Jehova Kamita U Ezanga Ze Lukile

“Linzila kamukana za [Muñ’a] Bupilo ki [ze lukile, NW].”—SAMU 145:17.

1. Mu ikutwanga cwañi haiba mutu yo muñwi a mi nahanela bumaswe, mi ki tuto ifi ye lu kona ku ituta kwa muinelo o cwalo?

KANA ku kile kwa ba ni mutu ya n’a mi nahanezi bumaswe, mwendi ku kakanya likezo ni milelo ya mina, inge a si na buniti bwa litaba kaufela? Haiba u teñi, u zibe ne mu utwile bumaswe—mi kwa utwahala ku ikutwa cwalo. Ku yona taba yeo, lu kona ku ituta tuto ya butokwa, yona ya kuli: Ku maswe ku matukelanga ku atula inge lu sa zibi litaba kaufela ka ku tala.

2, 3. Ba bañwi ba ezangañi ka za litaba za mwa Bibele ze si na tunango to tu ñata to tu kona ku alaba lipuzo kaufela, kono Bibele i lu bulelelañi ka za Jehova?

² Lu tokwa ku hupula yona tuto yeo ha lu eza likatulo ka za mwa inezi Jehova Mulimu. Kabakalañi? Kakuli ku na ni litaba ze ñwi mwa Bibele ze kana za bonahala ku zinga kwa makalelo. Litaba zeo—mwendi ze ama likezo za balapeli ba bañwi ba Mulimu kamba likatulo za Mulimu za kwamulaho—li kana li sa bi ni tunango to tu likani to tu kona ku alaba lipuzo za mina kaufela. Ka bumai, ba bañwi ba hananga zona litaba zeo, nihaiba ku kakanya ka za haiba Mulimu u ezanga ka ku luka ni ka mulao. Kono Bibele i lu bulelela kuli: “Linzila kamukana za [Muñ’a] Bupilo ki [ze lukile, NW].” (Samu 145:17) Hape Linzwi la hae li lu kolwisa kuli “h’a na ku eza bumaswe.” (Jobo 34:12; Samu 37:28) Kacwalo, mu nahane mwa kona ku ikutwela haiba ba bañwi ba mu nahanela bumaswe!

³ Ha lu nyakisiseñi mabaka a ketalizoho ha lu swanela ku amuhela likatulo za Jehova. Mi ha se lu zibile mabaka ao, lu ka tatubisisa litaba ze peli mwa Bibele ze kona ku ba t’ata ku ba bañwi ku li utwisisa.

Ki kabakalañi Ha Lu Lukela ku Amuhela Likatulo za Jehova?

4. Ki kabakalañi ha lu swanela ku ishuwa ha lu nyakisisa likezo za Mulimu? Mu fe mutala.

⁴ Libaka la pili kikuli, bakeñisa kuli Jehova u ziba tunango kaufela twa taba mi luna ha lu zibi, lu swanela ku ishuwa ha lu nyakisisa likezo za Mulimu. Ka mutala: Mu nahane kuli muatuli ya na ni libubo le linde la ku sa atulanga ka silibonda u atuzi mutu mwa kuta. Mu kona ku nahanañi ka za mutu ya nyaza katulo ya muatuli yo inge a sa zibi butungi kamba ku utwisisa hande milao ye ne itusisizwe kwa ku eza katulo yeo? Neikaba butoto mutu ha n’a ka matukela ku atula taba inge a si ka talusezwa litaba kaufela ka ku tala. (Liproverbia 18:13) Mi neikaba butoto bo butuna he kuli batu-tu fela ba nyaze “Muatuli wa lifasi kaufela”!—Genese 18:25.

5. Kiñi ze lu sa swaneli ku libala ha lu bala litaba za mwa Bibele ka za likatulo za Mulimu za ku bulaya batu ba bañwi?

⁵ Libaka la bubeli ha lu swanela ku amuhela katulo ya Mulimu ki la kuli, ka ku fapahana ni batu, Mulimu wa kona ku ziba ze mwa lipilu. (1 Samuele 16:7) Linzwi la hae li li: “Ki Na [Muñ’a] Bupilo ya tatuba lipilu, ya lika ni liteka, kuli ni kutiseze mutu ni mutu ka mizamao ya hae, ni ka misebezi ya mikwa ya hae.” (Jeremia 17:10) Kacwalo, ha lu bala litaba za mwa Bibele ka za likatulo za Mulimu fahalimw’a batu ba bañwi, haike lu si ke lwa libala kuli meto a hae a’ bona lika kaufela n’a boni mihupulo ni milelo ye n’e shwatami ili ye ne si ka ñolwa mwa Linzwi la hae.—1 Makolonika 28:9.

