‘Ku Fumana Pelela ya Teko Ye Tuna’

“Mubuso wa kwa lihalimu u kenwa ka ku eza ka tata, mi ba ba buhali ba u hapa.”—MATEU 11:12.

1, 2. (a) Ki mukwa ufi o sa fumanehi fela wa n’a bonisize Jesu ku ye ñwi ya linguli za hae za Mubuso? (b) Jesu n’a buleziñi mwa nguli ya pelela ya teko ye tuna?

KANA ku na ni nto ye mu nga kuli ki ya butokwa hahulu kuli mane mwa kona ku itombola ze mu na ni zona kamukana kuli mu i luwe? Nihaike kuli batu ba bulelanga za ku ineela mwa ku ndongwama likonkwani za bona ze ñwi—ze cwale ka masheleñi, libubo, m’ata, kamba situlo—ki ka siwela mutu a kona ku fumana nto ye nde hahulu kuli mane u itatela ku itombola za hae kaufela kuli a i luwe. Jesu Kreste n’a bulezi za mukwa wo o sa fumanehi fela ili o munde ku ye ñwi ya linguli za hae ze ñata ze tokwa nahanisiso ze ama Mubuso wa Mulimu.

² Ki nguli, kamba swanisezo yeo Jesu n’a taluselize balutiwa ba hae kwa mukunda, ili yeo hañata i bizwa kuli ki nguli ya pelela ya teko ya tuna. Jesu n’a bulezi kuli: “Mubuso wa kwa lihalimu u swana sina mutu wa mulekisi ya bata lipelela ze nde. A fumana pelela ya teko ye tuna, a ya, a lekisa za hae kamukana, mi a i leka.” (Mateu 13:36, 45, 46) Jesu n’a bata kuli bateelezi ba hae ba ituteñi mwa swanisezo yeo? Mi lu kona ku tusiwa cwañi ki manzwi a Jesu?

Teko Ye Tuna ya Lipelela

3. Ki kabakalañi lipelela ze nde ha ne li tula hahulu kwakale?

³ Ku zwa kwakale, lipelela li ngiwa ku ba lika za butokwa ze itusiswa kwa ku kabisa lika. Taba ye ñwi i bulela kuli ka ku ya ka caziba wa Muroma ya bizwa Pliny Yo Muhulu, lipelela ne li zona ze ne “tula hahulu fa mukoloko wa lika za teko ye tuna.” Ka ku sa swana ni gauda, silivera, kamba macwe a mañata a butokwa, lipelela li zwa fa lika ze pila. Ki nto ye zibahala kuli liñongolo ze ñwi za mwa mezi li kona ku fetula lika ze mbandamanga ku zona—inge cwalo tuemba-emba twa macwe—ku ba lipelela ze benya ka ku kwahelela tuemba-emba t’o mwahali. Kwakale, lipelela ze nde hahulu sihulu ne li nopiwanga kwa Liwate Le Li Fubelu, kwa siko sa Persian Gulf, ni kwa liwate la Indian Ocean—ili kwahule ni naha ya Isilaele. Ku si na kakanyo leo ne li lona libaka Jesu ha n’a bulezi ka za “mulekisi ya bata lipelela ze nde.” Kuli mutu a fumane lipelela za teko ye tuna u tokwa ku ikataza hahulu.

4. Ki sifi se ne si li sisupo se situna sa nguli ya Jesu ya mulekisi ya bata lipelela?

⁴ Nihaike kuli lipelela ze nde kwakale ne li  tula hahulu, ku bonahala kuli sisupo se situna sa nguli ya Jesu n’e si sa ku tula kwa lipelela. Mwa nguli ye, Jesu n’a sa swanisezi fela Mubuso wa Mulimu kwa pelela ya teko ye tuna, kono n’a bulela za “mutu wa mulekisi ya bata lipelela ze nde” ni mwa n’a ezelize mutu yo ha n’a fumani pelela i liñwi. Ka ku sa swana ni mulekisi fela wa mwa benkele, mulekisi kamba mutu ya bata lipelela za ku lekisa, a kana a bulelwa kuli ne li caziba mwa lipisinisi, ili ya n’a na ni tokomelo ye tuna kamba ya kona ku lemuha mubupehelo ni likalulo ze ñwi za pelela ze sa lemusehi ka bubebe ili ze tisa kuli i be ye makaza luli. N’a kona ku ziba pelela ya luli a sa i bona fela mi n’a sa koni ku pumiwa fela ki pelela ye siyo hande kamba ya ku ipangela fela ka busholi.

