Ze Ezahezi mwa Bupilo

Bupilo Bo Bunde bwa Tabo bwa Buitomboli

KA MO LI KANDEKEZWI KI BO MARIAN NI ROSA SZUMIGA

Samu 54:6 i li: “Ni ka ku tiseza matabelo, ka pilu ya ka.” Manzwi ao ki ona e ba latelezi bo Marian Szumiga ni bomusal’a bona, bo Rosa, ba kwa France. Cwanoñu fa ne ba inzi fafasi ku kandeka lika ze ñwi ze ba ipumani ku zona mwahal’a lilimo ze nde ze ñata ze ba sebelelize Jehova.

MARIAN: Bashemi ba ka ne li Makatolika be ne ba zwa kwa Poland. Bondate ne ba si ka kena sikolo. Kono ka nako ya ndwa ya lifasi ya pili, ne ba itutezi ku bala ni ku ñola mwa mingelo mo ne ba sebeleza. Bondate ne li batu ba ba saba Mulimu, kono keleke hañata ne i ba zwafisanga.

Ne ku na ni nto ye ñwi sihulu ye ne ba sa libali. Zazi le liñwi ndwa ha ne inze i kolota, muluti yo muñwi wa bulapeli a potela bondate ko ne ba belekela. Mbomba ha ne i tunyelize fakaufi, muluti y’o a hoboka ku mata, mi a nata pizi ya hae ka sifapano kuli i mate hahulu. Bondate ne ba komokile kuli “mutanga” wa Mulimu n’a itusisize nto ye twi ki ye kenile kwa ku natisa pizi kuli a sabe ka bubebe. Kono ku si na taba ni lika zeo ni bumaswe bwa ndwa bo ne ba iponela, bondate ba zwelapili ku ba ni tumelo ku Mulimu. Hañata ne ba itumelanga ku Mulimu ha ne ba kutile hande kwa ndwa.

“Poland Ye Nyinyani”

Ka 1911, bondate ba nyala musizana wa mwa munzi o n’o li bukaufi. Libizo la hae ne li Anna Cisowski. Hamulaho fela wa ndwa, ka 1919, bondate ni boma ba zwa mwa Poland ni ku tutela kwa France k’o bondate ne ba fumani musebezi kwa mukoti wa malasha. Ne ni pepilwe ka March 1926 mwa tolopo ya Cagnac-les-Mines, mboela-wiko wa France.  Hamulaho, bashemi ba ka ba t’o pila mwahal’a batu be ne ba zwa kwa Poland mwa Loos-en-Gohelle bukaufi ni Lens kwa mutulo wa France. Mubesi wa linkwa n’a zwa kwa Poland, mulekisi wa nama n’a zwa kwa Poland, ni muprisita ne li wa kwa Poland. Kona libaka sibaka se ha ne si bizwa kuli Poland Ye Nyinyani. Bashemi ba ka ne ba ezanga misebezi ya ku tusa mwa silalanda. Bondate hañata ne ba lukisanga mikiti, ko ne ku banga lipapali, ku opela, ni ku liza lipina. Hape ne ba ambolanga hahulu ni muprisita, kono ne ba sa utwisisangi, muprisita y’o ha n’a ba alabanga kuli, “Ku na ni lika ze ñata ze sa utwisisehi.”

Zazi le liñwi ka 1930, basali ba babeli ba ngongota fa ndu ya luna. Ne li Baituti ba Bibele, ka mo ne ba bizezwa Lipaki za Jehova ka nako yeo. Bondate ba fiwa Bibele, yona buka ye ne ba nyolezwi ku bala ka lilimo-limo. Bondate ni boma hape ba tukufalelwa ku bala lihatiso za Bibele ze ne ba ba siyezi basali bao. Bashemi ba ka ne ba tabisizwe hahulu ki ze ne ba balile mwa lihatiso zeo. Ku si na taba ni mipateho ya bona, bashemi ba ka ba kala ku yanga kwa mikopano ya Baituti ba Bibele. Ba kala ku kanananga hahulu ni muprisita ku fitela zazi le liñwi muprisita ha bemba bashemi ba ka kuli ha ne ba ka zwelapili ku ituta ni Baituti ba Bibele, kaizel’a ka Stéphanie n’a ka lelekwa kwa lituto za katekisema. Bondate ba alaba kuli: “Mu si ke mwa ikataza. Ku zwa kacenu, mwan’a ka y’o ni bana ba ka ba bañwi ba ka yanga ni luna kwa mikopano ya Baituti ba Bibele.” Bondate ba zwa mwa keleke, mi kwa makalelo a 1932, bashemi ba ka ba kolobezwa. Ka nako yeo, mwa France ne ku na ni fela bahasanyi ba Mubuso ba ba bat’o eza 800.

