Limbuyoti za ku Pila ka Busepahali

“Ku fuyolwa ki [Muñ’a] Bupilo ku fumisa mutu; ku ipilaeza mwa pilu ha ku tusi se siñwi.”—LIPROVERBIA 10:22.

1, 2. Ki kabakalañi ha lu swanela ku tokomela kuli ha lu bilaeli hahulu za nako ya kwapili?

M UFILOSOFI yo muñwi wa kwa America na bulezi kuli, “ku nahana hahulu za nako ya kwapili . . . ku lu palelwisa ku itebuha ze lu ikola cwale.” Ku cwalo sihulu kwa banana ba ba nahananga hahulu ze ba ka eza mwa buhulu kuli mane ba palelwa ku lemuha lika ze nde ze ba ikola mwa bwanana mi ha ba yo li lemuhanga ki ha se ba hulile.

² Balapeli ba Jehova ni bona ba bilaelanga cwalo. Ha mu nyakisise ze kona ku ezahala. Luna lu nyolezwi hahulu kuli sepiso ya Mulimu ya ku fetula lifasi-mubu ku ba paradaisi i talelezwe. Lu nyolezwi bupilo bo bu si na makulano, busupali, ku utwa butuku, ni manyando. Nihaike ki kwa butokwa ku libelela limbuyoti zeo, ku kona ku ezahalañi ha ne lu ka isa hahulu pilu kwa limbuyoti za kwa mubili ze lu ka fiwa kwapili kuli mane lu fita fa ku palelwa ku itebuha limbuyoti za kwa moya ze lu na ni zona cwale? Haiba lu eza cwalo ne lu ka inyaza luli! Ne lu kana lwa zwafa kapili mi ‘pilu ya luna ne i ka tahelwa ki ndiulu bakeñisa kuli ze lu sepile li liyeha ku taha’ ku fita mo ne lu batela. (Liproverbia 13:12) Matata a mwa bupilo a kana a lu nyefisa kamba ku lu lembwalisa. Ku fita ku tiyela matata, ne lu kana lwa kalisa ku ba ba linonge. Mi ne lu ka kona ku pima zeo kaufela ka ku nahanisisa hahulu limbuyoti ze lu na ni cwale.

3. Mwa taba mo lu ka nyakisisañi?

³ Liproverbia 10:22 i bulela kuli: “Ku fuyolwa ki [Muñ’a] Bupilo ku fumisa mutu; ku ipilaeza mwa pilu ha ku tusi se siñwi.” Kaniti ku onyoka kwa kwa moya kwa batanga ba Jehova  kacenu ki mbuyoti ye lu swanela ku itebuha luli. Ha lu nyakisiseñi ku onyoka kwa luna kwa kwa moya ni mo ku lu amela ka butu. Ku fumananga nako ya ku nahanisisa limbuyoti zeo Jehova a kapwekile ‘mutu kaufela ya na ni niti ni ya pila ka ku sepahala’ ku ka tiisa katulo ya luna ya ku zwelapili ku sebeleza Ndat’a luna ya kwa lihalimu ka tabo.—Liproverbia 20:7.

Limbuyoti Z’e Lu Fumisa Cwale

4, 5. Ki tuto ifi ya mwa Bibele ye mu tabela hahulu, mi ki kabakalañi?

⁴ Zibo ye nepahezi ya lituto ze mwa Bibele. Bulapeli bwa Krestendomu bu ipapata kuli bu lumela ze i bulela Bibele. Kono bu palelwa ku mamela lituto za yona. Mane nihaiba ba ba mwa bulapeli bu li buñwi ha ba lumelelanangi fa lituto ze ñwi ze a luta Mañolo. Ba shutanela kwahule ni batanga ba Jehova luli! Ku si na taba ni naha, sizo, kamba mushobo wa luna, lu lapela Mulimu ye lu ziba ka libizo. Hasi mulimu wa silalu ya sa utwisisehi. (Deuteronoma 6:4; Samu 83:18; Mareka 12:29) Hape lwa ziba kuli taba ye tuna ya ku lwanisa bubusi bwa Mulimu bwa pupo kamukana i tuha i feliswa ni kuli haiba lu zwelapili ku sepahala ku yena, mañi ni mañi wa ku luna u ka tusa kwa ku tatulula taba yeo. Lwa ziba hande muinelo wa bafu mi ha lu sabi Mulimu ye ba bulela ba bañwi kuli u nyandisanga batu mwa lihele la mulilo kamba kuli u ba isanga mwa pagatori.—Muekelesia 9:5, 10.

