Bana Ba Naha ya Mexico Ba Utwa Taba Ye nde

LA NOVEMBER 10, 2002, sikwata sa Mamixe, ona mushobo wa batu ba ba pepwa mwa Mexico, ne si kopani mwa San Miguel Quetzaltepec. Yeo ki tolopo ye kwa sibaka se sinde sa kwa mboela wa Oaxaca. Sikwata seo ne si li kwa mukopano wa sikiliti wa Lipaki za Jehova. Se ne si zwile mubano fa tukiso ya lizazi leo ne li drama ye tomile fa Bibele.

Manzwi a pili a drama ya Bibele ha n’a utwahezi, baputehi ne ba makalile. Ba kwashela, buñata bwa bona ba lotisa mioko. Drama ne i bapalilwe mwa puo ya Simixe! Ha ne i felile, ba bañata ne ba bonisize buitebuho bo butuna kwa mpo yeo ye ne si ka libelelwa. Yo muñwi n’a bulezi kuli: “Ki lwa pili, ku utwisisa drama. I ni fitile kwa pilu.” Yo muñwi yena n’a ize: “Niha ni ka shwa cwale, ku lukile kakuli Jehova u ni konisize ku utwa drama mwa puo ya hesu.”

Ze ne ezahezi kakusasana wo ne li bo buñwi bwa buikatazo bo butuna bo ba sa z’o kalisa Lipaki za Jehova mwa Mexico bwa ku fitisa taba ye nde kwa bana ba naha yeo.—Mateu 24:14; 28:19, 20.

Jehova N’a Alabile Litapelo

Mwa Mexico ku na ni bayahi ba ba pepezwi mwateñi ba ba fitelela 6,000,000—ili palo ya batu ba ba kona ku panga naha mutumbi ba nosi fela, ili ye tezi lizo ni lipuo ze fitelela 62. Lipuo ze 15 ku zeo li bulelwa ki batu ba ba fitelela 100,000 ye ñwi ni ye ñwi ya zona. Batu ba ba fitelela 1,000,000 ba ba pepwa mwa naha yeo ha ba zibi Spanish, yona puo ya ka mulao ya Mexico. Mi ku ba ba ziba Spanish, ba bañata ba kona ku ituta niti ya Bibele ka bunolo mwa puo ya habo bona. (Likezo 2:6; 22:2) Ba bañwi ba itutile Bibele ni ku yanga kwa mikopano ya Sikreste ka lilimo-limo, kono ha ba utwisisangi lika hande. Kacwalo se ba lapezi ka nako ye telele kuli ba fumane niti mwa puo ya habo bona.

Ka ku tatulula butata b’o, mutai wa Lipaki za Jehova mwa Mexico ne u kalile litukiso ka 1999 za ku eza mikopano mwa lipuo za mwa naha yeo. Likwata za batoloki ni zona ne li tomilwe. Ha ku to fitwa mwa silimo sa 2000, drama ya mukopano wa sikiliti ya bapalwa mwa puo ya Simaya mi hasamulaho ni mwa lipuo ze ñwi li sikai.

Muhato o n’o tatami ne li wa ku kalisa ku toloka lihatiso ze ba itusisa Lipaki za Jehova kwa ku ituta Bibele. Ne ku kalilwe ku tolokiwa broshuwa ya Ikole Bupilo fa Lifasi-mubu Ku Ya Ku Ile! mwa lipuo za Sihuave, Simaya, Simazatec, Sitotonac, Sitzeltal, ni Sitzotzil. Kihona ku tatama lihatiso ze ñwi, ku kopanyeleza cwalo ni Bukombwa bwa Luna bwa Mubuso mwa Simaya bwa ka kweli ni kweli. Hape ku lukisizwe ni makaseti a lihatiso ze ñwi. Kuli bana ba naha yeo ba lutiwe ku bala ni ku ñola mwa puo ya habo bona, broshuwa ye bizwa Mu Itute ku Bala ni ku Ñola i sweli ya bolosolwa kuli i kone ku itusiswa mwa naha yeo. Ha lu bulela cwana lihatiso ze tomile fa Bibele li tolokiwa mwa lipuo  ze 15 za mwa naha yeo, mi ku ka tolokiwa lihatiso ze ñwi ze ñata kwapili.

