Ku Katala kwa Mubili Kono Isi kwa Moya
Ku Katala kwa Mubili Kono Isi kwa Moya
‘Muñ’a Bupilo ki Mulimu wa kamita, Mubupi wa mafelelezo a lifasi. . . . U fa ya katezi m’ata; mi ya fokola wa mu tiisa.’—ISAYA 40:28, 29.
1, 2. (a) Ku filwe memo ifi ye tabisa ku bote ba ba bata ku kena mwa bulapeli bo bu kenile? (b) Kiñi ze kona ku tisa lubeta lo lutuna kwa mayemo a luna a kwa moya?
KA KU ba balutiwa ba Jesu, lwa izibela hande memo ya hae ye tabisa ye li: “Mu tahe ku na mina kamukana ba ba katezi, ba ba imezwi, mi ni ka mi imulula. . . . Kakuli coko ya ka i bubebe, mi mulwalo wa ka ha u na bukiti.” (Mateu 11:28-30) Bakreste hape ba fiwa “linako za ku katuluha, ze zwa ku Mulena.” (Likezo 3:20) Kaniti luli mu ikutwezi isali mina bunde bwa ku ituta niti ya Bibele, ku ba ni sepo ye tabisa ya kwapili, ni ku latelela likuka za Jehova mwa bupilo.
2 Niteñi, ba bañwi ba balapeli ba Jehova ba ikutwanga ku katala mwa munahano ka linako ze ñwi. Fokuñwi ba zwafanga ka nako ye kuswani. Kono fokuñwi ba ikutwanga ku tineha ka nako ye telele. Nako ha i nze i ya, ba bañwi ba kalanga ku ikutwa kuli misebezi ya bona ya Sikreste ki kale i ba mushimbo isiñi mulwalo o imulula sina ka mwa n’a sepiselize Jesu. Maikuto ao a kona ku tisa lubeta lo lutuna kwa silikani sa Mukreste ni Jehova.
3. Ki kabakalañi Jesu ha n’a file kelezo ye kwa Joani 14:1?
3 Nakonyana pili a si ka tamiwa kale ni ku bulaiwa, Jesu n’a bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Pilu ya mina i si ke ya filikana; mu lumele Mulimu, ni na, mu ni lumele.” (Joani 14:1) Jesu n’a bulezi manzwi a, baapositola ha ne ba tuha ba iponela likezahalo ze sabisa. Hamulaho kihona ha ne ba ka nyandiswa. Jesu n’a ziba kuli baapostiola ba hae ne ba ka sitatala ha ne ba ka zwafa hahulu. (Joani 16:1) Ha ne ba si ke ba itekula, maikuto a ku tomoha pilu n’a ka ba fokolisa kwa moya ni ku feza sepo ye ba na ni ku Jehova. Ku cwalo ni kwa Bakreste kacenu. Ku zwafa ka nako ye telele ku kona ku tisa masitapilu a matuna, mi lipilu za luna li kana za sinyeha. (Jeremia 8:18) Mutu wa mwahali wa kona ku fokola. Ha lu katazeha cwalo, lwa kona ku sinyeha mwa munahano ni kwa moya, mane nihaiba ku felelwa ki takazo ya ku lapela Jehova.
4. Kiñi ze kona ku lu tusa ku sileleza lipilu za luna za swanisezo kwa mukatala?
4 Kelezo ye ya Bibele ya swanela luli: “Babalela pilu ya hao ku fita lika kaufela, kakuli ku yona ki fo ku zwa liwelu-welu la bupilo.” (Liproverbia 4:23) Bibele i lu fa kelezo ye tusa ku sileleza pilu ya luna ya swanisezo kwa ku zwafa ni kwa mukatala wa kwa moya. Kono pili lu tokwa ku lemuha se si tisanga mukatala.
Bukreste Ha Bu Imezi
5. Ki lipulelo lifi ze bonahala inge kuli z’a lwanisana mwa taba ya ku ba mulutiwa wa Sikreste?
5 Kiniti kuli ku ba Mukreste ku tokwa ku ikataza luli. (Luka 13:24) Jesu mane n’a ize: “Mutu ni mutu h’a sa lwali [kota ya hae ya linyando, NW], a ni latelela, h’a koni ku ba mulutiwa wa ka.” (Luka 14:27) Manzwi ao a kona ku bonahala inge kuli a lwanisana ni pulelo ya Jesu ya kuli mulwalo wa hae u bubebe mi wa imulula, kono ka ku ya ka niti ya taba, lipulelo ze ha li lwanisani.
