Ku Itabisa ko Kunde ko ku Wetulusa
Ku Itabisa ko Kunde ko ku Wetulusa
“Niha mu ca, niha mu nwa, niha mu eza nto ye ñwi, mu eze linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona.”—1 MAKORINTE 10:31.
1, 2. Ki kabakalañi lika za ku itabisa ka zona ha li kona ku ngiwa kuli ki ‘limpo ze zwa ku Mulimu,’ kono Bibele i fa temuso mañi ye nongile?
LUNA batu ka taho lu tabela ku eza lika ze lu tabisa. Jehova, Mulimu wa luna ya tabile, u bata kuli lu ikole bupilo, mi u lu kapwekile lika ze ñata ze konahalisa cwalo. (1 Timotea 1:11, NW; 6:17) Mulena Salumoni ya butali n’a ñozi kuli: “Ki mo ni lemuhezi kuli se si swanela mutu ku fita, ki ku tabela lika . . . mi hape ni lemuhile kuli mutu kaufela nih’a ca lico, kamba a nwa, kamba a tabela s’a fumani ka musebezi wa hae, ki mpo y’a filwe ki Mulimu.”—Muekelesia 3:12, 13.
2 Ku itabisa hanyinyani ko ku cwalo kuli mutu a nahanisise lika ze nde za petile kwa wetulusa luli, sihulu haiba ku ezezwa mwahal’a lubasi ni balikani. Ku kona ku ngiwa kuli ki ‘mpo ye zwa ku Mulimu.’ Kono niteñi Mubupi ha lu kapwekile lika ze ñata ha ku talusi kuli lu ikole zona ka ku tula tikanyo. Bibele i nyaza bucakolwa, micomibi, ni buhule, mi i fa temuso ya kuli ba ba eza lika zeo “ha ba na ku luwa sanda sa mubuso wa Mulimu.”—1 Makorinte 6:9, 10; Liproverbia 23:20, 21; 1 Pitrosi 4:1-4.
3. Ki sika mañi se si ka lu tusa ku tona kwa moya ni ku sa libala lizazi le lituna la Jehova?
3 Mwa mazazi a t’ata hahulu a, Bakreste ba talimani ni likulutendano la ku pila mwahal’a batu ba lifasi inze ba ikambusize kwa likezo za bona. (Joani 17:15, 16) Sina mo ne ku polofitezwi cimo, batu ba miteñi ye ki “ba ba lata minyaka, isi Mulimu” mi mane ‘ha ba lemuhi’ bupaki bwa kuli “ñalelwa ye tuna” i fa ngo ni mulomo. (2 Timotea 3:4, 5; Mateu 24:21, 37-39) Jesu n’a lemusize balateleli ba hae kuli: “Mu tokomele kuli lipilu za mina li si ke za sinyiwa ki ku ca maswe, ni ku kolwa bucwala, ni ku bilaela za bupilo; mane lizazi leo li t’o mi tulukela mu si ka itukisa; kakuli li ka wela ba ba yahile mwa lifasi kaufela sina sikwela.” (Luka 21:34, 35) Ka ku ba batanga ba Mulimu, lu ikatulela ku mamela temuso ya Jesu yeo. Ka ku fapahana ni batu ba lifasi be lu yahile ni bona, luna lu lika ka t’ata ku tona kwa moya ni ku sa libala lizazi le lituna la Jehova.—Zefania 3:8; Luka 21:36.
4. (a) Ki kabakalañi ha ku li t’ata ku fumana za ku itabisa ka zona ze nde? (b) Ki ifi kelezo ye kwa Maefese 5:15, 16 ye lu swanela ku mamela?