‘Ku Eza Mo Ba Konela Kaufela’

Musebezi wa ku toloka ha u si ka ba bela bunolo. Libaka le liñwi ki la kuli, ku na ni fela lihatiso li sikai za silifasi ze hatisizwe mwa lipuo za mwa Mexico. Hañata, ku bile t’ata ku fumana lidikishinari. Hape ku na ni malimi a mañata mwa lipuo ze ñwi. Ka mutala, mwa puo ya Sizapotec i nosi ku bulelwa malimi a ketalizoho. Malimi ao a fitile fa ku shutana hahulu kuli mane Mazapotec ba ba zwa kwa libaka ze fitana-fitana ha ba koni ku utwana ha ba ambolisana.

Hape, mwa lipuo ze si na milao ya puo, batoloki ba itomezi milao ye miñwi ye ba latelela. Seo si tokwa ku batisisa ni ku buzisisa hahulu. Kona libaka kwa makalelo buñata bwa bona ne ba ikutwile mwa n’a ikutwezi Élida, yo muñwi wa batoloki ba puo ya Sihuave! U hupula kuli: “Ha ne ni memilwe ku yo toloka kwa ofisi ya mutai wa Lipaki za Jehova mwa Mexico, ne ni bile ni tabo ni boi ka nako ye swana.”

Batoloki hape ba na ni ku ituta mwa ku sebeliseza kompyuta, mwa ku tomahanyeza musebezi, ni mwa ku tolokela. Kaniti, musebezi wa ku toloka u bile likulutendano le lituna ku bona. Ba ikutwa cwañi ka za teñi? Gloria, yo muñwi wa batoloki ba Simaya, u alaba kuli: “Ha lu zibi mwa ku taluseza tabo ye lu na ni yona kabakala ku abana mwa ku toloka lihatiso za Bibele mwa Simaya, yona puo ya hesu.” Mi muokameli yo muñwi ya okamezi musebezi mwa Likolo la Toloko u bulela ka za batoloki kuli: “Takazo ya ku ba ni lihatiso za Bibele mwa puo ya habo bona ki ye tuna hahulu kuli mane ba eza mo ba konela kaufela ku tula likulutendano leo.” Kana ku zwile ze nde mwa buikatazo b’o?

“Ni Itumezi, Jehova”

Mbuyoti ya Jehova fahalimw’a musebezi mwa kalulo ya simu mo ku pila bana ba naha i bonahezi. Palo ya baputehi kwa mikopano ya Sikreste ni kwa mikopano ye mituna i ekezehile. Ka mutala, mwa silimo sa 2001, Lipaki ba 223 ba puo ya Simixe ne ba kopani ku eza Kupuzo ya lifu la Kreste. Kono palo hamoho ya be ne ba fumanehile teñi ne li 1,674—ili ku minahana palo ya Lipaki bao ha supile ni licika!

Batu ba bañwi ba ba amuhela niti cwale b’a kona ku i utwisisa hande isali kwa makalelo. Mirna u hupula ze ne ezahezi ku yena mikopano i si ka kala kale ku eziwa mwa Simaya. U li: “Ne ni kolobelizwe hamulaho wa ku ituta Bibele ka likweli ze talu. Ne ni ziba kuli ni swanela ku kolobezwa, kono ku bulela fela niti ne ni si ka utwisisa luli niti ya Bibele sina ka mo ne ni swanela ku i utwisiseza. Ni nahana kuli libaka le ne li tisize cwalo kikuli puo ya hesu ki Simaya, mi ne ni sa zibi hande Spanish. Ne ku ni ngezi nako kuli luli ni fite fa ku utwisisa niti.” Kacenu le, yena ni munn’a hae ba tabile ku ba mwa sikwata sa batoloki ba Simaya.

Bote ba ba mwa liputeho ba tabile hahulu ku amuhela lihatiso mwa puo ya habo bona. Broshuwa ya Ikole Bupilo fa Lifasi-mubu Ku Ya Ku Ile! ye ne sa z’o tolokiwa mwa puo ya Sitzotzil ha ne i zwisizwe, musali yo muñwi ya n’a sa kalile ku fumaneha kwa mikopano ya Sikreste a i kumbata ni ku bulela ka ku tiisa kuli: “Ni  itumezi, Jehova!” Lipiho li bonisa kuli baituti ba bañata ba Bibele ba eza zwelopili ka bubebe ni ku kolobezwa, bahasanyi ba ba fokozi ba tusiwa ku kalisa sinca ku sebeza, mi mizwale ba bañata ba Sikreste ba ikutwa kuli cwale b’a kona ku amuhela buikalabelo mwa puteho. Batu ba bañwi se ba tabela hahulu ku amuhela lihatiso za Bibele mwa puo ya habo bona ni ku ituta zona.

