“Lifu Li Mizizwe”

MU NAHANE kuli mu bala mutende o lwezi toho ya taba yeo mwa sibaka sa ku bala za musizana ya ipulaile. Kiniti kuli ha ku na mutende o kile wa biha taba ye cwalo. Kono manzwi a fahalimu ao a fumaneha mwa buka ya kale-kale k’o—yona Bibele.

Mwa Mañolo, lifu li talusizwe hande luli. Hape Bibele ha i talusi fela libaka ha lu shwa kono i talusa ni muinelo o ba li ku ona ba ba shwile mi i fa ni sepo ya za balatiwa ba luna ba ba shwile. Sa mafelelezo, i talusa za nako ya tabo muta ku ka bulelwa kuli: “Lifu li mizizwe.”—1 Makorinte 15:54.

Bibele i talusa lifu ka mukwa o utwahala isi ka ku itusisa manzwi a t’ata ku utwisisa. Ka mutala, Bibele i kuta-kutela ku bapanya lifu kwa “buloko” mi i talusa kuli batu ba ba shwile “ba itobalezi.” (Samu 13:3; 1 Matesalonika 4:13; Joani 11:11-14) Lifu hape li taluswa ku ba “sila.” (1 Makorinte 15:26) Sa butokwa ni ku fita kikuli Bibele i lu tusa ku utwisisa libaka lifu ha li bapanyizwe kwa buloko, libaka ha li nyandisa batu, ni ka mo si ka tulelwa sila se.

Ki Kabakalañi Ha Lu Shwa?

Buka ya Bibele ya pili i bonisa ka m’o Mulimu n’a bupezi mutu wa pili, yena Adama, ni ku mu beya mwa paradaisi. (Genese 2:7, 15) Ha s’a bupilwe, Adama n’a filwe misebezi ya ku eza, ni kaniso i liñwi ye n’e tokwa ku mamelwa luli. Mulimu n’a mu bulelezi cwana ka za kota ye ñwi mwa simu ya Edeni: “U si ke wa i ca; kakuli nako y’o i ca, u ka shwa luli.” * (Genese 2:17) Kacwalo, Adama n’a zibile kuli  lifu n’e si nto ye n’e tamehile ku ezahala. N’a ka shwa fela ha n’a ka loba mulao wa Mulimu.

Ka bumai, Adama ni musal’a hae Eva, ne ba si ka ipeya ku utwa. Ne ba iketezi ku hana tato ya Mubupi wa bona, mi ne ba kutuzi. Mulimu ha n’a ba taluseza ze n’e ka ezahala bakeñisa sibi sa bona n’a ize: ‘Mu liluli, mi mu ka kutela mwa liluli.’ (Genese 3:19) Ba ba batu ba ba fokola luli—ba ba si ka petahala. Ku sa petahala kwa bona, kamba buezalibi bwa bona, ne bu ka ba libisa kwa lifu.

Sibi sa bo Adama ni Eva hape ne si hozizwe ki bana ba bona, lona lusika lwa batu kaufela. Ka mubulelelo o muñwi, sibi sa bona ne si swana sina butuku bwa ku hoza. Adama n’a si ka icawisa fela tohonolo ya ku pila ku si na ku shwa kono n’a hozisize bana ba hae ku sa petahala. Lusika lwa batu ne lu kenyizwe mwa butanga bwa sibi. Bibele i li: “Kabakaleo, sibi sina ha si keni mwa lifasi ka mutu a li muñwi, mi ka sibi ku keni lifu, kamukwaocwalo lifu li tile kwa batu kaufela kakuli ba ezize sibi kaufela.”—Maroma 5:12.

‘Sibi Si Keni mwa Lifasi’

Sibi sa ku hoza seo haki nto ye bonahala nihaiba ka lihoho. “Sibi” ki ku sa petahala kwa muzamao ni kwa moya ili ko lu hozize kwa bashemi ba luna ba pili mi ku sa petahala k’o ku fokolisa mibili ya luna. Nihakulicwalo, Bibele i bonisa kuli Mulimu u lukisize nzila ye lu kona ku piliswa ka yona. Muapositola Paulusi u li: “Mupuzo wa sibi ki lifu; kono mpo ya sishemo sa Mulimu ki bupilo bo bu sa feli ka Jesu Kreste Mulen’a luna.” (Maroma 6:23) Mwa liñolo la hae la pili kwa Makorinte, Paulusi n’a ñozi cwana ka za sepiso ye ne mu susuelize hahulu kuli: “Sina batu kaufela ha ba shwa ka Adama, kamukwaocwalo kaufela ba ka pila hape ka Kreste.”—1 Makorinte 15:22.