⁵ Hape lu tabile ku ziba kuli ha lu si ka itela fela ka ku ipilaula! Kono lu bupilwe ki Mulimu, ka siswaniso sa hae. (Genese 1:26; Malaki 2:10) Walisamu na opelezi Mulimu kuli: “Ni ka itumela ku wena, kakuli ni ezizwe ka mukwa o sabisa, o komokisa, misebezi ya hao ya komokisa, moya wa ka u lemuha cwalo hande.”—Samu 139:14.

6, 7. Ki licinceho mañi ze mu ezize mwa bupilo kamba ze ba ezize ba bañwi ze ba tahiselize limbuyoti?

⁶ Ku ambuka mikwa ni lizo ze maswe. Ba mitai ya makande ba sweli ku fa litemuso za bumaswe bwa ku zuba kwai, ku itupwaela macwala, ni buhule bo bu sweli ku yuboka. Hañata litemuso zeo ha li mamelwi. Kono ku ezahalangañi haiba mutu ya sepahala a fita fa ku ituta kuli Mulimu wa niti u toile mikwa yeo mi u nyemiswa ki ba ba i eza? Mutu yo luli u ka susuezwa ku tuhela mikwa yeo! (Isaya 63:10; 1 Makorinte 6:9, 10; 2 Makorinte 7:1; Maefese 4:30) Libaka la tuhelela mikwa yeo kikuli a tabise Jehova Mulimu, kono hape u fumana limbuyoti ze ñwi ze cwale ka ku ba ni buikangulo bo bunde ni ku ba ni mwangalwa.

⁷ Batu ba bañata ba fumana t’ata ku tuhela mikwa ye maswe. Nihakulicwalo, ka silimo batu ba bañata ba sweli ku tuhela mikwa ya bona ye maswe. Ba neela bupilo bwa bona ku Jehova ka ku kolobezwa mwa mezi, ili ku paka kwa batu kuli ki kale ba tuhela mikwa ye maswe ye sa tabisi Mulimu mwa bupilo bwa bona. Kaufela luna lu susuezwa hahulu ki taba yeo! Tundamo ya luna ya ku ikayutula kwa mikwa ye maswe ya sibi ni mizamao ye sinya ya tiiswa.

8. Ki kelezo ifi ya mwa Bibele ye kona ku tusa lubasi ku ba ni tabo?

⁸ Bupilo bwa lubasi bo bu tabisa. Mwa linaha ze ñata, mabasi ha swalisani. Manyalo a mañata a sweli ku fela ka telekano, mi hañata bana ba siyalanga mwa ndiulu. Mwa linaha ze ñwi za kwa Yurope, mabasi a bato eza 20 pesenti a babalelwa ki mushemi a li muñwi. Jehova u lu tusize cwañi ku zamaya  ka busepahali mwa mabasi? Lu mi mema kuli mu bale Maefese 5:22–6:4, mi mu bone kelezo ye nde yeo Linzwi la Mulimu li fa kwa banna, basali, ni bana. Ku mamela ze mwa liñolo leo ni mwa Mañolo a mañwi ku tiisa tamo ya linyalo luli, ku tusa bashemi kuli ba hulise bana ba bona hande, mi ku tisa tabo mwa lubasi. Lu swanela ku itebuha mbuyoti yeo luli!

9, 10. Mubonelo wa luna wa nako ya kwapili u shutana cwañi ni wa lifasi?

