Lu Ka Zamaya ka Libizo la Jehova Mulimu wa Luna

“Haili luna, lu ka zamaya ka Libizo la [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa luna, kamita ni ku ya ku ile.”—MIKA 4:5.

1. Muzamao wa batu ne u li cwañi mwa miteñi ya Nuwe, mi yena n’a shutana cwañi ni ba bañwi kaufela?

MUTU wa pili ya bulezwi mwa Bibele kuli n’a zamaile ni Mulimu ki Enoke. Wa bubeli ki Nuwe. Bibele i lu bulelela kuli: “Nuwe ne li mutu ya lukile, ya n’a pila ka mulao mwa linako za hae; mi n’a zamaya ni Mulimu.” (Genese 6:9) Ha ku to fitwanga mwa miteñi ya Nuwe, lifasi ne se li fulalezi bulapeli bo bu kenile. Muinelo ne u tatafalizwe ki mangeloi a maswe a n’a ikungezi basali ni ku pepa bana ba makwenyepa, bao ‘mabizo a bona ne a ile kabubo’ miteñi yeo. Ki lona libaka lifasi ha ne li tezi mifilifili! (Genese 6:2, 4, 11) Nihakulicwalo, Nuwe ne li mutu ya lukile mi ne li ‘mubuleli wa ku luka.’ (2 Pitrosi 2:5) Mulimu ha n’a mu laezi ku yaha aleka kuli a banduse libupiwa, Nuwe ka busepahali “a eza kamukana mw’a n’a mu laelezi Mulimu; a eza cwalo.” (Genese 6:22) Kaniti, Nuwe n’a zamaile ni Mulimu.

2, 3. Nuwe n’a lu tomezi mutala mañi o munde kacenu?

² Paulusi n’a kopanyelelize Nuwe fa mukoloko wa hae wa lipaki ba ba sepahala ha n’a ñozi kuli: “Ka tumelo, Nuwe a man’o zibiswa ki Mulimu ze ne si ka bonahala kale, a saba Mulimu, mi a yaha aleka ku bandusa ba ndu ya hae; ka yona u atuzi lifasi, mi a fetuha mucasanda sa Ku Luka ko ku zwa kwa tumelo.” (Maheberu 11:7) Ki mutala kwa bunde! Bakeñisa kuli n’a kozwi kuli manzwi a Jehova n’a ka petahala, Nuwe n’a itusisize nako, m’ata ni liluwo la hae kuli a pete za n’a mu laezi Mulimu. Ba bañata kacenu ka ku swana ha ba isi pilu kwa sifumu sa lifasi le mi ba itusisa nako, m’ata ni liluwo la bona kuli ba utwe litaelo za Jehova. Tumelo ya bona ya iponahaza mi i ka ba pilisa ni ku pilisa ba bañwi.—Luka 16:9; 1 Timotea 4:16.

³ Ku sina kuliñi ku ba ni tumelo ne ku li t’ata ku Nuwe ni lubasi lwa hae sina mo ne ku bezi ku Enoke, kukululu wa Nuwe, ya bulezwi mwa taba ye felile. Mwa miteñi ya Nuwe sina ya Enoke, balapeli ba niti ne li ba sikai fela—ne li ba 8 fela ba ne ba lapezi Mulimu ni ku punyuha Munda. Nuwe n’a kutalize za ku luka mwa lifasi leo la mifilifili ni buitamaeli. Kwand’a zeo, yena ni lubasi lwa hae ne ba yahile aleka ye tuna ya ku punyuha ka yona munda wa lifasi kaufela, nihaike ha ku na ya n’a kile a bona munda o cwalo haisali. Nto yeo ne i komokisize hahulu bashalimeli.

4. Jesu n’a koñomekile butata mañi bwa batu ba mwa miteñi ya Nuwe?

⁴ Ka ku komokisa, Jesu ha n’a amile kwa mazazi a Nuwe, n’a si ka bulela ka za mifilifili, za bulapeli bwa buhata, kamba za buhule—nihaike zeo ne li libi ze tuna hahulu. Butata bwa n’a koñomekile Jesu ne li bwa ku sa utwa temuso ye ne filwe. N’a bulezi kuli “batu ne ba ca, ba nwa, ba nyala, ba nyalisa, mane la fita lizazi l’a kena Nuwe mwa aleka.” Kana ku ca, ku nwa, ku nyala, ni ku nyalwa  ku fosahezi? Batili, batu ne ba ikezeza fela lika ze ne ba nga kuli za swanela! Kono ne ku taha munda, mi Nuwe n’a kutaza za ku luka. Manzwi ni likezo za hae ne li swanela ku ba lemusa kuli kozi i atumezi. Kono eshe ne “ba si ka lemuha se siñwi, mane munda wa kena, mi wa ba kukisa kaufela.”—Mateu 24:38, 39.

5. Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba tokwa ku ba ni tulemeno tufi?

⁵ Ha lu nahana ka za miteñi yeo, lu bona kuli mupilelo wa Nuwe luli ne li o butali. Niteñi mwa miteñi yani pili Munda u si ka taha kale, ku ba mutu ya fapahana ni ba bañwi kaufela ne ku tokwa bundume. Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba na ni tumelo kuli ba kone ku yaha aleka ye tuna ni ku i taza ka mifuta kaufela ya lifolofolo. Esi mwendi ba bañwi kwa basepahali ba sikai bao fokuñwi ne ba sa latangi ku itibahaza mi ne ba tabela ku ikinela fela makata? Mwendi niha ne ba batile ku eza cwalo, busepahali bwa bona ne bu si ka fokola ni kamuta. Hamulaho wa lilimo-limo—ili nako ye telele hahulu ku fita nako ye lu ka itiisa mwa muinelo wo wa linto—tumelo ya Nuwe ne i mu bandusize Munda. Niteñi Jehova n’a timelize batu kaufela ba ne ba ikinezi makata ili ba ne ba si ka lemuha se siñwi ka za miteñi ye ne ba pila ku yona.

Mifilifili Hape I Yamba Lifasi

6. Hamulaho wa Munda, ki muinelo mañi o ne u zwezipili?

⁶ Mezi a Munda ha s’a kalile, bupilo bwa kala sinca hape fa lifasi. Nihakulicwalo, batu ne ba sa li ba ba si ka petahala mi “mihupulo ya mutu” ya zwelapili ku ba ye “maswe ku kala kwa bwanana bwa hae.” (Genese 8:21) Kwand’a zeo, nihaike kuli badimona cwale ne ba sa koni ku ipetula batu, ne ba sa ipa m’ata. Lifasi la batu ba ba si ka luka kapili-pili la iponahaza kuli li “lapalezi mwatas’a ya maswe” mi sina mwa miteñi ye, balapeli ba niti ne ba na ni ku tiyela ka t’ata “lunya lwa Diabulosi.”—1 Joani 5:19; Maefese 6:11, 12.

7. Mifilifili ne i ekezehile cwañi hamulaho wa Munda?

⁷ Ku kala mwa miteñi ya Nimrodi, lifasi hape ne li tezi mifilifili. Mi bakeñisa ku yuyuluka kwa palo ya batu ni zwelopili ya miteñi ye, mifilifili se i ekezehile hahulu ni ku fita. Kwaikale, batu ne ba itusisa mukwale ni lilumo, buta ni lisho, ni koloi. Mwa miteñi ya cwanoñu fa, ku pangilwe sifefe, hamohocwalo ni bikumisa bya mawili, litobolo ze buhali hahulu, ni lilwaniso ze ñwi cwalo. Ndwa ya Lifasi ya Pili ne i tahisize lilwaniso ze nca ze sabisa hahulu ze cwale ka lifulai, litanka, lisepe za ndwa ze mata mwatas’a mezi, ni moya o bulaya. Mwa ndwa yeo, lilwaniso zeo ne li bulaile bolule-lule ba batu. Kana zeo ne li lika ze ne si ka libelelwa? Batili.

8. Sinulo 6:1-4 i talelelizwe cwañi?

⁸ Ka silimo sa 1914, Jesu n’a beilwe fa lubona sina Mulena wa Mubuso wa Mulimu wa kwa lihalimu, mi “lizazi la Mulena” la kalisa. (Sinulo 1:10) Mwa pono ye ñozwi mwa buka ya Sinulo, Jesu u bonwa inz’a li Mulena ya pahami ka tulo fa pizi ye sweu. Bapahami ba bañwi ba lipizi ba mu latelela, mi pizi ni pizi i swaniseza butata bo buñwi bo bu unjami  batu. Mwahal’a bona ku na ni mupahami wa pizi ye soto, mi mupahami wa pizi y’o n’a filwe “mata a ku zwisa kozo mwa lifasi, kuli batu ba bulayane; mi a fiwa lilumo le lituna.” (Sinulo 6:1-4) Pizi yeo ni mupahami wa yona ba swaniseza lindwa, mi lilumo le lituna li swaniseza ku ekezaha kwa lindwa ni sinyeho ye tahiswa ki lindwa za cwale ni lilwaniso ze m’ata ze itusiswa. Kacenu lilwaniso zeo se li kopanyeleza lilwaniso za nyukilia ze kona ku yundisa bolule-lule ni lika ze pangilwe ze kona ku fitisa zona lilwaniso zeo kwa libaka ze pimilwe za buhule bo bu eza likilomita ze likiti-kiti, ku beya cwalo ni lilwaniso za moya o bulaya ze kona ku bulaya bolule-lule ka nako i liñwi.