Kaniti, Jesu Kreste u peta kalulo ye tuna kuli a felise sibi ni lifu. N’a bulezi kuli n’a tile fa lifasi ku t’o “fa bupilo bwa hae, kuli a liulule ba bañata.” (Mateu 20:28) Muinelo wo u swana ni wa mutu ya uzwizwe, mi kuli mutu y’o a lukululwe ku tokwahala ku lifiwa tifo ye ñwi ye tomilwe. Ni luna, tiululo ye kona ku lu liulula kwa sibi ni lifu ki bupilo bwa Jesu bo bu petehile bwa butu. *—Likezo 10:39-43.

Kuli a life tiululo, Mulimu n’a lumile Jesu ku taha fa lifasi kuli a t’o fana bupilo bwa hae sina sitabelo. “Mulimu u latile lifasi hahulu, mane u li file Mwan’a hae wa libanda, kuli mutu ufi kamba ufi ya lumela ku yena a . . . be ni bupilo bo bu sa feli.” (Joani 3:16) Pili a si ka shwa kale lifu la ku fa sitabelo, Kreste n’a ‘pakile niti.’ (Joani 18:37) Hape ha n’a peta bukombwa bwa hae, n’a itusisize likezahalo ze n’e ezahezi kuli a patulule niti ya za lifu.

“Musizana . . . U lobezi”

Jesu n’a ziba lifu ha n’a li fa lifasi. N’a utwile butuku bwa ku bona ba bañwi ha ba shwa, mi n’a ziba kuli yena ka sibili n’a ka shwa a si  ka supala kale. (Mateu 17:22, 23) Ka mo ku bonahalela, likwelinyana pili Jesu a si ka bulaiwa kale, Lazaro mulikan’a hae yo mutuna a timela. Kezahalo yeo i lu tusa ku utwisisa Jesu mwa ngela lifu.

A man’o zibiswa kuli Lazaro u timezi, Jesu a bulela kuli: “Lazaro mulikan’a luna u lobezi; kono ni sa y’o mu zusa.” Balutiwa ba hae ne ba ngile kuli haiba Lazaro n’a lobezi fela, mu zibe n’a ka ba hande. Kacwalo Jesu a ba punyeza hande a li: “Lazaro u shwile.” (Joani 11:11-14) Jesu ku si na ku kakanya n’a nga kuli lifu li swana sina buloko. Nihaike kuli ha lu koni ku utwisisa hande lifu, lwa kona ku utwisisa buloko mo bu inezi. Ha lu itobalezi hande luli busihu, ha lu lemuhangi mo i matelanga nako kamba ze ezahalanga bakeñisa kuli lu swana inge ya welezi. Mane Bibele kona mo i taluseza muinelo o ba li ku ona ba ba shwile. Muekelesia 9:5 i li: “Kono ba ba shwile ha ba na se ba ziba.”

Jesu hape n’a bapanyize lifu kwa buloko bakeñisa kuli batu b’a kona ku zusiwa kwa bafu, ka m’ata a Mulimu. Nako ye ñwi, Jesu n’a potezi lubasi lo ne lu lila mwan’a musizana ya n’a timezi. Jesu a ba bulelela kuli “Musizana h’a si ka shwa, kono u lobezi.” Cwale a atumela musizana ya shwile mi a mu swala kwa lizoho, mi musizana “a zuha.” F’o kikuli n’a zuhile kwa bafu.—Mateu 9:24, 25.

Jesu n’a zusize mulikan’a hae Lazaro ka nzila ye swana. Kono pili a si ka eza kale makazo yeo, n’a omba-ombile Mareta, kaizel’a Lazaro, ka ku mu bulelela kuli: “Kaizel’a hao u ka zuha.” Mareta a mu alaba ka buikolwiso a li: “Ni ziba kuli u ka zuha ka nako ya zuho, ka la mafelelezo.” (Joani 11:23, 24) Ka mo ku bonahalela, n’a libelela kuli batanga kaufela ba Mulimu ne ba ka zuha ka nako ye ñwi kwapili.

Zuho i talusañi luli? Linzwi la Sigerike la “zuho” (a·naʹsta·sis) li talusa “ku yema.” Li talusa ku zuha kwa bafu. Taba yeo i kana ya utwahala ku komokisa ku ba bañwi, kono hasamulaho wa ku bulela kuli bafu ba ka utwa linzwi la hae, Jesu n’a ize: “Mu si ke mwa komoka ka taba yeo.” (Joani 5:28) Limakazo za ku zusa bafu za n’a ezize Jesu ka sibili fa lifasi li lu kolwisa sepiso ya Bibele ya kuli ba ba shwile ba ba mwa kupulo ya Mulimu ba ka zuha kwa “buloko” bwa bona bo butelele. Sinulo 20:13 i polofita kuli: “Liwate la kutisa bafu ba ba ku lona; ni lifu, ni libita za kutisa bafu ba ba ku zona.”