⁹ Sepo ya kuli matata a lifasi a tuha a feliswa. Ku si na taba ni zwelopili ye ezizwe ki sayansi ni buikatazo bo butuna bwa baeteleli ba bañwi, matata a matuna a sa zwelapili kacenu. Klaus Schwab mutangi wa kopano ya World Economic Forum cwanoñu fa na bulezi kuli, “matata a lifasi a sweli a ekezeha kono nako ya kuli a tatululwe i sweli ya nyinyafala.” Na bulezi ka za “likozi ze sweli ku kataza linaha kaufela ze cwale ka litasezo ze tisa luwewe mwa sicaba, ku silafala kwa libaka, ni butata bwa mali.” Schwab na felize ka ku bulela kuli: “Ku zwa haisali, lifasi li kopani ni matata, kono ye kona nako ya kuli batu ba swalisane ni ku nga muhato wa ku felisa matata.” Lilimo za ma-2000 ha li nze li zwelapili, buñata bwa batu ha ba zibi za nako ya bona ya kwapili.

¹⁰ Kwa tabisa luli ku ziba kuli Jehova u ezize tukiso ye kona ku tatulula matata kaufela a unjami batu, yona ya Mubuso wa Mulimu o mwa mazoho a Mesiya! Ka Mubuso wo, Mulimu wa niti u ka ‘yemisa lindwa’ ni ku tisa kuli ‘kozo i ekezehe.’ (Samu 46:9; 72:7) Mulena ya tozizwe Jesu Kreste, ‘u ka lamulela mubotana, mukunyandela, mi ba ba shebile u ka ba liulula ku ba ba ba limba, ni ku ba ba ba nyandisa.’ (Samu 72:12-14) Mwa Mubuso wo lico ha li na ku taela. (Samu 72:16) Jehova “u ka takula miyoko kaufela kwa meto a [luna]; mi lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku; kakuli za pili li felile.” (Sinulo 21:4) Mubuso wo u se u tomilwe kale mwa lihalimu, mi ona cwale-cwale fa u tuha u nga muhato o tokwahala wa ku felisa matata kaufela fa lifasi-mubu.—Daniele 2:44; Sinulo 11:15.

11, 12. (a) Kana ku ndongwama minyaka ku tisa tabo ye inelela? Mu taluse. (b) Tabo sakata i tiswa kiñi?

¹¹ Ku ziba ze tisa tabo sakata. Tabo sakata i kona ku tiswa kiñi? Caziba yo muñwi na bulezi kuli tabo i tiswa ki lika ze talu, ili munyaka, ku sebeza ka t’ata, ni ku ba ni mulelo. Ku ze talu zeo, na bulezi kuli munyaka kona nto ya mafelelezo mi na ize: “Batu ba lukela ku ziba taba ye kakuli ba bañata ba ndongwami fela minyaka mwa bupilo bwa bona.” Bibele i bulelañi fa taba ye?

¹² Mulena Salumoni wa mwa Isilaele wa kale na bulezi kuli: “Na ipulelisa mwa pilu, na li: Itiise! ni ka ku lika ka mikiti; ki fo u ka fumana ku itabisa; konohe, ni zona ne li za mbango. Ka za ku seha, na li: Ku seha ki butanya! Ni ka mikiti na li: I tusañi?” (Muekelesia 2:1, 2) Mañolo a bonisa kuli tabo ye fumanwa mwa minyaka ki ya swalelele fela. Kono ku cwañi ka za ku sebeza ka t’ata? Lu na ni musebezi o butokwa hahulu o lu swanela ku peta, wona wa ku kutaza Mubuso ni ku luta macaba. (Mateu 24:14; 28:19, 20) Ha lu taluseza ba bañwi lushango lo lu pilisa lo lu mwa Bibele, lu sweli ku sebeza ka t’ata mwa musebezi o kona ku lu pilisa ni ku pilisa ba ba lu  utwa. (1 Timotea 4:16) Bakeñisa kuli lu “ba ba sebeza ni Mulimu,” lu fumana “mbuyoti [kamba tabo] mwa ku fana, ye fita ye mwa ku fiwa.” (1 Makorinte 3:9; Likezo 20:35) Musebezi wo u lu tusa ku pila bupilo bo bu na ni mulelo mi u fa Mubupi kalabo ya ku fa Satani Diabulosi, yena ya sweli ku mu nyaza. (Liproverbia 27:11) Kaniti Jehova u lu bonisize kuli bulapeli bu tisa tabo sakata ye inelela.—1 Timotea 4:8.

13. (a) Ki kabakalañi ha lu swanela ku itebuha mbuyoti ya Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki? (b) Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki si mi tusize cwañi?

