Lindwa za ka Manzwi—Ki Kabakalañi Ha Li Li Ze Butuku?

“Lindwa ni lifapano ze ku mina, li zwa kakai?”—JAKOBO 4:1.

JAKOBO muñoli wa Bibele n’a sa buzi puzo yeo kwa masole ba mwa mpi ya Roma, bao ka nako yeo ne ba li mwa ndwa; hape n’a sa buzi mulelo wa lindwa za sikwata sa baipanguli ba Majuda se ne si bizwa Sicarii, kamba Dagger Men se ne si bile teñi kwa mafelelezo a puso ya Nero mwa lilimo za mwanda wa pili. Jakobo n’a talusa lifapano ze n’e ama nihaiba batu ba babeli fela. Kabakalañi? Kakuli sina lindwa, lifapano mwahal’a batu z’a shandaula. Ha mu bone litaba ze za mwa Bibele.

Bana ba toho ya lubasi Jakobo ne ba toile hahulu Josefa munyan’a bona kuli mane ba mu lekisa mwa butanga. (Genese 37:4-28) Hasamulaho, Saule, mulena wa Isilaele a lika ku bulaya Davida. Kabakalañi? Kakuli n’a shwela Davida muna. (1 Samuele 18:7-11; 23:14, 15) Mwa linako za baapositola, basali ba babeli ba Sikreste, bo Evodia ni Sintike ne ba filikanyize kozo ya puteho mutumbi ka lifapano za bona.—Mafilipi 4:2.

Mwa linako za cwanoñu fa, batu ba babeli ba ba fapani ne ba tatulula lifapano za bona ka ku lwana, ili ku lwana ka mikwale kamba litobolo. Hañata, yo muñwi wa bona n’a bulaiwa kamba ku eziwa buanga ku isa lifu. Kacenu, ba ba fapani hañata ba itusisanga sihulu manzwi a’ butuku, a holofaza. Mali niha kana a sa sululwi, lindwa zeo za ka manzwi li butuku mi li sinya mabizo. Hañata ba ba nyandanga ku zona “lindwa” zeo ki ba ba si na mulatu.

Mu nge mutala wa se ne si ezahezi lilimonyana kwamulaho, muta muprisita yo muñwi wa keleke ya Anglican n’a tamelelize yo muñwi kuli u cile mali a keleke. Komano ya bona ya zibahala kwa nyangela, mi puteho ye ne ba sebeleza ku yona ya ikaba. Ba bañwi mwa keleke ne ba hana ku ya kwa lisebelezo haiba ya n’a zamaisa ki muprisita ye ne ba lwanisa. Fapano ya bona ne li ye tuna hahulu kuli mane ne ba sa talimani ha ne ba li mwa keleke. Muprisita ya n’a tamile yo muñwi taba ni yena ha n’a  til’o tamiwa kuli n’a eza buhule, fapahano ya hula ni ku fita.

Yo muhulu kwa mabishopu wa kwa Canterbury a ambota baprisita bao, ni ku talusa fapano ya bona kuli ne i li sina butuku bwa “kansa,” mi ne i li “taba ye swabisa, ye shwaulisa libizo la Mulen’a Luna.” Ka 1997, yo muñwi wa baprisita bao a lumela ku tuhela musebezi. Yo muñwi yena a kumalela situlo sa hae ku fitela a kwanisa lilimo za ku kotoka ka zona. Niteñi, a zwelapili mwa buprisita ku isa kwa mafelelezo luli, ni ku to kotoka fela h’a to kwanisa lilimo ze 70, la August 7, 2001. Mutende o bizwa The Church of England Newspaper ne u talusize kuli lizazi la n’a tuhezi musebezi ne li lizazi la mukiti wa “Santa” Victricius. “Santa” Victricius ne li mañi? Ne li bishopu wa mwa lilimo za ma-300 ya n’a bihilwe kuli n’a shapakilwe kakuli n’a hanile ku lwana mwa ndwa. Ka ku bonisa shutano ya mibonelo ya batu ba babeli bao, mutende ne u ize: “Ku hana ku lwana mwa ndwa ya keleke ne si mukwa w’o muprisita ya n’a kotoka fa musebezi n’a na ni ona.”

Baprisita bao ne ba ka be ba ambukile ku ikolofaza ni ku holofaza ba bañwi kambe ne ba latelezi kelezo ye kwa Maroma 12:17, 18, ye li: “Mu si ke mwa kutisa bumaswe ka bumaswe; mu tokomele ku bata ze nde mwa meto a batu kaufela.”

Mina bo? Mutu yo muñwi h’a mi foseza, kana bunyemi bu mi hohelanga mwa ndwa ya ka manzwi? Kamba kana mwa ambukanga ku itusisa manzwi a’ holofaza ni ku ba ba ba tabela ku tahisa kozo? Ha mu foseza mutu yo muñwi, kana mwa picaukanga mutu y’o, ni ku sepa kuli nako ha i nze i ya, u ka libala? Kamba kana mwa akufelanga ku inyaza? Ibe kuli mwa kupanga swalelo kamba mwa swalelanga ba bañwi, ku lika ku tahisa kozo ku ka mi tusa. Kelezo ya mwa Bibele i kona ku lu tusa ku tatulula nihaiba lifapano ze bile teñi ka nako ye telele, sina mo i boniseza taba ye tatama.