6, 7. Ki kabakalañi ha ku konwa ku bulelwa kuli mufuta wa bulapeli bwa luna ha u katalisi?
6 Ku ikataza ni ku mbindana mwa musebezi niha ku katalisa kwa mubili, kwa kona ku tabisa ni ku imulula ha ku eziwa ka mulelo o munde. (Muekelesia 3:13, 22) Mi ki ufi mulelo o munde o kona ku fita ku bulelela ba bañwi niti ye makaza ya mwa Bibele? Hape, buikatazo bwa luna bwa ku latelela likuka za Mulimu ze pahami za muzamao bu ba nto ye nyinyani ha lu bu bapanya kwa lituso ze lu fumana mwa ku eza cwalo. (Liproverbia 2:10-20) Niha lu nyandiswa, lu nga kuli ki tohonolo ku nyandisezwa Mubuso wa Mulimu.—1 Pitrosi 4:14.
7 Mulwalo wa Jesu luli wa imulula, sihulu ha lu u bapanya kwa lififi la kwa moya la ba ba lwezi coko ya bulapeli bwa buhata. Mulimu u lu lata ka lilato le li musa mi ha tokwi kuli lu eze lika ze lu sa koni. ‘Litaelo za Jehova ha li na bukiti.’ (1 Joani 5:3) Bukreste bwa niti, sina mw’a boniseza Mañolo, ha bu imezi. Kwa bonahala hande kuli mufuta wa bulapeli bwa luna ha u katalisi kamba ku zwafisa.
“Lu Tuhele Kaufela Ze Lu Imela”
8. Kiñi hañata ze tisanga mukatala wa kwa moya?
8 Mukatala wa kwa moya kaufela o lu utwanga hañata u tiswa ki mushimbo wa fahalimu o lu kambekilwe ki miinelo ye maswe ye li teñi cwale mwa lifasi. Bakeñisa kuli “lifasi kamukana li lapalezi mwatas’a ya maswe,” lu potolohilwe ki lila ze kona ku lu imeza ni ku sinya Bukreste bwa luna. (1 Joani 5:19) Lika ze si za butokwa li kona ku tatafaza kamba ku filikanya tomahanyo ya luna ya Sikreste. Milwalo yeo ya fahalimu i kana ya lu imeza kamba mane ku lu feza mwangalwa. Bibele i lu eleza ka swanelo kuli lu “tuhele kaufela ze lu imela.”—Maheberu 12:1-3.
9. Ku ndongwama lika za kwa mubili ku kona ku lu imeza cwañi?
9 Ka mutala, moya wa lifasi wa ku lata libubo, mali, minyaka, misipili ya ku itabisa, ni ku ndongwama lika ze ñwi za kwa mubili, u kona ku zamaisa munahano wa luna. (1 Joani 2:15-17) Bakreste ba bañwi ba kwa makalelo be ne ba ndongwami sifumu ne ba tatafalize hahulu bupilo bwa bona. Muapositola Paulusi u talusa kuli: “Ba ba lata ku fuma ba wela mwa miliko ni mwa malaba, ni mwa litakazo ze ñata ze sa utwahali, ze sinya, ze tibiseza batu mwa ku y’o sinyeha ni ku latehelela. Kakuli lilato la bufumu ki mubisi wa ze maswe kamukana; mi ba bañwi ka ku hanelela ku bu lakaza, ba keluhile tumelo, mi ba itabile ili bona ka manyando a mañata.”—1 Timotea 6:9, 10.
10. Lu kona ku itutañi ka za sifumu mwa nguli ya Jesu ya mucali?
10 Ha lu ikutwa ku katala ni ku zwafa mwa sebelezo ya luna ku Mulimu, kana ki kabakala kuli lu tomenezi lika za kwa mubili mi nto yeo i fokolisa lilato la luna la za kwa moya? Taba yeo ki ya niti luli, ka ku ya ka mwa n’a boniselize Jesu mwa nguli ya mucali. Jesu n’a bonisize kuli “lipilaelo za lifasi, ni ku pumwa ki bufumu, ni ku lakaza ze ñwi” li swana ni mikakani ye “pukutisa” peu ya linzwi la Mulimu mwa lipilu za luna. (Mareka 4:18, 19) Kacwalo, Bibele i lu eleza kuli: “Mwa mukwa wa mina, lilato la ku lata bufumu li be siyo; mu kolwe ki se mu na ni sona; kakuli Mulimu u ize: Ha ni na ku ku tuhela, ha ni na ku ku fulalela.”—Maheberu 13:5.
