Mu Sepile Mulimu Ha Kuma Kai?
Mu Sepile Mulimu Ha Kuma Kai?
“Mu bate pili mubuso wa Mulimu.”—MATEU 6:33.
1, 2. Ki muhato mañi wa n’a ngile mutangana yo muñwi bakeñisa mubeleko, mi ki kabakalañi ha n’a ezize cwalo?
MUTANGANA yo muñwi cwana n’a bata ku itusiswa hahulu mwa puteho. Kono butata ne li bwa kuli mubeleko wa hae ne u mu tokwa ku belekanga ka nako ya na lukela ku yanga kwa mikopano. N’a ezizeñi kuli a kone ku felisa bona butata bo? N’a nolofalize mupilelo wa hae, a tuhela wona mubeleko wo, mi nakonyana hamulaho a fumana musebezi u sili o ne u sa mu celi nako ya ku eza misebezi ya puteho. La kacenu le, yena mutangana yo u fumana tuwelo ye nyinyani ku fita sa pili, kono u sa kona ku babalela lubasi lwa hae mi s’a kona ku itusiswa hahulu mwa puteho.
2 Kana mwa utwisisa libaka mutangana yo ha n’a ngile muhato o cwalo? Kana mu hupula kuli ni mina ne mu ka nga muhato o swana ha ne mu ka ba mwa muinelo o swana? Kwa itebuhiwa kuli Bakreste ba bañata ba ezize nto ye swana, mi ka ku eza cwalo ba bonisize kuli ba sepile sepiso ya Jesu ye li: “Mu bate pili mubuso wa Mulimu ni Ku Luka kwa Hae, mi linto zeo kamukana mu ka li ekelezwa kwateñi.” (Mateu 6:33) Ba sepile Jehova kuli ki yena mapilelo a bona ku fita ku yendeka sepo ya bona kwa lifasi.—Liproverbia 3:23, 26.
3. Ki kabakalañi ba bañwi ha ba kana ba kakanya ka za haiba kacenu ku sa konahala luli ku bata pili Mubuso wa Mulimu?
3 Bakeñisa butata bwa linako ze lu pila ku zona, ba bañwi ba kana ba kakanya ka za haiba yena mutangana yo n’a ezize keto ye butali. Kacenu le, batu ba bañwi ba njebwalile luli hailifo ba bañwi bona ba pila mwa bumbombo bo butuna ka ku fitisisa. Buñata bwa batu ba ba pila mwa linaha ze shebile ba kona ku matukela ku itusisa kolo kaufela ye li teñi kuli ba kone ku cimbula kwateñi mupilelo wa bona. Kono hailifo buñata bwa batu ba ba pila mwa linaha ze fumile ba ikutwa kuli ba mwa situkutuku sa ku lika ku bukeleza mupilelo wa bona bakeñisa ku totobela kwa sifumu, ku ata kwa batu ba ba bata mibeleko, ni babelekisi ba se ba ba sweli kasumatondo. Bakeñisa kuli mutu u tokwa ku beleka ka t’ata kuli a kone ku ipilisa, ba bañata ba kana ba ipuza kuli, ‘Kana ku sa konahala luli ku bata pili Mubuso kacenu?’ Kuli lu alabe puzo ye, lu na ni ku nyakisisa sikwata sa batu ba n’a bulelela Jesu.
“Mu Si Ke Mwa Bilaela ka za Bupilo”
4, 5. Jesu n’a file swanisezo mañi kuli a bonise kuli batu ba Mulimu ha ba swaneli ku bilaela hahulu ka za lika za ka zazi?
