Mukwa Wa Batu wa ka Taho

Jodie u na ni pisinisi ya ku lekiseza batu lifa. U sweli ku tusa musali yo muñwi ku longola ni ku lekisa libyana z’e siilwe ki muhulwan’a hae ya tokwahalile. U shokomona mambokisi a mabeli a kale fa sibaka fo ne ku banga liiso. H’a kwalula ku i liñwi ya ona, wa ikomokela. U fumana siputela mo ku na ni mali a mapepa a ma-100 dola—mi u fumana ku sona mali a madola a eza 82,000! Jodie u inzi a nosi mwa ndu. U swanela ku ezañi? Ku pata mbokisi yeo kamba ku zibisa musali y’o kuli u fumani mali?

SILIKWALIKWANI s’a li ku sona Jodie si bonisa o muñwi wa mikwa ye lu na ni yona ili y’e lu taluhanya kwa lifolofolo. Hatiso ya The World Book Encyclopedia i li: “O muñwi wa mikwa ye ipitezi ya batu ki ku buza lipuzo ze utwahala ka za lika ze lu swanela ku eza kamba ku sa eza.” Nja ye lapile ye fumani situnula sa nama fa tafule ha i koni ku nahana ka za kuli ya swanela ku ca kamba ku sa ca nama yeo. Kono Jodie yena u na ni ngana ya ku nahana s’a swanela ku eza. Haiba a ipulukela mali ao, ikaba busholi, kono ha ku bonahali kuli u ka swaliwa. Mali haki a hae; kono musali y’o ha zibi ni ka za haiba ku na ni mali. Mi mane batu ba bañata mwa silalanda sa habo Jodie ne ba ka nga kuli ki bukuba ku kutisa mali ao.

Kambe ki mina Jodie, ne mu ka ezañi? Kalabo ya mina kwa puzo yeo i ka itinga fa likuka ze mu ketile ku latelela mwa bupilo bwa mina.

Likuka Ze Bonisa Ze Nde ni Ze Maswe

Bulapeli ka nako ye telele bu tomezi batu likuka ze ba swanela ku latelela  mwa bupilo. Linzwi la Mulimu, yona Bibele, ki lona le li latelezwi hahulu mwa linyangela ze ñata. Kono cwale palo ye ekezeha ya batu lifasi kaufela ba hana likuka ze ñata za bulapeli kuli ha li na tuso mi ba hana milao ya mwa Bibele kuli ki ya kale. Ba latelela likuka lifi he? Buka ya Ethics in Business Life i li: “Butali bwa silifasi bu . . . yolile m’ata a n’a banga kale mwa bulapeli.” Ku fita ku etelelwa ki bulapeli, ba bañata ba bata ketelelo ku bocaziba ba lifasi. Caziba Paul McNeill u li: “Ni nahana kuli bocaziba ba lifasi se li bona baprisita ba silifasi. . . . Batu cwale se ba etelelwa ki likuka za silifasi ku fita ku etelelwa ki likuka za bulapeli sina kale.”

Ha mu eza likatulo ze tuna, mu taluhanyanga cwañi ze nde ku ze maswe? Kana likuka ze mu latelela ki likuka ze tomilwe ki Mulimu kamba ki ze mu itomezi ili mina?