Lu Mamela Litemuso za Jehova

9. Lifasi la kacenu li swana cwañi ni la miteñi ya Nuwe?

⁹ Mwa miteñi ya Nuwe, Jehova n’a yundisize batu kabakala mifilifili ye n’e tahisizwe ki batu ba ba maswe ni likwenyepa. Kacenu bo? Kana mifilifili ye mwa lifasi ki ye minyinyani ku ya mwa miteñi ya Nuwe? Kutokwa ni hanyinyani! Mi mane sina mwa miteñi ya Nuwe, batu kacenu ba ikezeza lika mo ba latela, ba ikinela makata, ba sa isi pilu kwa litemuso ze sweli ku fiwa. (Luka 17:26, 27) Kana ku na ni ku kakanya ka za kuli Jehova hape u ka yundisa batu? Batili ha ku na kakanyo.

10. (a) Ki temuso ifi ye kuta-kutezwi mwa bupolofita bwa Bibele? (b) Ki ifi nzila i nosi ye butali ya ku latelela kacenu?

¹⁰ Lilimo-limo pili Munda u si ka taha kale, Enoke n’a polofitile za sinyeho ye swanela ku taha mwa miteñi ya luna. (Juda 14, 15) Jesu ni yena n’a bulezi ka za ‘ñalelwa ye tuna’ ye taha. (Mateu 24:21) Bapolofita ba bañwi ne ba bulezi ka za yona nako yeo. (Ezekiele 38:18-23; Daniele 12:1; Joele 2:31, 32) Mi mwa buka ya Sinulo, lu bala ka za yona sinyeho ya mafelelezo yeo ka nzila ye ikutwahalela hande. (Sinulo 19:11-21) Ka butu, lwa likanyisa Nuwe mi lu bakutazi ba ba cisehezi ba ku luka. Lu mamela litemuso za Jehova mi lu tusa ba bañwi ka lilato kuli ba li mamele ni bona. Kacwalo, sina Nuwe, lu zamaya ni Mulimu. Kaniti ku butokwa kuli mañi ni mañi ya lakaza bupilo a zwelepili ku zamaya ni Mulimu. Lu kona ku eza cwañi cwalo ku sina taba ni matata e lu talimana ni ona ka zazi ni zazi? Lu tokwa ku ba ni tumelo ye tiile ya kuli mulelo wa Mulimu u ka petahala.—Maheberu 11:6.

Mu Zwelepili ku Zamaya ni Mulimu mwa Linako Ze T’ata Ze

11. Lu likanyisa Bakreste ba kwa makalelo ka nzila ifi?

¹¹ Mwa linako za baapositola, Bakreste ba ba tozizwe ne ba bulelwa kuli ne li ba “tuto.” (Likezo 9:2) Mupilelo wa bona kaufela n’o tomile fa tumelo ku Jehova ni Jesu Kreste. Ne  ba zamaile mwa nzila ya n’a zamaile Mulen’a bona. Kacenu, Bakreste ba ba sepahala ni bona ba eza cwalo.

