Bakreste—Mu Itumbe ka Se Mu Li Sona!

“Ya itumba, a itumbe ku Mulena.”—1 MAKORINTE 1:31.

1. Ki mukwa ufi o iponahaza ka nzila yeo batu ba nga ka yona bulapeli?

MUTU yo muñwi ya bihanga litaba za bulapeli cwanoñu fa n’a bulezi kuli balumeli ba bañata ha ba isi pilu ku Mulimu. N’a talusize kuli: “Buñata bwa licinceho ze ezahezi mwa bulapeli bwa cwale haki licinceho za bulapeli ni hanyinyani—ki mukwa wa ku sa isa pilu ku Mulimu.” Ka ku shashulula taba yeo, n’a talusize kuli ona mukwa wo “ki wa ku sa tabela ni hanyinyani ku iyakatwa za bulapeli bwa hae mutu.” N’a ize, batu ba bañata “ba lumela ku Mulimu . . . ; kono ha ba isi fela hahulu pilu ku yena.”

2. (a) Ki kabakalañi ha ku sa komokisi kuli batu ha ba isi pilu za kwa moya? (b) Moya wa ku sa isa pilu u tahisa kozi mañi kwa Bakreste ba niti?

² Mukwa wa ku sa isa pilu wo ha u komokisi kwa baituti ba Bibele. (Luka 18:8) Moya wa ku sa tabela wo wa swanela ku libelelwa kuli u ka ba teñi mwa bulapeli. Bulapeli bwa buhata se bu pumile ni ku swabisa batu ka nako ye telele. (Sinulo 17:15, 16) Kono kwa Bakreste ba niti, moya o atile wa ku sa isa pilu ni wa kutokwa tukufalelo u kona ku tisa kozi. Lu ka tahelwa ki matata haiba lu sa isi pilu kwa tumelo ya luna mi lu latehelwa ki tukufalelo ya luna ya ku sebeleza Mulimu ni ya ku tukufalelwa niti ya mwa Bibele. Jesu n’a lemusize Bakreste ba kwa makalelo mwa Laodisea kuli ba si ke ba enya fela ha n’a ize: “Ha u bati, ha u cisi: Ne ni ka lata kuli u bate, kamba u cise. . . . U enya fela.”—Sinulo 3:15-18.

Ku Lemuha Se Lu Li Sona

3. Bakreste ba lukela ku itumba ka likalulo lifi z’e ba zibahaza ku ba Bakreste?

³ Kuli ba lwanise moya wa ku sa isa pilu ku za kwa moya, Bakreste ba tokwa ku ziba hande se ba li sona, mi ba lukela ku itumba ka se ba li sona. Ka ku ba batanga ba Jehova ni balutiwa ba Kreste, lwa kona ku fumana seo lu li sona mwa Bibele. Lu “lipaki” za Jehova, mi lu “sebeza ni Mulimu,” ha lu nze lu pateha ku kutaza “Evangeli ye ya mubuso” ku ba bañwi. (Isaya 43:10; 1 Makorinte 3:9; Mateu 24:14) Lu batu ba ba ‘latana.’ (Joani 13:34) Bakreste ba niti ki batu ba ba “na ni kutwisiso ya ku keta ze nde ku ze maswe, kabakala ku itwaelisa cwalo.” (Maheberu 5:14) Lu “mamonyi mwa lifasi.” (Mafilipi 2:15) Lu lika ka t’ata ku ‘ba ni muzamao o munde mwahal’a bahedeni.’—1 Pitrosi 2:12; 2 Pitrosi 3:11, 14.