5, 6. (a) Ki nto mañi ye ipitezi hahulu ka za mulekisi wa mwa nguli ya Jesu? (b) Nguli ya bufumu bo bu patilwe i patululañi ka za mulekisi ya bata lipelela wa mwa nguli ya Jesu?

⁵ Ku na ni nto ye ñwi hape ye ipitezi ka za yena mulekisi yo. Mulekisi fela mwendi pili u ka bata ku ziba kuli pelela i lekwa bukai, ilikuli a kone ku ziba hande teko ya lukela ku i leka ka yona kuli a pange pulofiti. Hape a kana a nahana ni za haiba ba i tokwa hahulu batu ilikuli a kone ku i lekisa ka bubebe. Ka mubulelelo o muñwi, u ka tabela hahulu ku panga pulofiti ka bubebe, isiñi ku ipulukela pelela yeo. Kono wo haki ona mulelo wa mulekisi wa mwa nguli ya Jesu. N’a sa iyakatwi za masheleñi kamba sifumu. Esi mane yena n’a itatela ku itombola “za hae kamukana”—mwendi za n’a luwile kaufela—ilikuli a kone ku leka nto ya n’a bata.

⁶ Kwa balekisi ba bañata za n’a ezize mutu yani wa mwa nguli ya Jesu li kona ku ngiwa kuli ki butoto. Munna wa lipisinisi ya na ni temuho ha koni ku nahana za ku eza pisinisi ye sa sepehi hande cwalo. Kono mulekisi wa mwa nguli ya Jesu n’a na ni lika li sili za n’a nga ku ba za butokwa. Mupuzo wa hae ne si wa ku ba ni sifumu sifi kamba sifi kono n’e li wa ku ba ni tabo ni buikolwiso bwa ku luwa nto ya teko ye tuna ni ku fita. Sisupo seo si tunumekwa hande mwa nguli ye ñwi ye talusa nto ye swana ya n’a bulezi Jesu. N’a ize: “Hape mubuso wa kwa lihalimu u swana sina bufumu bo bu patilwe mwa simu, bo mutu h’a bu fumani a bu pata hape; mi kakuli a bu tabezi, a y’o lekisa tutu ya hae kaufela, mi a itekela simu yeo.” (Mateu 13:44) Ee, tabo ye tiswa ki ku fumana ni ku luwa sifumu seo mane ne i konile ku susueza mutu yo ku lekisa tutu ya hae kamukana. Kana ku na ni batu ba ba cwalo kacenu? Kana ku na ni sifumu se si lukela buitomboli bo bu cwalo?

Ba Ba Itebuha Teko Ye Tuna ya Mubuso

7. Jesu n’a bonisize cwañi kuli n’a itebuha luli teko ye tuna ya Mubuso?

⁷ Ha n’a bulela nguli ye, Jesu n’a talusa za “mubuso wa kwa lihalimu.” Yena ka sibili n’a itebuha luli teko ye tuna ya Mubuso. Litaba za Evangeli li paka hande yona taba yeo. Hamulaho a kolobezo ya hae ka 29 C.E., Jesu “a kala ku luta batu, a li: Mu bake, kakuli mubuso wa kwa lihalimu u sutelezi fakaufi.” Ka lilimo ze talu ni licika, n’a lutile undi wa nyangela za Mubuso. N’a zamaile mwa naha kaufela, “a ya mwa minzi ni minzinyana, a nz’a luta batu, a bulela Evangeli ya mubuso wa Mulimu.”—Mateu 4:17; Luka 8:1.