12. Ne ku ezaheziñi Jesu ha s’a fepile sicaba ka makazo?

¹² Butokwa bwa ku ba ni tumelo bu bonahala mwa kezahalo ye ne bile teñi mwa bukombwa bwa Jesu. Muta o muñwi Jesu n’a fepile ka makazo sikwata sa banna ba ba bat’o eza 5,000. Batu ne ba komokile ni ku tabela hahulu. Kono ha mu bone se ne si ezahezi hamulaho wa f’o. Lu bala kuli: “Batu bao ba sin’o bona makazo ye ezizwe ki Jesu, ba li: Kaniti ki yena mupolofita ya n’a swanezi ku taha mwa lifasi. Mi Jesu, ka ku ziba kuli ne ba bata ku mu swala kuli ba mu eze mulena, a ikela hape fa lilundu a nosi.” (Joani 6:10-15) Bona busihu b’o Jesu n’a tutezi kwa sibaka si sili. Ku hana ku beiwa fa bulena kwa Jesu ku bonahala kuli ne ku zwafisize ba bañata. Mi nto yeo ya utwahala kakuli Jesu na s’a bonisize kuli n’a na ni butali bwa ku ba mulena ni m’ata a ku fa batu ze ba tokwa. Kono ne si yona nako ya Jehova ya kuli a be Mulena. Ku zwa f’o hape, Mubuso wa Jesu n’o ka ba wa kwa lihalimu, isi wa fa lifasi.

13, 14. Ba bañata ne ba na ni mubonelo mañi, mi tumelo ya bona ne i likilwe cwañi?

¹³ Nihakulicwalo, buñata bwa latelela Jesu, mi sina mwa bulelela Joani, bwa mu fumana ‘mwa buse bwa liwate.’ Ki kabakalañi ha ne ba mu latelezi hamulaho wa ku hana ku ba mulena? Ba bañata ku bona ne ba bonisize mubonelo wa butu, ne ba bulezi patalaza ka za lico za n’a file Jehova mwa lihalaupa mwa miteñi ya Mushe. Ze ne ba talusa kikuli Jesu n’a swanela ku zwelapili ku ba fepa ka lico. Jesu ha n’a boni milelo ya bona ye maswe, a kala ku ba luta lika za niti ya kwa moya ze ne kona ku cinca munahanelo wa bona. (Joani 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-40) Kacwalo, ba bañwi ba kala ku mu bilaela, sihulu ha n’a file swanisezo ye li: “Kaniti-niti na mi bulelela, ni li, ha mu sa ci nama ya Mwan’a mutu, mi mu sa nwi mali a hae, bupilo ha bu yo ku mina. Ya ca nama ya ka, mi a nwa mali a ka, u na ni bupilo bo bu sa feli; mi ni ka mu zusa ka lizazi la mafelelezo.”—Joani 6:53, 54.

¹⁴ Liswanisezo za Jesu hañata ne li susuezanga batu ku bonisa haiba ne ba bata luli ku zamaya ni Mulimu. Ni yona swanisezo yeo ne i lelezwi cwalo. Ne i nyemisize batu. Lu bala kuli: “Ba bañwi kwa balutiwa ba hae, ba sin’o utwa, ba li: Linzwi le, li tata; ya ka li utwa ki mañi?” Jesu n’a talusize kuli ne ba swanela ku utwisisa taluso ya kwa moya ya manzwi a hae. N’a ize: “Moya ki ona o pilisa, nama ha i tusi se siñwi. Manzwi a ni mi bulelezi, ki moya ni bupilo.” Kono ba bañata ne ba si ka mu utwa, mi Bibele i li: “Ku zwa fo, ba bañata kwa balutiwa ba hae ba kutela mwamulaho, ba tuhela ku mu latelela.”—Joani 6:60, 63, 66.

15. Ki moya o munde ufi o ne ba na ni ona ba bañwi kwa balateleli ba Jesu?

¹⁵ Nihakulicwalo, ba bañwi kwa balutiwa ba Jesu ne ba si ka ikutwa cwalo. Ki niti kuli balutiwa ba ba sepahala bao ne ba si ka utwisisa za n’a bulezi Jesu. Nihakulicwalo, ne ba zwezipili ku mu sepa. Pitrosi, ya n’a li yo muñwi wa baapositola ba ba sepahala bao n’a bonisize mo ne ba ikutwezi kaufel’a bona ha n’a ize: “Mulena, lu ka ya ku mañi? U na ni manzwi a bupilo bo bu sa feli.” (Joani 6:68)  Ki moya kwa bunde, mi ki mutala kwa bunde wa n’a bonisize!

16. Lu kana lwa likiwa cwañi, mi ki mubonelo mañi o munde o lu swanela ku ba ni ona?

¹⁶ Kacenu, lu kana lwa likiwa sina mo ne ba likezwi balutiwa ba kwa makalelo bao. Lu kana lwa zwafa kuli lisepiso za Jehova ha li talelezwi ka bubebe sina mo lu batela. Lu kana lwa ikutwa kuli litaluso za Mañolo ze mwa lihatiso za luna ze tomile fa Bibele li t’ata ku li utwisisa. Lu kana lwa zwafiswa ki muzamao wa Mukreste ka luna. Kana ne ku ka ba hande ku tuhela ku zamaya ni Mulimu kabakala mabaka ao kamba a mañwi a swana ni ona? Kutokwa ni hanyinyani! Balutiwa ba ne ba tuhezi ku latelela Jesu ne ba na ni mubonelo wa butu. Lu swanela ku pima ku ba ni mubonelo o cwalo.

