Ku Fumana Kelezo Ye Tusa Ka Ku Fitisisa

BUPILO bo bu kondolokile bwa lakazeha luli. Kelezo ye nde ni takazo ya ku i sebelisa ki zona lika ze kona ku fumanisa bupilo bo bu cwalo mwa lifasi le li tatezani le. Kono, batu ha ba si ka itatela ku isa pilu kamita kwa kelezo ye tusa. Ba bañata ba li mutu u swanela ku pila ka mwa latela. Mane, ze ñozwi mwa Bibele li bonisa kuli Satani, sila sa kale sa bubusi bwa Mulimu, n’a file batu ba pili tukuluho ya ku ipusa. Genese 3:5 i bulela ka za m’o Satani n’a bulelezi Eva patalaza kuli: “Mulimu u ziba kuli, nako ye mu [ka ca kwa kota ya ku ziba bunde ni bumaswe], meto a mina a ka tona, mi mu ka ba sina milimu, mu zibe bunde ni bumaswe.”

Kana bo Adama ni Eva hasamulaho ne ba konile ku pila hande, ku si na ze maswe ze ne zwile mwateñi, ka ku etelelwa fela ki mihupulo ya bona? Kutokwa. Isali honaf’o ba swabiswa ki ze ne zwile mwa ku ipa ku ziba ku taluhanya bunde kwa bumaswe. Ne ba hanilwe ka swanelo ki Mulimu mi ba kalisa ku pila bupilo bo bu t’ata mwa ku sa petahala kwa bona, mi kwa mafelelezo ba kutula lifu. (Genese 3:16-19, 23) Kaufela luna lwa amiwa ki lifu. Bibele i li: “Sibi . . . si keni mwa lifasi ka mutu a li muñwi [Adama], mi ka sibi ku keni lifu, kamukwaocwalo lifu li tile kwa batu kaufela kakuli ba ezize sibi kaufela.”—Maroma 5:12.

Niha ku na ni ze maswe ze zwile mwa keto ya bo Adama ni Eva, ba bañata ni ka nako ye ha ba si ka ikolwisa kale ka za butali bwa ku itusisa kelezo ye zwa ku Muezi wa batu. Kono Bibele i bulela kuli i “tahile ka Moya wa Mulimu,” mi i kona ku lu tusa ku ‘petahala ni ku talifela luli misebezi kaufela ye minde.’ (2 Timotea 3:16, 17) Kaniti luli lu ka ba ni tabo luli haiba lu latelela kelezo ya mwa Bibele. Sisupo seo si sebeza hahulu mwa bupilo bwa lubasi.

Busepahali mwa Linyalo

Ka ku ya ka Bibele, Mulimu n’a lelile kuli linyalo li inelele. (Genese 2:22-24; Mateu  19:6) Hape, Mañolo a li ‘bulobalo bu swanela kutokwa masila,’ ili ku talusa kuli swalisano ya linyalo ha i swaneli ku silafazwa ki ku eza tobali ni mutu u sili ya siyo mwa linyalo leo. (Maheberu 13:4) Niteñi, mwendi mwa ziba kuli manyalo a mañata kacenu ha fiti fa sipimo seo. Batu ba bañwi ba na ni mukwa wa ku eza linyawe kwa mubeleko ni batu ba ba si ka nyalana ni bona. Ba bañwi bona ba pumanga mabasi a bona kuli ba fumane nako ya ku bonisana lilato ni mutu u sili ye ba si ka nyalana ni yena. Ba bañwi mane ba yubekanga bosinyalana ni bona kuli ba yo pila ni mutu ya sa li yo munca, mi ba fa libaka la kuli ku eza cwalo ku ba tahisezanga ku ikutwa bwanana ni munyaka o mutuna, sina mo ne ku bezi ku Verónica ya bulezwi mwa taba ye felile.