4. Mulapeli wa Jehova u kona ku ziba cwañi seo a si sona?

⁴ Balapeli ba Jehova ba niti hape ba ziba se ba si sona. “Hasi ba lifasi,” sina fela Mueteleli wa bona Jesu Kreste ha n’a si wa lifasi. (Joani 17:16) Ba ikauhanyize ku “bamacaba,” ili bao “kutwisiso ya bona i fifalile, mi ba kwahule ni bupilo bwa Mulimu.” (Maefese 4:17, 18) Kabakaleo, balateleli ba Jesu ba ‘tuhela mukwa wa ku sa saba Mulimu mi ba pila mwa linako za cwale ka kutwisiso, ni ka ku luka, ni ka bulumeli.’—Tite 2:12.

5. Kelezo ya ku ‘itumba ku Mulena’ i talusañi?

⁵ Ku utwisisa hande se lu li sona ni ku utwisisa  silikani sa luna ni Mubusi ya Pahami mwa pupo yote ku lu susumeza ku ‘itumba ku Mulena.’ (1 Makorinte 1:31) Ki ku itumba ko ku cwañi k’o? Ka ku ba Bakreste ba niti, lwa itumba bakeñisa kuli Jehova ki Mulimu wa luna. Lu sebelisa kelezo ye li: “Ya itumba, a itumbe ka s’a utwisisa, h’a ziba kuli ki Na [Muñ’a] Bupilo ya sweli ku busa lifasi ka sishemo, ni ka likatulo ni ka ku luka.” (Jeremia 9:24) Lwa “itumba” bakeñisa tohonolo ya ku ziba Mulimu ni bakeñisa kuli wa lu sebelisa kuli lu tuse ba bañwi.

Lu Na ni Likulutendano

6. Ki kabakalañi ha ku li t’ata ku ba bañwi kuli ba zwelepili ku utwisisa hande z’e ba zibahaza ku ba Bakreste?

⁶ Niti kikuli ku zwelapili ku ba ni kutwisiso ye tuna ya ze lu zibahaza ku ba Bakreste haki nto ye bunolo kamita. Mutangana ya n’a hulisizwe sina Mukreste u hupula kuli nako ye ñwi n’a kile a fokola kwa moya, mi u li: “Ka linako ze ñwi, ne ni ikutwanga kuli ha ni zibi libaka ha ne ni li yo muñwi wa Lipaki za Jehova. Ne ni lutilwe niti ku zwelela fela kwa bwanana bwa ka. Fokuñwi ne ni ikutwanga fela kuli ne ni li mwa bulapeli b’o bakeñisa kuli ne ni ipumani fela ku bona.” Ba bañwi ba kana ba tuhelezi kukuezo ya za ku itabisa ka zona za silifasi, makande a patalazwa, ni mubonelo wa cwale wa bupilo o sa lumelelani ni likuka za Mulimu kuli i zamaise lika z’e ba zibahaza ku ba Bakreste. (Maefese 2:2, 3) Bakreste ba bañwi ka linako ze ñwi ba fitanga fa ku sa isepa ni ku nyaka likuka ze ba latelela ni likonkwani za bona.

7. (a) Ki ku itekula kufi ko ku swanela batanga ba Mulimu? (b) Kono ki ifi kozi ye kona ku ba teñi?

⁷ Kana ku fosahalile ku itekulanga ka tokomelo hamulaho wa nako? Batili. Mwendi mwa hupula kuli muapositola Paulusi n’a susuelize Bakreste ku no itekulanga ha n’a ize: “Mu itekule ili mina ku bona kana mu teñi mwa tumelo; mu itike ili mina.” (2 Makorinte 13:5) Muapositola fa n’a susueza Bakreste kuli ba tongolange mifokolo ya kwa moya ye kana i hulile, ka mulelo wa ku nga mihato ye tokwahala kuli ba toole mifokolo yeo. Mukreste, ha nze a itekula kuli a bone haiba u mwa niti, u lukela ku lemuha ka za haiba manzwi ni likezo za hae za lumelelana ni za ipapata ku lumela. Kono, ha lu sa tokomeli, lu ka itekula ka mulelo wa ku bata ku ziba “z’e lu zibahaza luna beñi” kamba ku bata likalabo kwa limbule li sili ze sa swalisani ni silikani sa luna ni Jehova kamba puteho ya Sikreste, mi ku eza cwalo ha ku na ku lu tusa mi kwa kona ku lu bulaya kwa moya. * Ni kamuta ha lu tabeli ku ‘lwela ka za tumelo ya luna.’—1 Timotea 1:19.