Rosa: Bashemi ba ka ne ba zwa kwa Hungary mi sina bashemi ba Marian ni bona ne ba iz’o pila kwa mutulo wa France ko ne ba sebeleza mwa mikoti ya malasha. Ne ni pepilwe ka 1925. Ka 1937, Paki ya Jehova ya bizwa Auguste Beugin, kamba Bondate Auguste ka mo ne lu ba bizeza, ba kala ku tisezanga bashemi ba ka Tora ya ku Libelela mwa puo ya Sihungary. Ne ba ikolanga ku bala limagazini zeo, kono sibeli sa bona ne ba si ka ba Lipaki za Jehova.

Nihaike ne ni li mwanana, ne ni tabisizwe hahulu ki ze ne ni balile mwa Tora ya ku Libelela, mi makwenyan’a Bondate Auguste, bo Suzanne Beugin, ba kala ku ni iseza hahulu pilu. Bashemi ba ka ba ba lumeleza ku yanga ni na kwa mikopano. Hamulaho, ha se ni kalile ku beleka, bondate ne ba filikananga ha ne ni yanga kwa mikopano la Sunda. Nihaike ne li batu ba bande, ne ba bilaelanga kuli, “Ha u bangi fa lapa mwahal’a sunda, mi la Sunda kihona hape u yanga kwa mikopano ya hao!” Kono na zwelapili ku yanga. Kacwalo, zazi le liñwi, bondate ba li ku na: “Tama-tama twa hao u zamaye!” F’o ne se li busihu. Ne ni na ni fela lilimo ze 17, mi ne ni sa zibi kwa ku ya. Na ya kwa ndu ya bo Suzanne, inze ni cipita maswe. Na ina ni bo Suzanne nako ye bat’o kwana sunda  bondate ba si ka luma kale muhulwan’a ka kuli a to ni nga ni kute kwa ndu. Ne ni li wa maswabi, kono taba ye bulezwi kwa 1 Joani 4:18 ne i ni tusize ku ba ni bundume. Liñolo leo li li “lilato le li petehile li leleka sabo.” Ka 1942, na kolobezwa.

Sanda sa Butokwa sa kwa Moya

Marian: Ne ni kolobelizwe ka 1942, hamohocwalo ni likaizeli za ka bo Stéphanie ni Mélanie ni muhulwan’a ka Stéphane. Fa lapa, bupilo bwa luna ne bu tomile fa Linzwi la Mulimu. Kaufel’a luna ne lu tahanga kwa tafule, mi bondate ne ba lu balelanga Bibele mwa puo ya Sipolishi. Hañata manzibwana ne lu teelezanga kwa bashemi ba luna ha ne ba lu kandekela ze ne ba ipumani ku zona mwa musebezi wa ku kutaza Mubuso. Linako ze nde zeo ze tiisa kwa moya ne li lu lutile ku lata Jehova ni ku mu sepa hahulu-hulu. Bondate ba tuhela ku beleka kabakala makulanu, kono ba zwelapili ku lu uta ni ku lu luta lika za kwa moya.

Bakeñisa kuli bondate cwale ne se ba na ni nako ye ñata, hañwi ka sunda ne ba zamaisanga tuto ya Bibele mwa Sipolishi kwa mikulwani ba mwa puteho. Mi ki kona ko ne ni itutezi ku bala Sipolishi. Bondate hape ne ba susuezanga mikulwani ka linzila ze ñwi. Nako ye ñwi Muzwale Gustave Zopfer, ya n’a okamela musebezi wa Lipaki za Jehova mwa France ka nako yeo, ha n’a potezi puteho ya luna, bondate ba onga-onga sikwata sa kwaya ni drama ya ba ba tinile mikanjo ye tomile fa mukiti wa n’a ezize Mulena Belishazare ni muñolo wa fa limota. (Daniele 5:1-31) Ya n’a bapalile ku Daniele ne li Louis Piéchota, y’o hasamulaho n’a tiyezi ka t’ata twaniso ya ba Nazi. * Wo ki ona muinelo o ne lu hulezi ku ona luna bana. Ne lu lemuhile kuli bashemi ba luna ne ba patehile kamita ku eza lika za kwa moya. Kacenu le, ni boni kuli bashemi ba ka ne ba lu siyezi sanda se situna sa kwa moya.