“Ha Lu Yo Ku Ba Ba Kutela Mwamulaho”

17. Ki nto mañi ye kona ku lu tusa ku zwelapili ku zamaya ni Mulimu?

¹⁷ Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Liñolo kamukana li tahile ka Moya wa Mulimu.” (2 Timotea 3:16) Mwa Bibele, Jehova u lu bulelela ka ku utwahala hande kuli: “Nzila ki yona ye, mu zamaye ku yona!” (Isaya 30:21) Ku utwa Linzwi la Mulimu ku lu tusa ku ‘tokomela mo lu zamaela.’ (Maefese 5:15) Ku ituta Bibele ni ku yeya ze lu ituta ku lu konisa ku ‘zamaya mwa niti.’ (3 Joani 3) Ka niti luli, sina mwa n’a bulelezi Jesu, “moya ki ona o pilisa, nama ha i tusi se siñwi.” Ketelelo fela ye sepeha ye lu kona ku zamaya ka yona ki ketelelo ya kwa moya, yona ye taha ka Linzwi la Jehova, moya wa hae, ni ka kopano ya hae.

18. (a) Ba bañwi ba sweli ku ezañi ka ku sa nahanisisa? (b) Ki tumelo ye cwañi ye lu swanela ku ba ni yona?

¹⁸ Kacenu, batu ba ba zwafanga kabakala ku ba ni mubonelo wa butu kamba kabakala litibelelo ze si ka talelezwa hañata ba yaulukelanga kwa minyaka ya lifasi. Ka ku latehelwa ki tukufalelo ya bona, ha ba boni butokwa bwa ku ‘libelela’ mi ba iketela ku ipatela za bona beñi ka buitati ku fita ku eza pili za Mubuso mwa bupilo bwa bona. (Mateu 24:42) Ku zamaya ka nzila yeo ku lubeta. Mu bone manzwi a muapositola Paulusi a’ li: “Luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha; luna lu ku ba ba tiiseza mwa tumelo, ku pilisa mioya ya luna.” (Maheberu 10:39) Sina Enoke ni Nuwe, lu pila mwa linako ze t’ata, kono sina bona, lu na ni tohonolo ya ku zamaya ni Mulimu. Kabakaleo, lu na ni sepo ye tiile ya kuli mulelo wa Jehova u ka talelezwa, bumaswe bu ka tuha bu feliswa, mi lifasi le linca la ku luka li ka taha. Ki lisepiso kwa bunde!

19. Mika u talusa cwañi nzila ya balapeli ba niti?

¹⁹ Mupolofita Mika ka ku susumezwa ki moya wa Mulimu n’a talusize macaba a lifasi kuli a “zamaya, se siñwi ni siñwi, ka libizo la mulimu wa sona.” Ku zwa f’o n’a ipulezi ili yena ni ku bulela za balapeli ba bañwi ba ba sepahala, a li: “Haili luna, lu ka zamaya ka Libizo la [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa luna, kamita ni ku ya ku ile.” (Mika 4:5) Haiba lu na ni tundamo ye swana ni ya Mika, haike lu zweleñipili ku sutelela ku Jehova linako ze lu pila ku zona li be t’ata li mane. (Jakobo 4:8) Mi haike mañi ni mañi wa luna a be ni takazo ye buniti ya ku zamaya ni Jehova Mulimu wa luna kamita ni ku ya ku ile!

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Miteñi ya Nuwe i swana ka linzila lifi ni miteñi ya luna kacenu?

• Nuwe ni lubasi lwa hae ne ba latelezi nzila ifi, mi lu kona ku likanyisa cwañi tumelo ya bona?

• Ba bañwi kwa balateleli ba Jesu ne ba bonisize mubonelo mañi o maswe?

• Bakreste ba niti ba na ni tundamo ya ku ezañi?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 20]

Sina mwa miteñi ya Nuwe, batu kacenu ba patehiswa ki misebezi ya bona ya ka zazi

[Siswaniso se si fa likepe 21]

Ka ku ba bakutazi ba Mubuso, “ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho”