Ku Ba Likombwa Ze Zwelapili ni Ze Cinca-Cinca Miatumelelo

“Kwa batu kaufela ni ikezize linto kaufela, kuli ni pilise ba bañwi.” —1 Makorinte 9:22.

1, 2. (a) Muapositola Paulusi n’a li sikombwa ya bukwala ka linzila lifi? (b) Paulusi n’a talusize cwañi mwa n’a ngezi musebezi wa n’a filwe?

MUAPOSITOLA Paulusi n’a li ya iketile hande ha n’a ambola kwa batu ba ba itutile ni ha n’a ambola kwa baluki ba litende. N’a bulela ka ku kolisa kwa makwambuyu ba Maroma ni kwa balimi ba Mafrigia. Libuka za n’a ñozi ne li susueza kwa Magerike ba ne ba na ni tukuluho mwa lika ni kwa Majuda ba ne ba kumalela hahulu mulao. Mutalusezo wa hae wa litaba ne u sa koni ku hononwa kakuli n’a talusa lika ka m’ata. N’a batanga litaba za n’a lumelelana ni zona ni mañi ni mañi ya n’a ambola ni yena ilikuli a kone ku tusa ba bañwi ku ba ni tumelo ku Kreste.—Likezo 20:21.

² Ku si na ku kakanya, muapositola Paulusi n’a li sikombwa ya bukwala ni ya zwelapili. (1 Timotea 1:12) Jesu n’a mu file musebezi wa “ku isa Libizo la [Kreste] kwa macaba, ni kwa malena, ni kwa bana ba Isilaele.” (Likezo 9:15) N’a ngile cwañi musebezi wo? N’a talusize kuli: “Kwa batu kaufela ni ikezize linto kaufela, kuli ni pilise ba bañwi. Ni eza linto kaufela kabakala Evangeli, kuli ni fumane ku abelwa kwateñi.” (1 Makorinte 9:19-23) Lu kona ku itutañi kwa mutala wa Paulusi ze ka lu tusa ku ba ni buanyu mwa musebezi wa luna wa ku kutaza ni ku luta?

Munna ya Fetuhile U Kondisa Musebezi o T’ata

3. Paulusi n’a nga cwañi Bakreste pili a si ka fetuha kale?

³ Kana kikuli Paulusi nihaiba kwamulaho n’a na ni pilu-telele ni musa kwa batu, mi n’a swanela musebezi wa n’a filwe? Batili! Cisehelo ye fitelezi ya bulapeli ne i tahisize kuli Saule (ka mwa n’a bizezwa Paulusi sapili) a be munyandisi wa balateleli ba Kreste. Ha n’a li mutangana, n’a lumelelize ku bulaiwa kwa Setefani. Hamulaho wa fo, Paulusi ka situhu a zuma Bakreste. (Likezo 7:58; 8:1, 3; 1 Timotea 1:13) A zwelapili ku tukufalelwa “ku fumbela ni ku bulaya balutiwa ba Mulena.” Bakeñisa ku sa ikolwisa fela ku zumela balumeli mwa Jerusalema, a kala ku yo ba shenjela ni kwa libaka ze kwahule ze cwale ka Damaseka.—Likezo 9:1, 2.

4. Ki licinceho mañi za n’a tokwa ku eza Paulusi kuli a pete musebezi wa hae?

⁴ Ku bonahala kuli se ne si tisize kuli Paulusi a toye hahulu Bukreste ki ku hupula kuli yona tumelo ye nca yeo ne i ka silafaza bulapeli bwa Sijuda ka ku bu zwakanyisa ni mihupulo ye maswe ya bamacaba. Esi mane Paulusi n’a li “mufalisi,” ili libizo luli le li talusa “ya kauhanyizwe.” (Likezo 23:6) Mu nahane fela mwa n’a komokezi Paulusi ha n’a zibile kuli Mulimu n’a mu ketile kuli a kutaze Kreste kwa batu kaufela ku kopanyeleza cwalo ni bamacaba! (Likezo 22:14, 15; 26:16-18) Lu si libali kuli Bafalisi mane ne ba hananga ku ca ni batu ba ne ba akalezwa kuli ki baezalibi. (Luka 7:36-39) Ku si na ku kakanya n’a tokwa ku eza ka t’ata kuli a kone ku cinca mubonelo wa hae ni kuli u lumelelana ni tato ya Mulimu, yona ya ku li batu kamukana ba piliswe.—Magalata 1:13-17.

