Sepo Ya Tiisa
Sepo Ya Tiisa
SEPO ya luli, ku likana ni mo i boniseza Bibele, i butokwa hahulu ku fita takazo fela, ili yeo i kona ku sa ba ni mutomo hande kamba ku sa talelezwa. Hape i butokwa ku fita tibelelo fela bakeñisa kuli haki nako kaufela lika ze libelezwi li banga ze nde.
Bibele i bonisa kuli batu ba lifasi ka nañungelele ha ba na sepo sakata, ili ye tiile; batu ba sweli ba shwa, mi bakeñisa ku sa ziba tukiso ye zwa kwa simbule se si pahami, ha ba na sepo mwa lika za kwapili. Salumoni n’a talusize kuli muinelo o ba li ku ona batu ki wa “mbango fela” haiba Mulimu a sa ezi se siñwi.—Muekelesia 12:8.
Hañata ze ba bulela ba ba si na sepo ku Mulimu ni mwa sepiso ya hae ya zuho ya bafu li swana ni za bayahi ba Jerusalema ba mangulunde, bao ku fita ku baka ni ku swaba ka nako ye ne ba talimani ni sinyeho ya muleneñi wa bona bakeñisa ku atulelwa cwalo ki Mulimu, ne ba ikenyize mwa minyaka. Ne ba bulezi kuli: “A lu ceñi, a lu nweñi, kakuli kamuso lwa shwa.” (Isaya 22:13) Muapositola Paulusi u lu lemusa kuli lu si ke lwa kenelwa ki moya wa ba ba si na sepo bao.—1 Makorinte 15:32, 33.
Paulusi n’a sa hononi kuli batu ba lifasi ba kona ku ba ni litibelelo ze ñwi, mane ze ñwi ku zona li kona ku ba ze nde. Kono n’a talusa kuli mutu ha sa iyakatwi Mulimu, lika z’a sepile ha li na tuso; mane li banga za bango hasamulaho.
Simbule Sa Sepo
Jehova Mulimu ki yena Simbule sa sepo ya niti mi ki Yena ya kona ku taleleza lisepiso za hae kaufela ni litakazo za ba ba mu sepile. Ki kabakala sishemo sa hae se situna ha file batu ‘ze ba tiisa kamita, ni sepo ye munati.’ (2 Matesalonika 2:16) Mañolo a Siheberu a na ni lipulelo ze ñata ze bonisa sepo ni tumelo ku Jehova. Bakeñisa ku ba ni lilato le li musa kwa batu ba hae, niha ne ba ya mwa buhapiwa bakeñisa ku sa mu utwa, n’a ba bulelezi kuli: “Na, ni ziba se ni mi lelezi, se ni hupuzi ka mina, . . . ki milelo ya kozo, isi ya bumaswe, kuli kwapili ni mi fe ze sepisa.”—Jeremia 29:11.
Sepiso ya Jehova ne i tiisize tumelo ni sepo ya Maisilaele ba ne ba sepahala ha ne ba hapilwe mwa Babilona; ne i tiisize hahulu banna ba ba cwale ka Ezekiele ni Daniele, kakuli Jehova n’a bulezi kuli: “Sepo i teñi bakeñisa linako za hao ze taha, . . . bana ba hao ba ka kutela mwa milulwani ya bona.” (Jeremia 31:17) Sepo yeo ne i talelelizwe muta bomasiyaleti ba Majuda ba ba sepahala ne ba kutile ka 537 B.C.E. ku yo yaha sinca Jerusalema ni tempele ya yona.—Ezira 1:1-6.
Mutang’a Mulimu ha libelela ku fiwa mupuzo ha ku talusi kuli wa itata. Kuli mutu a kone ku ziba mwa inezi Mulimu luli, u na ni ku utwisisa kuli lilato le li musa ni bufani ki tulemeno to tu zwile mubano twa Mulimu; mutu yo ha swaneli ku lumela fela kuli Mulimu u teñi kono hape ni kuli “ki Yena ya fa ba ba mu bata mupuzo.”—Maheberu 11:6.
Sepo I Butokwa kwa Tumelo
Sepo hape i butokwa kwa tumelo; ki fona fo i tomile ni fo i tiyezi tumelo. (Maheberu 11:1) Mi tumelo i bisa sepo ku ba ye nde ili ye tiile. Muapositola Paulusi u itusisa mutala o munde wa Abrahama kuli a kone ku tiisa Bakreste.