Mwa taba ye ñwi, Paki yo muñwi n’a ile ku yo zamaisa tuto ya Bibele, kono a yo fumana kuli muituti h’a yo fa ndu. Munn’a hae ha n’a tile kwa munyako, Paki a mu balela mwa broshuwa. Munna y’o a alaba kuli: “Ha ni tabeli ku utwa se siñwi.” Kaizeli a mu bulelela mwa Sitotonac kuli broshuwa yeo ne i li mwa puo ya habo bona. Ha utwa cwalo, munna y’o a hoha sipula sa libala ni ku ina fateñi. Kaizeli ha n’a nz’a mu balela, yena n’a swalelezi fela ku bulela kuli, “Yeo ki niti. Eni, ki niti.” Nako ye munna y’o wa fumanehanga kwa mikopano ya Sikreste.

Mwa Yucatán, munn’a Paki yo muñwi n’a lwanisa niti mi fokuñwi n’a natanga musal’a hae ha kutela kwa ndu hamulaho wa mikopano. Mikopano ya mwa Simaya ha ne i kalisize, kaizeli y’o a mema munn’a hae. N’a ile kwa mikopano mi a yo ikola yona luli. Nako ye u fumanehanga kwa mikopano kamita, u ituta Bibele, mi mane u tuhezi ku natanga musal’a hae.

Munna ya bulela Sitotonac n’a bulelezi Lipaki ba babeli kuli n’a sa lapelangi kakuli muprisita wa Katolika n’a mu bulelezi kuli Mulimu u teelezanga fela kwa litapelo za mwa Spanish. Mane, n’a lifanga muprisita y’o kuli a  lapelele Matotonac. Lipaki bao ba talusa kuli Mulimu u teelezanga kwa litapelo za mwa lipuo kaufela, mi ba mu fa broshuwa ya mwa Sitotonac, a i amuhela ka tabo ye tuna.—2 Makolonika 6:32, 33; Samu 65:2.

“Kualtsin Tajtoua”

Ka ku tabiswa ki likezahalo zeo, bahasanyi ba bañata ba Mubuso ba ikataza ku ituta puo ya mwa naha kamba ku ekeza kwa zibo ye ba na ni yona ya puo ye ñwi. Ki mona mwa ezeza muokameli wa mupotoloho yo muñwi ya potelanga liputeho ze ketalizoho ze itusisa Sinahuatl kwa mutulo wa Puebla. U kandeka kuli: “Banana be ne ba ozelanga kwa mikopano se ba tona hande ni ku teeleza ka tokomelo ha ni bulela mwa Sinahuatl. Kwa mafelelezo a mukopano o muñwi, kashimani ka lilimo z’e ne ne ka tile ku to ni bulelela kuli: ‘Kualtsin tajtoua’ (mu bulela hande). Seo sa ni tahiseza ku ikutwa kuli buikatazo bwa ka bwa tusa batu.”

Ee, kalulo ya simu ya batu ba ba bulela puo ya habo bona, ‘i buzwize luli, i libelezi ku kutulwa,’ mi bote ba ba sebeleza ku yona ba fumana susuezo ye tuna. (Joani 4:35) Roberto, ya n’a tusize kwa ku onga-onga likwata za batoloki, u puma taba ka ku bulela ka manzwi a, a li: “Ha ni na ku libala ku bona mioko ha i shulumuka kwa meto a mizwale ni likaizeli ba luna ha ba nze ba teeleza kwa niti mwa puo ya habo bona ni ku i utwisisa. Ku nahana ka za teñi kwa ni nyakalalisa luli.” Ku si na ku kakanya, ku tusa batu bao ba lipilu ze nde kuli ba yeme kwa lineku la Mubuso, hape ku tabisa pilu ya Jehova.—Liproverbia 27:11.

[Mbokisi fa likepe 10, 11]

Ha Mu Utwe Ze Ba Bulela Ba Bañwi ba Batoloki

● “Bashemi ba ka ne ba ni lutile niti ku zwelela fela kwa bwanana bwa ka. Ka bumai ha ni t’o kwanisa lilimo ze 11, bondate ba fulalela puteho ya Sikreste. Hamulaho wa lilimo ze peli, boma ba lu yubeka. Ka ku ba mweli mwa mba ya luna ya banana baketalizoho, ne ni na ni ku peta misebezi ye ne ba lukela ku eza boma, nihaike ne ni sa kena sikolo.

“Mizwale ni likaizeli ba luna ba kwa moya ne ba lu tusa ha lilato, kono bupilo ne bu tatafezi. Fokuñwi ne ni ipuzanga kuli: ‘Kiñi lika ha li ni bela cwana? Ni mwanana hahulu!’ Ki Jehova fela ya n’a ni tiisize. Ha se ni felize sikolo sa sekondari, na ba sikombwa wa ka nako kaufela, mi seo ne si ni tusize hahulu. Sikwata sa batoloki ba Sinahuatl ha ne si tomilwe, ne ni memilwe ku yo tusa ku toloka.

“Bondate cwale ba kutile mwa puteho, mi banyani ba ka ba sebeleza Jehova. Ku zwelapili ku sepahala ku Jehova ku zwezi mupuzo. U fuyauzi hahulu lubasi lwa hesu.”—Alicia.

● “Paki ye ne ni kena ni yena sikolo n’a file ngambolo ya za simuluho ya bupilo. Ne ni yawile tuto yeo mi ne ni ikalezwi litatubo, kacwalo na mu kupa ku ni taluseza taba yeo. Kamita ne ni ipuzanga libaka batu ha ba shwa. Ha n’a ni file buka ya Creation * ni ku ni mema ku ituta ni yena Bibele, na lumela. Ne ni susumelizwe hahulu ki mulelo ni lilato la Mubupi.

“Ha ne ni felize sikolo, ne ni bile ni tohonolo ya ku ba muluti wa lipuo ze peli za Spanish ni Sitzotzil. Kono musebezi wo n’o ka ni tokwa ku tutela kwahule, ni ku itutanga za sikolo kwa mafelelezo a viki, ni ku shuta mikopano ya Sikreste. Mwa sibaka sa buluti, n’a sebeza sina muyahi wa litina. Bondate, be ne ba si Lipaki, ne ba si ka tabela ni hanyinyani keto ye ne ni ezize yeo. Hasamulaho, ha ne ni li sikombwa ya li paina, sikwata sa batoloki ba lihatiso za Bibele mwa puo ya Sitzotzil sa tomiwa. Ne ni susumelizwe ku yo tusa mwa musebezi wo.

“Na kona ku bona kuli ku ba ni lihatiso mwa puo ya habo bona ku tahiseza mizwale ni likaizeli ba luna ku ikutwa ku ngiwa ka butokwa ni ku kutekeha. Seo sa kolwisa luli. Ni ikutwa ku ba ni tohonolo ye tuna ku eza musebezi wo.”—Humberto.

● “Ha ne ni li wa lilimo ze silezi, boma ba lu yubeka. Mwa lilimo ze ne ni sa nonoboka, bondate ne ba kalile ku ituta ni Lipaki za Jehova. Zazi le liñwi kaizeli yo muñwi a zamaisa tuto ya Bibele ku na ye ne kopanyelelize kelezo ya ba banca. Ka ku ba mwanana ya n’a si na bomahe, ne ni ikutwile kuli yeo ki yona nto ye ne ni tokwa luli. Na kolobezwa inze ni na ni lilimo ze 15.

“Ka 1999 bondate ba bulaiwa ki batu ba ba maswe be ne ba bata mubu wa bona. Ne ni utwile butuku luli. Pilu ya ka ne i lobehile hahulu mi ne ni ikutwile kuli ne ni sa koni ku zwelapili ku pila. Kono na zwelapili ku lapela ku Jehova kuli a ni tiise. Muokameli wa maeto ni musal’a hae ne ba ni susuelize hahulu. Ka putako na ba paina wa kamita.

“Nako ye ñwi ne ni iponezi batu ba bañwi be ne ba zamaile lihora ze silezi kuli ba to teeleza fela kwa ngambolo ya mizuzu ye 20 ya mwa Sitotonac, nihaike mukopano kaufela n’o li wa mwa Spanish, se ne ba sa zibi. Kacwalo, ne ni nyakalalile ha ne ni memilwe ku yo tusa ku toloka lihatiso za Bibele mwa Sitotonac.

“Ne ni bulelelanga bondate kuli ni lolile kuli ni sebeleza fa ofisi ya mutai wa Lipaki za Jehova. Ne ba ni alabanga kuli ne ku si bunolo ku eza cwalo ka ku ba musizana wa likwasha ya n’a fita fo ne ni kuma. Ba ka nyakalala hahulu ha ba ka zuha kwa bafu ni ku to fumana kuli ne ni konile ku eza cwalo, ili ku toloka lihatiso za Bibele mwa puo ya hesu!”—Edith.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 9]

Sikwata sa batoloki ba puo ya Sitzotzil ba buhisana linzwi le li kataza kwa ku li toloka