Kana Niti Ya Beya Muselo ku Be Mu Luta?

MUTA mutangana ya bizwa Eric n’a bulezi kuli n’a sa tabeli cwale ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova, bashemi ba hae ne ba lobehile pilu. Ne ba si ka libelela cwalo. Ha n’a sa li mwanana, Eric n’a alabanga fa tuto ya Bibele ya lubasi, n’a fumanehanga kwa mikopano ya Sikreste, mi n’a kutazanga ni ba bañwi mwa puteho. N’a bonahala ku ba mwa niti. Kono ha n’a zwile fa lapa, bashemi ba hae ba lemuha kuli niti ya Bibele ne i si ka toma mibisi ku yena. Ne ba komokile ni ku swaba hahulu ha ne ba lemuhile cwalo.

Ba bañwi ni bona ba ikutwanga cwalo muta muituti wa Bibele a tuhela ka sipundumukela ku ituta. Ka linako zeo, batu hañata ba ipuzanga kuli, ‘Ki kabakalañi ha ne ni si ka lemuha nto ye?’ Kacwalo, kana kwa konahala ku ziba haiba niti i beya muselo ku be lu luta, pili ba si ka kenelwa kale ki kozi ya kwa moya? Mi lu kona ku ikolwisa cwañi kuli niti i tomile mibisi ku luna hamohocwalo ni ku be lu luta? Mwa nguli ya hae ye lu izibela ya mucali, Jesu n’a bonisize mo lu kona ku zibela kalabo kwa lipuzo zeo.

Niti I Swanela ku Fita kwa Pilu

Jesu n’a ize: “Peu ki Linzwi la Mulimu. Kono ba ba [cezwi] mwa mubu o munde, ki ba ba utwile Linzwi ka lipilu ze sepahala, ze nde; ba tiyela ku lona, mi ba beya lico ka ku tundamena.” (Luka 8:11, 15) Kacwalo pili niti ya Mubuso i si ka beya kale muselo kwa baituti ba luna, i na ni ku toma mibisi luli mwa pilu ya bona ya swanisezo. Jesu n’a lu kolwisize kuli sina peu ye nde mwa mubu o munde, niti ya Mulimu i sa kena fela mwa pilu ye nde, i kalisanga ku sebeza kapili-pili ni ku beya muselo. Ki lika mañi ze lu swanela ku bona?

Lu lukela ku lemuha mikwa ya mwa pilu, isi fela ponahalo ya fande. Ku latelela fela tomahanyo ya bulapeli haki kamita ku bonisa luli ze ezahala mwa pilu ya mutu. (Jeremia 17:9, 10; Mateu 15:7-9) Lu lukela ku talimisisa hahulu. Ku swanela ku bonahala hande-nde kuli mutu u cincize litakazo, milelo, ni misebezi ya eza pili mwa bupilo. Mutu y’o u lukela ku ba ya apala butu bo bunca, bo bu lumelelana ni tato ya Mulimu. (Maefese 4:20-24) Ka mutala: Ba kwa Tesalonika ha ne ba utwile taba ye nde, Paulusi n’a bulezi kuli ne ba i amuhezi kapili-pili sina linzwi la Mulimu. Kono se ne si mu kolwisize kuli niti yeo ne i ‘sebeza ka m’ata ku bona’ ki buitiiso, busepahali, ni lilato la bona.—1 Matesalonika 2:13, 14; 3:6.

Ki niti kuli nto kaufela ye mwa pilu ya muituti i ka bonahala ku pale ku mane, sina mo ne ku ezahezi ku Eric. (Mareka 7:21, 22; Jakobo 1:14, 15) Kono bumai ki bwa kuli mikwa ye maswe ya mutu ha i ka to bonahalanga mwa likezo za hae, lika se li kana li sinyehile kale. Kacwalo, se si tokwahala ki ku lika ku ziba bufokoli tenyene bwa mutu pili a si ka sitatala kale kwa moya. Lu na ni ku fumana nzila ya ku ziba ka yona ze mwa pilu ya hae ya swanisezo. Lu kona ku eza cwañi cwalo?