8. Jesu n’a ezizeñi kuli a bonise ze u ka peta Mubuso?

⁸ Ka ku eza limakazo ze ñata mwa naha kaufela—ze kopanyeleza ku folisa bakuli, ku fepa ba ba shwile tala, ku kuzisa liñungwa, mane nihaiba ku zusa ba ba shwile—Jesu hape n’a bonisize ze u ka peta Mubuso wa Mulimu. (Mateu 14:14-21; Mareka 4:37-39; Luka 7:11-17) Kwa mafelelezo, n’a bonisize busepahali bwa hae ku Mulimu ni kwa Mubuso ka ku fana bupilo bwa hae, ku bulaelwa tumelo ya hae fa kota ya linyando. Sina fela mulekisi yani ya n’a bata lipelela ha n’a itombozi za hae kamukana kuli a luwe “pelela ya teko ye  tuna,” Jesu ni yena n’a pilezi ku eza ni ku shwela Mubuso.—Joani 18:37.

9. Ki kalemeno mañi ka ka sa fumanehi fela ko ne ba bonisize balutiwa ba Jesu ba kwa makalelo?

⁹ Kwand’a ku isa fela mamelelo kwa Mubuso, Jesu hape n’a kubukanyize kashawa ka balateleli. Kashawa kao ni kona ne li ka batu ba ne ba itebuha luli teko ye tuna ya Mubuso. Mwahal’a bona ne ku na ni Andreasi, yo sa pili n’a li mulutiwa wa Joani Mukolobezi. Ha n’a utwile Joani a paka kuli Jesu ki “Ngunyan’a Mulimu,” Andreasi ni mulutiwa yo muñwi wa Joani, ku bonahala kuli ki yo muñwi wa bana ba Zebedea ili ya bizwa hape kuli Joani, kapili-pili ba kumalela Jesu mi ba ba balumeli. Kono ao ne si ona mafelelezo a taba. Ona fo, Andreasi a pakisa ku liba ku muhulwan’a hae Simoni ni ku mu bulelela kuli: “Lu fumani Mesia.” Nakonyana fela hamulaho wa fo, Simoni (ya n’a tilo zibahala ka libizo la Kefasi kamba Pitrosi) hamoho ni Filipi ni mulikan’a hae Natanaele ni bona ba fita fa ku lemuha kuli Jesu n’a li yena Mesia. Mane Natanaele n’a susumelizwe ku bulelela Jesu kuli: “Ki wena Mwan’a Mulimu, Mulena wa Isilaele.”—Joani 1:35-49.

Ku Susuezwa ku Nga Muhato

10. Balutiwa ne ba ezizeñi Jesu ha n’a tile ni ku t’o ba biza ha n’a kopani ni bona lwa bubeli?

¹⁰ Nyakalalo ye ne ba bile ni yona bo Andreasi, Pitrosi, Joani, ni ba bañwi ha ne ba fumani Mesia i kana ya bapanywa kwa nyakalalo ya n’a bile ni yona mulekisi ha n’a fumani pelela ya teko ye tuna. Ne ba ka ezañi cwale? Litaba za Evangeli ha li buleli lika ze ñata ze ne ba ezize ba man’o kopana ni Jesu lwa pili. Ka mo ku bonahalela, buñata bwa bona ne ba kutezi kwa mupilelo wa bona wa kamita. Kono hamulaho wa likweli ze silezi kamba silimo, Jesu a kopana hape ni Andreasi, Pitrosi, Joani, ni Jakobo muhulwan’a Joani kwa Liwate la Galilea ko ne ba yambela. * Ha n’a ba boni, Jesu a ba bulelela kuli: “Mu ni latelele, mi ni ka mi eza ba ba yamba batu.” Ne  ba ezizeñi ka za pizo yeo? Taba ye mwa Mateu i bulela cwana ka za Pitrosi ni Andreasi: “Cwale ba pakisa ba tuhela tunyandi twa bona, ba mu latelela.” Mi haili ka za Jakobo ni Joani, lu bala kuli: “Cwale kapili ba tuhela sisepe ni ndat’a bona, ba mu latelela.” Taba ye mwa Luka i ekeza kuli “ba tuhela za bona kaufela, mi ba mu latelela.”—Mateu 4:18-22; Luka 5:1-11.