5. Lu kona cwañi ku likanyisa Paulusi mwa bukombwa bwa luna?

⁵ Ni luna lu kana lwa tokwa ku eza nto ye swana. Ha lu nze lu kopana ni batu ba ba shutana-shutana mwa simu ya luna ya mwa lifasi kaufela  ni ya lipuo ze fitana-fitana, lu tokwa ku lika ka t’ata ku tatuba mubonelo wa luna ni ku toola saluluti se lu kana lwa ba ni sona. (Maefese 4:22-24) Ibe kuli lwa ziba kamba kutokwa, lu kukuezwa ki sicaba mo lu hulezi ni tuto ye lu itutile. Simuluho ya luna i kona ku lu suña mibonelo ni mikwa ye kopami ya saluluti, ye sa cinci. Kuli lu kone ku fumana ni ku tusa batu ba ba swana sina lingu, lu tokwa ku toola yona mibonelo ye cwalo. (Maroma 15:7) Kona mwa n’a ezelize Paulusi. N’a lumezi ku eza licinceho kuli a kone ku yandulula bukombwa bwa hae. Bakeñisa kuli n’a na ni lilato, a hulisa milutelo ye minde ye lu lukela ku likanyisa. Kaniti ku ituta za bukombwa bwa “muapositola wa bamacaba” y’o ku bonisa kuli n’a li ya lemuha lika, ya cinca-cinca miatumelelo, ni ya n’a eza ka mwa n’a konela kaufela ku kutaza ni ku luta. *—Maroma 11:13.

Paulusi Mwa N’a Cincelize Miatumelo ya Hae

6. Paulusi n’a bonisize cwañi kuli n’a ziba simuluho ya bateelezi ba hae, mi ki lika mañi ze ne zwile mwateñi?

⁶ Paulusi n’a lemuhanga litumelo ni simuluho ya bateelezi ba hae. Ha n’a bulela ku Mulena Agripa II, Paulusi n’a bulezi kuli mulena y’o n’a “zibelela mikwa kaufela ya Majuda ni litaba ze ba sa utwani ka zona.” Ku tuha fo, Paulusi ka bucaziba a itusisa zibo ya litumelo za Agrippa mi a ambola ni yena litaba za n’a utwisisa hande. Bakeñisa kuli Paulusi n’a talusa litaba ka ku utwahala hande ni ka bundume, Agrippa mane a fita fa ku bulela kuli: “Ku siyezi ko kunyinyani kuli u ni kolise kuli ni be Mukreste.”—Likezo 26:2, 3, 27, 28.

7. Paulusi n’a cincize muatumelelo wa hae ka mukwa ufi ha n’a kutaza kwa batu ba mwa Listra?

⁷ Paulusi hape n’a li ya cinca-cinca miatumelelo. Mu lemuhe muatumelelo o shutana wa n’a itusisize ha n’a lika ku tuhelisa batu ba mwa munzi  wa Listra ku ba lapela, yena ni Barnabasi kuli ki milimu. Kutwi batu bao ba ne ba bulela Silikaonia, n’e li bokabusule ba ba si ka ituta mi n’e li ba tumelo ya mioya. Ka ku ya ka Likezo 14:14-18, Paulusi n’a bulezi za pupo ni lika ze ñata ze ku yona kuli ki poniso ya butuna bwa Mulimu wa niti. Ne ku li bunolo ku utwisisa taluso yeo, mi ku bonahala kuli ne i ‘palelwisize batu bao kuli ba si ke ba tabela matabelo’ bo Paulusi ni Barnabasi.

8. Paulusi n’a bonisize cwañi kuli n’a cinca-cinca miatumelelo ku si na taba kuli fokuñwi n’a banga ni maikuto a tiile?

⁸ Kono Paulusi n’a si ka petahala mi ka linako ze ñwi n’a na ni maikuto a tiile fa lika ze ñwi. Ka mutala, muta o muñwi ha n’a lwanisizwe ka nzila ye kashwau ni ye si ka luka, a hanyaukela Mujuda ya bizwa Ananiasi. Ñiteni, Paulusi ha n’a taluselizwe kuli n’a lwahile muprisita yo muhulu ka ku sa ziba, kapili-pili a ikupela swalelo. (Likezo 23:1-5) Ha n’a li mwa Atene, kwa makalelo n’a ‘utwile butuku mwa pilu h’a bona munzi mo n’o talezi maswaniso a milimu ye sebelezwa.’ Niteñi mwa ngambolo ya hae ya n’a fezi kwa Mar’s Hill, n’a si ka bonisa kuli n’a nyemile. Kono a bulela kwa sikwata se ne si kopani sa batu ba mwa Atene, mi a kala ka ku bulela lika ze ne ba lumelelana ku zona ka ku ama kwa aletare ya bona ye ne ñozwi kuli: ‘Ku Mulimu ya sa zibwi’ mi mane a bulela ni ye ñwi ya litoko za bona.—Likezo 17:16-28.