6, 7. (a) Jehova u bonisize cwañi kuli u kumalelanga kwa lipimo za hae za ka mulao ni ze lukile ku si na taba kuli ku eza cwalo ne ku ka mu tokwa ku itombola hahulu? (b) Lu swanela ku hupulañi haiba lu bala taba ye ñwi mwa Bibele ye tahisa kuli lu kakanye ka za haiba Mulimu n’a ezize ka mulao ni ka ku luka?

 ⁶ Mu lemuhe libaka la bulalu ha lu lukela ku amuhela likatulo za Jehova: U kumalelanga kwa lipimo za hae ze lukile ku si na taba kuli ku eza cwalo ne ku ka mu tokwa ku itombola hahulu. Ha mu nyakisise mutala wo. Ka ku fa Mwan’a hae sina tiululo ye lukulula batu ba ba ipeya ku utwa kwa sibi ni lifu, Jehova n’a talelelize lipimo za hae za ka mulao ni ze lukile. (Maroma 5:18, 19) Niteñi, ku bona mwan’a hae ya latiwa inze a nyanda ni ku shwa fa kota ya linyando ku swanela ku ba kuli ne ku utwisize Jehova butuku bo butuna ni ku fita. Seo si lu talusezañi ka za Mulimu? Ka za ‘tiululo ya Jesu Kreste,’ Bibele i li: “U bonahalisize cwalo ku luka kwa hae [Mulimu].” (Maroma 3:24-26) Toloko ye ñwi ya Maroma 3:25 i bala kuli: “Seo si bonisa kuli Mulimu kamita u ezanga ze lukile ni ze swanela.” (New Century Version) Ee, za n’a itatezi ku eza kaufela Jehova kuli a lukise za tiululo li bonisa kuli u kuteka hahulu “ze lukile ni ze swanela.”

⁷ Kacwalo he, haiba lu bala taba ye ñwi mwa Bibele ye tahisa kuli ba bañwi ba kakanye ka za haiba Mulimu n’a ezize ka mulao kamba ka ku luka, lu swanela ku hupula kuli: Bakeñisa busepahali bwa hae kwa lipimo za hae ze lukile ni kwa mulao, Jehova n’a si ka katwa Mwan’a hae tota kuli a si ke a shwa lifu le li butuku. Kana n’a ka shengoka zona lipimo zeo mwa litaba ze ñwi? Niti kikuli, Jehova ni kamuta ha lobangi lipimo za hae ze lukile ni za ka mulao. Kacwalo, lu na ni mabaka a mañata a lu kolwisa kuli kamita u ezanga ka ku luka ni ka swanelo.—Jobo 37:23.

8. Ki kabakalañi ha neikaba nto ye sa utwahali batu ha ne ba ka nahana kuli Jehova fokuñwi ha ezangi ka mulao ni ka ku luka?

⁸ Mu nyakisise libaka la bune ha lu swanela ku amuhela likatulo za Jehova: Jehova n’a ezize mutu ka siswaniso sa Hae. (Genese 1:27) Kacwalo, batu ba filwe tulemeno to tu swana ni twa Mulimu, ku kopanyeleza cwalo ni buikoneli bwa ku eza ka mulao ni ka ku luka. Neikaba nto ye sa utwahali haiba buikoneli bwa luna bwa ku eza ka mulao ni ka ku luka bu lu tahiseza ku nahana kuli tona tulemeno to tu swana to mwendi ha tu yo ku Jehova. Haiba lu kataziwa ki taba ye ñwi mwa Bibele, lu tokwa ku hupula kuli kabakala sibi se lu hozize, buikoneli bwa luna bwa ku lemuha lika ze ezizwe ka mulao ni ka ku luka ha bu si ka petahala. Jehova Mulimu, ili yo lu ezizwe ka siswaniso sa hae, ki yena ya kona hande ku eza ka mulao ni ka ku luka. (Deuteronoma 32:4) Neikaba butoto nihaiba fela ku nahana kuli batu ba kona ku eza ka mulao ni ka ku luka ku fita Mulimu!—Maroma 3:4, 5; 9:14.

