Ku Lisela ku Ipilela

“[Kreste] u shwezi batu kaufela kuli ba ba pila ba lisele ku ipilela.” —2 Makorinte 5:15.

1, 2. Ki taelo ifi ya ka Mañolo ye ne susuelize balateleli ba Jesu ba kwa makalelo ku hanyeza moya wa buitati?

NE LI busihu bwa Jesu bwa mafelelezo fa lifasi. Ne ku siyezi lihora li sikai fela kuli a fe bupilo bwa hae ku bote ba ne ba ka lumela ku yena. Fa busihu b’o, Jesu n’a bulelezi baapostola ba hae ba ba sepahala lika ze ñata za butokwa. Ye ñwi ya lika zeo ne li taelo ye ama kalemeno ka ne ka ka ba zibahaza ku ba balateleli ba hae. N’a bulezi kuli: “Ni mi fa mulao o munca, kikuli mu latane; sina mo ni mi latezi, ni mina mu latane cwalo. Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.”—Joani 13:34,35.

² Bakreste ba niti ba na ni ku bonisana lilato la buitomboli ni ku beya ze ba tokwa balumeli ba bañwi mwa sibaka sa pili. Ha ba swaneli ku zina-zina nihaiba ku ‘fa balikani ba bona bupilo bwa bona.’ (Joani 15:13) Bakreste ba kwa makalelo ne ba ngile cwañi mulao o munca wo? Mwa hatiso ya hae ye zibahala hahulu ye bizwa Apology, Tertullian muñoli wa mwa lilimo za mwa ma-100 n’a kutezi ku bulela manzwi a ne ba bulezi ba bañwi ba ne ba bulela za Bakreste kuli: ‘Ha mu bone mo ba latanela; mane ni mo ba latela ku shwelana.’

3, 4. (a) Ki kabakalañi ha lu swanela ku hanyeza moya wa buitati? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye?

³ Ni luna lu lukela ‘ku lwalisana milwalo, mi lu pete cwalo mulao wa Kreste.’ (Magalata 6:2) Niteñi, buitati ki bo buñwi bwa lika ze tuna z’e palelwisa ku utwa milao ya Kreste ni ku ‘lata Mulena Mulimu wa luna, ka pilu kaufela, moya kaufela, ni ka kutwisiso ya luna kaufela ni ku lata bahesu mo lu itatela.’ (Mateu 22:37-39) Bakeñisa ku sa petahala, lu hanelela hahulu ku isa pilu ku za luna fela. Hape se si ekeza hahulu moya wo ki ku kalelwa kwa ka zazi ni zazi mwa bupilo, moya wa kangisano kwa sikolo kamba kwa mubeleko, ni ku mbindana bakeñisa ku bata za bupilo. Mukwa wo wa ku hanelela ku itata ha u kuyuki. Muapositola Paulusi n’a lemusize kuli: “Mwa mazazi a  maungulelo . . . batu ba ka ba baitati.”—2 Timotea 3:1, 2.

⁴ Ha n’a feleleza bukombwa bwa hae fa lifasi, Jesu n’a file balutiwa ba hae mihato ye milalu ya ku zwelapili ku eza kuli ba kone ku hanyeza moya wa buitati. Ki ifi mihato yeo, mi lu kona ku fumana cwañi tuso ku yona?

Tatululo Ye Sebeza!

5. Ha n’a kutaza kwa mutulo wa Galilea, Jesu n’a punyelizeñi balutiwa ba hae, mi ki kabakalañi taba yeo ha ne i ba mbemukisize?