Ndwa ya Lifasi ya Bubeli ha ne i tumbukile ka 1939, musebezi wa ku kutaza wa Lipaki za Jehova ne u kwalilwe mwa France. Nako ye ñwi, masole ne ba tile ku t’o shwashwata mwa munzi wa luna. Mandu kaufela ne a potolohilwe ki masole ba Majelemani. Bondate ne ba pangile nto ye ne bonahala inge bulilo kwatas’a libulukelo la liapalo mi ne lu patile lihatiso za Bibele ze ñata kwatas’a nto yeo. Kono likopinyana za buka ye li Fascism or Freedom zona ne lu li beile mwa kabati. Bondate kapili-pili ba li pata mwa pokoto ya baki ye ne pahekilwe mwa likozwana. Masole ba babeli ni mupolisa wa Mufura ba shwashwata mwa ndu ya luna. Ne lu ikalezwi luli. Lisole yo muñwi a kala ku shwashwata mwa liapalo ze ne pahekilwe mwa likozwana, mi hamulahonyana a kena mwa liapehelo mo ne lu inzi, a lwezi libukanyana zeo mwa mazoho. A lu lubukela, a beya libuka zeo fa tafule, mi a zwelapili ku shwashwata ko kuñwi hape. Kapili-pili na nga libuka zeo na li beya mwa kabati mo ne ba se ba shwashwatile kale. Lisole y’o n’a si ka buza za libuka zeo hape—ne ku bonahala kuli n’a li libezi ku li libalelela!

Ku Kena mwa Sebelezo ya ka Nako Kaufela

Ka 1948, na ikatulela ku iñolisa bupaina kuli ni sebeleze Jehova ka nako kaufela. Hamulaho fela wa mazazinyana, na amuhela liñolo le li zwa kwa ofisi ya mutai wa Lipaki za Jehova mwa France. Liñolo leo ne li la ku ni zibisa kuli ni lumilwe ku yo ba paina mwa puteho ya Sedan, bukaufi ni Belgium. Bashemi ba ka ne ba tabezi ku bona muhato wa ka wo wa ku sebeleza Jehova cwalo. Kono bondate ba ni taluseza kuli bupaina haki musebezi o bunolo. Ki musebezi o t’ata. Niteñi, ba ni taluseza kuli ne ba ka ni amuhelanga ka mazoho a mabeli ha ne ni ka tahanga fa lapa ni kuli ne ba ka ni tusanga ha ni li mwa matata. Nihaike bashemi ba ka ne ba si na mali a mañata, ba ni lekela njinga ye nca. Ni sa na ni lisiti la njinga yeo, mi ha ni li talimanga, miyoko ya enga-enganga  mwa meto. Bondate ni boma ne ba shwile ka 1961, kono ni sa hupula manzwi a’ butali a bondate; a ni tiisize ni ku ni omba-omba mwa lilimo kaufela ze ni sebelize.

Mutu yo muñwi ya n’a ni tiisize ki Elise Motte kaizeli wa Sikreste wa lilimo ze 75 wa mwa puteho ya Sedan. Mwa mbumbi, ne ni yanga ka njinga ku y’o kutaleza mwa minzi ya kwahule, mi bo Elise ne ba kwelanga sitima ku yo ni swalisa. Kono zazi le liñwi balukisi ba sitima ne ba li fa sitilaka, kacwalo bo Elise ba palelwa ku kuta kwahae. Tuso fela ye ne ni kona ku ba fa ki ku ba pepa kwamulaho wa njinga ku ba kutisa kwa ndu—nihaike kwa katalisa. Habusa kakusasana, na beya musamo fa njinga mi na bitula bo Elise fa lapa la bona. Ba tuhela ku kwelanga sitima, mi ka mali e ne ba swanela ku kwelisa sitima, ne ba lu lekelanga lino musihali. Ki mañi ya n’a ka nahana kuli njinga ya ka ne i ka ba sizamaelo sa ba bañwi?