9. Paulusi n’a itusisize cwañi butali ha n’a ambola kwa bateelezi ba ba shutana-shutana?

⁹ Ha n’a bulelanga kwa batu ba ba shutana-shutana, Paulusi n’a itusisanga mikwa ni linzila za ku fita kwa lipilu za bona. N’a hupulanga za lizo ni miinelo ye ne kukuelize mo ne ba nahanela bateelezi ba hae. Ha n’a ñolela Bakreste ba kwa Roma, Paulusi n’a izibela hande kuli batu ba n’a ñolela ne ba pila mwa muleneñi o m’ata ka ku fitisisa mwa miteñi yeo. Sisupo se si tuna sa liñolo la Paulusi kwa Bakreste ba mwa Roma ne li sa kuli m’ata a’ sinya a sibi sa Adama a tulwa ki m’ata a Kreste a’ liulula. N’a bulezi kwa Bakreste ba Maroma ni ku ba ne ba pila ni bona ka manzwi a n’a ba fita hande kwa lipilu.—Maroma 1:4; 5:14, 15.

10, 11. Paulusi n’a itusisize cwañi liswanisezo ze swanela bateelezi ba hae? (Mu bone litaluso za kwatasi.)

¹⁰ Ki nto mañi ya n’a ezize Paulusi ha n’a bata ku taluseza bateelezi ba hae litaba ze tungile za mwa Bibele? Muapositola y’o n’a li ya cuukile kwa ku itusisa liswanisezo za lika ze ne zibahala hahulu ni ze bunolo kwa ku li utwisisa, kuli a taluse litaba ze t’ata za kwa moya. Ka mutala, Paulusi n’a ziba kuli Maroma ne ba tekelezi za butanga bo ne bu li teñi mwa Mubuso kaufela wa Roma. Mane buñata bwa batu ba n’a ñolela mwendi ne li batanga. Kacwalo Paulusi ha n’a bulela za keto ya mutu ya ku ipeya kwatas’a sibi kamba kwatas’a ku luka, n’a itusisize swanisezo ya butanga kuli a taluse hande taba ye tuna yeo.—Maroma 6:16-20.

¹¹ Buka ye ñwi i li: “Kwa Maroma, mutu n’a kona ku lukulula mutang’a hae haiba a lata, kamba mutanga n’a kona ku lifa muñ’a hae kuli a lukululwe. Hape mutu n’a kona ku lukululwa haiba ku lukiswa kuli a be mutanga wa mulimu.” Mutanga ya lukuluzwi n’a kona ku zwelapili ku sebeleza mulen’a hae ha n’a ka fiwanga tuwelo. Ku bonahala kuli Paulusi n’a ama ku ona mukwa wo ha n’a ñola za keto ya mutu ya mulena ya n’a iketela ku utwa—ibe sibi kamba ku luka. Bakreste ba mwa Roma ne ba lukuluzwi kwa sibi mi ne se ba luwilwe ki Mulimu. Ne ba lukuluzwi ilikuli ba sebeleze Mulimu, kono ne ba sa kona ku iketela ku sebeleza sibi—yena mulen’a bona wa pili—haiba ne ba ka tabela ku eza cwalo. Swanisezo ye bunolo yeo kono ili ya nto ye ne ba izibela hande-ndende ne i ka susueza Bakreste bao ba mwa Roma ku ipuza kuli: ‘Ki ufi mulena ye ni sebeleza?’ *

 Ku Ituta kwa Mutala wa Paulusi

12, 13. (a) Ki buikatazo mañi bo bu tokwahala kacenu kuli lu fite kwa lipilu za bateelezi ba luna ba ba shutana-shutana? (b) Ki nto mañi ye mu fumani ku ba ye buanyu ha mu kutaza kwa batu ba lisimuluho ze shutana?