⁵ Jesu n’a kutaza bukaufi ni Sesarea wa Filipi kwa mutulo wa Galilea. Sibaka seo se si buheha ni ku ombala kwa sona ne si swanela hahulu ku ba sa ku ikatuluseza teñi isi ku tukufalelwa fela za ba bañwi. Kono, ha n’a li teñi ko, Jesu a kala ku punyeza balutiwa ba hae kuli “u swanezi ku ya kwa Jerusalema, a utwiswe butuku bo butuna ki baprisita ba bahulu ni bañoli, mi a bulawe, mi a zuhe ka lizazi la bulalu.” (Mateu 16:21) Manzwi ao a lukela ku ba a n’a mbemukisize hahulu balutiwa ba Jesu, kakuli ka nako yeo ne ba libelezi Mueteleli wa bona kuli a tome Mubuso wa hae fa lifasi!—Luka 19:11; Likezo 1:6.

6. Ki kabakalañi Jesu ha n’a kalimezi hahulu Pitrosi?

⁶ Kapili-pili Pitrosi a “ngela [Jesu] kwatuko, a kala ku mu omanya, a li: U ikutwele butuku, Mulena; ze cwalo li si ke za ku tahela.” Jesu n’a alabile cwañi? “A itemuna, a li ku Pitrosi: Zwa ku na, Satani, u sitataliso ku na; kakuli ha u utwi za Mulimu, konji za batu fela.” Bubeli bwa bona ne ba na ni mibonelo ye fapahana hahulu! Jesu n’a itatezi ku pila bupilo bwa ku itombola bwa n’a mu file Mulimu—bo ne bu ka mu isa kwa lifu fa kota ya linyando mwa likweli li sikai fela. Pitrosi yena n’a akalelize kuli Jesu a pile bupilo bwa mbombolelwa. N’a bulezi kuli: “U ikutwele butuku.” Pitrosi ku si na ku kakanya n’a na ni milelo ye minde. Niteñi, Jesu n’a mu kalimezi kakuli Pitrosi ka nako yeo na tuhelezi Satani ku mu belekisa. Pitrosi n’a sa “utwi za Mulimu, konji za batu fela.”—Mateu 16:22, 23.

7. Sina mo ku boniselizwe kwa Mateu 16:24, ki mupilelo mañi wo Jesu n’a lutile balutiwa ba hae kuli ba u latelele?

⁷ Ni kacenu le manzwi a n’a bulezi Pitrosi ku Jesu a kona ku ba teñi. Hañata lifasi li susueza batu ka manzwi a kuli ‘u ikutwele butuku’ kamba ‘u si ke wa ipulaisa.’ Kono Jesu n’a susuelize mubonelo u sili o fapahana hahulu ni lipulelo ze cwalo. N’a bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Mutu h’a lata ku ni latelela, u na ni ku itoboha, a lwale [kota ya hae ya linyando, NW], mi a ni siyale mwamulaho.” (Mateu 16:24) Bibele ya The New Interpreter’s Bible, i bulela kuli: “Manzwi ao haki memo ye ya kwa batu ba ba si ka ba kale balutiwa kono ki memo ye ya kwa balutiwa ba ba alabile kale pizo ya Kreste mi i ba mema kuli ba nahanisise taluso ya bulutiwa.” Mihato ye milalu ya n’a bulezi Jesu, sina mo ku boniselizwe mwa liñolo le, i swanelwa ku latelelwa ki balumeli. Ha lu nyakisiseñi mihato yeo u li muñwi ka u li muñwi.

8. Mu taluse se ku talusa ku itoboha.

⁸ Pili, lu swanela ku itoboha. Linzwi la Sigerike le li tolokilwe “ku itoboha” li talusa ku itatela ku hanyeza moya wa ku itata kamba ku itatela ku hana lika ze ka tusa fela yena mutu a nosi. Ku itoboha i li luna haki taba fela ya ku ambuka minyaka ye miñwi; mi hape ha ku talusi nihaiba ku itima fela lika kamba ku isinyeza lika. Lu lisezi ku ‘ituwa’ kakuli lu itatela ku fana bupilo bwa luna kaufela ni lika kaufela ze lu na ni zona ku Jehova. (1 Makorinte 6:19, 20) Ku fita ku isa fela pilu ku za luna, lu isa pilu ku Mulimu mwa bupilo bwa luna. Ku itoboha i li luna ku talusa ku tundamena ku eza  tato ya Mulimu, nihaike kuli ku eza cwalo ku kana ku sa lumelelani ni muinelo wa luna wa ku sa petahala. Lu bonisa kuli lu lapela fela Mulimu a nosi ha lu ineela ku yena ni ku kolobezwa. Ku zwa fo cwale lu satalala ku pila ka buinelo bwa luna mwa bupilo bwa luna kaufela.