4 Jesu n’a li mwa Galilea, mwa n’a ambola ni buñata bo butuna bwa batu ba ne ba zwa mwa libaka ze ñata. (Mateu 4:25) Haiba ne ku na ni bafumi mwa sikwata seo u zibe ne li ba sikai fela. Ku bonahala kuli buñata bwa batu bao ne li babotana. Kono Jesu n’a ba elelize kuli ba si ke ba isa hahulu pilu kwa ku ikubukanyeza sifumu kono ba ipatele nto ye ñwi ya butokwa hahulu ni ku fita—sona sifumu sa kwa moya. (Mateu 6:19-21, 24) N’a ize: “Mu si ke mwa bilaela ka za bupilo bwa mina, ka se mu ka ca, ni ka se mu ka nwa; nihaiba ka za mibili ya mina, ka se mu ka apala. Moyo, kikuli ha u fiti lico? Ni mubili, kikuli ha u fiti siapalo?”—Mateu 6:25.
5 Kwa bateelezi ba Jesu ba bañata, mwendi manzwi a hae ao n’a utwahala ku shainga. Ne ba izibela hande kuli ha ne ba ka nama wa toze mabasi a bona n’a ta nyanda. Kono Jesu a ba hupulisa za linyunywani. Linyunywani li selanga lico ni ku bata malobalo ka zazi ni zazi, niteñi Jehova wa li bonela. Hape Jesu n’a ba hupulisize ka mo Jehova a babalelela lipalisa za naheñi. Lipalisa zeo ki ze nde luli kuli mane nihaiba Salumoni mwa kanya ya hae kaufela n’a si ka apala sina ye ñwi ya zona. Haiba Jehova a babalela linyunywani ni lipalisa, u zibe he luna u ka lu babalela hahulu ni ku fita. (Mateu 6:26-30) Sina mwa n’a bulelezi Jesu, bupilo bwa luna (mioyo) ni mibili ya luna ki za butokwa hahulu ku fita lico z’e lu fanga m’ata ni litino ze lu apesanga mibili ya luna. Ikaba ku shuta mulelo luli o lu pilela haiba lu feleza m’ata a luna kaufela kwa ku bata fela lico ni liapalo, lu sa siyalelwi ki m’ata a likani a ku sebeleza Jehova.—Muekelesia 12:13.
Mubonelo O Itikanelezi
6. (a) Bakreste ba na ni buikalabelo mañi? (b) Ki mañi ye ba sepile Bakreste ka ku tala?
6 Niti kikuli Jesu n’a sa susuezi bateelezi ba hae kuli ba si ke ba sebeza ni ku litela fela kuli Mulimu ka mukwa o muñwi u ka babalela mabasi a bona. Nihaiba zona linyunywani ka sibili li na ni ku sela kuli li kone ku ipumanela lico za zona ni za tuzwinyani twa zona. Kacwalo kuli ba fumane lico, Bakreste bao ne ba tokwa ku sebeza ka t’ata. Ne ba na ni ku peta buikalabelo bwa bona bwa ku babalela mabasi. Bakreste ba ne ba sebeza sina likombwa kamba batanga ne ba na ni ku belekela malen’a bona ka t’ata. (2 Matesalonika 3:10-12; 1 Timotea 5:8; 1 Pitrosi 2:18) Hañata muapositola Paulusi n’a lukanga litende kuli a ipilise. (Likezo 18:1-4; 1 Matesalonika 2:9) Kono Bakreste bao ne ba sa ngi kuli mibeleko yeo kona fo ku itingile za bona kaufela. Ne ba sepile Jehova. Ka ku eza cwalo ne ba si na litongoko ili nto ye fapahana ni mo ne ba ikutwela ba bañwi. Muñoli wa lisamu n’a ize: “Ba ba sepa [Muñ’a] Bupilo ba swana sina lilundu la Sione le li si na ku zikinyeha, le li tiile kamita ni mita.”—Samu 125:1.
7. Mutu ya sa sepi Jehova ka ku tala u kona ku kenelwa ki mubonelo mañi?
7 Mutu kaufela ya sa sepi Jehova ka ku tala u kona ku kenelwa ki muhupulo u sili. Buñata bwa batu ba nga sifumu ku ba yona nto ye tuna fo ku yendami sepo ya bona. Kona libaka bashemi ba susueza bana ba bona kuli ba lukela ku ya kwa likolo ze pahami ha ba sa li ba banca, ka ku sepa kuli ha ba ka eza cwalo ba ka yo fumana mibeleko ya lituwelo ze kima. Ka bumai, mabasi a mañwi a Sikreste a sinyehezwi ki lika ze ñata ka ku eza cwalo, kakuli bana ba bona ba fokozi kwa moya mi ba itomezi likonkwani za ku manama sifumu.