Ni Luna Lwa Kopananga ni Matata

8, 9. (a) Mushe n’a bonisize cwañi maikuto a hae a ku sa isepa? (b) Jehova n’a ezizeñi bakeñisa kuli Mushe n’a ikutwa ku sa kona? (c) Mu ikutwa cwañi bakeñisa manzwi a lisepiso za Jehova?

⁸ Kana Bakreste ba ba sa isepangi ka linako ze ñwi ba lukela ku ikutwa kuli ba palezwi? Kutokwa ni hanyinyani! Kaniti, ba swanela ku omba-ombiwa ka ku ziba kuli maikuto a cwalo h’a si ka kalisa kacenu. Lipaki za Mulimu ba ba sepahala ni bona ne ba ikutwile cwalo kwamulaho. Ha mu nyakisise mutala wa Mushe, ya n’a bonisize tumelo, busepahali, ni buineelo ka nzila ye ipitezi. Ha n’a filwe musebezi o no bonahala butuna, Mushe ka ku sa isepa n’a buzize kuli: “Na, ki na mañi?” (Exoda 3:11) Ku bonahala kuli, kalabo ya n’a na ni yona ne li ya kuli: ‘Ha ni se siñwi!’ kamba ‘Ha ni koni!’ Mwendi litaba ze ñwi ka za simuluho ya Mushe ne li mu tahiselize ku ikukwa ku sa swanela: Sicaba sa habo ne li batanga. N’a hanilwe ki Maisilaele. N’a si na bukwala kwa ku bulela. (Exoda 1:13, 14; 2:11-14; 4:10) N’a li mulisana, ona musebezi o ne ba kenda hahulu Maegepita. (Genese 46:34) Kona libaka ha n’a ikutwile kuli h’a swaneli ku yo lukulula batu ba Mulimu ba ne ba li mwa butanga!

⁹ Jehova n’a kolwisize Mushe ka ku mu fa  lisepiso ze peli ze m’ata hahulu, n’a ize: “Ni ka ba ni wena; mi ki se sisupo sa kuli ki Na ya ku luma: Nako y’o ka zwisa sicaba sa ka mwa Egepita, mu ka t’o sebeleza Mulimu fa lilundu le.” (Exoda 3:12) Mulimu n’a bulelela mutang’a hae ya n’a zina-zina kuli, U ka ba ni yena ka nako kaufela. Fahalimw’a seo, Jehova n’a bonisa kuli n’a ka lukulula batu ba hae ku be cwañi kamba cwañi. Ka lilimo-limo ze fitile, Mulimu u file lisepiso ze swana za kuli u ka tusa batu ba hae. Ka mutala, Mulimu ka Mushe n’a bulelezi sicaba sa Isilaele ha ne si li bukaufi ni ku kena mwa Naha ya Sepiso kuli: “Mu itiise, mi mu tiye lipilu, . . . [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao, ki Yena ya zamaya ni wena; h’a na ku ku tuhela kamba ku ku tokomoloha.” (Deuteronoma 31:6) Jehova hape n’a kolwisize Joshua kuli: “Ha ku na mutu ya ka ba ni mata a ku tiya fapil’a hao, mwa mazazi kaufela a bupilo bwa hao. Ni ka ba ni wena . . . ha ni na ku ku yaya, kamba ku ku tuhela.” (Joshua 1:5) Mi u sepisa Bakreste kuli: ‘Ha ni na ku mi tuhela, ha ni na ku mi fulalela.’ (Maheberu 13:5) Bakeñisa kemelo ye tuna cwalo ye lu na ni, lu swanela ku itumba ka ku ba Bakreste!

