m’o niti i amela bupilo bwa batu ki mbuyoti ye ñwi ye makaza.” Mutangana ya bizwa Matthew ni yena u bulela za tabo ye tahiswa ki ku “bona mutu ha taha mwa niti. Ha ku na tabo ye swana ni yeo.”

17. Mukreste yo muñwi n’a cincize cwañi mubonelo o maswe ka za bupaina?

¹⁷ Kana mwa kona ku nahana za ku kena mwa munyako wa bupaina? Mwendi ne mu ka tabela ku eza cwalo kono mu ikutwa kuli ha mu na ku kwanisa. Kaizeli yo muñwi wa musizana ya bizwa Kenyatte u itumelela kuli: “Ne ni sa tabeli bupaina. Ne ni sa ikutwi kuli na kona ku bu eza. Ne ni sa zibi mwa ku lukiseza miatumelelo kamba mwa ku nyakisiseza Mañolo.” Kono maeluda ba mu fa ku sebeza ni kaizeli ya hulile, wa paina. Kenyatte h’a hupula u li: “Ne ni ikozi ku sebeza ni bona. Ne ku tahisize kuli ni bate ku eza bupaina.” Mwendi ni mina ha mu ka lutiwa ni ku susuezwa, mu ka bata ku eza bupaina.

18. Ba ba kena mwa sebelezo ya bulumiwa ba kona ku fumana limbuyoti mañi?

¹⁸ Bupaina bu kona ku kwalula minyako ye libisa kwa lisebelezo ze ñwi hape. Ka mutala, bosinyalana ba bañwi ba kana ba fita ku ze konisa za ku eza lituto za bulumiwa kuli ba lumelwe ku yo kutaleza kwa naha i sili. Balumiwa ba lukela ku twaela ku pila mwa naha ye nca, mwendi ku ituta puo ye nca, ku twaela lizo ze nca, ni lico ze nca. Kono miinelo ye t’ata yeo i ba ye minyinyani hahulu ha i bapanyiwa kwa  limbuyoti ze zwa mwateñi. Mildred, ya cuukile mwa bulumiwa kwa Mexico, u li: “Ni kamuta ha ni si ka inyaza keto ya ka ya ku ba mulumiwa. Ki nto ye ne ni batanga ku eza ku zwelela kwa bwanana.” U fumani limbuyoti mañi? “Haesu, ku fumana tuto ya Bibele ne ku li t’ata. Kwanu, ni banga ni baituti ba ba fita ku ba bane ba ba kalisa ku yanga mwa sebelezo ya mwa simu ka nako i liñwi!”

19, 20. Sebelezo ya fa Betele, sebelezo ya buyahi mwa linaha li sili, ni Sikolo sa Tuto ya Bukombwa li tahisize cwañi limbuyoti ku ba bañata?

¹⁹ Ba ba sebeleza fa Betele kwa liofisi za mitai ya Lipaki za Jehova ni bona ba fumana limbuyoti ze tuna. Sven, muzwale wa mukulwani ya sebeleza kwa Germany, u bulela ka za musebezi wa hae fa Betele kuli: “Ni ikutwa kuli ze ni eza li na ni butokwa bo bu inelela. Ne ni ka be ni sebelisize buikoneli bwa ka mwa lifasi. Kono ku eza cwalo ne ku ka swana sina ku bulukisa mali mwa panga ye tuha i wa.” Ki niti kuli ku sebeza musebezi wa ku itatela ku si na ku hola ku tokwa buitomboli. Kono Sven u li: “Ha u kotoka, wa ziba kuli ze u ezize zazi leo kaufela u li ezelize Jehova. Mi taba yeo i ku utwisa hande hahulu.”