¹³ Sikolo sa butokwa hahulu. Gerhard ki eluda mwa puteho ye ñwi ya Lipaki za Jehova. Ha iheta kwamulaho mwa linako za bucaha bwa hae u kandeka kuli: “Ha ne ni sa li mucaha, ne ni sa koni ku bulela. Ha ni kalezwi, ne ni palelwa ku bulela hande mi ne ni kukumanga. Ne ni ikutwanga kutokwa tuso mi na kenelwa ki ndiulu. Bashemi ba ka ba lukisa kuli ni eze kosi ya ku ituta ku bulela, kono kosi yeo ya palelwa ku ni tusa. Butata bwa ka ne li bwa mwa munahano isiñi mwa mubili. Kono ne ku na ni tukiso ye nde ye ne lukisizwe ki Jehova, yona ya Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki. Ku iñolisa mwa sikolo seo ne ku ni ndumebisize luli. Ne ni likile ka t’ata ku sebelisa ze ne ni itutanga. Mi ne ni konile! Na kala ku bulela hande, ndiulu ya fela, mi bundume bwa ka mwa bukombwa bwa ekezeha. Cwale se ni kona ku fa lingambolo za nyangela. Ni itebuha hahulu ku Jehova ya cincize bupilo bwa ka ka tuso ya sikolo se.” Kaniti lu swanela ku itebuha hahulu mwa lu lutela Jehova kuli lu pete musebezi wa hae!

14, 15. Ki tuso ifi ye fumaneha ka bunolo ka nako ya ziyezi? Mu taluse.

¹⁴ Silikani sa ka butu ni Jehova ni ku tiiswa ki kopano ye swalisani ya mizwale mwa lifasi kamukana. Katrin ya pila mwa Germany na ikalezwi hahulu a mano utwa za zikinyeho ye tuna ye ne tisize kuli ku be ni kozi ya tsunami kwa mboela-upa wa Asia. Kozi yeo ha i ezahala, mwan’a hae wa musizana na ilo pota kwa naha Thailand. Ka lihora ze 32, me yo na sa zibi kuli mwan’a hae wa pila kamba na li mwa palo ye ne i ekezeha ya batu ba ne ba sweli ku holofala ni ku shwa. Katrin na yoyezwi luli ha na amuhezi luwaile lwa ku mu zibisa kuli mwan’a hae u iketile!

¹⁵ Katrin na tiisizwe kiñi mwa nako ya likayamana leo? U ñola kuli: “Ne ni tandile nako ye kaufela inge ni lapela ku Jehova. Ne ni lemuhile kuli ku lapela ne ku ni tiisize ni ku ni tusa ku ba ni mwangalwa. Hape mizwale ba ba lilato ne ba ni potezi ni ku to ni tiisa.” (Mafilipi 4:6, 7) Mu nahane fela mwa na ka bela Katrin ka nako ya likayamana leo kambe na si ka tiiswa ki ku lapela ku Jehova kamba kambe na si ka omba-ombiwa ki mizwale ba Sikreste ba ba lilato! Silikani sa luna se situna ni Jehova ni Mwan’a hae ni sa mizwale ba luna ba Sikreste ki mbuyoti ye ipitezi ye lu sa koni ku keshebisa!

16. Mu fe mutala o bonisa butokwa bwa sepo ya zuho.

 ¹⁶ Sepo ya ku bonana ni balatiwa ba luna ba ba shwile. (Joani 5:28, 29) Mucaha wa libizo la Matthias u hulile sina yo muñwi wa Lipaki za Jehova. Bakeñisa ku sa lemuha limbuyoti za na na ni zona, a fulalela puteho ya Sikreste inge a sa li mutangana. Kacenu le u ñola kuli: “Ne ni sa ambolangi lika za butokwa ni bondate. Ka lilimo-limo, ne lu kanananga hahulu. Kono bondate ne ba bata kuli ni kondise mwa bupilo. Ne ba ni lata luli, kono ne ni si ka lemuha ka nako yeo. Ka 1996 ha ne ni inzi kwa bulobalo bwa bona inge ni ba swalelezi kwa lizoho ni nze ni situwa sililo na ba kupa kuli ba ni swalele kabakala ze ne ni ezize kaufela mi na ba taluseza kuli ne ni ba lata hahulu. Kono ne ba si ka ni utwa ni hanyinyani. Ne ba kulile fela nakonyana, mi ba timela. Haiba ni ka punyuha ni ku yo bonana ni bondate fa zuho, lu ka yo kwahela za kwamulaho kaufela. Mi kaniti ba ka tabela huhulu ku utwa kuli se ni li eluda mwa puteho ni kuli na ni musal’a ka lu na ni tohonolo ya ku sebeza sina mapaina.” Sepo ya zuho ki mbuyoti ye tuna luli ku luna!