Buikalabelo Bo Buñwi

Ka 1950, na ketiwa ku ba muokameli wa mupotoloho wa mutulo kaufela wa France. Bakeñisa kuli f’o ne ni na ni lilimo fela ze 23, pili ne ni sabile hahulu. Na nahana kuli ofisi ya mutai i ezize mafosisa! Na ipuza lipuzo ze ñata: ‘Kana ni na ni m’ata a kwa moya ni a kwa mubili a ku eza musebezi wo? Ni ka kona cwañi ku tutanga sunda ni sunda ku zwa mwa ndu ye ku ya ku ye ñwi?’ Mi kwand’a zeo, ku kala ha ne ni na ni lilimo ze silezi, ne ni kula butuku bwa meto bo bu bizwa divergent strabismus. Butuku b’o bu ni tahiselize ku ba ni macenka. Ni isanga hahulu pilu kwa taba yeo, kabakala ku sa ziba mo ni kona ku ngelwa ki ba bañwi. Ka litohonolo, ka nako yeo na tusiwa hahulu ki Stefan Behunick, ya n’a kile a ya kwa sikolo sa balumiwa sa Giliadi. Muzwale Behunick n’a lelekilwe mwa Poland kabakala musebezi wa hae wa ku kutaza mi n’a lumilwe ku yo sebeleza kwa France. Bundume bwa hae ne bu ni tiisize luli. N’a na ni likute le lituna ku Jehova ni kwa niti. Ba bañwi ne ba nahana kuli n’a ni yemi ka t’ata, kono ne ni itutile ze ñata hahulu ku yena. Bundume bwa hae ne bu tiisize sepo ya ka.

Musebezi wa ku potoloha ne u ni konisize ku ikola hahulu ze bonwi ze tabisa za mwa bukombwa. Ka 1953, ne ni kupilwe kuli ni bonane ni banna ba ba bizwa Bo Paoli, ba kwa mboela wa Paris ba ne ba amuhelanga Tora ya ku Libelela ka ñoliso. Lwa kopana, mi ba ni taluseza kuli ne ba kile ba ba lisole ni kuli ne ba tabela hahulu ku bala Tora ya ku Libelela. Ba li ha ne ba balile ka za Kupuzo ya lifu la Kreste mwa magazini ye ñwi ye ne ba sa zo amuhela, ba eza Kupuzo ba nosi mi manzibwana ao ba bala liñolo la Lisamu. Lwa ambola ibat’o ba musihali kaufela. Ni si ka funduka kale, lwa ambola hanyinyani ni ka za kolobezo. Hamulaho, na ba ñolela ku ba mema kwa mukopano wa mupotoloho, o n’o ka eziwa kwa makalelo a 1954. Ba taha, mi Muzwale Paoli n’a li yo muñwi wa b’a 26 be ne ba kolobelizwe fa mukopano wo. Ze bonwi ze cwalo li sa ni tabisanga hahulu ni ka nako ye.

Rosa: Mwa October 1948, na kala bupaina. Hamulaho wa ku sebeleza mwa Anor, bukaufi  ni Belgium, na lumiwa ku yo sebeleza mwa Paris ni paina yo muñwi ya bizwa Irène Kolanski (ya bizwa cwale kuli Leroy). Ne lu pila mwa kandu cwana mwa Saint-Germain-des Près fahal’a tolopo luli. Ka ku ba kuli ne ni hulezi kwahae, ne ni saba hahulu ba mwa Paris. Ne ni nahana kuli kaufel’a bona ne ba li t’ata mi ne ba talifile hahulu. Kono ka ku kutaza ku bona, na lemuha kapili kuli ne ba swana ni batu ba bañwi kaufela. Hañata ne lu lelekiwanga ki balibeleli, mi ku kalisa lituto za Bibele ne ku li t’ata. Nihakulicwalo, batu ba bañwi ne ba amuhezi lushango lwa luna.

