Ku Tula ka Nzila Ye Ipitezi

KANA mwa kopananga ni ba ba lwanisa tumelo ya mina—mwendi cwalo kwa musebezi, kwa sikolo, mwa lubasi, kamba twaniso ye tiswa ki likaniso za muso? Haiba ki cwalo mu si zwafi. Lipaki za Jehova ba bañata ba kopani ni miliko ye swana, kono ba konile ku tula. Mu nyakisise mutala wa Erna Ludolph.

Erna n’a pepezwi mwa Lübeck kwa Germany, ka 1908. Ne li yena fela a nosi ya n’a sebeleza Jehova mwa lubasi lwa habo yena. Hitler ha n’a kalisize ku busa ka 1933, lika za tatafalela Lipaki za Jehova. Ba n’a beleka ni bona Erna ba mu nenauna bakeñisa ku hana ku caya silutu sa Hitler, mi nto yeo ya tisa kuli a tamiwe ki ba Nazi. A pika lilimo ze 8 mwa litolongo ze fitana-fitana ni mwa minganda ya tukufazo mwa Hamburg-Fuhlsbüttel, Moringen, Lichtenburg, ni mwa Ravensbrück. Erna ha n’a li mwa Ravensbrück, kwa ezahala nto ye ñwi ye ne mu file tulo.

Mubeleki wa fa Lapa Ya Ipitezi

Caziba Friedrich Holtz ni musal’a hae Alice, ne ba pila mwa Berlin. N’e si ba kopano ya Nazi mi ne ba sa yemeli mihupulo ya yona. Kono n’e li bahabo muofisa yo muhulu wa likolo la SS ya na talima za batamiwa ba bañwi ba mwa minganda ya tukufazo. Kacwalo muta caziba yo ni musal’a hae ne ba bata mubeleki wa fa lapa, muofisa wa SS yo a ba lumeleza ku keta lipantiti wa musali. Mi ka March 1943, bo Alice ba liba kwa Ravensbrück ku yo keta mubeleki wa fa lapa. Ne ba izo keta mañi? Ne ba izo keta Erna Ludolph. Erna a yo kala ku pila ni lubasi lwa bo Holtz, lo ne lu mu babalezi hande. Ndwa ha se i felile, a tuta ni lubasi lo lu swana lo ku liba kwa Halle kwatukwa nuka ya Saale. Teñi ko, Erna hape a yo kopana ni twaniso, kono ka nako yeo n’a lwaniswa ki ba muso wa East Germany. Ka 1957 lubasi lo lwa lundulelwa mwa West Germany, mi Erna a ya ni lona. Kwa nalulelule Erna n’a fumani tukuluho ya ku lapela.

Erna na tuzi cwañi ka nzila ye ipitezi? Bakeñisa muzamao o munde wa Erna ni bukwala bwa hae bwa ku kutaza lushango lwa Bibele, bo Alice Holtz ni bana ba bona ba ketalizoho ba fita fa ku kolobezwa sina Lipaki za Jehova. Fahalimwa seo, baikulya bo Alice, b’a 11, ni bona ba bile Lipaki. Ha lu bulela cwana ba babeli ku bona ba sebeleza fa ofisi ya mutai wa Lipaki za Jehova mwa Selters kwa Germany. Susanne, yo muñwi wa bana ba Alice u li: “Lubasi lwa luna lu mwa niti sihulu bakeñisa mutala wa Erna.” Buitiiso bwa Erna ne bu tisize ze nde luli. Ku cwañi ka za muinelo wa mina? Ku itiisa kwa mina ka busepahali mwa miinelo ye t’ata ni kona kwa kona ku tisa ze nde. Ki niti, muzamao o munde ni bukwala bwa ku kutaza za kona ku mi tusa ku tula ka nzila ye ipitezi. *

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Erna Ludolph (ya inzi) ni lubasi lwa bo Holtz