“Ku Ipilaeza mwa Pilu Ha ku Tusi Se Siñwi”

17. Ku nahanisisa limbuyoti za Jehova ku lu tusa cwañi?

¹⁷ Ha na bulela ka za Ndat’ahe wa kwa lihalimu, Jesu Kreste na ize: “U pazuliseza ba ba maswe ni ba bande lizazi la hae, mi u neliseza ba ba lukile ni ba ba maswe lipula za hae.” (Mateu 5:45) Haiba Jehova Mulimu a fa batu ba ba si ka luka ni ba ba maswe limbuyoti, u zibe he ba ba lukile bona u ba kapweka zona ka buñata luli! Samu 84:11 i bonisa kuli: “H’a timi ba ba zamaya mwa niti mpo ifi kamba ifi.” Ha lu nahanisisa sishemo sa bonisize Mulimu ku ba ba mu lata, kaniti lipilu za luna li tala tabo ni buitumelo!

18. (a) Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli limbuyoti za Jehova li taha ku si na ku ipilaeza mwa pilu? (b) Ki kabakalañi batanga ba Mulimu ba bañata ba ba sepahala ha ba kenanga mwa manyando?

¹⁸ Batu ba Mulimu b’a onyoka kwa moya kabakala ku “fuyolwa ki [Muñ’a] Bupilo.” Mi lu sepisizwe kuli ‘ku ipilaeza mwa pilu ha ku na ku lu tusa se siñwi.’ (Liproverbia 10:22) Kono ki kabakalañi batu ba Mulimu ba ba sepahala ha ba banga mwa miliko y’e ba utwisanga butuku ni ku ba nyandisa? Ku na ni mabaka a malalu a matuna. (1) Tengamo ya luna ya sibi. (Genese 6:5; 8:21; Jakobo 1:14, 15) (2) Satani ni badimona ba hae. (Maefese 6:11, 12) (3) Lifasi le li maswe. (Joani 15:19) Jehova niha tuhelela lika ze maswe ku lu ezahalela, hasi yena ya li tahisa. Esi mane “mpo ye nde kaufela, ni mpo ye petehile kaufela, i zwa kwahalimu, ku Ndate wa maseli.” (Jakobo 1:17) Limbuyoti za Jehova li taha niha lu sa ipilaezi mwa pilu.

19. Ba ba zwelapili ku zamaya ka busepahali ba ka fiwañi?

¹⁹ Kamita kuli mutu a onyoke kwa moya u tokwa ku ba ni silikani ni Mulimu. Ha lu ba ni silikani se situna ni yena, lu ‘ikubukanyeza bufumu bwa mwa linako ze taha, bo bu na ni mutomo o munde,’ bona bupilo bo bu sa feli. (1 Timotea 6:12, 17-19) Mwa lifasi le li linca la Mulimu le li taha, lu ka ba ni bufumu bwa kwa moya hamohocwalo ni bwa kwa mubili. Kacwalo ba ba “utwa linzwi la [Muñ’a] Bupilo Mulimu” ki bona ba ba ka fiwa bupilo bo bu sa feli. (Deuteronoma 28:2) Haike lu zwelepili ku zamaya ka busepahali ka ku tundamena.

Mu Itutileñi?

• Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku bilaela hahulu za nako ya kwapili?

• Ki limbuyoti mañi ze lu sweli ku ikola cwale?

• Ki kabakalañi batanga ba Mulimu ba ba sepahala ha ba kenanga mwa manyando?

[Lipuzo za Tuto]