9. (a) Jesu ha n’a li fa lifasi, kota ya linyando ne i yemelañi? (b) Lu kona ku lwala cwañi kota ya luna ya linyando?

⁹ Muhato wa bubeli ki wa kuli lu lukela ku lwala kota ya luna ya linyando. Mwa linako za baapositola, kota ya linyando ne i yemela manyando, maswabi, ni lifu. Hañata, ki likebenga fela ze ne bulaelwanga fa kota ya linyando kamba ku paheka litupu za zona fateñi. Jesu ha n’a bulezi manzwi ao, n’a bonisize kuli Mukreste u swanela ku itukiseza ku kopana ni nyandiso, kashwau, kamba mane nihaiba lifu, bakeñisa kuli haki wa lifasi. (Joani 15:18-20) Likuka za luna za Sikreste za lu taluhanya kwa lifasi, kacwalo lifasi li kana la ‘lu bulela maswe.’ (1 Pitrosi 4:4) Ku kona ku ba cwalo kwa sikolo, kwa mubeleko, kamba nihaiba mwa lubasi. (Luka 9:23) Nihakulicwalo, lu itatela ku shwaulwa ki lifasi kakuli lu lisezi ku ipilela. Jesu n’a bulezi kuli: “Mu ka ba ni mbuyoti ha ba mi tapaula kabakala ka, ha ba mi nyandisa, ba mi tameleza bumaswe kamukana ka buhata. Mu wabelwe mi mu nyakalale, kakuli mupuzo wa mina ikaba o mutuna kwa lihalimu.” (Mateu 5:11, 12) Kaniti ku shemubiwa ki Mulimu ki yona nto ya butokwa.

10. Ku siyala Jesu mwamulaho ku amañi?

¹⁰ Sa bulalu, Jesu Kreste n’a bulezi kuli lu lukela ku mu siyala mwamulaho. Ka ku ya ka dikishinari ye bizwa An Expository Dictionary of New Testament Words, ya W. E. Vine, ku siyala mwamulaho ku talusa ku ba mulikani—“mutu ya zamaya mwa nzila ye swana.” Liñolo la 1 Joani 2:6 li bulela kuli: “Ya bulela kuli u inzi ku Yena, u swanezi ni yena ku zamaya ka mukwa o Jesu a zamaile ka ona.” Jesu n’a zamaile cwañi? Lilato la Jesu la ku lata Ndat’ahe wa kwa lihalimu ni balutiwa ba hae ne li si ka mu lumelela ku bonisa moya wa buitati. Paulusi n’a ñozi kuli: “Kreste h’a si ka bata se si mu tabisa ili yena.” (Maroma 15:3) Niha na ikutwanga ku katala kamba ku lapa, Jesu n’a beyanga ze ba tokwa ba bañwi mwa sibaka sa pili ku fita za hae. (Mareka 6:31-34) Jesu hape n’a tiiselize hahulu mwa musebezi wa ku kutaza ni ku luta za Mubuso. Kana ha lu swaneli ku mu likanyisa ha lu nze lu tukufalezwi ku peta musebezi wa luna wa ku ‘luta macaba kaufela ku mamela za laezi Jesu kaufela’? (Mateu 28:19, 20) Mwa litaba zeo kaufela, Kreste n’a lu siyezi mutala, mi lu lukela ku ‘hata mwa n’a hatile.’—1 Pitrosi 2:21.

11. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa kuli lu itobohe, lu lwale kota ya luna ya linyando, ni ku siyala mwa mutala wa Jesu Kreste?