Fa mukopano wa mupotoloho ka 1951, na ni Irène ne lu bile mwa puhisano mo ne lu buzizwe lipuzo ka za bupaina bwa luna. Kana mwa ziba ya n’a lu buza lipuzo? Ne li muokameli wa mupotoloho wa mucaha ya bizwa Marian Szumiga. Ne lu kile lwa bonana pili, kono hamulaho wa mukopano wo, lwa kala ku ñolelana. Na ni Marian ne lu lumelelana mo kuñata, ku kopanyeleza cwalo ni kuli mane ne lu kolobelizwe silimo se si swana ni ku ba mapaina silimo se si swana. Kono sa butokwa hahulu kikuli kaufel’a luna ne lu bata ku zwelapili mwa sebelezo ya ka nako kaufela. Kacwalo ha se lu nyakile lika ka tapelo, lwa nyalana la July 31, 1956. Ha se lu nyalani, na kala ku pila mupilelo o munca cwale. Ne ni na ni ku twaela ku ba musali ya nyezwi ni ku twaela ku ya ni bo Marian kwa ku potela liputeho, ili nto ye ne talusa ku tuta sunda ni sunda. Kwa makalelo, ne ku li t’ata hahulu, kono hasamulaho na ba ni tabo ye tuna.

Bupilo Bo Bunde

Marian: Ka lilimo-limo, lu bile ni tohonolo ya ku onga-onga mikopano ye mituna i sikai. Ni sa hupula hahulu mukopano o ne lu ezelize mwa Bordeaux, ka 1966. Ka nako yeo, musebezi wa Lipaki za Jehova n’o kwalilwe mwa Portugal. Kacwalo lingambolo ne li filwe hape  ni mwa Siputukisi ili ku tusa Lipaki be ne ba konile ku taha kwa France. Mizwale ni likaizeli ba luna ba ba myanda-nda ne ba tile ku zwa kwa Portugal, kono butata ne li bwa ku ba fumanela malobalo. Bakeñisa kuli Lipaki mwa Bordeaux ne ba si na mandu a matuna, lwa lifela muyaho mo ne ku buhisezwanga mafilimu kuli u be muyaho wa malobalo. Lwa zwisa mwateñi lipula kaufela, mi lwa itusisa lisila la fa libuhelo ku puma muyaho ku u eza mizuzu ye mibeli, o muñwi wa mizwale, o muñwi wa likaizeli. Hape lwa beya mwateñi matapelo, lwa yala bucwañi fa bulilo, ni ku yala fateñi litende. Mañi ni mañi n’a tabezi tukiso yeo.

Hamulaho wa mukopano, lwa potela mizwale ni likaizeli ba luna mwa muyaho wo. Ne ku na ni moya o munde. Ne lu tiisizwe hahulu ki ze ne ba lu kandekezi ze ne ba ikozi ku si na taba ni ku lwaniswa ka lilimo-limo! Ha ne ba fundukile hamulaho wa mukopano, kaufel’a luna ne lu cipitile miyoko.

Tohonolo ye ñwi ne i tile ka 1964, ha ne ni ketilwe ku ba muokameli wa sikiliti. Ni f’o hape ne ni kakanyize haiba ne ni swanela buikalabelo b’o luli. Kono na ipulelela kuli ba ba fa buikalabelo ha ne ba ni ketile, ku si na ku kakanya ki ku talusa kuli ne ba boni kuli ne ni kona ku peta musebezi wo. Ne ku tabisa hahulu ku sebelisana ni baokameli ba bañwi ba maeto. Ne ni itutile ze ñata ku bona. Buñata bwa bona ba tomile mutala o munde wa buitiiso ni tundamo, ili mikwa ya butokwa ku Jehova. Ni fitile fa ku utwisisa kuli haiba lu ituta ku ba ni pilu-telele, Jehova wa ziba kwa ku lu fumana.

Ka 1982, ofisi ya mutai hape ya lu kupa ku talima za sikwatanyana sa bahasanyi ba puo ya Sipolishi ba 12 ba mwa Boulogne-Billancourt, kwande a Paris. Yeo ne li nto ye komokisa. Ne ni ziba manzwi a teokratiki mwa Sipolishi, kono ne ni sa si zibi hande. Niteñi sishemo ni swalisano ya mizwale bao ne li ni tusize hahulu. Kacenu le, ku na ni bahasanyi ba 170 mwa puteho yeo, mi mwahal’a bona ku na ni mapaina ba bat’o eza 60. Hamulaho, na ni Rosa lwa potela likwata ni liputeho ze ñwi za Sipolishi mwa Austria, Denmark, ni Germany.

Ku Cinca kwa Miinelo

Ku potela liputeho ne li ona musebezi wa luna, kono kabakala mapongo, ne ni tuhezi musebezi wa maeto mwa 2001. Lwa fumana ndu mwa tolopo ya Pithiviers, mw’a pila kaizel’a ka Ruth. Ofisi ya mutai ka sishemo ya lu keta ku ba mapaina ba ba ipitezi ba ba tokwiwa ku kwanisa lihora ze ñwi cwalo ku likana ni miinelo ya luna.