10, 11. Mulivi ya bizwa Asafi n’a tusizwe cwañi kuli a zwelepili ku ba ni mubonelo o lukile wa za butokwa bwa sebelezo ya hae ku Jehova?

¹⁰ Hamulaho a lilimo ze bat’o ba 500 ku zwa ka nako ya Mushe, Mulivi ya sepahala ya bizwa Asafi n’a ñozi ngambu ka za kuli n’a kakanya butokwa bwa ku ndongwama nzila ye lukile. Ha n’a nze a ikataza ku sebeleza Mulimu ku si na taba ni litiko ni miliko, Asafi a bona ba ne ba nyefula Mulimu kuli ba zwelapili ku tiya ni ku onyoka. Asafi n’a ikutwile cwañi? N’a itumelezi kuli: “Kono na, mautu a ka a batile ku sitatala, ni batile ku telela ha ne ni hata. Kakuli ne ni shwela baikuhumusi muna, ha ne ni bona ba ba maswe mo ba kondela.” A kala ku kakanya ka za butokwa bwa ku ba mulapeli wa Jehova. Asafi a nahana kuli: “Luli, ni kenisize pilu ya ka fela, mazoho a ka, ni a tapisize fela ku a tokwisa mulatu. Kakuli ni natiwa lizazi kaufela.”—Samu 73:2, 3, 13, 14.

¹¹ Asafi n’a ezizeñi ka za maikuto ao a n’a mu shupa? Kana n’a latuzi kuli n’a sa ikutwi cwalo? Batili. A lapela ku Mulimu ku mu bulelela mwa n’a ikutwela, sina mo lu balela mwa Samu ya bu 73. Mubonelo wa Asafi ne u cincize hahulu ha n’a ile kwa sibaka se si kenile sa tempele. Ha n’a li kwa tempele, n’a fitile fa ku lemuha kuli ku ipeya ku Mulimu ne isali yona nto ye nde ka ku fitisisa. Ha s’a angulukezwi kwa moya, a utwisisa kuli Jehova n’a toile bumaswe ni kuli ka nako ye tomilwe ba ba maswe ba ka otiwa. (Samu 73:17-19) Mi ha sa bile ni mubonelo o lukile wo, Asafi a tiisa temuho ya hae ya ze ne mu zibahaza ku ba mutang’a Jehova ya filwe tohonolo. N’a bulelezi Mulimu kuli: “Ni inzi ni Wena kamita; u ni sweli ku la ka la bulyo. U ka ni zamaisa ka kelezo ya hao, mi kwapili u ka ni amuhela mwa kanya.” (Samu 73:23, 24) Asafi hape a fita fa ku itumba bakeñisa Mulimu wa hae.—Samu 34:2.

 Ne Ba Izibela Hande Se Ne Ba Li Sona

12, 13. Mu fe mitala ya batu ba mwa Bibele ba ne ba itumbile bakeñisa silikani sa bona ni Mulimu?

¹² Nzila ye ñwi ye lu kona ku tiisa ka yona temuho ya luna ya z’e lu zibahaza ku ba Bakreste ki ku tatuba ni ku likanyisa tumelo ya balapeli ba ba sepahala, ili bao ku si na taba ni makayamana ne ba itumba luli bakeñisa silikani sa bona ni Mulimu. Mu nahane Josefa, mwan’a Jakobo. Inz’a sa li mwanana, a lekiswa mwa butanga ka ku sa sepahala ni ku isiwa mwa Egepita, ye n’e eza likilomita ze mianda-nda ku zwa ku bondat’ahe ba ne ba saba Mulimu mi ili mwa naha i sili ye ne li kwahule ni lubasi lwa habo lo lu silikani ni lo lu tusa. Ha n’a li mwa Egepita, ne ku si na mutu ya n’a kona ku sikuluhela ku yena Josefa kuli a kupe kelezo ye nde, mi n’a na ni ku talimana ni litiko ze ne likile busepahali bwa hae ni ku itinga kwa hae ku Mulimu. Nihakulicwalo, kwa iponahaza hande kuli n’a likile ka t’ata ku sa libala ze n’e mu zibahaza ku ba mutang’a Mulimu, mi n’a zwezipili ku sepahala ka ku eza za n’a ziba kuli li lukile. N’a itumba bakeñisa ku ba mulapeli wa Jehova nihaiba mwa sibaka se si sabisa, mi n’a si ka saba ku talusa mwa n’a ikutwela.—Genese 39:7-10.