9, 10. Ki kabakalañi Jehova ha si ka tameha ku taluseza kamba ku fa mabaka a likezo za hae kwa batu?

⁹ Libaka la buketalizoho ha lu swanela ku amuhela likatulo za Jehova ki la kuli ki yena “Muambakani-ya-Pahami, wa lifasi kaufela.” (Samu 83:18) Kabakaleo, ha yo mwa tamo ya ku taluseza kamba ku fa mabaka kaufela kwa batu. Ki yena Mubupi wa lipiza yo Mutuna, mi luna lu swana ni lizupa le li bupilwe lipiza, mi u lu eza ka mwa latela. (Maroma 9:19-21) Ki luna bomañi—luna lipizana za lizupa za bupile—kuli lu honone likatulo kamba likezo za hae? Ñulukundi Jobo ha n’a si ka utwisisa ka za m’o Mulimu n’a sebelisanela ni batu, Jehova n’a mu hakuluzi, ka ku mu buza kuli: “Kikuli u ka nyaza likatulo za ka? U beye Na mulatu, wena u bonahale kuli u na ni niti?” Ka ku lemuha kuli n’a bulezi fela a sa utwisisi, Jobo hamulaho a baka. (Jobo 40:8; 42:6) Haike ni kamuta lu si ke lwa eza mafosisa a ku tameleza Mulimu mulatu!

¹⁰ Kaniti, lu na ni mabaka a mande a lu kolwisa kuli kamita Jehova u ezanga ze lukile. Ha se lu buhisani mabaka a, a’ lu tusa ku utwisisa linzila za Jehova, ha lu nyakisiseñi litaba ze peli mwa Bibele ze kona ku zinga ba bañwi. Taba ya pili i ama likezo za mulapeli yo muñwi wa Mulimu, mi ya bubeli ki ya katulo ya Mulimu ka sibili ya lifu.

 Ki Kabakalañi Lota Ha N’a File Bana Ba Hae kwa Ñumbili Ye Ne Halifile?

11, 12. (a) Mu taluse ze ne ezahezi Mulimu ha n’a lumile mangeloi a mabeli a n’a na ni mibili ya butu mwa Sodoma? (b) Taba ye i tahisize lipuzo mañi mwa minahano ya ba bañwi?

¹¹ Kwa Genese kauhanyo 19, lu fumana taba ya ze ne ezahezi Mulimu ha n’a lumile mangeloi a mabeli a n’a na ni mibili ya butu mwa Sodoma. Lota n’a pihelezi kuli baeti bao ba tibelele mwa ndu ya hae. Nihakulicwalo, ku bona busihu bo, ñumbili ya batu ba mwa munzi ya taseza ndu ku i potoloha ni ku taluseza Lota kuli a zwiseze baeti bao kwande kuli ba fose ni bona. Lota a lika ku kolwisa ñumbili yeo kuli i si ke ya eza kezo ye maswe cwalo, kono ne ku si ka tusa se siñwi. Ka ku bata ku sileleza baenyi ba hae, Lota a li: “Banabahesu na mi kupa, mu si ke mwa eza bumaswe bo bu kuma fa! Ni na ni bana ba basizana ba babeli, ba ba sa zibani ni munna haisali. Ni ka mi tiseza bona kwande, mu ba eze mo mu latela. Kono fela banna bao, mu si ke mwa ba eza se siñwi, kakuli ba keni mwa mukunda wa ndu ya ka.” Ñumbili yeo n’e si ka teeleza mi ne ku siyezi fela hanyinyani kuli i lobe sikwalo. Kwa mafelelezo, baenyi ba mangeloi bao ba nata ñumbili ye ne filikani yeo ka bubofu.—Genese 19:1-11.

¹² Kwa utwahala taba ye ha i tahisize lipuzo mwa minahano ya ba bañwi. Ba komoka kuli: ‘Lota n’a kona ku sileleza cwañi baeti ba hae ka ku fa bana ba hae ba basizana kwa ñumbili ye ne na ni takazo ye maswe? Kana kikuli n’a si ka eza ka ku sa luka, kamba mane ka bupyeha?’ Ka ku beya taba yeo mwa munahano, ki kabakalañi Mulimu ha n’a susumelize Pitrosi ku biza Lota kuli “n’a lukile”? Kana kezo ya Lota yeo ne i amuhezwi ki Mulimu? (2 Pitrosi 2:7, 8) Ha lu nyakisiseñi yona taba ye ilikuli lu si ke lwa atula ka mafosisa.