¹¹ Ki kwa butokwa hahulu kuli lu itobohe, ku lwala kota ya luna ya linyando, ni ku siyala mwa mutala o lu filwe. Ha lu eza cwalo lu lwanisa moya wa buitati—ona moya o’ lu tibela ku bonisa moya wa buitomboli. Hape Jesu n’a bulezi kuli: “Mutu kaufela ya lata ku pilisa moya wa hae, u ka sinyehelwa ki ona; kono mutu kaufela ya ka sinyehelwa ki moya wa hae kabakala ka, u ka u fumana. Ku ka tusañi mutu h’a luwile lifasi kamukana, mi a sinyehelwa ki moya wa hae? Kamba mutu moya wa hae, ku na ni s’a ka fa kuli a ipumanele ona?”—Mateu 16:25, 26.

Ha Lu Koni ku Sebeleza Malena Ba Babeli

12, 13. (a) Ki lika mañi za n’a iyakatwa hahulu nduna wa mucaha ya na kupile kelezo ku Jesu? (b) Ki kelezo mañi ya n’a file Jesu ku mucaha yo, mi ki kabakalañi?

¹² Likweli li sikai Jesu ha sa koñomekile kale tokwahalo ya ku itoboha, nduna wa mucaha ya n’a fumile a taha ku yena mi a li: “Muluti, bunde bo ni ka eza ki bufi, kuli ni luwe bupilo bo bu sa feli?” Jesu n’a mu bulelezi kuli a “mamele milao” mi s’a mu bulelela ye miñwi ya  yona. Mucaha yo a li: “Zeo kaufela ni li mamezi.” Ku bonahala kuli mucaha yo n’a bulela niti mi n’a ezize mwa na konela kaufela ku buluka litaelo za Mulao. Kacwalo a buza kuli: “Ni sa tokwile nto mañi?” Ka ku mu alaba, Jesu a fa mucaha yo memo ye ipitezi, a li: “Ha u lata ku ba ya petehile [“ya tezi,” New American Standard Bible], u ye, u lekise z’o luwile, u li abele babotana, mi u ka ba ni bufumu kwa lihalimu; hape u tahe, u ni latelele.”—Mateu 19:16-21.

¹³ Jesu n’a boni kuli, kuli mucaha yo a sebeleze Jehova ka moyo kaufela, n’a tokwa ku fanisa lika ze tuna ze ne mu hakanyehisa mwa bupilo—sona sifumu sa hae. Mulutiwa wa niti wa Kreste ha koni ku sebeleza malena a mabeli. H’a koni ku ‘sebeleza ni Mulimu, ni Mamona, (kikuli Bufumu).’ (Mateu 6:24) U tokwa ‘liito le li bona hande’ le li talimile fa lika za kwa moya. (Mateu 6:22) Ku fa lika z’a na ni zona mutu kwa babotana ki buitomboli. Nduna wa mucaha ha n’a ka itombola lika za hae za kwa mubili, Jesu n’a ka mu kutiseza tohonolo ye tuna ya ku ikubukanyeza bufumu bwa kwa lihalimu—bufumu bo ne bu ka mu fumanisa bupilo bo bu sa feli mi ne bu ka mu bisa ni tibelelo ya ku yo busa ni Kreste kwa lihalimu. Mucaha yo n’a si ka itukiseza ku itoboha. “A ikela, a swabile; kakuli z’a n’a luwile neli ze ñata hahulu.” (Mateu 19:22) Kono balateleli ba bañwi ba Jesu, ne ba ngile muhato o shutana ni wo.

14. Mandui ba bane ne ba ngile muhato mañi kwa memo ya Jesu ya ku mu latelela?

¹⁴ lbata iba lilimo ze peli kwamulaho, Jesu na file memo ye swana kwa mandui ba bane bo Pitrosi, Andreasi, Jakobo, ni Joani. Ba babeli ku bona ne ba sweli ku yamba ka nako yeo, mi ba babeli ba bañwi ne ba patehile ku onga tunyandi twa bona. Jesu a li ku bona: “Mu ni latelele, mi ni ka mi eza ba ba yamba batu.” Kwa mafelelezo, kaufel’a bona mwa bune bwa bona ba siya musebezi wa bona wa bundui mi ba latelela Jesu mwa bupilo bwa bona kaufela.—Mateu 4:18-22.