Mu Itute ku Jesu

Jesu yena n’a ziba ze mwa lipilu za batu ka ku nepahala. (Mateu 12:25) Kono ha ku na ku luna ya kona ku eza cwalo. Niteñi, n’a lu bonisize kuli ni luna lwa kona ku lemuha litakazo,  milelo ni misebezi ye lu swanela ku eza pili mwa bupilo. Sina mualafi ya ziba ku alafa ha itusisanga mitatubelo ye fitana-fitana kuli a bone ze kataza pilu ya mukuli, Jesu n’a itusisize Linzwi la Mulimu ku lemuha ni ku patulula “maikuto ni mihupulo ya mwa pilu” niha ne ba sa koni ku i bona batu kaufela.—Liproverbia 20:5; Maheberu 4:12.

Ka mutala, muta o muñwi, Jesu n’a tusize Pitrosi ku fita fa ku lemuha bufokoli bo ne bu mu sitatalisize hasamulaho. Jesu n’a ziba kuli Pitrosi n’a mu lata. Mane, Jesu kihona ha n’a sa zwo fa Pitrosi “linotolo za mubuso.” (Mateu 16:13-19) Kono Jesu hape n’a ziba kuli Satani n’a bata ku kwenula baapositola. Mwa mazazi a kwapili, ne ba ka kena mwa tiko ye tuna ya ku tuhela ku mu latelela. Ku bonahala kuli Jesu n’a lemuhile kuli ba bañwi kwa balutiwa ba hae ne ba na ni bufokoli mwa tumelo. Kacwalo n’a si ka zina-zina ku ba taluseza fo ne ba tokwa ku sebeleza teñi. Mu nyakisise mwa n’a kaliselize ku buhisana taba yeo.

Mateu 16:21 i li: “Ku zwa kwa nako yeo, Jesu a kala ku [bonisa, NW] balutiwa ba hae, kuli u swanezi ku ya . . . a utwiswe butuku bo butuna . . . mi a bulawe.” Mu lemuhe kuli Jesu n’a ba bonisize, isi ku ba taluseza fela, ze ne ka ezahala ku yena. Mwendi n’a itusisize litimana za mwa Bibele, ze cwale ka Samu 22:14-18 kamba Isaya 53:10-12, ze bonisa kuli Mesiya n’a ka nyanda ni ku shwa. Ibe kuli n’a itusisize litimana zeo kamba kutokwa, ka ku bala kamba ku bulela luli ze mwa Mañolo, Jesu n’a file Pitrosi ni ba bañwi kolo ya ku ikalabela ku zwelela kwa lipilu za bona. Ne ba ikutwile cwañi ka za nyandiso ye ne taha?

Ka ku komokisa, nihaike kuli Pitrosi ne li munna ya bundume ni tukufalelo, kalabo ya hae ya kayeye ka nako yeo ne i bonisize kuli n’a na ni bufokoli bo butuna mwa munahano wa hae. N’a ize: “U ikutwele butuku, Mulena; ze cwalo li si ke za ku tahela.” Munahano wa Pitrosi ne u fosahezi luli, kakuli sina mwa n’a taluselize Jesu, Pitrosi n’a si ka “utwa za Mulimu, konji za batu fela”—mi b’o ki bufokoli bo butuna bo ne bu kona ku mu kenya mwa butata bo butuna. Kacwalo, Jesu n’a ezizeñi? Ha s’a kalimezi Pitrosi, Jesu a mu taluseza ni ku taluseza balutiwa ba bañwi kaufela, a li: “Mutu h’a lata ku ni latelela, u na ni ku itoboha, a lwale [kota ya hae ya linyando, NW], mi a ni siyale mwamulaho.” Ka ku ama kwa mañolo a cwale ka Samu 49:8 ni 62:12, a ba hupulisa ka sishemo kuli sepo ya bona ya bupilo bo bu sa feli ne i itingile ku Mulimu isi kwa batu ba ba sa koni ku pulusa ba bañwi.—Mateu 16:22-28.

Nihaike kuli Pitrosi hasamulaho n’a kenezwi ki sabo ka nakonyana mi n’a latuzi Jesu halalu, manzwi a Jesu ao ni a mañwi ne a mu tusize ku yoyelwa kapili-pili kwa moya. (Joani 21:15-19) Hamulaho fela wa mazazi a 50, Pitrosi a yema ka bundume fapil’a nyangela mwa Jerusalema ni ku paka kuli Jesu u zuhile kwa bafu. Mwa lisunda, likweli, ni lilimo ze ne latelezi, n’a talimani ka bundume ni butata bo bu cwale ka ku tamiwa, ku natiwa, ni ku lengiwa mwa tolongo, mi n’a tomile mutala o munde wa ku itiisa ka bundume.—Likezo 2:14-36; 4:18-21; 5:29-32, 40-42; 12:3-5.

