Mibonelo Ye Fapahana ya za Musebezi

“Kwa musebezi—kwa musebezi! Kwa tabisa luli ku ziba kuli lu sa na ni lika ze nde za ku eza.”—Manzwi ao n’a ñozwi ki Katherine Mansfield (1888-1923).

KANA mwa lumelelana ni manzwi ao? Mu nga cwañi mubeleko? Esi mwendi mu ikutwa kuli mubeleko ki nto ye nyikwisa ye sa feli? Kamba kana mubeleko se li fela nto ye mu eza bakeñisa ku twaela?

Batu ba bañata ba tandanga nako ye ñata mwahal’a lizazi inze ba beleka fela. Mubeleko wa kona ku tisa kuli lu tutele kwa sibaka se siñwi kamba kuli lu pile mupilelo o muñwi. Ba bañata ba fumana kuli mubeleko ki ona o zamaisa hahulu bupilo bwa bona ku zwa kwa bukulwani bwa bona ku isa nako ye ba tuhela mubeleko. Luna ba bañwi lu fumananga hahulu tabo bakeñisa mubeleko o lu eza. Ba bañwi ba nga kuli butokwa bwa mubeleko bu itingile fa tuwelo ya ona kamba libubo la ona, kono ba bañwi ba nga kuli mubeleko ki nto y’a eza mutu ha tokwile sa ku eza kamba ha bata fela ku sinya nako.

Ku na ni ba ba belekela ku ipilisa ni ba ba pilela ku beleka; ba bañwi ba shwela kwa mibeleko kamba ku bulaiwa ki mubelekelo wa bona. Ka mutala, piho ya cwanoñu fa ya ba Kopano ya ba Macaba i bonisa kuli mubeleko u utwisa hahulu butuku ni ku bulaya batu ba bañata ku “fita palo hamoho ya batu ba ba bulaiwa ki lindwa kamba milyani ye kola ni bucakolwa.” Ka za taba yeo, mutende o bizwa The Guardian wa kwa London ne u ize: “Silimo ni silimo batu ba ba fitelela 2 milioni ba bulaiwa ki likozi ze ezahala kwa mubeleko kamba matuku a’ tiswa ki mufuta wa mubeleko o ba eza . . Ku sebeleza mwa liluli, ku sebelisa milyani, ku sebeleza mo ku na ni lilata ni mo ku cisa hahulu ku tisa kansa, butuku bwa pilu, ni butuku bo bu batisanga lilama za mubili.” Mibelekelo ye miñwi ye maswe hahulu kacenu ki ya ku fa banana misebezi ye ba sa koni ku eza ni ku hapeleza batu ku beleka ba sa lati.

Fahalimwa zeo, Steven Berglas, caziba wa za munahano, u bulela za mufuta o muñwi wa mabote a ekezehanga. U talusa za mutu ya belekile ka t’ata mi u fumani situlo se si pahami kono cwale u kenezwi ki “sabo ye sa feli, ñalelwa, mi u zwafile maswe bakeñisa kuli u ikutwa kuli h’a sa kona ku tuhela musebezi wo ni kwa sa ikoli ona.”

Mutu ya Beleka ka T’ata ni Mutu ya Komilwe ki Mubeleko

Mwa lifasi le, le li tezi batu ba ba belekanga nako ye telele, ki kwa butokwa ku ziba shutano ye mwahal’a mutu ya beleka ka t’ata ni ya komilwe ki mubeleko. Buñata bwa batu ba ba komilwe ki mubeleko ba nga kuli libaka za mubeleko ki masabelo mwa lifasi le, le li sabisa, le li sa swalehi hande; batu ba miswalo bona ba nga mubeleko kuli  ki nto ya butokwa mi fokuñwi ba ikutwanga kuli mubeleko ki nto ye tabisa ye ba tokwa ku eza. Batu ba ba komilwe ki mubeleko ba tuhelela mubeleko ku ba palelwisa ku peta lika ze ñwi mwa bupilo; haili batu ba ba beleka ka t’ata bona ba ziba nako ya ku caisa, ni ku isa pilu ya bona kwa lika ze ñwi, inge cwalo ku yo fumaneha kwa mukiti wa ku hupula lizazi la sinawenga sa bona. Batu ba ba komilwe ki mubeleko ba ikutwanga hande ha ba beleka hahulu mi mane ba fumananga mwangalo; kono ba ba beleka ka t’ata bona ha ba ikutwangi cwalo.

Batu kacenu ha ba zibi shutano ye mwahal’a lika ze peli zeo kakuli ba bonisa inge kuli ku komiwa ki mubeleko ki nto ye nde. Bakeñisa lika ze cwale ka mawaile a ku zamaya ni ona ni tupangaliko twa ku bizisa ka tona batu (ma-pager) ku beya lipangaliko ze ñwi cwalo, batu ba ezanga za musebezi niha ba siyo kwa mubeleko. Bakeñisa kuli batu ba kona ku belekela mwa sibaka sifi kamba sifi ni ku beleka ka nako ifi kamba ifi, ba kana ba fita fa ku ikolofaza maswe.

Batu ba bañwi ba ezanga cwañi bakeñisa mubonelo o maswe wo? Licaziba ba tuto ya mipilelo ya batu ba lemuhile kuli batu ba ba beleka hahulu ni ba ba utwa hahulu mukatalo ba isanga za bulapeli kwa mubeleko ni ku kopanya za bulapeli ni mubeleko. Hatiso ya San Francisco Examiner ne i bihile kuli “mukwa wa ku zwakanya lika za bulapeli ni za musebezi se u ile nkuwa.”

Piho ye ñwi ya cwanoñu fa ne i bulezi cwana ka za Silicon Valley, sona sibaka se situna sa bomapanga-panga mwa United States: “Bazamaisi ha ba nze ba bala mayemisezo a limota a’ siyezi mukungulu babeleki ha ba nze ba zwisiwa misebezi, mayemisezo a limota za ba ba eza tuto ya Bibele ya manzibwana ona a sweli a taela.” Ku si na taba kuli manzwi ao a talusañi, batu ba bañata mwa lifasi kaufela ba fumani kuli Bibele i ba tusa ku nga mubeleko ka nzila ye swanela, ili nto ye tisa kuli ba zibe mwa ku pilela hande.

Bibele i kona ku lu tusa cwañi ku nga musebezi ka nzila ye swanela? Kana ku na ni likuka za mwa Mañolo ze kona ku lu tusa ku tatulula matata e lu kopana ni ona kwa mubeleko? Taba ye tatama i ka alaba lipuzo zeo.