¹² Sina mwa n’a ezelize Paulusi, ni luna lu lukela ku lemuha lika, ku ba ba ba cinca-cinca miatumelelo, ni ku ba ni butali ilikuli lu fite kwa lipilu za bateelezi ba luna ba ba shutana-shutana. Kuli lu tuse bateelezi ba luna ku utwisisisa taba ye nde, lu lakaza ku eza ze ñata ku fita ku ba potela fela, ku ba taluseza fela lushango, kamba ku ba siyela fela libuka ze tomile fa Bibele. Lu swanela ku lika ka t’ata ku lemuha ze ba tokwa ni z’e ba bilaeza, ze ba lata ni ze ba toile, ze ba saba ni ze ba ketulula. Nihaike kuli ku eza cwalo ku tokwa ku nahanisisa luli ni m’ata, bahasanyi ba Mubuso mwa lifasi lote ba sweli ku eza cwalo. Ka mutala, ofisi ya mutai ya Lipaki za Jehova mwa Hungary i biha kuli: “Mizwale ba kuteka lizo ni mipilelo ya batu ba ba zwa mwa linaha li sili, mi ha ba hapelezi batu bao ku latelela lizo za bona.” Kai ni kai Lipaki ba lika ka t’ata ku eza cwalo.

¹³ Mwa naha ye ñwi ya kwa Upa, batu ba bañata ba tabela hahulu ku bulela za buikangulo, za ku uta bana, ni za tuto. Bahasanyi ba Mubuso ba ba pila mwa naha yeo ba likanga ku ambola za lika zeo ku fita ku buhisana litaba ze cwale ka za ku totobela kwa miinelo ya mwa lifasi kamba za matata a matuna a sicaba. Ka ku swana, bahasanyi mwa muleneñi o muñwi o mutuna wa kwa United States ba lemuhile kuli batu mwa silalanda se siñwi sa mwa kalulo ya bona ya simu ba bilaezwa hahulu ki lika ze cwale ka bumutendasilya, siimpiti sa mwa makululu, ni bukebenga. Lipaki ba sweli ku fumana ba ba tabela ha ba kalisa lipuhisano za Bibele ka litaba zeo. Baluti ba Bibele ba ba bukwala ba bona teñi kuli ku si na taba kuli ba ketile taba mañi ya ku ambola ni ba bañwi, ba ba ni moya o munde wa ku ba susueza, ni ku koñomeka lituso ze zwa mwa ku mamela likuka za Bibele cwale ni za sepo ye nde ya kwapili ya file Mulimu.—Isaya 48:17, 18; 52:7.

14. Mu taluse mo lu kona ku cinca-cinceza miatumelelo ya luna ku likana ni butokwi ni miinelo ya batu.

¹⁴ Hape kwa tusa hahulu ku cinca miatumelelo ya luna mwa bukombwa bakeñisa kuli batu ki ba lizo, lituto, ni likeleke ze shutana-shutana. Mo lu atumelela batu ba ba lumela ku Mubupi kono isiñi Bibele ha ku na ku swana ni mo lu atumelela batu ba ba sa lumeli kuli Mulimu u teñi. Ha lu ambola ku mutu ya ikutwa kuli libuka kaufela za bulapeli li hasanya mashano, lu ka itusisa muatumelelo o shutana ni o lu ka itusisa ku mutu ya lumela seo Bibele i luta. Hape lu tokwa ku ba ba ba cinca-cinca ha lu ambola kwa batu ba ba cuukile  mwa lituto niha lu ambola ku ba ba si ka ituta hahulu. Baluti ba ba bukwala ba talusanga lika ni ku itusisa liswanisezo ku likana ni miinelo ye ba fumana.—1 Joani 5:20.

Ku Tusa Likombwa ze Nca

15, 16. Ki kabakalañi ha ku na ni butokwi bwa ku luta likombwa ze nca?

¹⁵ Paulusi n’a si ka isa fela pilu kwa ku kondolokisa milutelo ya hae. N’a lemuhile kuli ku butokwa ku luta likombwa ze nca, ze cwale ka Timotea ni Tite, kuli li be likombwa ze bukwala. (2 Timotea 2:2; 3:10, 14; Tite 1:4) Kacenu ka ku swana ku na ni butokwi bwa ka putako bwa ku luta ni ku lutiwa.