¹³ Lilimo ze bat’o ba 800 hamulaho, musizana wa Muisilaele ya n’a hapilwe, ya n’a bile mutang’a Naamani muzamaisi wa mpi ya Siria, n’a si ka libala ze ne mu zibahaza ku ba mulapeli wa Jehova. Ha n’a bile ni kolo, n’a pakile za Jehova ka bundume ha n’a pundile Elisha kuli ki mupolofita wa Mulimu wa niti. (2 Malena 5:1-19) Lilimo-limo hamulaho wa fo, Mulena Josiasi wa mwanana, a eza licinceho mwa bulapeli hanyinyani-hanyinyani, a lukisa tempele ya Mulimu, mi a kutiseza  sicaba kwa bulapeli bwa Jehova. N’a itumba bakeñisa tumelo ni bulapeli bwa hae. (2 Makolonika, likauhanyo 34, 35) Daniele ni balikani ba hae ba balalu ba Maheberu, ha ne ba li mwa Babilona, ne ba si ka libala ze ne ba zibahaza ku ba batanga ba Jehova, mi niha ne ba talimani ni lisineneketo ni miliko, ne ba zwezipili ku sepahala. Kwa iponahaza fo ku sweu kuli ne ba itumba bakeñisa ku ba batanga ba Jehova.—Daniele 1:8-20.

Mu Itumbe ka Se Mu Li Sona

14, 15. Ki lika mañi ze amiwa mwa ku itumbela z’e lu zibahaza ku ba Bakreste?

¹⁴ Batanga ba Mulimu bao ne ba kondisize kabakala kuli ne ba hulisize temuho ye nde ya ku itumba bakeñisa mayemo a bona ku Mulimu. Luna bo kacenu? Ki lika mañi ze amiwa mwa ku itumbela z’e lu zibahaza ku ba Bakreste?

¹⁵ Seo sihulu si ama buitebuho bo butuna bwa ku ba yo muñwi wa batu ba ba bizwa ka libizo la Jehova, ku ba ni limbuyoti za hae ni ku lumelelwa ki yena. Mulimu h’a kakanyi be li ba hae. Muapositola Paulusi, ya n’a pilile ka nako ye ne ku na ni ku lyangana ko ku tuna kwa za bulapeli, n’a ñozi kuli: “Mulena u ziba ba ba li ba hae.” (2 Timotea 2:19; Numere 16:5) Jehova u itumba ka “ba ba li ba hae.” U li: “Ya mi ngunyuta, u ngunyuta taku ya liito la [ka].” (Zakaria 2:8) Kaniti, Jehova wa lu lata. Kacwalo, silikani sa luna ni yena si swanela ku toma fa lilato le lituna le lu mu lata ka lona. Paulusi n’a bulezi kuli: “Mutu h’a lata Mulimu, ki yena ya zibwa ki Mulimu.”—1 Makorinte 8:3.

16, 17. Ki kabakalañi Bakreste, ba bahulu hamoho ni banana kaufela, ha ba itumba ka sanda sa bona sa kwa moya?