13, 14. (a) Ki nto mañi ye lu swanela ku lemuha ka za taba ya mwa Bibele ya likezo za Lota? (b) Kiñi ze bonisa kuli Lota n’a si ka eza ka bupyeha?

¹³ Sa pili, lu lukela ku lemuha kuli ku fita ku lumba kamba ku nyaza likezo za Lota, Bibele i biha fela ze ne ezahezi. Hape Bibele ha i lu talusezi za n’a nahana Lota kamba ze ne mu susuelize ku eza cwalo. Ha ka zuha ka nako ya ku “zuha kwa bafu . . . kwa ba ba lukile,” mwendi u ka lu taluseza litaba ka butungi.—Likezo 24:15.

¹⁴ Lota n’a si lipyeha. N’a li mwa muinelo o t’ata. Ka ku bulela kuli baeti ne ba “keni mwa mukunda” wa ndu ya hae, sa n’a talusa Lota kikuli n’a ikutwa kuli n’a tamehile ku ba sileleza ni ku ba fa makundamo. Kono ku eza cwalo ne ku si ke kwa ba bunolo. Josephus caziba wa Mujuda wa litaba za kwaikale u biha kuli batu ba mwa Sodoma ne “ba eza ba bañwi ka ku sa luka, mi ne ba si na taba ni Mulimu . . . Ne ba toile bazwahule, mi ne ba isinya isali bona ka mikwa ye maswe ya mwa Sodoma.” Niteñi, Lota n’a si ka  sabiswa ki ñumbili ye situhu yeo. Kono a zwela kwande ni ku yo ambola ni banna ba ne ba bifile bao. Mi mane a “kwala sikwalo mwamulaho wa hae.”—Genese 19:6.

15. Ki kabakalañi ha ku kona ku bulelwa kuli Lota mwendi n’a ezize cwalo ka ku ba ni tumelo?

¹⁵ ‘Nihakulicwalo,’ ba bañwi ba kana ba buza kuli, ‘Ki kabakalañi Lota ha n’a file bana ba hae ba basizana kwa ñumbili yeo?’ Ku fita ku akaleza kuli milelo ya hae n’e li ye maswe, ha lu nyakisiseñi ze ne kana li tisize kuli a eze cwalo. Sa pili, Lota n’a kana ezize cwalo ka ku ba ni tumelo. Ka mukwa ufi? Ku si na kakanyo Lota n’a ziba ka za m’o Jehova n’a silelelize Sara, Musal’a Abrahama, malumahe Lota. Mu hupule kuli bakeñisa kuli Sara n’a li musali ya buheha luli, Abrahama n’a mu kupile kuli a bulele kuli ki kaizel’a hae, ka ku saba kuli ba bañwi ba ka mu bulaya kuli ba nge musal’a hae. * Hamulaho wa f’o, Sara n’a ngilwe ni ku iswa kwa ndu ya Faro. Nihakulicwalo, Jehova n’a ngile muhato ka ku tibela Faro kuli a si ke a fosa ni Sara. (Genese 12:11-20) Kw’a kona ku ba kuli Lota n’a na ni tumelo ya kuli bana ba hae ba basizana ni bona ne ba ka silelezwa ka nzila ye swana. Mi mane ku bonahala kuli Jehova ka mangeloi a hae n’a ngile muhato mi basizana ne ba silelelizwe.

16, 17. (a) Lota n’a kana a likile ku mbemukisa ni ku lyanganisa banna ba mwa Sodoma ka mukwa ufi? (b) Ku si na taba kuli Lota n’a hupulañi, lu lukela ku kolwa nto mañi?