11. Ku bonahala kuli ki nto mañi ye ne tisize kuli balutiwa ba nge muhato kapili kwa pizo ya Jesu?

¹¹ Kana balutiwa ha ne ba latelezi Jesu kapili-pili, ne ba ezize ka kayeye? Kutokwa ni hanyinyani! Nihaike kuli ne ba kutezi kwa pisinisi ya bundui ni mabasi a bona hamulaho a ku kopana ni Jesu lwa pili, ha ku na kakanyo ya kuli ze ne ba boni ni ku utwa ha ne ba kopani ni Jesu ne li ba fitile kwa lipilu ni minahano. Nako ye bat’o eza silimo ye ne fitile ne i kana i ba tusize ku nahanisisa ka za zona litaba zeo. Cwale ne li nako ya ku eza katulo. Kana kikuli ne ba ka swana ni mulekisi ya n’a nyangumuzwi ki ku fumana pelela ya teko ye tuna, ili yo ka ku ya ka mwa n’a kandekezi Jesu “a ya” ku yo eza za n’a kona kuli a i leke? Eni. Ze ne ba utwile ni ku bona ne li nyangumuzi lipilu za bona. Ne ba lemuhile kuli ne s’e li nako ya ku nga muhato. Kacwalo, sina mo i ñolezwi taba, ka ku sa lika-lika ba siya za bona kaufela mi ba kala ku latelela Jesu.

12, 13. (a) Ba bañata ba ne ba utwile Jesu ne ba ezizeñi? (b) Jesu n’a buleziñi ka za balutiwa ba hae ba ba sepahala, mi manzwi a hae a talusañi?

¹² Basepahali bao ne ba shutana luli ni ba bañwi ba ne ba pundilwe hamulaho mwa litaba za Evangeli! Jesu n’a folisize ni ku fepa batu ba bañata kono ba ikela ni ku yo zwelapili fela ku ikezeza misebezi ya bona. (Luka 17:17, 18; Joani 6:26) Mane Jesu ha n’a memile ba bañwi kuli ba be balateleli ba hae, ba kupa sibaka sa kuli ba yo lukisa za bona. (Luka 9:59-62) Ka ku fapahana, ha n’a ama ku ba ba sepahala, Jesu hamulaho n’a ize: “Ku zwa kwa mazazi a Joani Mukolobezi ku tisa cwale, mubuso wa kwa lihalimu u kenwa ka ku eza ka tata, mi ba ba buhali ba u hapa.”—Mateu 11:12.

¹³ Linzwi le li tolokilwe kuli “ku eza ka tata” li talusañi? Ku ama kwa linzwi la Sigerike la ku eza sika fo ku zwelela pulelo yeo, dikishinari ya Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words i bulela kuli: “Linzwi leo li talusa ku satalala ka m’ata a mukusi.” Mi ha n’a ama kwa timana yeo, caziba wa Bibele Heinrich Meyer n’a ize: “Kona mo i taluselizwe tukufalelo ni ndwa ye sa konwi ku tibelwa ya za mubuso wa Mesia o atumela . . . Tukufalelo ni mafulofulo a matuna (isi ku nama wa toze ni ku shaamena) za tokwahala ku za Mubuso.” Sina mulekisi ya n’a bata lipelela, batu bao ne ba lemuhile kapili nto ya butokwa luli, mi ne ba tobohile za bona kaufela kuli ba eze za Mubuso.—Mateu 19:27, 28; Mafilipi 3:8.