¹⁶ Ka 1914, mwa lifasi lote ne ku na ni bahasanyi ba Mubuso ba ba bata iba ba 5,000; kono kacenu le, ba banca ba ba bat’o eza 5,000 ba kolobezwa ka sunda ni sunda! (Isaya 54:2, 3; Likezo 11:21) Ba banca ha ba kala ku swalisana ni puteho ya Sikreste ni ku bata ku ya mwa bukombwa, ba tokwa ku lutiwa ni ku etelelwa. (Magalata 6:6) Ki kwa butokwa hahulu ku itusisa milutelo ya Mulen’a luna Jesu, ha lu luta balutiwa. *

17, 18. Lu kona ku tusa cwañi ba banca ku ba ni buikolwiso ha ba li mwa bukombwa?

¹⁷ Jesu n’a si ka fumana fela nyangela ye kubukani ni ku taluseza baapositola ba hae kuli ba kalise ku ambola ku yona. Pili n’a koñomekile butokwa bwa musebezi wa ku kutaza mi n’a susuelize balutiwa ba hae ku lapelelanga tuso ya Mulimu. Mi cwale kihona a ba fa lituso ze talu: mutu wa ku sebeza ni yena, kalulo ya ku sebeleza teñi, ni taba ya ku kutaza. (Mateu 9:35-38; 10:5-7; Mareka 6:7; Luka 9:2, 6) Ni luna lwa kona ku eza nto ye swana. Ibe kuli lu tusa mwan’a luna, muituti yo munca, kamba mutu ya n’a sa tuhezi ku yanga mwa bukombwa ka nakonyana, lu lukela ku lika ka t’ata ku luta ka nzila yeo.

¹⁸ Ba banca ba tokwa hahulu tuso kuli ba be ni buikolwiso ha ba kutaza lushango lwa Mubuso. Kana mwa kona ku ba tusa ku itukiseza, ni ku itwaeza mutahisezo o bunolo, o hoha mamelelo ya batu? Ha mu li mwa bukombwa, mu ba tuse ku ituta kwa mutala wa mina ha mu nze mu kutaza fa mandu a pili. Mwa kona ku likanyisa mutala wa Gidioni, ya n’a bulelezi batabani ka yena kuli: “Mu ni libelele, mi mu ni likanyise.” (Baatuli 7:17) Kihona cwale mu ka fa yo munca kolo ya ku kutaza. Mu babaze ba banca kabakala buikatazo bwa bona, mi ha ku swanela mu ba fe liakalezo ka bukuswani za mwa ku ezeza zwelopili.

19. Mu ikatulela ku ezañi ha mu nze mu lika ka t’ata ‘ku peta bukombwa bwa mina’?

¹⁹ Kuli lu kone ku ‘peta bukombwa bwa luna,’ lu ikatulezi ku cinca-cinca miatumelelo ya luna, mi lu bata ku luta likombwa ze nca ku eza nto ye swana. Ha lu nahana za butokwa bwa sikonkwani sa luna, sona sa ku suña zibo ya Mulimu ye isa kwa puluso, lu fita fa ku kolwa kuli ki kwa butokwa hahulu ku eza ka t’ata kuli kwa ‘batu kaufela lu ikeze linto kaufela, kuli lu pilise ba bañwi.’—2 Timotea 4:5; 1 Makorinte 9:22.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Lu kona ku likanyisa cwañi Paulusi mwa bukombwa bwa luna?

• Ki lincinceho mañi ze lu tokwa ku eza ka mo lu nahanela?

• Lu kona ku bisa cwañi taba ye lu kutaza ku ba ye yahisa?

• Ki lika mañi ze li tokwa likombwa ze nca kuli li be ni buikolwiso?

[Lipuzo za Tuto]

[Manzwi a fa likepe 29]

Muapositola Paulusi n’a li ya lemuha lika, ya cinca-cinca miatumelelo, ni ya butali ha n’a kutaza ni ku luta

[Manzwi a fa likepe 31]

Jesu n’a file balutiwa ba hae lituso ze talu: mutu wa ku sebeza ni yena, kalulo ya ku sebeleza teñi, ni taba ya ku kutaza

[Maswaniso a fa likepe 28]

Paulusi ka ku ba ya cinca-cinca miatumelelo, n’a konile ku fita kwa lipilu za bateelezi ba hae ba ba shutana-shutana

[Siswaniso se si fa likepe 30]

Likombwa ze bukwala li nahananga za lizo za bateelezi ba zona

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Likombwa ze zwelapili li tusa ba banca ku itukiseza bukombwa