Niteñi, ku tundamena ku itabisa ku si na taba ni ze zwa mwateñi ha ku na ku tahisa tabo ye inelela. Ronald wa kona ku paka taba yeo. Ka ku ikolwisa kuli n’a ka kondolokisa bupilo bwa hae, a yubeka musal’a hae kuli a yo kala lubasi lo lunca ni musali ya n’a sa zamaile ni yena lilimo ze silezi mi n’a pepile kale ni yena bana ba babeli. Kono, ha se ku fitile nako ku zwa fo ne li felezi linyalo la hae, musali wa nyazi yo a mu yubeka! Kwa mafelelezo Ronald a yo pila ni bashemi ba hae. N’a talusize muinelo wa hae kuli ne u “kokobeza.” Wo ki mutala u li muñwi fela. Mukwa o cwalo o tiswa ki litakazo za buitati u yuyulukisize palo ya litelekano ni ku shandauka kwa mabasi, ili ku nyandisisa batu ba bañata-ñata—ba bahulu hamoho ni banana.

Kono niteñi, ku mamela kelezo ya Bibele ku tahisa tabo sakata. Ki mo ne ku bezi ku Roberto, ya n’a ize: “Ka tuso ya kelezo ya Bibele, ne ni si ka luza musal’a ka. Ha lu fumanangi tabo sakata ka ku komiwa ki muliko wa ku lata mutu u sili ye lu si ka nyalana ni yena, nihaikaba kuli mutu y’o mwendi u bonahala ku buheha. Tuto ya Bibele i ni tusize ku lata musal’a ka, ye ni inzi ni yena lilimo na lilimo.” Kelezo ya Bibele ya kuli “ku si ke kwa fumanwa ya eza musali wa bunca bwa hae ka bupumi” ne i tusize hahulu Roberto mwa bupilo bwa hae. (Malaki 2:15) Kelezo ye zwa ku Mulimu i kona ku lu tusa mwa linzila lifi ze ñwi?

Muutelo wa Bana

Lilimonyana kwamulaho ne ku atile muhupulo wa kuli bashemi ha ba uta bana, ha ba swaneli ku ba tomela milao ye miñata. Ne ku bonahala kuli ku lukile ku tuhelela bana ku iketela mwa ku nahanela ni mwa ku ezeza. Mulelo ne li wa ku pima ku tibela zwelopili ya bona. Mwa libaka ze ñwi, nihaiba litukiso za kwa sikolo ne li lukisizwe ka nzila ye sa  patehisi hahulu; lika ze ñwi ze ne tuhelelwa ne li za kuli bana ba sikolo ne ba kona ku iketela ku ya kwa sikolo kamba ku sa ya ni ku iketela ku itabisa ka sipimo se ba tokwa kamba ku iketela buñata bwa litaelo ze ne ba na ni ku lutiwa. Mulao wa sikolo se siñwi se si cwalo n’o “lumeleza banana ku ikezeza mo ba latela ku si na ku hakululwa kamba ku elezwa ki yo muhulu.” Kacenu, baelezi ba bañwi ba za mupilelo wa batu ba sa hanyeza lituso ze zwa mwa ku fa mifuta ye miñwi ya kalimelo, bashemi niha ba bona kuli kwa swanela ku fa kalimelo ye lilato.

Kiñi ze zwile mwateñi? Ku na ni batu ba bañata ba ba lumela kuli ku utela bana fa mahutu ku file banana tukuluho ye tulile tikanyo. Ba ikutwa kuli nto yeo ki yona ye tahisize kuli bukebenga ni ku itusiswa kwa milyani ye kola li ekezehe hahulu. Patisiso ye ne ezizwe mwa United States i bonisize kuli ibat’o ba 70 pesenti ya be ne ba buzizwe ba hupula kuli banana ni mikulwani ha ba fiwi ketelelo ye likani ye ba tokwa ku fiwa ki bashemi. Ba bañata ha ba lika ku talusa libaka batu ha ba kunupana hahulu kwa sikolo ni libaka mikulwani ha ba eza milatu ye miñwi ye mituna, ba nyaza “kutokwa tamaiso ya bashemi.” Mi ze zwa mwateñi niha li si ze maswe hahulu, bashemi ni bana ba kutulanga miselo ye maswe ye tiswa ki ku sa hulisa hande bana.