¹⁶ Mikulwani ba ba hulisizwe sina Lipaki za Jehova ba swanela ku itika i li bona kuli ba bone haiba z’e ba zibahaza ku ba Bakreste li zwelapili ku tiya kabakala silikani sa ka butu ni Mulimu. Ha ba lukeli ku itinga fela fa tumelo ya bashemi ba bona. Ka za mutanga kaufela wa Mulimu, Paulusi n’a ñozi kuli: “Nih’a tiya kamba a wa, ki taba ya mulen’a hae.” Kacwalo, Paulusi u zwelapili kuli: “Mutu kaufela ku luna u ka ba ni ku ikalabela ku Mulimu, ka za hae.” (Maroma 14:4, 12) Ku si na ku kakanya, ku zwelapili ku latelela fela bulapeli bwa bashemi sina sizo ha ku koni ku tiisa silikani sa luna ni Jehova, ili silikani se si ina nako ye telele.

¹⁷ Ku zwelela kwakale, ku bile ni mundandwe wa lipaki za Jehova. U kalela ku mutu ya sepahala Abele—lilimo ze bat’o ba 6,000 kwamulaho k’o—ku to fita ni kwa “buñata bo butuna” bwa Lipaki ba kacenu mi u zwelapili cwalo ku yo fita ni kwa balapeli ba Jehova ba ba ka pila kamita ni mita. (Sinulo 7:9; Maheberu 11:4) Luna lu sikwata sa cwale sa ona mundandwe o mutelele wo wa balapeli ba ba sepahala. Kaniti luli lu na ni sanda se si makaza sa kwa moya!

18. Lipimo ni likuka za luna li lu taluhanya cwañi kwa lifasi?

¹⁸ Z’e lu zibahaza ku ba Bakreste hape li kopanyeleza lipimo, miinelo, likuka, ni mikwa ye lu zibahaza ku ba Bakreste. Ki yona “Nzila,” ili yona nzila i nosi ye nde mwa bupilo ili ye tabisa Mulimu. (Likezo 9:2, NW; Maefese 4:22-24) Bakreste ‘ba lika linto kaufela’ mi ‘ba swala ze nde!’ (1 Matesalonika 5:21) Lwa utwisisa fo ku sweu shutano ye tuna-tuna ye mwahal’a Bukreste ni lifasi le li ikauhanyize ku Mulimu. Jehova u taluhanya hande-ndende bulapeli  bwa niti ni bwa buhata. Ka mupolofita wa hae Malaki n’a ize: “Mu ka kuta, mu lemuhe fo ku fapanezi ya lukile ni ya si ka luka, ya sebeleza Mulimu, ni ya sa mu sebelezi.”—Malaki 3:18.

19. Bakreste ba niti ni kamuta ha ba na ku ezañi?

¹⁹ Bakeñisa kuli ku itumba ku Jehova ki kwa butokwa hahulu mwa lifasi le li lyangani le, ki nto mañi ye ka lu tusa ku zwelapili ku itumba ka swanelo bakeñisa Mulimu wa luna ni ku zwelapili ku ba ni temuho ye tuna ya z’e lu zibahaza ku ba Bakreste? Ku na ni liakalezo ze nde mwa taba ye tatama. Ha mu nze mu nyakisisa liakalezo zeo, mu ikolwise kuli: Bakreste ba niti ni kamuta ha ba na ku lisela ku isa pilu ku Mulimu.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Bakreste ba kona cwañi ku ‘itumba ku Mulena?’

• Mu itutileñi kwa mitala ya bo Mushe ni Asafi?

• Ki bafi batu ba ba bulezwi mwa Bibele ba ne ba itumbile ka sebelezo ya bona ku Mulimu?

• Ku itumbela z’e lu zibahaza ku ba Bakreste ku amañi?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 14]

Ka nakonyana, Mushe n’a si ka isepa

[Maswaniso a fa likepe 15]

Buñata bwa batanga ba Jehova ba kwakale ne ba itumbile ka se ne ba li sona