8. Ki buitikaneleli mañi bo ba bonisa Bakreste?
8 Kabakaleo Bakreste ba ba butali ba lemuha kuli kelezo ya Jesu ya sebeza kacenu sina mo ne i sebeleza mwa miteñi ya baapositola, mi ba lika ku ba ni buitikaneleli. Niha ba tokwa ku sebeza ka lihora ze ñata kuli ba kone ku peta buikalabelo bwa bona bwa Sikreste, ni kamuta ha ba lumelezi takazo ya ku bata masheleñi kuli i ba palelwise ku eza lika za butokwa za kwa moya.—Muekelesia 7:12.
Likelezo ze Ñwi za ku Sa Bilaela
9. Jesu u wisa cwañi pilu ba ba sepa Jehova ka ku tala?
9 Mwa Ngambolo ya hae ya fa Lilundu, Jesu n’a elelize bateelezi ba hae kuli: “Mu si ke mwa bilaela, inze mu li: Lu ka cañi? kamba, Lu ka nwañi? kamba, Lu ka apalañi? Kakuli linto zeo kaufela li batwa ki bahedeni; kono Ndat’a mina ya kwa lihalimu u ziba kuli mwa li tokwa kamukana.” (Mateu 6:31, 32) Manzwi ao a tiisa luli! Haiba lu sepa Jehova ka ku tala, u kana a lu tusa kamita. Kono hape manzwi a Jesu ao a lu tusa ku nahanisisa taba ye ñwi. A lu hupulisa kuli haiba lu ‘bata’ hahulu sifumu, lu nahana sina mo ba nahanela “bahedeni,” batu besi Bakreste ba niti.
10. Mutangana yo muñwi ha n’a atumezi Jesu ku t’o kupa kelezo, Jesu n’a patuluzi cwañi sa n’a lata hahulu mutangana yo?
10 Nako ye ñwi, mutangana yo muñwi ya fumile hahulu a buza Jesu za n’a swanela ku eza kuli a fumane bupilo bo bu sa feli. Jesu a mu hupulisa litaelo za mwa Mulao, o n’o sa itusiswa ni mwa miteñi yeo. Mutangana yo a alaba Jesu a li: “Zeo kaufela ni li mamezi; ni sa tokwile nto mañi?” Ku ba bañata kalabo ya Jesu mwendi ne i kana i utwahezi ku shainga. N’a ize: “Ha u lata ku ba ya petehile, u ye, u lekise z’o luwile, u li abele babotana, mi u ka ba ni bufumu kwa lihalimu; hape u tahe, u ni latelele.” (Mateu 19:16-21) Mutangana yo ka ku swaba a ikema, kakuli n’a sa lumeli ku luza sifumu sa hae. Ni kwa n’a lata Jehova ha kuma kai, taba kikuli n’a lata hahulu sifumu sa hae.
11, 12. (a) Ki manzwi afi a tokwa nahanisiso a n’a bulezi Jesu ka za sifumu? (b) Maluo a kona ku ba cwañi sisindimwa se si kona ku lu palelwisa ku sebeleza Jehova?