¹⁶ Ha mu nahane nto ye ñwi ye ne kana i mu ezisize cwalo. Lota mwendi hape n’a bata ku lika ku mbemukisa kamba ku lyanganisa banna bao. Mwendi n’a lumela kuli bana ba hae ba basizana ne ba si ke ba tabelwa ki ñumbili yeo bakeñisa takazo ya kalombe ya batu ba mwa Sodoma. (Juda 7) Hape, basizana bao ne ba beelelizwe ki banna ba mwa munzi, kacwalo bahabo banna bao, balikani ba bona, ni ba ne ba eza lipisinisi ni banna bao ba ne ba ka ba makwenyan’a hae mwendi ne ba li teñi mwa ñumbili yeo. (Genese 19:14) Lota n’a kana a sepile kuli bakeñisa sihabo seo, banna ba bañwi mwa ñumbili yeo ne ba ka yemela bana ba hae ba basizana. Mi ñumbili ye kauhani cwalo ne i si ke ya tisa kozi. *

¹⁷ Ku si na taba kuli Lota n’a hupula ni ku lelañi, lu lukela ku kolwa taba ya kuli: Bakeñisa kuli Jehova kamita u ezanga ze lukile, ne ku na ni libaka ha n’a bizize Lota kuli ki ya “n’a lukile.” Mi ha lu nyakisisa likezo za ñumbili ye ne filikani ya batu ba mwa Sodoma, kana lwa kona ku kakanya ka za haiba Jehova n’a lukisize luli ka ku atulela lifu bayahi ba munzi o maswe wani?—Genese 19:23-25.

Ki Kabakalañi Jehova Ha N’a Bulaile Uza?

18. (a) Ne ku ezaheziñi Davida ha n’a lika ku tisa Aleka mwa Jerusalema? (b) Ki puzo mañi ye zuha ka za yona taba yeo?

¹⁸ Taba ye ñwi ye ne kana ya bonahala ku zinga ba bañwi i ama za nako yeo Davida n’a lika ku tisa aleka ya bulikani mwa Jerusalema. Aleka ne i longilwe mwa koloi, ye ne zamaiswa ki Uza ni muhabo yena. Bibele i bulela kuli: “Ha ba fita fa mapulelo a Nakono, Uza a isa lizoho, a swala Aleka ya Mulimu, kakuli lipulu ne li i nyanganyisa. Mi [Muñ’a] Bupilo a halifela Uza; Mulimu a mu bulaela hona mo ka mulatu wo; a shwela fapil’a Aleka ya Mulimu.” Likwelinyana hamulaho, Aleka ne i konilwe ku tutiswa, ha ne ku latelezwi nzila ya n’a tomile Jehova ya ku i shimbulula ka yona, yona ya ku i lwala fa maheta a Malivi ba Makohati. (2 Samuele 6:6, 7; Numere 4:15; 7:9; 1 Makolonika 15:1-14) Ba bañwi ba kana ba buza kuli: ‘Ki kabakalañi Jehova ha n’a ngile muhato ka m’ata hahulu cwalo? Uza n’a bata fela ku sileleza Aleka.’ Lu swanela ku nyakisisa tunango to tu ñwi to tu tusa kuli lu si ke lwa atula ka mafosisa.

19. Ki kabakalañi ha ku sa konahali ku Jehova kuli a eze lika ka mafosisa?

¹⁹ Lu tokwa ku hupula kuli ha ku konahali kuli Jehova a eze lika ka mafosisa. (Jobo 34:10) Ha n’a ka eza cwalo fo neikaba kutokwa lilato, mi ku zwelela mwa tuto ya luna ya Bibele mukatumbi  lwa ziba kuli “Mulimu u lilato.” (1 Joani 4:8) Hape, Mañolo a lu taluseza kuli “niti ni mulao, ki fo ku tomezwi lubona lwa [Mulimu].” (Samu 89:14) Kacwalo he, Jehova u kona ku eza cwañi ka ku sa luka? Ha n’a ka eza cwalo, n’a ka fokolisa mutomo wa bubusi bwa hae.

20. Ki lika mañi ze ne kana li konisize Uza ku ziba litaelo za Aleka?

²⁰ Mu hupule kuli Uza n’a swanela ku ba ya n’a ziba hande Mulao. Aleka ne i yemela ku ba teñi kwa Jehova. Mulao ne u bonisa kuli Aleka ne i sa lukeli ku swaliwa ki batu ba ne ba si ka lumelezwa, ili ku lemusa ka ku nonga kuli balobi ba mulao wo, ne ba ka bulaiwa. (Numere 4:18-20; 7:89) Kacwalo, ku shimbulula Aleka yeo ne si musebezi o no lukelwa ku ngiwa ka bunyinyani. Uza kaniti n’a li Mulivi (nihaike kuli n’a si muprisita), kacwalo n’a swanela ku ba ya n’a ziba hande Mulao. Fahalimw’a seo, lilimo-limo kwamulaho Aleka ne i isizwe mwa ndu ya bondatahe ku yo bulukiwa teñi. (1 Samuele 6:20–7:1) Mi ne i inzi kwateñi lilimo ze bat’o ba ze 70, ku fitela Davida a atula kuli i tutiswe. Kacwalo, ku zwa kwa bwanana bwa hae, Uza ku bonahala kuli n’a ziba milao ya za Aleka.

