Mu Zamaye ni Mulimu mwa Linako Ze T’ata Ze
Mu Zamaye ni Mulimu mwa Linako Ze T’ata Ze
“Enoke a zamaya ni Mulimu, mi a ba siyo, kakuli Mulimu a mu nga.”—GENESE 5:24.
1. Ki lika mañi ze ezahala miteñi ye ze tatafaza bupilo?
LINAKO ze t’ata! Pulelo yeo i talusa hande lilimo za nyewanyewa ni mifilifili ze ba pilile ku zona batu ku kala ka 1914 ha ku tomiwa Mubuso wa Mesiya. Mwahal’a nako yeo kaufela, batu ba pilile mwa “mazazi a maungulelo.” Matata a’ cwale ka lukupwe, matuku a yambukela, lizikinyeho, ni lindwa a nyandisize hahulu batu ku fita haisali. (2 Timotea 3:1; Sinulo 6:1-8) Balapeli ba Jehova ni bona ba unjamwi ki matata ao. Kaufel’a luna lu na ni ku tiyela matata ni miinelo ya mazazi a. Bupilo se bu tatafezi hahulu bakeñisa matata a cwale ka kutokwa masheleñi, mifilifili ya lipuso, bubangoki, ni matuku.
2. Batanga ba Jehova ba kopana ni butata mañi?
2 Kwand’a zeo, batanga ba Jehova ba bañata hape ba tiyezi nyandiso ye t’ata ka nako ni nako, Satani ha nze a lwanisa “ba ba buluka milao ya Mulimu, ni ba ba sweli bupaki bwa Jesu.” (Sinulo 12:17) Mi hailif’o haki kaufel’a luna ba ba ipumani mwa nyandiso tenyene, Bakreste ba niti kaufela ba sweli ku tundana ni Satani Diabulosi ni moya o maswe w’a sweli ku fuzelela batu. (Maefese 2:2; 6:12) Lu tokwa ku tona kamita kuli lu si ke lwa kukuezwa ki moya wo, kakuli lu kopananga ni ona kwa mubeleko, kwa sikolo, ni kai ni kai ko lu sebelisana ni batu ba ba si na taba ni bulapeli bo bu kenile.
Mu Zamaye ni Mulimu, Isi ni Macaba
3, 4. Bakreste ba shutana cwañi ni lifasi?
3 Mwa linako za baapositola, Bakreste ne ba satalalile ku hanyeza moya wa lifasi le, mi kacwalo ne ba shutani hahulu ni batu ba kwande. Paulusi n’a talusize shutano yeo ha n’a ñozi kuli: “Se ni bulela ni ku si tiisa ku Mulena ki se, ni li: Mu lisele ku pila mo ba pilela bamacaba, ba ba zamaya ka mabubo a lingana za bona, ba kutwisiso ya bona i fifalile, mi ba kwahule ni bupilo bwa Mulimu, kabakala ku tokwa zibo, ni kabakala butata bwa lipilu za bona. Ba felezwi ki maikuto kaufela, mi ba inezi ku pila ka buhule, ku eza mikwa ye maswe kaufela ka takazo ye nz’e ekezeha.”—Maefese 4:17-19.
4 Manzwi ao a bonisa hande-nde kuli lifasi—ibe la miteñi ya Paulusi kamba ye ya luna—li tupwikezi hahulu mwa simbwi sa za muzamao ni sa kwa moya! Sina mwa miteñi ya baapositola, Bakreste kacenu ‘ha ba zamayi mo ba zamaela ba macaba.’ Bona ba ikola tohonolo ye tuna ya ku zamaya ni Mulimu. Kiniti kuli ba bañwi ba kana ba honona kuli batu-tu fela ba ba fokola, ili ba ba si ka petahala ha ba koni ku zamaya ni Jehova. Kono niteñi Bibele i bonisa kuli ba kona. Mi mane Jehova u ba libelela ku zamaya ni yena. Mwa lilimo za ma-700 B.C.E., ka ketelelo ya moya wa Mulimu, mupolofita Mika n’a ñozi manzwi a’ li: ‘S’a bata ku wena Muñ’a Bupilo, haisi kuli u eze ze lukile, u late sishemo, mi u zamaye ka buikokobezo ni Mulimu wa hao.’—Mika 6:8.
Ku Zamaya ni Mulimu—Ka Nzila Ifi mi Ki Kabakalañi?