11 Taba yeo ne i tisize kuli Jesu a bulele nto ye ñwi ye ne si ka libelelwa, n’a ize: “Mutu ya luwile, h’a ka kena mwa mubuso wa kwa lihalimu ki ka tata fela. . . . Bunolo ki kamele ha i ka kena mwa lisuba la ndonga, isi kuli ya luwile a kene mwa mubuso wa kwa lihalimu.” (Mateu 19:23, 24) Kana Jesu fo n’a talusa kuli ha ku na mufumi ya ka kena mwa Mubuso wa Mulimu? Batili, kakuli n’a ekelize ku bulela kuli: “Ku Mulimu linto kaufela za konahala.” (Mateu 19:25, 26) Kaniti bafumi ba bañwi mwa linako za kwamulaho ne ba konile ku ba Bakreste ba ba tozizwe ka tuso ya Jehova. (1 Timotea 6:17) Nihakulicwalo Jesu n’a na ni libaka le linde luli ha n’a bulezi ona manzwi a komokisa ao. N’a fa temuso.
12 Haiba mutu u iyakatwa hahulu za luwile sina mwa n’a ezelize mutangana yani wa mufumi, maluo a hae a kona ku fetuha sisindimwa se si mu palelwisa ku sebeleza Jehova ka pilu kaufela. Ku kona ku ezahala cwalo ku mutu ya fumile kale kamba mane ku mutu ya “lata ku fuma.” (1 Timotea 6:9, 10) Ku sepa hahulu maluo ku kona ku tahiseza mutu ku sa lemuha hahulu ‘butokwi bwa hae bwa kwa moya.’ (Mateu 5:3, NW) Mi ze zwa mwateñi kikuli mutu ya cwalo u kana a ikutwa kuli ha sa tokwa hahulu ku tusiwa ki Jehova. (Deuteronoma 6:10-12) Mane mutu ya cwalo u kana a ikutwa kuli u lukela ku ngiwa ka butuna mwa puteho. (Jakobo 2:1-4) Mi u kona ku sinya nako inge a ikola sifumu sa hae ku fita ku sebeleza Jehova.
Mu Hulise Mubonelo O Lukile
13. Ki mubonelo ufi o ne ba na ni balumeli ba kwa Laodisea?
13 Puteho ya Laodisea ya mwa linako za baapositola ne i na ni mubonelo o fosahezi wa maluo. Jesu n’a bulelezi puteho yeo kuli: “U li: Ni fumile, bufumu bu ni atezi, ha ku na se ni tokwa; kanti ha u zibi kuli u mwelwa, u nyandile, u mubotana, u shwile meto, u inzi mapunu.” Ne si sifumu se ne ba luwile se ne si tisize kuli balumeli ba mwa Laodisea ba be mwa muinelo o maswe cwalo wa kwa moya. Kono ne li taba ya kuli ne ba sepile hahulu sifumu ku fita mo ne ba sepezi Jehova. Kabakaleo ne ba enya fela kwa moya, mi ne ku siyezi fela fo ku nyinyani kuli Jesu a ba ‘taze’ mwa mulomo wa hae.—Sinulo 3:14-17.
14. Ki kabakalañi Bakreste ba Maheberu ha ne ba swanela ku babaziwa ki Paulusi?
14 Kono Paulusi n’a babalize Bakreste ba Maheberu kabakala moya o ne ba bonisize kwamulaho ka nako ya nyandiso. N’a ize: “Ne mu utwela ba ba mwa litamo butuku; mi ha mu amuhiwa tutu ya mina ka tata, mwa lumela ka tabo, inze mu ziba kuli mu fumile bufumu bo bu fita bo kwa bunde, bo bu ina ku ya ku ile.” (Maheberu 10:34) Bakreste bao ne ba si ka lembwaliswa ki ku sinyehelwa ki tutu ya bona. Ne ba zwezipili ku ba ni tabo bakeñisa kuli ne ba sweli ka mazoho a mabeli bufumu bwa butokwa ka ku fitisisa, bona ‘bufumu bo bunde, bo bu ina ku ya ku ile.’ Ka ku swana ni mulekisi wa mwa nguli ya Jesu ya n’a tobohile lika kaufela kuli a luwe pelela ya teko ye tuna, ne ba ikatulezi kuli ku be cwañi kamba cwañi ha ba na ku yubeka sepo ya Mubuso. (Mateu 13:45, 46) Wo ki mutala o munde luli!