²⁰ Mizwale ba bañwi ba bile ni mbuyoti ya ku sebeleza mwa linaha ze shutana-shutana, inze ba yaha mitai mwa linaha ze ñwi. Bosinyalana ba bañwi be se ba sebelize mwa linaha ze 8 ne ba ñozi kuli: “Mizwale ba kwanu ki ba bande luli. Ha lu ka funduka lu ka utwa butuku kwa lipilu—mi f’o ikaba lwa bu 8 lipilu za luna inze li ‘lobeha.’ Lu ikozi luli!” Ku tuha f’o ku na ni Sikolo sa Tuto ya Bukombwa. Sikolo seo si fa lituto za kwa moya kwa mizwale ba makwasha ba ba fitile ku ze konisa. Yo muñwi ya n’a keni sikolo seo n’a ñozi kuli: “Ni palelwa ku fumana hande manzwi a ku itumela ku mina kwa sikolo se si nde se. Ki ifi kopano ye ñwi ye n’e ka lika ka t’ata cwalo ku luta batu?”

21. Bakreste kaufela ba na ni likulutendano mañi mwa ku sebeleza Mulimu?

²¹ Luli, minyako ye miñata ya sebelezo i kwaluzwi. Ki niti kuli buñata bwa luna ha lu koni ku sebeleza fa Betele kamba kwa naha i sili. Jesu ka sibili n’a bonisize kuli Bakreste ne ba ka beya ‘peu’ ya buñata bo bu shutana-shutana kabakala miinelo ye shutana. (Mateu 13:23) Kacwalo ka ku ba Bakreste, likulutendano la luna ki la ku eza hande ka ku fitisisa mwa muinelo wa luna, ili ku abana hahulu mwa sebelezo ya Jehova, ka mo i lu koniseza miinelo ya luna. Ha lu eza cwalo, lu kanyisa Jehova, mi lwa kona ku kolwa kuli wa tabela. Lu nge mutala wa Ethel, kaizeli wa musupali ya pila mwa sibaka mo ku babalelelwa basupali. U kutazanga kamita ku b’a pila ni bona mi hape u kutazanga ka luwaile. Niha na ni mapalelwi, u eza sebelezo ya hae ka moyo kaufela.—Mateu 22:37.

22. (a) Lu kona ku kanyisa Mulimu ka linzila lifi ze ñwi? (b) Lu ka ba ni nako ifi ye nde kwapili?

²² Kono mu hupule kuli ku kutaza ki ye ñwi fela ya linzila ze lu kanyisa Jehova ka zona. Ka ku ba mutala o munde mwa muzamao ni ponahalo ha lu li kwa musebezi, kwa sikolo, ni fa lapa, lu tabisa pilu ya Jehova. (Liproverbia 27:11) Liproverbia 28:20 i sepisa kuli: “Mutu ya sepahala u ka fiwa limbuyoti ze ñata.” Kacwalo lu swanela ku “cala hahulu” mwa sebelezo ya luna ku Mulimu, ka ku ziba kuli lu ka kutula limbuyoti ze ñata. (2 Makorinte 9:6) Ha lu ka eza cwalo, lu ka ba ni tohonolo ya ku pila ka nako ye nde f’o “se si buyela kaufela” si ka fa Jehova kanya y’e mu swanela hakalo!—Samu 150:6.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Batu ba Mulimu ba sebeleza Jehova “musihali ni busihu” ka nzila ifi?

• Ba lusika lwa Gadi ne ba bile ni butata mañi mi nto yeo i lutañi Bakreste kacenu?

• Sebelezo ya mwa simu i sileleza cwañi kwa litwaniso za Satani?

• Ba bañwi ba keni mwa ‘munyako o kwaluzwi’ ufi, mi ba fumani limbuyoti mañi?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Sina ba lusika lwa Gadi ha ne ba lwanisize limpi ze pumela, Bakreste ni bona ba lukela ku lwanisa litasezo za Satani

[Siswaniso se si fa likepe 17]

Lu ikolanga sango se sinde mwa bukombwa bwa mwa simu

[Maswaniso a fa likepe 18]

Bupaina bu kona ku kwalula munyako o libisa kwa matohonolo a mañwi a sebelezo a cwale ka:

1. Sebelezo ya buyahi mwa linaha li sili

2. Sebelezo ya fa Betele

3. Sebelezo ya bulumiwa