Muta Abrahama ni musal’a hae Sara ne ba sa koni ku ba ni bana ka ku ya ka mubonelo wa butu, ku bulezwi kuli: “Abrahama u lumezi ka sepo, niha ne ku si na sepo; mi a ba cwalo ndat’ahe macaba a mañata, sina ha ne ku bulezwi kuli: Lusika lwa hao ki fo lu ka kuma.” Abrahama n’a ziba kuli ka za ku pepa bana, mubili wa hae ni wa Sara “n’o s’o shwile.” Kono n’a si ka fokola mwa tumelo. Kabakalañi? Kabakala kuli n’a “si ka bilaela ka sepiso ya Mulimu ka ku sa lumela; kono a itiisa mwa tumelo.”—Maroma 4:18-20.
Muapositola cwale u itusisa mutala wa Abrahama wa tumelo ni sepo ha ama kwa Bakreste mi u feza ka ku bulela kuli: “Lu itumba ka sepo ya kanya ya Mulimu . . . mi sepo ha i tahisi maswabi; kakuli lilato la Mulimu li suluhezi mwa lipilu za luna, ka Moya o Kenile o lu filwe.”—Maroma 5:2, 5.
Sepo Ya Sikreste
Sepo ya Mukreste, mane ni ya batu kaufela, i yendamezi ku Jesu Kreste. Sepo ya ku pila ku ya ku ile kwa lihalimu kamba fa lifasi-mubu ne i si ka fiwa ku mutu ufi kamba ufi ku fitela Kreste Jesu ha n’a “tahisize mwa liseli bupilo ni ku sa shwa, ka Evangeli.”—2 Timotea 1:10.
Sepo ya bupilo bo bu sa feli ni ku sa shwa kwa “ba ba abezwi kwa pizo ya lihalimu” ki sepo ye mutomo ni ye itingwa luli. (Maheberu 3:1) I tomile fa lika ze peli zeo Mulimu a sa koni ku eza lishano ka zona, ili sepiso ya hae ni buitamo bwa hae, mi sepo yeo i tomile ku Kreste, ili yo s’a pila kwa lihalimu a sa koni ku shwa. Kabakaleo, sepo yeo i bulezwi ku ba “ankora ya moya, ye tiile, ye tata, ye il’o kena kwa buse bwa lisila le li sileleza [sina muprisita yo mutuna ha n’a kenanga kwa Sibaka se si kenile hahulu fa Lizazi la Swalelo ya Libi]; mo Jesu n’a itangetite ku kena kabakala luna, a fetuhile Muprisita yo mutuna wa linako ze sa feli, ka mukwa wa Melekisedeke.”—Maheberu 6:17-20.
Bunde bwa ku Bukeleza Sepo
Bibele i koñomekile hahulu butokwa bwa kuli Bakreste ba swale ka t’ata “sepo i liñwi.” (Maefese 4:4) Ba tokwa ku bonisa tukufalelo ni buikolwiso ka nako kaufela ni ku “itumba” ka yona sepo yeo ka sibili.—Maheberu 3:6; 6:11.
Sepo i huliswa ka ku tiyela litiko; seo si tahisa ku katelwa ki Mulimu, yena mufani wa sepo. (Maroma 5:2-5) I zamaelela ni tumelo ni lilato, sina ka kañwi ka tulemeno to tulalu to tu zibahaza puteho ya Sikreste haisali ku zwiwa fo li felisezwa limpo za moya za ku eza limakazo ze ne eziwanga mwa puteho ya kwa makalelo.—1 Makorinte 13:13.
Sepo ya tokwahala luli ku Mukreste. I zamaelela ni tabo, kozo, ni m’ata a moya o kenile. (Maroma 15:13) I tahisa kuli lu atumele Mulimu ka ku lukuluha ku kupa sishemo sa hae se situna ni ku utwelwa butuku. (2 Makorinte 3:12) I tusa Mukreste ku itiisa inz’a tabile, ku si na taba ni miinelo ya ipumana ku yona. (Maroma 12:12) Sina kuwani ya sisole ha ne i sileleza toho ya ndwalume, sepo ya ku piliswa ni yona i sileleza mihupulo ya Mukreste, ili ku mu tusa ku zwelapili ku sepahala.—1 Matesalonika 5:8.
Sepo i tusa Mukreste ku ba ni muzamao o kenile, kakuli wa ziba kuli Mulimu ni Kreste, ili bona fo i yendamezi sepo ya hae, ba kenile, ni kuli h’a koni ku libelela ku swana ni Mulimu ni ku fiwa mupuzo haiba a eza likezo ze masila kamba ze si ka luka. (1 Joani 3:2, 3) I zamaelela ni kalemeno ka katuna ka ku fitisisa ka lilato, kakuli mutu ya na ni lilato la niti ku Mulimu hape u ka sepa lisepiso za Mulimu kaufela. Mi hape, u ka sepa mizwale ba hae ka ku tala, ku ba lata ni ku ba kolwa kuli ba sebeleza Kreste ha buniti.—1 Makorinte 13:4, 7; 1 Matesalonika 2:19.