Kana ba ba shwile bao ha ba ka zusiwa ba ka supala ni ku shwa hape inge mo ne ku ezahalezi ku Lazaro? Mulimu ha si ka lela cwalo. Bibele i lu sepisa kuli nako i ka taha muta “lifu ha li sa na ku ba teñi,” kacwalo ha ku na ya ka supala ni ku shwa hasamulaho.—Sinulo 21:4.

Lifu ki sila. Lusika lwa batu lu na ni lila ze ñwi hape ze tisa hahulu manyando, ze cwale ka makulanu ni busupali. Mulimu u sepisa kuli u ka li felisa kaufel’a zona, mane ni ku atula sila se situna ka ku fitisisa sa batu. “Sila sa maungulelo s’a ka felisa ki lifu.”—1 Makorinte 15:26.

Sepiso yeo ha i ka talelezwa, batu ba ka ikola bupilo bo bunde ku si na ku katazwa ki sibi  kamba lifu. Kono ka nako ya cwale, kwa omba-omba ku ziba kuli balatiwa ba luna ba ba shwile ba lobezi, mi haiba ba mwa kupulo ya Mulimu, ba ka zusiwa ka nako ya hae.

Ku Utwisisa Lifu ku Lu Tusa ku Nga Hande Bupilo

Ku utwisisa hande lifu ni sepo ya za ba ba shwile kwa kona ku cinca mo lu ngela bupilo. Ian ya bulezwi mwa taba ye felile, n’a li mwa lilimo za ma-20 ha n’a fitile fa ku ziba se i bulela Bibele ka za lifu. U li: “Kamita ne ni kakanya kuli bondate ba kwa sibaka se siñwi. Kacwalo ha ni t’o ituta kuli ne ba itobalezi fela, ne ni zwafile lwa pili.” Nihakulicwalo, Ian ha n’a balile kuli Mulimu u sepisize kuli u ka zusa bafu, n’a tabile hahulu ku ziba kuli n’a ka kopana ni bondat’ahe hape. Ha iheta u li: “N’e li lwa pili ku ikutwa ku ba ni tabo.” Ku utwisisa hande lifu ne ku mu tiselize mwangalwa ili nto ye ne mu wisize pilu.

Bo Clive ni Brenda ne ba shwezwi ki mwan’a bona Steven wa lilimo ze 21, ya n’a shwile mwa kozi ye bulezwi mwa taba ye felile. Nihaike kuli ne ba ziba ze i bulela Bibele ka za lifu, ne ba lobehile lipilu bakeñisa kozi ye ne si ka libelelwa yeo. Niti kikuli lifu ki sila, mi sibulaiso sa sona si butuku. Zibo ya bona ya Mañolo ya za muinelo o ba li ku ona ba ba shwile ne i kusufalize hanyinyani-hanyinyani kwa matomola a bona. Bo Brenda ba li: “Kutwisiso ya luna ya lifu i lu tusize ku utwisisa muinelo wa luna ni ku zwelapili ku pila inze lu iketile. Kono ha ku na lizazi le li fitanga lu sa nahani za nako y’a ka zuha Steven kwa buloko bwa hae bo butuna.”

“Wena Lifu, Sibulaiso Sa Hao Si Kai?”

Kaniti ku utwisisa muinelo o ba li ku ona ba ba shwile kwa kona ku lu tusa ku nga bupilo hande. Lifu haki nto ye sa konwi ku utwisiswa. Lwa kona ku ikola bupilo ku si na ku ikalelwa sila seo se si lu bemba. Mi ku ziba kuli lifu ha li fezi bupilo bwa luna ku ya ku ile ku lu tusa ku sa ndongwama minyaka ka ku nahana kuli “bupilo ki bo bu kuswani hahulu.” Ku ziba kuli balatiwa ba luna ba ba shwile ba ba mwa kupulo ya Mulimu ba itobalezi mi ba libelela zuho kwa lu omba-omba ni ku lu susueza ku ba ni takazo ya ku zwelapili ku pila.

Kaniti lu talimezi kwapili ka buikolwiso muta Jehova Mulimu, yena Mufani wa bupilo, a ka felisa lifu ku ya ku ile. Ku ka tabisa hakalo ha lu ka buza ka swanelo kuli: “Wena lifu, ku tula kwa hao ku kai? Wena lifu, sibulaiso sa hao si kai?”—1 Makorinte 15:55.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Ku sa utwa kwa bo Adama ni Eva ne ku tisize lifu

[Siswaniso se si fa likepe 6]

Jesu a swala musizana ya shwile kwa lizoho, mi musizana a zuha

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Ba bañata ba libelezi nako ye ba ka zuha balatiwa ba bona ba ba shwile kwa buloko, sina mo ne ku bezi ku Lazaro