Rosa: Silimo sa pili ha lu zwa mwa mupotoloho ne si ni bezi t’ata. Cinceho ne li ye tuna hahulu kuli mane ne ni ikutwile kuli ha ni na tuso. Kono na ikupulisa kuli, ‘Ni sa kona ku itusisa nako ni m’ata e ni sa na ni ona mwa bupaina.’ Kacenu ni ya tabile ku sebelisana ni mapaina ba bañwi mwa puteho ya habo luna.

Jehova U Lu Babalezi Kamita

Marian: Na itumela ku Jehova kuli Rosa u bile mulikan’a ka ka lilimo ze felile ze 48. Ka lilimo zeo kaufela ze ni bile muokameli wa maeto, Rosa u ni tusize hahulu. Na li ku ba ni mu utwe ku bulela kuli, ‘Kambe ne lu ka tuhela kuli lu be ni ndu ya luna.’

Rosa: Fokuñwi ne ni bulelelwanga kuli, “Bupilo bo mu pila haki bupilo bo bunde. Mu pila fela ni ba bañwi nako kaufela.” Kono “bupilo bo bunde” ki bupilo bo bu cwañi? Hañata lu potolohiwanga ki lika ze ñata ze kona ku lu palelwisa ku peta misebezi ya luna ya kwa moya. Se lu bata fela ki mumbeta o munde, tafule, ni lika ze ñwi li sikai. Ka ku ba mapaina, ne lu si  na ze ñata, kono ne lu na ni lika kaufela ze ne lu tokwa kuli lu eze tato ya Jehova. Fokuñwi ne ni buziwanga kuli, “Mu ka ezañi ha mu ka hula mu si na ndu ni mali a ku itusisa.” Ne ni alabanga ka ku ama kwa manzwi a kwa Samu 34:10 a’ li: ‘Ba ba bata Muñ’a Bupilo ha ku na nto ye nde ye ba ka tokwa.’ Jehova u lu babalezi kamita.

Marian: Ki niti! Mane Jehova u lu file lika ze ñata ku fita ze lu tokwa luli. Ka mutala, ka 1958, ne ni ketilwe kuli ni yo yemela mupotoloho wa luna kwa mukopano wa macaba kwa New York. Kono ne lu si na mali a ku lekela Rosa tikiti. Zazi le liñwi manzibwana, muzwale yo muñwi a ni tambeka ingilopu fo ku ñozwi kuli “New York.” Mpo ye ne beilwe mwateñi ne i ni konisize ku ya ni Rosa!

Na ni Rosa ha lu inyazi ni hanyinyani kuli lu sinyize nako ya luna ku sebeleza Jehova. Ha lu si ka luza se siñwi, kono lu fumani lika kaufela—ili bupilo bo bunde bwa tabo bwa ku sebeza ka nako kaufela. Jehova ki Mulimu yo munde hahulu. Lu itutile ku mu sepa ka ku tala, mi lilato la luna ku yena li tiisizwe. Ba bañwi ba mizwale ba luna ba bulaezwi tumelo ya bona. Kono ni lumela kuli lilimo ha li nze li fita, mutu hape wa kona ku itombola bupilo bwa hae hanyinyani-hanyinyani. Seo ki sona seo na ni Rosa lu likile ku eza ku to fita ni kacenu le, mi ki sona se lu bata ku eza ni kwapili.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 20]

François ni Anna Szumiga ni bana ba bona, bo Stéphanie, Stéphane, Mélanie, ni Marian ibat’o ba ka 1930. Marian u yemi fa sipula

[Siswaniso se si fa likepe 22]

Fahalimu: Ku fa lihatiso za Bibele fa musika wa kwa Armentières, kwa mutulo wa France, ka 1950

[Siswaniso se si fa likepe 22]

Kwa nzohoto: Stefan Behunick ni Marian ka 1950

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Marian ni Rosa lizazi le li tatamiwa ki sinawenga sa bona

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Rosa (kwa nzohoto) ni paina ya n’a belekanga ni yena Irène (wa bune ku zwa kwa nzohoto), inze ba zibisa batu ka za mukopano ka 1951

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Ha ne lu yanga kwa ku potela liputeho, sihulu ne lu itusisanga linjinga