5. Mutu ya si ka petahala u kona ku zamaya cwañi ni Mulimu?
5 Lu kona ku zamaya cwañi ni Mulimu ya m’ata kaufela ili ye lu sa koni ku bona? Lwa ziba kuli ha lu koni ku zamaya ni yena sina mo lu zamaelanga ni batu. Mwa Bibele, pulelo ya kuli “ku zamaya” i kona ku talusa ‘ku latelela nzila ye ñwi cwalo.’ * Kacwalo he, mutu ya zamaya ni Mulimu ki mutu ya pila ka mupilelo w’a tomile Mulimu ni ku eza ze mu tabisa. Ku tundamena mupilelo o cwalo ku lu shutanisa ni batu ba bañata be lu pila ni bona. Niteñi ki yona nzila i nosi ye swanela ku Mukreste. Kabakalañi? Ku na ni mabaka a mañata.
6, 7. Ki kabakalañi ku zamaya ni Mulimu ha ku li ko kunde hahulu?
6 Libaka la pili ki la kuli Jehova ki yena Mubupi wa luna, ki Liwelu-welu la bupilo, mi ki Yena ya lu file lika kaufela ze lu tokwa kuli lu pile. (Sinulo 4:11) Kabakaleo, ki yena fela ya na ni tukelo ya ku laela mo lu swanela ku zamaela. Ku zwa f’o, ku zamaya ni Mulimu ki yona nzila ye tusa hahulu ka ku fitisisa. Jehova u lukiselize ba ba zamaya ni yena tukiso ya ku swalela libi za bona, mi u ba file sepo luli ya bupilo bo bu sa feli. Hape Ndat’a luna wa kwa lihalimu ya lilato ka ku fitisisa u file kelezo ye butali ye tusa ba ba zamaya ni yena ku kondisa bupilo bwa bona cwale, ku si na taba ni ku sa petahala kwa bona ni ku pila mwa lifasi le li lapalezi mwatas’a m’ata a Satani. (Joani 3:16; 2 Timotea 3:15, 16; 1 Joani 1:8; 2:25; 5:19) Libaka le liñwi hape ha lu swanela ku zamaya ni Mulimu ki la kuli ku itatela ku eza cwalo ku tahisa kozo ni buñwi mwa puteho.—Makolose 3:15, 16.
7 Libaka le lituna la mafelelezo ki la kuli ha lu zamaya ni Mulimu, lu bonisa ko lu yemi mwa taba ye tuna ye ne zusizwe mwa simu ya Edeni—yona ya bubusi. (Genese 3:1-6) Ka mupilelo wa luna lu bonisa hande fo ku sweu kuli lu yemi kwa lineku la Jehova, mi lu shaela ka bundume kuli ki yena a nosi ya swanela ku ba Muambakani ya pahami. (Samu 83:18) Seo si ka bonisa kuli lu eza lika ka ku lumelelana ni tapelo ya luna ya kuli libizo la Mulimu li be le li kenile mi tato ya hae i eziwe. (Mateu 6:9, 10) Ba ba iketela ku zamaya ni Mulimu ba na ni butali luli! Ba lukela ku kolwa kuli ba libile mwa nzila ye swanela, kakuli Jehova ki yena ‘Muñ’a butali a nosi.’ Yena ha fosangi.—Maroma 16:27.
8. Miteñi ya bo Enoke ni Nuwe i swana cwañi ni ya luna?
8 Kono lu kona ku pila cwañi ka Bukreste hailif’o linako ze lu pila ku zona ki ze t’ata hahulu mi batu ba bañata ha ba lati ku sebeleza Jehova? Kalabo lu kona ku i fumana ka ku nyakisisa baikale ba ba sepahala ba ne ba zwezipili ku sepahala mwa linako ze t’ata. Ba babeli ku bona ki bo Enoke ni Nuwe. Sibeli sa bona ne ba pilile mwa linako ze swana ni za luna. Bumaswe ne bu atile. Mwa miteñi ya Nuwe, lifasi ne li tezi mifilifili ni buitamaeli. Niteñi bo Enoke ni Nuwe ne ba hanile moya wa lifasi la miteñi yeo mi ne ba zamaile ni Jehova. Ne ba konile cwañi ku eza cwalo? Kuli lu alabe puzo yeo, mwa taba m’o lu ka ituta ka za Enoke. Ku ye tatama, lu ka nyakisisa za Nuwe.