Bibele i bulelañi ka za taba yeo? Kelezo ya mwa Mañolo ki ya kuli m’ata a bushemi a swanela ku itusiswa ka lilato kono hape ili ka ku tiya. Bibele i li: “Bungulunde bu hanelezi mwa pilu ya mwana; kono tupa ya kalimelo i ka bu felisa ku yena.” (Liproverbia 22:15) Kaniti kalimelo kaufela ya bushemi i swanela ku zamaelela ni miinelo. Bunolo, buiswalo, ni kutwisiso li swanela ku etelela kelezo kaufela ye fiwa. Kacwalo kelezo ki poniso ya lilato. Ku itusisa m’ata a bushemi ka nzila ye lilato, isi ka buhali bo bu situhu, ku tisa ze nde ze zwa mwateñi.

Ku na ni ze nde ze iponelwa ze zwa mwa ku sebelisa kelezo yeo. Arturo, munna wa lilimo ze 30 wa kwa Mexico ya sa z’o nyala-nyala, u li: “Bondate ne ba bonisanga hande na, muhulwan’a ka ni munyan’a ka, kuli bona ni boma ne ba na ni m’ata mwa lubasi. Ne ba sa zina-zini ku lu kalimela. Kono, kamita ne ba na ni nako ya ku bulela ni luna. Nako ye ha se ni hulile, ni ikola bupilo bo bunde bo ni pila, mi n’a ziba kuli se si tisize cwana sihulu ki ketelelo ye nde ye ne ni filwe.”

 Mu Sebelise Kelezo Ye Tusa Hahulu

Linzwi la Mulimu, Bibele, li na ni kelezo ye tusa hahulu ye ba kona ku fumana batu. Ketelelo ya yona ha i feleli fela mwa lubasi. I lu tusa ku ipakanya mwa linzila ze ñata kakuli i lu luta mwa ku ezeza mwa lifasi m’o buñata bwa batu ha ba lati ku lumela kuli Simbule se si pahami sa butali si swanela ku etelela bupilo bwa bona ilikuli ba tusehe.

Jehova Mulimu, Mubupi wa batu, n’a file sepiso ye ka Davida muñoli wa lisamu: “Ni ka ku talifisa, ni ku lute nzila y’o swanezi ku zamaya; ni ka ku eleza, meto a ka inz’a ku shalimile.” (Samu 32:8) Kana mwa kona ku nahana fela taluso ya kuli Mubupi a lu shalimele kuli a lu sileleze kwa likozi? Kono puzo ya swanela ku ipuza mañi ni mañi wa ku luna ki ye: ‘Kana ni ka amuhela ka buikokobezo ketelelo ya Jehova ye sileleza?’ Linzwi la hae ka lilato li lu bulelela kuli: “U sepe [Muñ’a] Bupilo ka pilu ya hao kaufela, mi u si ke wa tiyela fa butali bwa hao; u beye [Muñ’a] Bupilo mwa milelo ya hao kaufela, mi Yena u ka lukisa linzila za hao.”—Liproverbia 3:5, 6.

Ku fita fa ku ziba Jehova ku tokwa buikatazo ni buifani, kono batu kaufela b’a kona ku eza cwalo ka ku itusisa Bibele. Mupilelo w’a susueza batu ku pila ka ona u “filwe sepiso ya bupilo bwa cwale, ni ya bo bu sa taha.” Kaniti luli mupilelo wo ki bufumu bo butuna haiba lu talima fa lituso ze u fumanisa.—1 Timotea 4:8; 6:6.

Haiba mu tabisizwe ki kutwisiso ye fiwa ki Bibele ni limbuyoti ze zwa mwa ku pila ka yona, mu ise mamelelo pili kwa ku bala ni ku yeya Linzwi la Mulimu mwa bupilo bwa mina. Ku eza cwalo ku ka mi tusa ku tula matata a li teñi kacenu ni afi kamba afi a sa taha kwapili. Fahalimw’a seo, mu ka ba ni sepo ya ku pila mwa lifasi le linca la Mulimu, m’o batu kaufela ba ka lutiwa ki Jehova ni ku pila mwa kozo ye tuna.—Isaya 54:13.

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Kelezo ya Bibele i kona ku tiisa tamo ya linyalo

[Maswaniso a fa likepe 6]

Kelezo ya Bibele ki mutomo wa ketelelo ye nde, kono i lumeleza ku itabisa

[Maswaniso a fa likepe 7]

Ba ba sebelisa kelezo ya Bibele b’a kona ku ikola bupilo bwa ku eza lika ka ku likanyeleza