15. Paki yo muñwi wa Jehova mwa miteñi ye n’a ezize buitomboli mañi kuli a siyale Jesu mwamulaho?

¹⁵ Bakreste ba bañata kacenu ba likanyisize mutala wa mandui ba bane isi wa nduna wa mucaha ya n’a fumile. Ba itombozi bufumu ni libubo la lifasi le kuli ba sebeleze Jehova. Musali ya bizwa Debora u bulela kuli: “Ha ne ni li wa lilimo ze 22, ne ni na ni ku eza keto ye tuna.” U talusa kuli: “Ne se ni itutile Bibele ibata iba ka likweli fela ze silezi, mi ne ni bata ku neela bupilo bwa ka ku Jehova, kono ba lubasi lwa hesu ne ba lwanisa hahulu taba yeo. N’e li bafumi ba batuna, mi ne ba ikutwa kuli haiba ni ba Paki neikaba maswabisa ku bona mwahal’a nyangela. Se ba ni fa lihora ze 24 kuli ni iketele ze ne ni lata—bupilo bwa mbombolelwa kamba niti ya Bibele. Haiba ne ni si ke na tuhela ku swalisana ni Lipaki, ba lubasi lwa hesu ne ba ka ni hana. Jehova n’a ni tusize ku eza keto ye nde mi a ni fa m’ata a ku kondisa keto yeo. Ni tandile lilimo ze felile ze 42  mwa sebelezo ya nako kaufela mi ha ku na se ni inyaza. Ka ku hana mupilelo wa buitati, wa minyaka, ni bandukile bupilo bo bu si na tuso ni tabo bo ni bona mwa lubasi lwa hesu. Na hamoho ni bo munn’a ka, lu tusize batu ba ba fitelela mwanda ku ituta niti. Bana bao ba kwa moya ki ba butokwa hahulu ku na ku fita sifumu sa mufuta ufi kamba ufi.” Lipaki za Jehova ba bañwi ba ba eza bolule ba ikutwa sina mwa ikutwela kaizeli yo. Mina bo?

16. Lu kona ku bonisa cwañi kuli lu lisezi ku ipilela?

¹⁶ Takazo ya ku lisela ku ipilela i susuelize likiti-kiti za Lipaki za Jehova ku eza bupaina, kamba ku ba bashaeli ba Mubuso ba nako kaufela. Ba bañwi, ili bao miinelo ya bona i sa ba lumelezi ku abana mwa bukombwa bwa nako kaufela, ba hulisa moya wa bupaina ni ku fa kemelo kwa musebezi wa ku kutaza za Mubuso ka mo ba konela kaufela. Bashemi ba bonisa moya o swana ha ba neela nako ya bona ye ñata ni ku itoboha lika za ka butu kuli ba lute bana ba bona za kwa moya. Kaufel’a luna lwa kona ku bonisa ka nzila ye ñwi kuli lika za mubuso ki zona za pili mwa bupilo bwa luna.—Mateu 6:33.

Ki Lilato la Mañi Le Li Lu Sweli?

17. Ki sika mañi se si lu susueza ku itombola?

¹⁷ Ku bonisa lilato la buitomboli haki nto ye bunolo. Kono mu nahane se si lu susueza. Paulusi n’a ñozi kuli: “Lilato la Kreste li lu sweli, mi lu atuzi kuli yo muñwi h’a shwezi batu kaufela . . . Mi u shwezi batu kaufela kuli ba ba pila ba lisele ku ipilela, kono ba pilele ya shwile mi a zuhile bakeñisa bona.” (2 Makorinte 5:14, 15) Ki lilato la ku lata Kreste le li lu sweli kuli lu lisele ku ipilela. Yeo ki susuezo ye m’ata luli! Bakeñisa kuli Kreste u lu shwezi, kana ha lu ikutwi ku tameha ku pilela yena? Ha ni li, ku itebuha butuna bwa lilato l’a lu bonisize Mulimu ni Kreste ku lu susueza ku neela bupilo bwa luna ku Mulimu ni ku ba balutiwa ba Kreste.—Joani 3:16; 1 Joani 4:10, 11.