15. Musali yo muñwi wa Sikreste wa kwa Liberia u beile cwañi Mubuso mwa sibaka sa pili?
15 Batu ba bañata kacenu ba bonisize moya o munde cwalo. Ka mutala, mwa Liberia, kalibe yo muñwi wa Sikreste n’a filwe kolo ya ku yo ituta kwa yunivesiti. Mwa naha yeo, kolo ye cwalo i ingiwa sina mutano o libisa kwa bupilo bo bunde kwapili. Kono kaizeli yo n’a sebeza sina paina, sikombwa sa nako kaufela, mi n’a memilwe ku yo sebeza ka swalelele sina paina ya ipitezi. N’a iketezi ku bata pili Mubuso mi a zwelapili mwa sebelezo ya nako kaufela. A liba kwa n’a lumilwe ku yo ezeza bupaina mi mwa likweli ze talu a kalisa lituto za Bibele ze 21. Yena kaizeli wa mukulwani yo ni ba bañwi ba bañata-ñata ba ba swana ni yena ba bata Mubuso pili, ni ko ba ka luza lika ze ñwi ze ne ba kabe ba ipumanezi. Ba kona cwañi ku ba ni mubonelo o cwalo mwa lifasi le le li tumpwikezi mwa sifumu? Ba hulisize mikwa ye miñata ye minde. Ha lu nyakisiseñi ye miñwi ya yona mikwa yeo.
16, 17. (a) Ki kabakalañi ha lu tokwa ku ba ni buishuwo kuli lu sepe Jehova? (b) Ki kabakalañi ha lu swanela ku sepa lisepiso za Mulimu?
16 Buishuwo: Bibele i li: “U sepe [Muñ’a] Bupilo ka pilu ya hao kaufela, mi u si ke wa tiyela fa butali bwa hao; u beye [Muñ’a] Bupilo mwa milelo ya hao kaufela, mi Yena u ka lukisa linzila za hao. U si ke wa ipona butali.” (Liproverbia 3:5-7) Fokuñwi nzila ye ñwi i kana ya bonahala ku ba ye sepisa ka mubonelo wa silifasi. (Jeremia 17:9) Kono nihakubacwalo Mukreste ya sepahala u talimela ku Jehova kuli a mu etelele. (Samu 48:14) ‘Mwa milelo ya hae kaufela’—ibe mwa litaba za puteho, za lituto kamba za mibeleko, za ku ishumusa, kamba lika lifi kamba lifi—u batanga kelezo ya Jehova ka buishuwo.—Samu 73:24.
17 Ku sepa lisepiso za Jehova: Paulusi n’a ize: “Ya taha ku Mulimu u swanezi ku lumela kuli Mulimu u teñi, ni kuli ki Yena ya fa ba ba mu bata mupuzo.” (Maheberu 11:6) Haiba lu kakanya ka za haiba Jehova u ka taleleza lisepiso za hae, ne lu kana lwa bona kuli ku lukile ku ‘itusisa za lifasi ka ku tala.’ (1 Makorinte 7:31) Kono haiba lu mu sepile ka ku tiya, lu ka ikatulela ku bata pili Mubuso. Lu kona ku hulisa cwañi sepo ye tiile yeo? Lu kona ku eza cwalo ka ku sutelela ku Jehova kamita, ka litapelo ze zwelela kwa pilu ni ka ku ituta kamita. (Samu 1:1-3; Mafilipi 4:6, 7; Jakobo 4:8) Lwa kona ku lapela sina mwa n’a lapelezi Mulena Davida kuli: “Ne ni sepile Wena, [Muñ’a] Bupilo; na li: Ki Wena Mulimu wa ka. Sishemo sa hao ki se situna cwañi.”—Samu 31:14, 19.
18, 19. (a) Ku ba ni miswalo ku kona ku tiisa cwañi sepo ya luna ku Jehova? (b) Ki kabakalañi Bakreste ha ba swanela ku itatela ku itombola?