21. Ka za taba ya Uza, ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku hupula kuli Jehova u bona milelo ya mwa lipilu?

²¹ Ka mo ku taluselizwe kwa makalelo, Jehova wa kona ku bona ze mwa lipilu. Bakeñisa kuli Linzwi la hae li bulela kuli kezo ya Uza ne li “mulatu,” Jehova mwendi na boni milelo ya buitati ye si ka patululwa ka ku nonga mwa taba. Kana kikuli Uza n’a li mutu ya ikuhumusa, ya n’a hanelelanga ku tula likaniso? (Liproverbia 11:2) Kana ku zamaisa fa nyangela Aleka ye ne bulukilwe ki lubasi lwa habo kwa mukunda ne ku mu tahiselize ku ikanyisa? (Liproverbia 8:13) Kana kikuli Uza n’a tokwile tumelo kuli mane n’a kona ku nahana kuli lizoho la Jehova ne li si ke la kona ku yemisa Aleka ye ne yemela ku ba teñi kwa Hae? Ka mo ne ku bezi kaufela, lwa kona ku kolwa kuli Jehova n’a ezize ka ku luka. Ku bonahala kuli n’a boni nto ye ñwi mwa pilu ya Uza ye ne tisize kuli a mu bulaye ka bubebe.—Liproverbia 21:2.

Mutomo O Munde wa Sepo

22. Butali bwa Jehova bu bonahala cwañi ka taba ya kuli Linzwi la hae fokuñwi li siyanga tunango to tu ñwi?

²² Butali bwa Jehova bo bu sa koni ku bapanyiwa bu bonahala ka taba ya kuli Linzwi la hae fokuñwi li siyanga tunango to tuñwi. Ka ku eza cwalo, Jehova u lu fa kolo ya kuli lu bonise kuli lu mu sepile. Mwa litaba ze se lu nyakisisize kana ha ku si ka iponahaza fo ku sweu kuli lu lukela ku amuhela likatulo za Jehova? Ee, ha lu ituta Linzwi la Mulimu ka pilu kaufela ni ka ku bata ku utwisisa, lu ituta ze ñata hahulu ka za Jehova kuli mane lu fita fa ku kolwa kuli kamita u ezanga ka mulao ni ka ku luka. Kacwalo, haiba litaba ze ñwi za mwa Bibele li zusa lipuzo ze lu sa koni ku fumana likalabo ze utwahala ka bubebe, haike lu be ni sepo ye tiile ya kuli Jehova n’a ezize ze lukile.

23. Ki sepo mañi ye lu kona ku ba ni yona ka za likezo za Jehova za kwapili?

²³ Lwa kona ku ba ni sepo ye swana ka za likezo za Jehova za kwapili. Kacwalo, haike lu kolwe kuli ha ka tisa katulo ya lifu fa ñalelwa ye tuna ye atumela, h’a na ku “bulaya ya lukile hamoho ni ya maswe.” (Genese 18:23) Lilato la hae la ku lata ze lukile ni mulao ha li na ku mu lumeleza ku eza cwalo. Hape lwa kona ku ba ni sepo ye tiile ya kuli mwa lifasi le linca le li taha, u ka lu fa ze lu tokwa kaufela ka nzila ye nde ni ku fita.—Samu 145:16.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Ki mabaka afi a swanela ku lu kolwisa ku amuhela likatulo za Jehova?

• Ki nto mañi ye kona ku lu tusa ku sa atula ka mafosisa kezo ya Lota ya ku fa bana ba hae ba basizana kwa ñumbili ye ne bifile?

• Ki mabaka afi a kona ku lu tusa ku utwisisa libaka Jehova ha n’a bulaile Uza?

• Ki sepo mañi ye lu kona ku ba ni yona ka za likezo za Jehova za kwapili?

[Lipuzo za Tuto]