Lu itutañi ku seo? Kana mu boni sa n’a ezize Jesu kuli a kate ni ku patulula ze ne inzi mwa pilu ya Pitrosi? Pili, n’a ketile mañolo a  swanela kuli a bonise Pitrosi taba tota ye ne bilaeza. Ku zwa f’o, a fa Pitrosi kolo ya ku ikalabela ku zwelela kwa pilu ya hae. Kihona cwale a fa kelezo ye ñwi ya ka Mañolo kuli a tuse Pitrosi ku sikulula munahano ni maikuto a hae. Mu kana mwa ikutwa kuli ha mu koni ku ba muluti ya cwalo, kono ha lu nyakisiseñi litaba ze peli ze ne ezahezi ze bonisa ka m’o ku itukiseza ni ku itinga ku Jehova ku kona ku lu tuseza ku latelela mutala wa Jesu.

Ku Kata Ze mwa Pilu ya Mutu

Mukreste yo muñwi ya li ndate lubasi ha n’a utwile kuli bana ba hae ba babeli ba ba kena mwa giledi 1 ni 2 ba ngile maswiti fa tafule ya bo muluti ba bona, a ba inisa fa fafasi ni ku ambola ni bona. Ku fita ku nga fela kuli ki mo ba inezi, ki banana, ndate lubasi y’o u li: “Ne ni likike ku ba buzisisa luli kuli ni zibe se ne si ba susuelize ku eza nto ye maswe cwalo.”

Mushemi y’o a kupa bana ba hae ku hupula se ne si ezahezi ku Akani, ka mo ku ñolezwi kwa Joshua kauhanyo 7. Bana ba hae ba bona sisupo kapili-pili mi ba itumelela bufosi bwa bona. Mazwalo a bona ne se a kalile ku ba kataza. Kacwalo ndat’a bona a ba balisa Maefese 4:28, ye li: “Ya n’a uzwa, a si ke a uzwa hape; kono a sebeze ka tata, . . . kuli a be ni s’a ka tusa ya tokwile.” Kihona a tiiseza kelezo yeo ya ka Mañolo ka ku bulelela bana ba hae ku leka maswati ni ku a kutisa ku bo muluti ba bona.

Mushemi y’o u li: “Ka ku buhisana ni banana, ne lu likanga ku kayutula mikwa ye maswe kaufela ye ne lu lemuhile ni ku i yolisa ka mikwa ye minde.” Ka ku likanyisa Jesu mwa ku luta bana ba bona, bashemi bao ne ba fumani mipuzo hasamulaho. Sibeli sa banana bao hamulaho ne ba memilwe ku yo sebeleza kwa ofisi ye tuna ya tamaiso kwa Betele ya kwa Brooklyn, mi yo muñwi wa bona u sa li kwateñi ni kacenu le, mi s’a sebelize lilimo ze 25.

Ki wo mutala o muñwi wa m’o Mukreste yo muñwi n’a konezi ku tusa muituti wa hae wa Bibele. Muituti y’o n’a yanga kwa mikopano ni ku abana mwa bukombwa mi n’a sa bulezi kale kuli n’a bata ku kolobezwa. Kono ne ku bonahala kuli n’a isepile hahulu ku fita ku sepa Jehova. Paki y’o u li: “Bakeñisa kuli ne li musali wa likwasha, n’a fitile fa ku isepa hahulu a sa lemuhi cwalo. Ne ni ikalezwi kuli kwapili n’a ka kenelwa ki butuku bwa munahano kamba ku wa kwa moya.”

Kacwalo Paki y’o a nga muhato wa ku buhisana ni muituti Mateu 6:33, ku mu susueza ku cinca lika za n’a eza pili mwa bupilo, kuli a eze pili za Mubuso, ni ku sepa Jehova kuli u ka mu kondiseza lika. A mu buza patalaza kuli: “Bakeñisa kuli mu pila mu nosi, kana fokuñwi mu fumananga t’ata ku itinga ku ba bañwi, hamohocwalo ni ku Jehova?” Muituti y’o a itumelela kuli n’a sa batile ku tuhela ku lapelanga. Muhasanyi kiha mu susueza ku latelela kelezo ye kwa Samu 55:22 ni ku lwalisa Jehova mulwalo wa hae bakeñisa kuli, sina mo i lu kolwiseza 1 Pitrosi 5:7, Jehova ‘wa lu tokomela.’ Manzwi ao ne a fitile kwa pilu ya hae. Paki y’o u li: “Yeo ne li ye ñwi ya linako li sikai ze ne ni mu boni inze a cipita miyoko.”