18. Ki kabakalañi buitomboli ha bu swanela?

¹⁸ Kana ku lisela ku ipilela kwa swanela? Nduna wa mucaha ya n’a fumile ha s’a hanile memo ya Kreste ni ku ikema, Pitrosi a li ku Jesu: “A ku bone, luna lu tuhezi linto kaufela mi lu ku latelezi. Ku ka ba cwañi ku luna?” (Mateu 19:27) Pitrosi ni baapositola ba bañwi kaniti ne ba itobohile. Mupuzo wa bona ne u ka ba ufi? Jesu pili n’a bulezi za tohonolo ye ne ba ka ba ni yona ya ku busa ni yena kwa lihalimu. (Mateu 19:28) Ka nako ye swana yeo, Jesu n’a amile kwa limbuyoti za n’a ka ikola yo muñwi ni yo muñwi wa balutiwa ba hae. N’a bulezi kuli: “Ku bao kamukana ba ba tuhezi ndu, kamba banabahabo, kamba likaizeli, nihaiba m’a bona, kamba ndat’a bona, kamba bana, kamba masimu, kabakala ka ni la Evangeli ha ku na nihaiba a li muñwi ku bona ya ka tokwa ku amuhela mwa nako ya cwale, lika ze mwanda ku si li siñwi se ba siile . . . mi mwa linako ze taha, bupilo bo bu sa feli.” (Mareka 10:29, 30) Lu fiwa ze ñata ku fita ze lu itombozi. Kana bondat’a luna ba kwa moya, bom’a luna, mizwale, likaizeli, ni bana haki ba butokwa hahulu ku fita nto ifi kamba ifi ye lu tobohile bakeñisa Mubuso? Ki mañi ya n’a na ni bupilo bo bu fumanisa mupuzo—Pitrosi kamba nduna wa mucaha ya n’a fumile?

19. (a) Tabo sakata i fumanwa cwañi? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?

¹⁹ Ka manzwi ni likezo za hae, Jesu n’a bonisize  kuli tabo i fumanwa ka ku fana ni ka ku sebeleza ba bañwi, isi ka ku itata. (Mateu 20:28; Likezo 20:35) Ha lu lisela ku ipilela kono inze lu siyezi mwa mutala wa Jesu kamita, lu ka fumana buikolwiso bo butuna mwa bupilo bwa cwale mi lu ka ba ni tibelelo ya bupilo bo bu sa feli kwapili. Ki niti kuli ha lu itoboha, Jehova u ba yena muñ’a luna. Mi kacwalo lu ba batanga ba Mulimu. Ki kabakalañi butanga bo ha bu tahisa mupuzo? Bu ama cwañi liketo ze lu eza mwa bupilo? Taba ye tatama i ka nyakisisa lipuzo zeo.

Kana Mwa Hupula?

• Ki kabakalañi ha lu swanela ku hanyeza moya wa luna wa buitati?

• Ku itoboha i li luna, ku lwala kota ya linyando, ni ku latelela Jesu kamita ku talusañi?

• Ki sika mañi se si lu susueza ku sa ipilela?

• Ki kabakalañi ku pila bupilo bwa buitomboli ha ku li kwa butokwa?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 11]

“U ikutwele butuku, Mulena”

[Siswaniso se si fa likepe 13]

Ki sika mañi se ne si tibezi nduna wa mucaha ku latelela Jesu?

[Maswaniso a fa likepe 15]

Lilato li susueza Lipaki za Jehova ku sebeza sina bashaeli ba Mubuso ba ba tukufalezwi