11. Lu kona ku kapula cwañi lika ze kona ku lu imeza?
11 Fokuñwi ze tatafalisanga bupilo bwa luna haki ku bata lika ze ñata, kono ki ze lu eza ka lika ze lu na ni kale. Ba bañwi ba kana ba telwa ki mukatala mwa munahano kabakala mapongo, ku shwelwa ki balatiwa, kamba maziyezi a mañwi. Ba itemuhezi butokwa bwa ku eza licinceho linako ze ñwi. Bosinyalana ba bañwi ne ba iketezi ku kapula lika ze ñwi ze ne ba ezanga kuli ba zwele fateñi bulutu ni misebezi ye miñwi ya ka butu ye ne si ya butokwa. Mane ne ba tatubile luli mwa libyana za bona ni ku keta lika kaufela ze ba itusisanga kwa misebezi ye cwalo ni ku li beya kwatuko. Kaufela luna lu kona ku tuseha ka ku tatubanga mikwa ni maluo a luna ka linako ze ñwi, ili ku tuhela kaufela ze lu imela, ze si na tuso ilikuli lu si ke lwa katala ni ku fela lipilu.
Kutwisiso ni Buitikaneleli ki za Butokwa
12. Kiñi ze lu swanela ku lemuha ka za mafosisa a luna beñi?
12 Mafosisa a luna beñi, nihaiba mwa litaba ze nyinyani, a kona ku tatafaza bupilo bwa luna hanyinyani-hanyinyani. Manzwi a Davida a, ki a niti luli: “Milatu ya ka ki ye mituna, ya ni fita, ya ni imela, sina mulwalo o bukiti.” (Samu 38:4) Hañata, ku eza licinceho li sikai ze swanela kwa kona ku lu imulula kwa milwalo ya luna ye bukiti.
13. Kutwisiso i kona ku lu tusa cwañi ku nga bukombwa bwa luna ka nzila ye swanela?
13 Bibele i lu susueza ku hulisa “butali ni buitemuso.” (Liproverbia 3:21, 22) Bibele i li ‘butali bo bu zwa kwahalimu bu na ni musa’ kamba kutwisiso. (Jakobo 3:17) Ba bañwi ba ziyelizwe ki ku bata ku likanyisa mo ba ezeza ba bañwi mwa bukombwa bwa Sikreste. Kono Bibele i lu eleza kuli: “Mutu ni mutu a tatube likezo za hae, kih’a ka ba ni sibaka sa ku itumba ka za hae a nosi, isi ka za yo muñwi. Kakuli mutu ni mutu u ka lwala mulwalo wa hae.” (Magalata 6:4, 5) Ki niti kuli mutala o munde wa Bakreste ba bañwi wa kona ku lu susueza ku sebeleza Jehova ka pilu kaufela, kono butali ni kutwisiso li ka lu tusa ku itomela likonkwani z’e lu swanela ka ku ya ka miinelo ya luna.
14, 15. Lu kona ku bonisa cwañi butali ka ku ipabalela kwa mubili ni mwa munahano?
14 Kutwisiso ya luna ni mwa litaba ze kana za bonahala ku sa ba za butokwa hahulu i kona ku lu tusa ku sa katala. Ka mutala, kana lwa hulisa mikwa ye swanela ye tusa kwa ku ba ni buikangulo bo bunde kwa mubili? Ha mu nyakisise mutala wa bosinyalana ba ba sebeleza ku ye ñwi ya liofisi za mutai wa Lipaki za Jehova. Ba iponezi butokwa bwa ku itusisa butali ha ba bata ku sa kula mabote. Wa musali u li: “Ibe kuli lu na ni musebezi o kuma kai, lu likanga ku yo lobala ibat’o ba ka nako ye swana zazi ni zazi. Hape lu ezanga lipapali ze tiisa mubili kamita. Seo si lu tusize luli. Lu itutile ku ziba fa felela m’ata a luna, mi lu ezanga lika ka ku likana ni maciñekelo ao. Lu likanga ku sa itikanya ku ba ba bonahala inge kuli m’ata a bona ha feli.” Kana kamita lu canga lico ze lukela ni ku lobala ka butelele bo bu likani? Ku isa mamelelo ye swanela kwa buikangulo kaufela bwa mubili wa luna ku kona ku fukuza kwa mukatala wa mwa munahano ni kwa moya.