Niti I Zwelepili ku Sebeza ku Mina

Lu banga ni tabo ye tuna ha lu bona be lu luta ba amuhela niti ya Bibele. Kono kuli lu kone ku tusa ba bañwi, lu lukela ku toma mutala  o munde. (Juda 22, 23) Kaufel’a luna lu tokwa ku ‘sebeza za ku piliswa kwa luna ka sabo ni ka tutumelo.’ (Mafilipi 2:12) Nto yeo i tokwa kuli lu tuhelele liseli la Mañolo li benye mwa lipilu za luna beñi kamita, li nze li bata-bata mikwa, litakazo, ni milelo ye tokwa ku sikululwa.—2 Pitrosi 1:19.

Ka mutala, kana mu fokozi miteñi ye mwa misebezi ya Sikreste? Haiba ki cwalo, ki kabakalañi? Mwendi i kana ya ba kuli mu isepile hahulu. Mu kona ku ziba cwañi haiba ku cwalo? Mu bale Hagai 1:2-11, mi mu nahanisise ka busepahali za n’a bulezi Jehova kwa Majuda ba ne ba lukuluzwi mwa butanga. Kihona mu ka ipuza kuli: ‘Kana ni isize hahulu pilu kwa masheleñi ni ku za ku pila hande? Kana luli ni sepile kuli Jehova u ka babalela lubasi lwa ka haiba ni eza pili lika za kwa moya? Kamba kana ni ikutwa kuli pili ni na ni ku ipabalela?’ Haiba mu tokwa ku eza licinceho mwa munahano kamba mwa pilu ya mina, mu si ke mwa zina-zina ku li eza. Likelezo za mwa Mañolo, ze cwale ka ze fumaneha kwa Mateu 6:25-33, Luka 12:13-21, ni 1 Timotea 6:6-12, li bonisa mubonelo o lu swanela ku ba ni ona ka za maluo ni sifumu, ilikuli lu zwelepili ku ba ni limbuyoti za Jehova.—Malaki 3:10.

Ku itatuba cwalo ka nzila ye si na sishweka ku kona ku ba t’ata. Ku itumelela bufokoli bo buñwi bo lu taluselizwe ku kona ku swabisa. Niteñi, ha mu nga muhato ka lilato wa ku tusa mwan’a mina, muituti wa mina wa Bibele, kamba ku itusa mina beñi—ku si na taba kuli taba ki ya ka butu kamba ki ye t’ata cwañi—fohe mu kana mu ngile muhato wa ku mu pilisa kamba ku ipilisa.—Magalata 6:1.

Kono ku cwañi haiba ku bonahala kuli mu ikataleza fela mbango? Mu si ke mwa itulela kapili-pili. Ku sikulula pilu ye si ka petahala ku kona ku ba t’ata, ku nga nako, mi fokuñwi kwa zwafisa. Kono hape kwa kona ku fumanisa mipuzo.

Eric, mutangana ya bulezwi kwa makalelo, n’a lemuhile mafosisa a hae mi a kalisa sinca ku “zamaya mwa niti.” (2 Joani 4) U li: “Ha ne ni til’o lemuha kuli ni latehile, na kutela ku Jehova.” Ka tuso ya bashemi ba hae, Eric s’a sebeleza Mulimu cwale ka busepahali. Nihaike kuli n’a si ka tabela muta bashemi ba hae ne ba kuta-kutezi ku mu tusa kuli ba tatube ze mwa pilu ya hae, u itumela hahulu cwale ku ze ne ba ezize. U li: “Bashemi ba ka ki ba bande hahulu. Ne ba si ka tuhela ku ni bonisa lilato.”

Ku benyisa liseli la Linzwi la Mulimu mwa lipilu za be lu luta ki nzila ya ku bonisa ka yona sishemo ku bona. (Samu 141:5) Mu zwelepili ku tatuba pilu ya bana ba mina ni baituti ba mina ba Bibele kuli mu bone haiba butu bo bunca bwa Sikreste bwa toma mibisi ku bona. Mu bone kuli niti ya sebeza ku ba bañwi ni ku mina beñi ka ku “aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile.”—2 Timotea 2:15.

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Manzwi a Jesu n’a patuluzi bufokoli bo ne bu li ku Pitrosi

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Mu itusise Bibele kuli mu kate ze mwa pilu