4 Ku ambuka likezo ze maswe za lifasi haki ko ku bunolo, kakuli Diabulosi u li bisize ku ba ze lakazeha ni ze fumaneha ka bunolo. Ku t’ata hahulu mane ni ku fita ku bata-bata za ku itabisa ka zona ze nde. Buñata bwa lika za ku itabisa ka zona ze mwa lifasi ki ze zusulusa “litakazo ze maswe.” (1 Pitrosi 2:11) Lika ze cwalo li fumaneha mwa libaka za nyangela, kono mane hape za kona ku fumaneha nihaiba mwa mandu a luna ka libuka, TV, Intaneti, ni mavidio. Kacwalo, Linzwi la Mulimu li fa Bakreste talifiso ye li: “Mu tokomele mo mu zamaela, mu si ke mwa ba sina likuba, kono mu be sina ba ba butali. Mu yolise linako kakuli mazazi s’a li a maswe.” (Maefese 5:15, 16) Ki ha lu mamela fela kelezo yeo kihona lu ka kona ku isileleza kwa minyaka ye maswe kuli i si ke ya lu sinyeza nako ya luna kamba mane ku fokolisa silikani sa luna ni Jehova, ni ku lu libisa kwa sinyeho.—Jakobo 1:14, 15.
5. Lu kona ku fumana cwañi tabo sakata?
5 Bakeñisa kuli Bakreste ki batu ba ba patehile hahulu, fokuñwi ba tokwanga ku ikatulusa hanyinyani. Mane Muekelesia 3:4 i bulela kuli ‘ku na ni nako ya ku seha’ ni ‘nako ya ku bina.’ Kacwalo Bibele ha i buleli kuli ku ikatulusa ki ku sinya nako. Niteñi ku ikatulusa ku swanela ku lu wetulusa ku fita ku lu sitatalisa kwa moya kamba ku lu palelwisa ku eza za kwa moya. Bakreste ba ba hulile kwa moya ba ziba kuli tabo ye tuna i fumanwa ka ku sebeleza ba bañwi. Ba beile tato ya Mulimu mwa sibaka sa pili mi ba fumanela ‘mioyo ya bona pumulo’ ka ku itwesa coko ye bubebe ya Jesu.—Mateu 11:29, 30; Likezo 20:35.
Ku Keta Za Ku Itabisa ka Zona Ze Nde
6, 7. Ki sika mañi se si ka mi tusa ku ziba kuli za ku itabisa ka zona ki ze nde kamba li maswe?
6 Lu kona ku ziba cwañi mufuta wa za ku itabisa ka zona o swanela ku Mukreste? Bashemi ba tusanga bana ba bona, mi maeluda ba fanga ba bañwi tuso ha ku tokwahala. Kono ha lu swaneli ku libelela ku talusezwa ki ba bañwi kuli buka kamba filimu kamba papali kamba mubinelo kamba pina ya mufuta o muñwi cwalo i maswe. Paulusi n’a bulezi kuli Bakreste ‘ba ba hulile ba na ni kutwisiso ya ku keta ze nde ku ze maswe kabakala ku itwaelisa ku eza cwalo.’ (Maheberu 5:14; 1 Makorinte 14:20) Bibele i lu file likuka ze swanela ku lu etelela. Lizwalo la mina le li lutilwe ka Linzwi la Mulimu li ka mi tusa haiba mu teeleza ku lona.—1 Timotea 1:19.
7 Jesu n’a bulezi kuli “kota i zibiwa ka muselo wa yona.” (Mateu 12:33) Haiba ze lu bala kamba ku buha li tahisa mifilifili, buhule, kamba tumelo ya mioya, fohe li swanela ku ambukiwa. Hape lika zeo ha li swaneli haiba li beya bupilo bwa luna mwa lubeta, kamba ku lu kenya mwa bubotana kamba ku lu zwafisa kamba ku sitatalisa ba bañwi. Muapositola Paulusi n’a lu lemusize kuli haiba lu sitatalisa muzwale wa luna, f’o ikaba ku eza sibi. Paulusi n’a ñozi kuli: “Ha mu foseza banabahabo mina cwalo, mi mu holofaza mazwalo a bona a’ fokola, fo, mu foseza ni yena Kreste. Kifohe, sico ha si ka wisa mwanahesu, ha ni sa na ku ca nama ku ya ku ile, kuli ni si ke na sitatalisa mwanahesu.”—1 Makorinte 8:12, 13.