18 Ku ba ni tukufalelo mwa sebelezo ya Jehova: Paulusi n’a bonisize kuli ku sepa lisepiso za Jehova ku zamaelela ni miswalo, ha n’a ñozi kuli: “Lu shukelwa kuli mutu ni mutu ku mina a bonise ku tukufalelwa cwalo, kuli a be ni sepo ye tezi, ku isa kwa mafelelezo.” (Maheberu 6:11) Jehova u ka lu tusa haiba lu pateha mwa sebelezo ya hae. Nako kaufela ha lu tusiwa ki yena, sepo ya luna ku yena ya hula, lu ba ‘ba ba tiile, ba ba sa zikinyehi.’ (1 Makorinte 15:58) Tumelo ya luna ya uncafazwa, mi sepo ya luna i fita fa ku bonahala ku ba ya luli.—Maefese 3:16-19.
19 Ku itatela ku itombola: Kuli a kone ku latelela Jesu, Paulusi n’a itatezi ku siya musebezi o munde. Kaniti n’a ezize keto ye nde, nihaike kuli bupilo bwa hae fokuñwi ne bu tatafalanga kwa neku la kwa mubili. (1 Makorinte 4:11-13) Jehova ha sepisi bupilo bwa bumbombo, mi fokuñwi batanga ba hae ba na ni ku tiyela matata. Ku itatela kwa luna ku nolofaza mupilelo wa luna ni ku itombola lika ze ñwi ku bonisa ku tiya kwa katulo ya luna ya ku sebeleza Jehova.—1 Timotea 6:6-8.
20. Ki kabakalañi pilu-telele ha i li ya butokwa ku mutu ya beya Mubuso mwa sibaka sa pili?
20 Pilu-telele kamba ku itiisa: Mulutiwa Jakobo n’a susuelize Bakreste ka yena kuli: “Cwale, haili luna banabahesu, lu itiise [kamba lu be ni pilu-telele], lu talimele Mulena mane a fite.” (Jakobo 5:7) Mwa lifasi le la mipateho, ku t’ata ku ba ni pilu-telele. Lu batanga kuli lika li petahale ona fo fela. Kono Paulusi u lu sususeza ku likanyisa ba ba ‘fumani ku yola lisepiso, ka tumelo ni ka ku itiisa [kamba ku ba ni pilu-telele].’ (Maheberu 6:12) Mu itatele ku libelela ku Jehova. Mu nahane fela taba ya ku pila ku ya ku ile mwa paradaisi ya fa lifasi—yeo luli ki nto ye lu swanela ku libelela!
21. (a) Ha lu beya Mubuso mwa sibaka sa pili ki nto mañi ye lu bonisa? (b) Ku ka nyakisiswañi mwa taba ye tatama?
21 Kelezo ya Jesu ya ku bata pili Mubuso ya konahala luli. Haiba lu i latelela, lu bonisa kuli lu sepile Jehova luli mi lu keta nzila ye nde i nosi fela ya ku pila sina Mukreste. Kono hape Jesu n’a lu elelize kuli lu tundamene ‘ku bata pili Ku Luka kwa Mulimu.’ Mi mwa taba ye tatama, lu ka bona libaka susuezo ye ha i tokwahala sihulu kacenu.
Kana Mwa Kona ku Talusa?
• Jesu n’a lu susuelize ku ba ni buitikaneleli bo bu cwañi ka za taba ya sifumu?
• Lu itutañi kwa nguli ya Jesu ya kamele ni lisuba la ndonga?
• Ki mikwa ifi ya Sikreste ye ka lu tusa ku bata pili Mubuso wa Mulimu?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 21]
Buñata bwa ba ne ba teeleza kwa manzwi a Jesu ne li babotana
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Mutangana ya fumile n’a lata hahulu sifumu sa hae ku fita mwa na latela Mulimu
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Mulekisi wa mwa nguli ya Jesu n’a tobohile lika kaufela kuli a luwe pelela ya teko ye tuna
[Siswaniso se si fa likepe 24]
Jehova u ka lu tusa haiba lu pateha mwa sebelezo ya hae