“Sisupo sa Pulipela Si Talusañi?”

MUBELEKI yo muñwi wa muuso ya sebeleza kwa liluko le li talima za likuta mwa Seoul, kwa Republic of Korea, n’a ñozi kuli: “Mazazinyana a felile, ne ni filwe Tora ya ku Libelela ki yo muñwi wa Lipaki za Jehova. Ha ne ni i balile, ne ni itutile mo ne ba nyandiselizwe Lipaki za Jehova ki ba Nazi ni ba Komyunizimu. Kono ni na ni puzo. Siswaniso se si fa likepe la pili si bonisa kuli Lipaki za Jehova ne ba tinanga liapalo ze na ni sisupo sa pulipela kwa neku la nzohoto. Sisupo sa pulipela si talusañi?”

Mwa Germany ka nako ya puso ya Nazi, Lipaki za Jehova ne ba hanile ku lapela Hitler kamba ku ikenya mwa litaba za lipolitiki ni mwa lindwa. Kabakaleo ba Nazi ne ba ba nyandisize ka situhu; ne ba lengile Lipaki ba ba bat’o eza 12,000 mwa litolongo ni mwa minganda ya tukufazo mi ne ba pikile litolongo ka linako za butelele bo bu shutana-shutana. Ba ba bat’o eza 2,000 ne ba timezi, mi buñata bwa bona ne ba bulailwe ka ku silahiwa.

Sisupo sa pulipela sa fa liapalo za bona za bupantiti ne si talusañi? Buka ye bizwa Anatomy of the SS State ne i ize: “Mapantiti ba mwa litolongo [za ba Nazi] ne ba tinanga lisupo ze ñwi ka ku ya ka mifuta ya milatu ya bona. Liapalo ze ne ba tinanga mapantiti pili ndwa i si ka tumbuka kale ne li beiwanga lisupo, mi mubala wa sisupo ne u itingile fa mufuta wa mulatu wa tamezwi mutu: ba ne ba tamezwi bukwenuheli ne ba tinanga sisupo se si fubelu; Lipaki za Jehova ne ba tinanga sa pulipela; bakeluhi ne ba tinanga se sinsu; likebenga ne ba tinanga sa mubala o mutala; ba kalombe ne ba tinanga se si fubelunyana; bazwahule ne ba tinanga sa mubala wa lihalimu. Fa sisupo sa fa liapalo za mapantiti ba Majuda ne ku lukelwanga teñi sisupo se siñwi hape sa ñandatalukeke mi kacwalo liapalo za bona ne li na ni sisupo se ne si bonahala inge naleli ili se ne si bizwa Star of David.”

Caziba John K. Roth, n’a ñozi mwa buka ya hae ye bizwa Holocaust Politics, kuli: “Haiba batu kai ni kai ba sa libali tuto ye lu ituta kwa sisupo sa pulipela, yona ya kuli lu lukela ku kumalela ku ze lukile, u zibe lu ka pima ku tahisa likozi kwapili mi lu ka eza lika ka nzila ye nde ye ka tabelwa hahulu-hulu ki batu kaufela.” Lipaki za Jehova ba pangile vidio ye ba tabezi hahulu batu ba bañata ye bizwa Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault. Mwa kona ku kupa yo muñwi wa Lipaki za Jehova kuli a eze litukiso za kuli mu buhe vidio yeo.