8. Ki ifi kozi ye kona ku zwa mwa lipapali za fa kompyuta ni mavidio?
8 Mwa lintolo ku tezi lipapali za fa kompyuta ni mavidio. Ze ñwi za zona za tabisa ni ku katulusa luli, kono buñata bwa zona li kanatela fa lika ze i hanisize Bibele. Papali ha i tokwa kuli mubapali a holofaze, ku bulaya, kamba ku eza buhule, yeo u zibe haki papali fela. Jehova u toile batu ba ba “lata situhu.” (Samu 11:5; Liproverbia 3:31; Makolose 3:5, 6) Mi haiba papali i suña ku mina moya wa mukwañuli kamba wa bulwani, kamba haiba i mi siyela masitapilu kamba ku mi sinyeza nako, fohe mu lemuhe kozi ya kwa moya ye mu keni ku yona ni ku i pima kapili-pili.—Mateu 18:8, 9.
Ku Ishumusa ka Linzila ze Nde
9, 10. Ba ba na ni temuho ba kona ku ezañi kuli ba ikole ku ishumusa?
9 Bakreste fokuñwi ba ipuzanga kuli: “Kanti ki kufi ku ishumusa ko ku swanela? Buñata bwa za ku itabisa ka zona ze mwa lifasi ha li lumelelani ni Bibele.” Kono mu kolwe kuli za ku ishumusa ka zona ka nzila ye nde li teñi, nihaike ha li fumanehi ka bunolo. Mu tokwa ku nahana ni ku lukiseza cimo lika, sihulu haiba mu bashemi. Ba bañata ba ikolanga ku ishumuseza mwa lubasi ni mwa puteho. Ku ikola ku ca tuco hamoho ha mu nze mu ikambota ze ezahezi mwahal’a lizazi kamba taba ye ñwi cwalo ya mwa Bibele kwa tabisa ni ku yahisa luli. Mwa kona ku yo pota-pota kwa tubaka to tuñwi cwalo kamba ku eza lipapali ze nde. Ku ishumusa ko kunde ko ku cwalo kwa kona ku wetulusa ni ku yahisa.
10 Eluda yo muñwi ni musal’a hae ba ba na ni bana ba balalu ba li: “Ku zwa kwa bwanana bwa bona, bana ba luna ne lu ba kupanga kuli ba iketele ko lu swanela ku yo ikatuluseza. Fokuñwi ne lu lumelezanga mwana ni mwana ku mema mulikan’a hae yo mutuna mi f’o pumulo ne lu ikolanga yona luli. Lika za butokwa ze ne kile za ezahala mwa bupilo bwa bana ba luna ne li hupulwanga. Ka linako ze ñwi ne lu memelanga kwa ndu ya luna mabasi ni balikani ba luna ba mwa puteho. Ne lu apehelanga lico fande ni ku bapala lipapali. Ne lu yanga ka mota kwa libaka za malundu ni ku yo zamaya-zamaya kwateñi, inze lu ituta pupo ya Jehova.”
11, 12. (a) Mu kona ku ezañi kuli mu kone ku ishumusa hamoho ni ba bañwi? (b) Ki linako lifi ze ba sa libalangi ba bañata?
11 Kana mina ka butu kamba sina lubasi mwa kona ku mema ba bañwi kuli mu kone ku ishumusa hamoho? Ba bañwi, ba ba cwale ka limbelwa, makwasha, kamba bashemi ba makwasha, ba kana ba tokwa susuezo. (Luka 14:12-14) Hape mu kana mwa mema ba bañwi ba ba sa zo taha-taha mwa niti, nihaike mu na ni ku tokomela kuli ha mu tisi liango ze maswe ze sinya. (2 Timotea 2:20, 21) Haiba ku na ni ba ba sa koni ku zamaya, mwendi mwa kona ku lukisa lico ni ku li isa kwa ndu ya bona kuli mu yo ikola zona hamoho.—Maheberu 13:1, 2.
12 Ba bañata ha ba libalangi linako ze ne ba ikozi ku ca tuco ka sikwata, inze ba ikutwela ka m’o ba bañwi ne ba fitezi fa ku ba Bakreste, ni ku utwa se si ba tusize ku zwelapili ku sepahala ku Mulimu. Ka linako zeo mwa kona ku ikola ku ambola za mwa Bibele ni mañi ni mañi ku kopanyeleza cwalo ni banana. Lipuhisano ze cwalo za kona ku mi tusa ku susuezana ku si na ya ikutwa maswabi kamba ku ikutwa kutokwa zibo.