Ba Bañwi Ne Ba T’o Swalisa Kwa ku Bata

14. Jesu n’a bakanyize cwañi baapositola ka za musebezi wa ku kutaza Mubuso, mi ne ku zwileñi mwateñi?

¹⁴ Jesu ha n’a zwezipili mwa bukombwa bwa hae, n’a lutile ni ku tusa ba bañwi kuli ba bate Mubuso. Pili n’a ketile ba 12 mwahal’a balutiwa ba hae, mi a ba biza kuli ki baapositola, kamba ba ba lumilwe ki yena. Ku bona bao, Jesu n’a file litaelo ze ñata ka mo ne ba swanela ku ezeza bukombwa bwa bona hamoho ni ku ba lemusa ka za lishemaeto ni manyando a n’a li kwapili. (Mateu 10:1-42; Luka 6:12-16) Ka lilimo ze peli kamba ku fitelela ze ne tatami ne ba zamaile ni Jesu mwa misipili ya hae ya ku kutaza mwa naha kaufela, inze ba ikola silikani se situna ni yena. Ne ba utwile za n’a bulelanga, ku iponela misebezi ya hae ye m’ata, ni ku bona mutala wa hae ka sibili. (Mateu 13:16, 17) Ku si na kakanyo zona lika zeo kaufela ne li ba fitile kwa lipilu, ku eza kuli mane ka ku swana ni mulekisi ya bata lipelela, ba ndongwama Mubuso ka tukufalelo ni ka lipilu za bona kaufela.

15. Jesu n’a bulezi libaka lifi la butokwa le ne ba lukela ku bela ni tabo balateleli ba hae?

 ¹⁵ Kwand’a baapositola ba 12, Jesu “a keta ba bañwi ba ba eza mashumi a 7; a ba luma ka bubeli, ka bubeli, kuli ba mu zamaye kwapili mwa minzi kaufela, ni mwa mabaka mw’a n’a ka ya ni yena.” Ni bona n’a ba bulelezi ka za litiko ni manyando o ne ba ka talimana ni ona kwapili mi a ba laela ku bulelela batu kuli: “Mubuso wa Mulimu u sutelezi fakaufi ni mina.” (Luka 10:1-12) Balutiwa ba mashumi a 7 ha ne ba kutile, ne ba tabile hahulu mi ba bihela Jesu ba li: “Mulena, mane ni mioya ye maswe ne i tulwa ki luna, ka Libizo la hao.” Kono mwendi ne ba komokile Jesu ha n’a sinuzi kuli mane ba ka ba ni tabo ye tuna kwapili bakeñisa ku tukufalelwa kwa bona Mubuso. N’a ba bulelezi kuli: “Mu si ke mwa taba kakuli mu kona mioya; kono mu tabe kakuli mabizo a mina a ñozwi mwa lihalimu.”—Luka 10:17, 20.

16, 17. (a) Jesu n’a buleleziñi baapositola ba hae ba ba sepahala ka busihu bwa mafelelezo bwa n’a bile ni bona? (b) Manzwi a Jesu n’a tahiselize baapositola ku ba ni tabo mañi ni sepo ifi?

¹⁶ Kwa mafelelezo, ka busihu bwa mafelelezo b’o Jesu n’a bile ni balutiwa ba hae ili bwa la Nisani 14, 33 C.E., n’a tomile mukiti wo n’o tilo zibahala sina Mulalelo wa Mulena mi a ba laela ku n’o ezanga kupulo ya ona. Ku bona busihu bo, Jesu a bulelela ba 11 ba ne ba siyezi kuli: “Mu tiiselize ni na mwa miliko ya ka; mihe ni ka mi fa mubuso, sina ndate h’a ni file ona, kuli mu ce mi mu nwe fa tafule ya ka, mwa mubuso wa ka; mi mu ka ina fa litulo za bulena, mu atule masika a Isilaele a lishumi ka a mabeli.”—Luka 22:19, 20, 28-30.