Enoke N’a Zamaile ni Mulimu mwa Linako Ze T’ata
9. Lu zibañi ka za Enoke?
9 Enoke ki yena mutu wa pili ya bulezwi mwa Mañolo kuli n’a zamaile ni Mulimu. Bibele i bulela kuli: “Enoke h’a pepile Metusela, a zamaya ni Mulimu.” (Genese 5:22) Mi ha se i bulezi myaha ya n’a pilile Enoke—ili myaha ye miñata hahulu ku ya luna, nihaike ne li ye minyinyani mwa miteñi yeo—Bibele i li: “Enoke a zamaya ni Mulimu, mi a ba siyo, kakuli Mulimu a mu nga.” (Genese 5:24) Ku bonahala kuli Jehova n’a ngile Enoke mwa naha ya ba ba pila ni ku mu lobaza buloko bwa lifu pili lila za hae li si ka mu bulaya kale. (Maheberu 11:5, 13) Kwand’a zona litimana li sikai fela zeo, Enoke ha si ka bulelwa hahulu mwa Bibele. Nihakulicwalo, ka ku ya ka litaba ze lu na ni zona ni lisupo ze ñwi cwalo, lu fitile fa ku ziba kuli Enoke n’a pilile mwa linako ze t’ata.
10, 11. (a) Bumaswe ne bu yambile cwañi hamulaho wa sibi sa Adama ni Eva? (b) Enoke n’a polofitile taba mañi, mi ku si na kakanyo n’a ngilwe cwañi ki batu?
10 Ka mutala, ha mu nahane m’o sibi ne si yambezi lifasi kapili-pili Adama ha s’a ezize sibi. Bibele i lu bulelela kuli Kaine mwan’a Adama wa mweli ne li yena mubulai wa pili ha n’a bulaile munyan’a hae Abele. (Genese 4:8-10) Abele ha sa bulailwe ha situhu, bo Adama ni Eva ba pepa mwana yo muñwi, mi ba mu beya libizo la Seta. Ka za hae lu bala kuli: “Seta ni yena a pepa mwan’a mushimani, mi a mu beya libizo la Enoshi. Ki ku yena fo ba kalezi batu ku lapela Libizo la [Muñ’a] Bupilo.” (Genese 4:25, 26) Ka bumai, ku ‘lapela libizo la Mulimu’ ko ku bulezwi k’o ki ku lapela ka nzila ya bukwenuheli. * Lilimo-limo hamulaho wa ku pepwa kwa Enoshi, Lameke muikulya Kaine n’a opelezi basali ba hae ba babeli pina ya ku itumbaeta kuli u bulaile mutangana ya n’a mu holofalize. Hape n’a ize: “Mbali ku Kaine, mutu n’a likanyiswa ha 7, luli, ku Lameke, ki mashumi a 7 a’ bulelwa ka 7.”—Genese 4:10, 19, 23, 24.
11 Litabanyana ze lu nyakisisize zeo li bonisa kuli bumaswe bwa n’a tahisize Satani mwa simu ya Edeni kapili-pili ne bu hozisizwe baikulu ba Adama. Mwa lifasi le li cwalo, Enoke ne li mupolofita wa Jehova ya n’a polofitile manzwi a Mulimu a na ni taluso ye tuna nihaiba la kacenu le. Juda u biha kuli Enoke n’a polofitile kuli: “A mu bone, Mulena u tile ni ba hae ba ba kenile, ba ba eza bolule; kuli a eze katulo fahalimu a batu kaufela; a kalimele banyefuli kaufela, kabakala likezo kaufela za bunyefuli ze ba fosize ka zona, ni ka manzwi kaufela a tata a ba Mu bulezi ka ona, bona baezalibi ba banyefuli bao.” (Juda 14, 15) Manzwi ao a ka talelezwa ka ku tala fa Armagedoni. (Sinulo 16:14, 16) Kono lwa ziba hande-nde kuli nihaiba mwa linako za Enoke, ne ku na ni “baezalibi ba banyefuli” ba bañata ba ne ba toile bupolofita bwa Enoke. Ne li nto ye nde luli kuli Jehova n’a zwisize mupolofita y’o mwa naha!
Kiñi Ze Ne Tusize Enoke ku Zamaya ni Mulimu?