15 Ba bañwi ku luna ba na ni butokwi bo bu ipitezi. Ka mutala, kaizeli yo muñwi u sebelize sina sikombwa wa ka nako kaufela mwa misebezi ye kataza ye fitana-fitana. U bile ni makulanu a matuna, ku kopanyeleza cwalo ni kansa. Kiñi ze mu tusa ku tula miinelo ye fuyula maikuto yeo? U bulela kuli: “Ni tokwa hahulu ku fumana nako ya ku ina ni nosi inze ni kuzize tuu. Ka mo ni utwela kuli ku kalelwa ni mabote li nze li ekezeha, ki ka mo ni tokwela kapili-pili ku ba ni nako ya ku ina ni nosi inze ni bala ni ku pumula.” Butali ni buitemuso li lu tusa ku lemuha ni ku ipabalela ka butu ilikuli lu ambuke ku katala kwa moya.
Jehova Mulimu Wa Lu Fanga M’ata
16, 17. (a) Ki kabakalañi ku ipabalela kwa moya ha ku li kwa butokwa hahulu? (b) Kiñi ze lu swanela ku kopanyeleza kwa tomahanyo ya luna ya ka zazi ni zazi?
16 Ku ipabalela kwa moya kaniti ki kwa butokwa hahulu. Ha lu li mwa silikani se situna ni Jehova Mulimu, lwa kona ku katalanga kwa mubili, kono ni kamuta ha lu na ku katala ku mu lapela. Jehova ki yena ya “fa ya katezi mata; mi ya fokola wa mu tiisa.” (Isaya 40:28, 29) Muapositola Paulusi, ya n’a iponezi buniti bwa manzwi ao, n’a ñozi kuli: “Ha lu zwafi; kono mutu wa luna wa kwande nih’a ya a sinyeha, wa mwahali yena unz’a shemunwa sinca ka zazi ni zazi.”—2 Makorinte 4:16.
17 Mu lemuhe pulelo ye li “ka zazi ni zazi.” Pulelo yeo i akaleza kuli lu na ni ku itusisa z’a lu fa Jehova ka zazi le liñwi ni le liñwi. Mulumiwa ya n’a sebelize ka busepahali ka lilimo ze 43 n’a banga ni linako fa n’a ikutwelanga ku katala ni ku zwafa kwa mubili. Kono kaizeli y’o n’a si ka fokola. U li: “Ni na ni mukwa wa ku pakelanga ilikuli pili ni si ka eza kale nto ifi kamba ifi, ni fumane nako ya ku lapela ku Jehova ni ku bala Linzwi la hae. Tomahanyo ya ka yeo ya ka zazi i ni tusize ku itiisa ku fitela ni la kacenu le.” Lwa kona ku itinga fa m’ata a Jehova haiba kamita, ili “ka zazi ni zazi,” lu lapela ku yena ni ku yeya tulemeno twa hae to tu pahami ni lisepiso za hae.
18. Bibele i omba-omba cwañi basepahali ba ba supezi kamba ba ba na ni makulanu?
18 Ku eza cwalo kwa tusa sihulu ku ba ba ikutwa ku zwafa kabakala busupali kamba makulanu. Ba ba cwalo ba kana ba lembwala, isi kabakala ku itikanya ku ba bañwi, kono kabakala ku itikanya ni mo ne ba inezi sa pili. Kwa omba-omba hakalo ku ziba kuli Jehova wa itebuha basupali! Bibele i li: “Milili ye li pululu, ki mushukwe wa ku kutekiwa, u fumanwa mwa mizamao ye lukile.” (Liproverbia 16:31) Jehova wa ziba mapalelwi a luna mi u nga hahulu ka butokwa bulapeli bwa luna bwa ka pilu kaufela ku si na taba ni mifokolo ya luna. Mi misebezi ye minde ye lu ezize kale i ñozwi ku ñolelelwa mwa muhupulo wa Mulimu. Mañolo a lu kolwisa kuli: “Mulimu hasi ya si ka luka, kuli a libale misebezi ya mina, ni lilato le mu bonisize kwa Libizo la hae, mwa sebelezo ya ku tusa balumeli, ili ye mu nze mu ba sebeleza ni ka nako ye.” (Maheberu 6:10) Ki tabo kwa butuna ye lu na ni yona kaufela luna kuli mwahal’a luna ku na ni ba ba sepahalile ku Jehova ka lilimo na lilimo!
Mu Si Katali
19. Lu tuseha cwañi ka ku pateha ku eza ze nde?
19 Ba bañata ba lumela kuli ku eza ka t’ata misebezi ye tiisa mubili kamita ku kona ku fukuza mukatala. Ka ku swana, ku eza misebezi ya kwa moya kamita ku kona ku lu tusa ku feza mukatala ufi kamba ufi mwa munahano ni kwa moya. Bibele i bulela kuli: “Lu si ke lwa katala ku eza hande, kakuli lu ka kutula mwa nako ya teñi ha lu sa zwafi. Cwalehe, ha lu sa na ni sibaka, lu eze batu kaufela hande, sihulu banabahabo luna ba balumeli.” (Magalata 6:9, 10) Mu lemuhe pulelo ya kuli “lu si ke lwa katala ku eza hande” ni ya kuli “lu eze batu kaufela hande.” Lipulelo zeo li bonisa kuli lu na ni ku eza se siñwi. Ku ezeza ba bañwi lika ze nde, luli ku kona ku lu tusa ku sa katala mwa sebelezo ya luna ku Jehova.
20. Kuli lu tule ku zwafa, lu swanela ku ambuka balikani bafi?
20 Ka ku fapahana, ku swalisana ni ku eza hamoho lika ni batu ba ba sa kuteki milao ya Mulimu ku kona ku ba mulwalo o katalisa. Bibele i lu lemusa kuli: “Licwe li bukiti, ni ona mushabati, kono luswenyo lwa litanya lu fita zeo ze peli kwa bukiti.” (Liproverbia 27:3) Kuli lu tule ku zwafa ni mukatala, lu swanela ku ambuka balikani ba ba landalala hahulu fa mihupulo ya kutokwa sepo ili ba ba kona hahulu ku batisisa milatu ni ku nyaza-nyaza ba bañwi.
21. Lu kona ku susueza cwañi ba bañwi kwa mikopano ya Sikreste?
21 Mikopano ya Sikreste ki tukiso ye zwa ku Jehova ye kona ku lu fa m’ata a kwa moya. Ha lu li kwateñi lu na ni kolo ye nde hahulu ya ku susuezana ka litaelo ni siango se si katulusa. (Maheberu 10:25) Bote ba ba mwa puteho ba swanela ku ikataza ku yahisa ba bañwi ha ba alaba kwa mikopano kamba ha ba abana mwa tukiso ye ñwi fa libulelelo. Ba ba etelela ka ku ba baluti sihulu ba na ni buikalabelo bwa ku susueza ba bañwi. (Isaya 32:1, 2) Niha ku tokwahala ku kalimela kamba ku nyaza, kelezo i swanela ku fiwa ka mukwa o imulula. (Magalata 6:1, 2) Lilato la luna la ku lata ba bañwi kaniti li ka lu tusa ku sebeleza Jehova lu sa katali.—Samu 133:1; Joani 13:35.
22. Ku si na taba ni ku sa petahala kwa luna, ki kabakalañi ha lu kona ku ba ni lipilu ze tiile?
22 Ku lapela Jehova mwa nako ye ya maungulelo ku tokwa ku sebeza. Mi Bakreste ni bona b’a utwanga mukatala mwa munahano, butuku mwa maikuto, ni miinelo ye lembwalisa. Butu bwa luna bwa ku sa petahala bwa fokola, bu swana sina lizupa. Kono Bibele i bulela kuli: “Bufumu bo, lu na ni bona mwa lipiza za lizupa, kuli mata ao a matuna hahulu ibe a Mulimu, isi a luna.” (2 Makorinte 4:7) Ki niti, lu kana lu katalanga, kono haike lu si ke lwa zwafa kamba ku tuhela. Mwa sibaka sa seo, ha lu beñi ni lipilu ze tiile ni ku bulela kuli: “Mulena ki Yena ya ni tusa.”—Maheberu 13:6.
Lundululo ye Kuswani
• Ki lifi ze ñwi za ze imela maswe ze lu kona ku tuhela?
• Lu kona ku abana cwañi mwa ku ‘eza hande’ Bakreste sina luna?
• Jehova u lu tiisanga cwañi ha lu ikutwa ku katala kamba ku zwafa?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Jesu n’a ziba kuli ku zwafa nako ye telele ne ku kona ku kataza baapositola
[Siswaniso se si fa likepe 24]
Ba bañwi ba kapuzi misebezi ye miñwi ye ba zwelanga fateñi bulutu ni misebezi ya ka butu ye si ya butokwa
[Siswaniso se si fa likepe 26]
Ku si na taba ni mapalelwi a luna, Jehova u nga hahulu ka butokwa bulapeli bwa luna bwa ka pilu kaufela