13. Jesu ni Paulusi ne ba tomile cwañi mutala wa ku eza siango ni ba bañwi?
13 Jesu n’a tomile mutala o munde wa ku ikola siango ni ba bañwi. Ka linako zeo, n’a ambotanga ba bañwi lika za kwa moya. (Luka 5:27-39; 10:42; 19:1-10; 24:28-32) Balutiwa ba hae ba pili ne ba latelezi mutala wa hae. (Likezo 2:46, 47) Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Ni shukezwi ku mi bona, kuli ni mi fe mpo ye ñwi ku za Moya, mi mu fumane ku tiiswa. Kikuli na, hamoho ni mina, lu kutazane ka tumelo ye li ku mina ni ku na.” (Maroma 1:11, 12) Ka nzila ye swana, siango sa luna ni ba bañwi si swanela ku lu tusa ku susuezana.—Maroma 12:13; 15:1, 2.
Likupuliso ni Litemuso Ze Ñwi
14. Ki kabakalañi mikiti ye mituna ha i sa swaneli?
14 Mikiti ye mituna haki ye minde kakuli ku t’ata ku i zamaisa. Ka linako ze si za ku eza lika za kwa moya, mabasi a sikai a kona ku tama kasipili ka ku yo tambala-tambala kwa sibaka se siñwi kamba ku bapala papali ye ñwi ye sa tokwi ku kangisana. Muta ba bañwi kwa maeluda, batanga ba bukombwa, kamba mizwale ba ba hulile kwa moya ba fumaneha kwa mukiti, moya wa kwateñi u banga o munde ni o tabisa luli.
15. Ha mu mema ba bañwi kwa mukiti, ki kabalalañi ha mu swanela ku zamaisa hande lika?
15 Kwa mikiti, ba ba eza litukiso ha ba swaneli ku keshebisa ku zamaisa lika ka swanelo. Niha mu kana mwa ikola siango ni ba bañwi, kana ne mu si ke mwa utwa butuku kwa pilu ha ne mu ka ziba kuli kabakala ku keshebisa lika kwa mina, mutu yo muñwi ye ne mu memile u sitatalisizwe ki ze ne ezahezi kwa ndu ya mina? Ha mu nahanisise sikuka se si kwa Deuteronoma 22:8. Muisilaele ha n’a yaha ndu ye nca, n’a na ni ku yaha lukwakwanyana lo lu potolohile situwa, ili mo ne ku memelwanga baenyi. Kabakalani? ‘Kuli ndu ya hae i si ke ya tahelwa ki kozi ya mali a mutu ya inzi fahalimu a ndu, h’a ka wela fafasi.’ Ka nzila ye swana, nihaike ha mu swaneli ku zamaisa ba bañwi ka nzila ye t’ata kwa mukiti, mu eze litukiso ze ka ba sileleza kwa mubili ni kwa moya.
16. Haiba bucwala bu ka ba teñi fa mukiti, ku swanela ku ba ni temuho mañi?
16 Haiba ku ka ba ni bucwala fa mukiti, bu swanela ku fiwa ka maseme hahulu. Bakreste ba bañata ba fanga fela ba bañwi bucwala haiba ki bona beñi luli ba ba ka fa bucwala b’o ni ku bona mo bu nwelwa. Mu si tuheleli nto ifi kamba ifi ye kona ku sitatalisa ba bañwi kamba ku ba kenya mwa muliko wa ku nwa hahulu. (Maefese 5:18, 19) Ka mabaka a shutana-shutana, ba bañwi ba ikatulelanga ku sa nwa bucwala kwa mikiti. Mwa libaka ze ñata bucwala bu lumelelizwe ku nwiwa fela ki ba bahulu, mi Bakreste ba na ni ku latelela milao ya Sesare nihaikaba ye t’ata cwañi.—Maroma 13:5.