12. Ki kabakalañi Enoke ha n’a shutana ni ba bañwi kaufela?
12 Mwa simu ya Edeni, bo Adama ni Eva ne ba teelelize ku Satani, mi Adama a kwenuhela Jehova. (Genese 3:1-6) Kono mwan’a bona Abele yena n’a si ka ba likanyisa, mi Jehova s’a mu shemuba. (Genese 4:3, 4) Ka bumai, buñata bwa bana ba Adama ne ba si ka swana sina Abele. Kono Enoke ya n’a pepilwe hamulaho wa lilimo-limo, yena n’a likanyisize Abele. Ki ifi shutano ye ne li mwahal’a Enoke ni baikulu ba bañwi kaufela ba Adama? Muapositola Paulusi n’a alabile puzo yeo ha n’a ñozi kuli: “Ka tumelo, Enoke u ngilwe, kuli a si ke a bona lifu; mi h’a si ka fumanwa, kakuli Mulimu n’a mu ngile. Kakuli, a si ka ngiwa kale, u pakilwe kuli Mulimu n’a mu katelwa.” (Maheberu 11:5) Enoke ki yo muñwi wa “lilu le lituna la lipaki” ba ne ba na ni tumelo ye tiile ku Mulimu. (Maheberu 12:1) Ne li tumelo ye ne tusize Enoke ku zwelapili ku ba ni muzamao o munde mwa bupilo bwa hae bwa lilimo ze fitelela 300—ili lilimo ze ba kona ku pila batu ba ba fitelela ba balalu kacenu!
13. Enoke n’a na ni tumelo ye cwañi?
13 Paulusi n’a talusize tumelo ya Enoke ni ya lipaki ba bañwi ha n’a ñozi kuli: “Tumelo ki ku sepa ka ku tiya ze lu libelezi, ni ku kolwa ze sa bonwi.” (Maheberu 11:1) Kiniti, tumelo ki ku sepa ka ku tiya kuli lika ze lu libelezi li ka ezahala. Ki tibelelo ye tuna ye eza kuli i ama ze lu eza mwa bupilo bwa luna. Tumelo ye cwalo ne i konisize Enoke ku zamaya ni Mulimu hailif’o lifasi kaufela ne li sa ezi cwalo.
14. Tumelo ya Enoke i lukela ku ba ye ne tomile fa zibo ye cwañi ye nepahezi?
14 Tumelo sakata i tomile fa zibo ye nepahezi. Enoke n’a na ni zibo ye cwañi? (Maroma 10:14, 17; 1 Timotea 2:4) Ku si na kakanyo n’a zibile ze ne kile za ezahala mwa Edeni. Mwendi mane n’a utwile za mo ne bu bezi bupilo mwa simu ya Edeni—ili yeo mwendi ne i sa li teñi, nihaike kuli batu ne se ba tibezwi ku kena mwateñi. (Genese 3:23, 24) Mi n’a ziba za mulelo wa Mulimu wa kuli bana ba Adama ba ka taza lifasi ni ku li fetula kaufela lona ku ba sina paradaisi ya pili yani. (Genese 1:28) Ku zwa f’o, Enoke n’a kozwi hahulu sepiso ya Jehova ya ku tahisa Peu ye ne ka pyata Satani kwa toho ni ku felisa bumaswe kaufela bo bu tahisizwe ki bupumi bwa Satani. (Genese 3:15) Mane bupolofita luli bwa Enoke bo bu mwa buka ya Juda, bu polofita za ku sinyiwa kwa peu ya Satani. Bakeñisa kuli Enoke n’a na ni tumelo, lwa ziba kuli n’a lapela Jehova sina “Yena ya fa ba ba mu bata mupuzo.” (Maheberu 11:6) Kacwalo hailif’o Enoke n’a si na zibo kaufela ye lu na ni yona, n’a na ni zibo ye likani ye ne mu tusize ku ba ni tumelo ye tiile. Ka tumelo yeo, n’a zwezipili ku sepahala ku Mulimu mwa linako ze t’ata.
Mu Likanyise Mutala wa Enoke
15, 16. Lu kona ku likanyisa cwañi mutala wa Enoke?