¹⁷ Lipilu za baapositola li lukela ku ba ze ne wabezwi luli ha ne ba utwile Jesu ha ba bulelela manzwi ao! Ne ba fiwa likute ni tohonolo ye tuna ka ku fitisisa ya kona ku ba ni yona mutu ufi kamba ufi. (Mateu 7:13, 14; 1 Pitrosi 2:9) Sina mulekisi ya bata lipelela yani, ne ba itombozi lika ze ñata kuli ba latelele Jesu ka ku ndongwama Mubuso. Kono cwale ne ba sepiswa kuli buitomboli bo ne ba ezize ha bu si ka ya fela mwa nakuwana.

18. Kwand’a baapositola ba 11 ki bomañi hape ba ne ba ka tusiwa ki Mubuso kwa nalule-lule?

¹⁸ Haki baapositola fela ba ne ba inzi ni Jesu busihu bwani ba ne ba ka tusiwa ki Mubuso. Tato ya Jehova ne li kuli batu ba ba eza 144,000 ba kene mwa bulikani bwa Mubuso ka ku ba babusi hamoho ni Jesu Kreste mwa Mubuso o kanya wa kwa lihalimu. Hape, muapositola Joani mwa pono n’a boni “buñata bo butuna bwa batu, ku si na ya kona ku ba bala, . . . ba yemi fapil’a Lubona ni fapil’a Ngunyana, . . . ba li: Ku pilisa ki kwa Mulimu wa luna  ya inzi mwa Lubona, ni kwa Ngunyana!” Bao ki bona ba ba ka ba babusiwa ba Mubuso wo. *—Sinulo 7:9, 10; 14:1, 4.

19, 20. (a) Ki kolo mañi ye kwalulezwi batu ba macaba kaufela? (b) Ki puzo ifi ye ka nyakisiswa mwa taba ye tatama?

¹⁹ Nakonyana pili Jesu a si ka kambamela kale kwa lihalimu, a laela balateleli ba hae ba ba sepahala kuli: “Mu ye cwale, mu lute macaba kaufela, mu ba kolobeze ka Libizo la Ndate, ni la Mwana, ni la Moya o Kenile; mu ba lute ku mamela ze ni mi laezi kaufela. Mi, a mu bone, na, ni inzi ni mina ka mazazi kaufela, ku isa kwa mafelelezo a lifasi.” (Mateu 28:19, 20) Kacwalo, batu ba ba zwa mwa macaba kaufela ne ba ka taha ni ku to ba balutiwa ba Jesu Kreste. Ni bona ne ba ka isa lipilu za bona kwa Mubuso—ibe kuli mupuzo wa bona ki wa kwa lihalimu kamba wa fa lifasi-mubu—sina mwa n’a ezelize mulekisi ya bata lipelela ha n’a fumani pelela ya teko ye tuna.

²⁰ Manzwi a Jesu n’a bonisize kuli mungendenge wa ku tahisa balutiwa ne u ka zwelapili konji ku yo fita ni “kwa mafelelezo a lifasi.” Kacwalo, kana kacenu ku sa na ni batu ba ba itatela ku itombola za bona kaufela kuli ba ndongwame Mubuso wa Mulimu, sina mwa n’a ezelize mulekisi ya bata lipelela? Puzo yeo i ka nyakisiswa mwa taba ye tatama.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Kona ku Talusa?

• Ki sifi sisupo se situna sa nguli ya mulekisi ya bata lipelela?

• Jesu n’a bonisize cwañi buitebuho bwa hae bo butuna kwa teko ye tuna ya Mubuso?

• Kiñi se ne si tisize kuli bo Andreasi, Pitrosi, Joani ni ba bañwi ba nge muhato kapili ha ne ba bizizwe ki Jesu?

• Ki kolo mañi ye makaza ye kwalulezwi batu ba macaba kaufela?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 10]

‘Ba tuhela za bona kaufela, mi ba latelela Jesu’

[Siswaniso se si fa likepe 12]

Pili a si ka kambamela kale kwa lihalimu, Jesu a laela balateleli ba hae ku tahisa balutiwa