17. (a) Haiba lipina li lizwa kwa mukiti, ki kabakalañi mumemi ha swanela ku li keta ka tokomelo? (b) Haiba kwa mukiti kwa biniwa, buiswalo bu swanela ku boniswa cwañi?
17 Mumemi u swanela ku bona kuli lipina, mubinelo, ni lipapali ki ze lumelelana ni likuka za Sikreste. Batu ba tabela lipina ze shutana-shutana mi lipina li fumaneha mwa mifuta-futa. Kono buñata bwa lipina za miteñi ye li hulisa moya wa bukwenuheli, buhule, ni mifilifili. Lu swanela ku keta lipina ka tokomelo. Pina haki ye nde ka libaka fela la kuli i na ni mulilelo o shiami; niteñi hape ha i swaneli ku ba ye lilata kono ili ye zusulusa litakazo ze maswe. Mu tokomele kuli ha mu fi buikalabelo bwa ku keta lipina ku mutu ya si ka ziba kale butokwa bwa ku liza lipina ka mulumo o swanela. Mi mubinelo wa sihule wa ku binisa liteka ni mazwele ha u swaneli ku Mukreste.—1 Timotea 2:8-10.
18. Bashemi ha ba tokomela ze ezahala kwa mukiti, ba ka sileleza cwañi bana ba bona?
18 Bashemi ba Sikreste ba swanela ku batisisa ze ka ezahala kwa mukiti ko ba memezwi bana ba bona, mi ki hande ku no yanga ni bona ka linako ze ñata. Ka bumai, bashemi ba bañwi ba tuhelezi bana ba bona ku ya kwa mikiti ko ku si na tamaiso hande mi teñi k’o ba bañwi ba izo kenywa mwa buhule ni mwa likezo ze ñwi ze maswe. (Maefese 6:1-4) Nihaikaba kuli mwendi banana ki ba ba hulilenyana mi ba sepiwa, mu sa tokwa ku ba tusa ku “saba litakazo za kwa bucaha.”—2 Timotea 2:22.
19. Ki nto mañi ye kona ku lu tusa ku ziba ze lu swanela ku ‘bata pili’?
19 Ku fumananga nako ya ku ikatulusa ni ku ishumusa ka nzila ye nde ku kona ku bisa bupilo munati. Jehova ha si ka lu hanisa ku ikola lika, kono lwa ziba hande-ndende kuli minyaka ha i koni ku lu tusa ku ikubukanyeza bufumu bwa kwa lihalimu. (Mateu 6:19-21) Jesu n’a tusize balutiwa ba hae ku utwisisa kuli ‘ku bata pili mubuso wa Mulimu ni ku luka kwa hae’ ki kona kwa butokwa hahulu mwa bupilo, isi ze lu ca kamba ku nwa kamba ku apala, zona ‘linto ze batwa ki bahedeni.’—Mateu 6:31-34.
20. Basepahali ba kona ku libelela ku ikola lika mañi ze ka fiwa ki Mufani yo Mutuna?
20 Kacwalohe, niha ‘lu ca, niha lu nwa, niha lu eza nto ye ñwi,’ lu eze “linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona,” inze lu lumba Mufani yo Mutuna wa lika ze nde ze lu ikola ka tikanyo. (1 Makorinte 10:31) Mwa lifasi la hae la Paradaisi le li fa ngo ni mulomo, lu ka ikola lika ze ñata za ka lu kapweka Jehova mi lu ka ikola cwalo ni siango ni ba bañwi ba ba eza ze lukile fapil’a hae.—Samu 145:16; Isaya 25:6; 2 Makorinte 7:1.
Kana Mwa Hupula?
• Ki kabakalañi ha ku li t’ata kwa Bakreste kacenu ku fumana za ku itabisa ka zona?
• Mabasi a Sikreste a ikolanga mifuta ifi ya za ku itabisa ka zona?
• Ha lu ishumusa, lu swanela ku hupula litemuso ni likupuliso lifi?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 18]
Mu kete za ku itabisa ka zona ze tahisa muselo o munde
[Maswaniso a fa likepe 19]
Ki mifuta mañi ya za ku itabisa ka zona ye ba ambuka Bakreste?