15 Bakeñisa kuli lu bata ku likanyisa Enoke ka ku eza lika ze tabisa Mulimu mwa linako ze t’ata ze, lu lukela ku likanyisa mutala wa hae. Lu tokwa ku ipumanela ni ku zwelapili ku ba ni zibo ye nepahezi ya za Jehova ni mulelo wa hae. Kono haki zeo fela ze lu tokwa. Lu tokwa ku zamaiswa ki zibo ye nepahezi yeo. (Samu 119:101; 2 Pitrosi 1:19) Lu tokwa ku zamaiswa ki muhupulo wa Mulimu, lu nze lu satalala ku mu tabisa ka ze lu nahana ni ze lu eza.
16 Ha ku na ze bonisa kuli kwand’a Enoke, ne ku na ni yo muñwi hape ya n’a sebeleza Jehova miteñi yeo, kacwalo mwendi ne li yena fela a nosi kamba mwendi ne ku na ni ba sikai fela ba bañwi. Ni luna ha lu ba bañata mwa lifasi, kono seo ha si lu zwafisi. Jehova u ka lu yemela ku si na taba ni ya kana a lu lwanisa. (Maroma 8:31) Enoke n’a shaezi ka bundume ka za timezo ya bahadeni ye ne taha. Ni luna lu na ni bundume ha lu nze lu kutaza “evangeli ye ya mubuso” ku si na taba ni ku sehiwa, ku lwaniswa, kamba ku nyandiswa. (Mateu 24:14) Enoke n’a si ka pila nako ye telele sina ba bañwi kaufela. Niteñi, n’a si ka beya sepo ya hae mwa lifasi leo. N’a tomile meto a hae fa nto ye tuna ku fita. (Maheberu 11:10, 35) Ni luna meto a luna a talimezi fa talelezo ya mulelo wa Jehova. Kacwalo, ha lu itusisi lifasi le ka ku tala. (1 Makorinte 7:31) Kono lu itusisa m’ata ni lika za luna sihulu kwa ku sebeleza Jehova.
17. Lu na ni zibo ye cwañi ya n’a si na Enoke, mi kacwalo lu swanela ku ezañi?
17 Enoke n’a na ni tumelo ya kuli Peu ya n’a sepisize Mulimu ne i ka taha ka nako ye swanela ya Jehova. Mi cwale lilimo ze bat’o ba 2,000 ze felile, Peu yeo—yena Jesu Kreste—n’a tile, ku to fana sitabelo sa tiululo, ni ku lu kwalulela nzila ya ku yola bupilo bo bu sa feli ni lipaki baikale ba ba sepahala ba ba cwale ka Enoke. Peu ili y’o cwale s’a li Mulena wa Mubuso wa Mulimu, u lundulezi Satani fafasi ku zwa kwa lihalimu, mi lwa iponela manyando kai ni kai kabakaleo. (Sinulo 12:12) Kaniti, lu na ni zibo ye ñata ku fita Enoke. Kabakaleo, haike lu be ni tumelo ye tiile sina Enoke. Haike sepo ya luna ya kuli lisepiso za Mulimu li ka talelezwa i lu etelele ku ze lu eza kaufela. Mi sina Enoke, haike lu zamaye ni Mulimu niha lu pila mwa linako ze t’ata.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 5 Mu bone hatiso ya Insight on the Scriptures, Volyumu 1, likepe 220, paragilafu 6, ye hatisizwe ki Lipaki za Jehova.
^ para. 10 Pili Enoshi a si ka pepwa kale, Jehova n’a bulezi ku Adama. Abele n’a file Jehova sitabelo se sinde. Mane Mulimu n’a ambozi ni Kaine pili muna ni buhali li si ka mu tiseza kale ku bulaya munyan’a hae. Kacwalo, ku ‘lapela libizo la Mulimu’ ko ku bulezwi k’o ku swanela ku ba ku lapela ka nzila i sili, isi ya ka bulapeli bo bu kenile.
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Ku zamaya ni Mulimu ku talusañi?
• Ki kabakalañi ku zamaya ni Mulimu ha ku li ko kunde hahulu?
• Ki nto mañi ye ne konisize Enoke ku zamaya ni Mulimu niha n’a pila mwa linako ze t’ata?
• Lu kona ku likanyisa cwañi Enoke?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Ka tumelo, “Enoke a zamaya ni Mulimu”
[Siswaniso se si fa likepe 17]
Lu na ni sepo ye tiile ya kuli lisepiso za Jehova li ka talelezwa
[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 13]
Musali, kwa bulyo: FAO photo/B. Imevbore; muyaho o bata ku wa: San Hong R-C Picture Company