Jehova U Bulela ‘Mafelelezo a Taba I Sa Kala Fela ku Ba Teñi’

“Nto i sa kala fela ku ba teñi ni se ni bulela ko i ka y’o felela; ni kale ni bulezi se si ka bonahala kwapili.”—ISAYA 46:10.

1, 2. Kiñi ze komokisa ka za likezahalo ze ne supa ku hapiwa kwa Babilona, mi yona taba yeo i bonisañi ka za Jehova?

BUSIHU ka nako ya lififi le lituna, masole ba lila ba puwana mwa nuka ya Eufrati ye kalile, ka ku shondalela ku kena mwa muleneñi o m’ata hahulu wa Bibilona. Ha ba nze ba atumela kwa munyako wa muleneñi wo, ba bona nto ye komokisa. Minyako-tuna ye mibeli ya fa limota la Babilona ne i siilwe i kwaluzwi! Ha ba omboka mwa mezi, ba kambama, mi ba kena mwa muleneñi. Munzi wa tulwa ka lubilo lo lu komokisa. Sirusi mueteleli wa mpi yeo, kapili-pili a kala ku zamaisa naha ye hapilwe mi hamulaho a fa taelo ya ku lukulula Maisilaele ba lihapwa. Bolule-lule ba bahapiwa ba kutela habo bona kuli ba yo kalisa sinca bulapeli bwa Jehova mwa Jerusalema.—2 Makolonika 36:22, 23; Ezira 1:1-4.

² Bo caziba ba litaba ze ezahezi se ba pakile hande buniti bwa zona likezahalo zeo ze ne ezahezi ku kala ka silimo sa 539 ku isa ka 537 B.C.E. Se si komokisa ni ku fita kikuli zona likezahalo zeo ne li zibilwe lilimo ze bata iba ze 200 pili li si ka ezahala kale. Jehova na susumelize mupolofita wa hae Isaya ku talusa cimo inge ku sa na ni nako ye telele ka za ku wa kwa Babilona. (Isaya 44:24–45:7) Mulimu na patululezi cimo likezahalo ze ne ka supa ku hapiwa kwa Babilona mi mane na pundile ni libizo la mulena ya na ka tula Babilona. * Jehova ha na bulelela sicaba sa Isilaele, sona se ne si li lipaki za hae ka nako yeo, na ize: “Mu hupule likezo za pili ze bonahalile kale; kakuli ki Na Mulimu, mi ha ku na yo muñwi; ki Na Mulimu, mi ha ku na ya likana ni Na. Nto i sa kala fela ku ba teñi ni se ni bulela ko i ka y’o felela; ni kale ni bulezi se si ka bonahala kwapili.” (Isaya 46:9, 10a) Kaniti Jehova ki Mulimu ya kona ku zibela cimo ze ka ezahala kwapili.

3. Ki likalabo za lipuzo lifi ze lu tuha lu nyakisisa cwale?

 ³ Mulimu u ziba ze kuma kai ka za kwapili? Kana Jehova wa zibela cimo zeo yo muñwi ni yo muñwi wa luna a ka eza? Kana luli nako ya luna ya kwapili i tomezwi cimo? Mwa taba ye ni ku ye tatama lu ka nyakisisa likalabo za Bibele za lipuzo ze ni ze ñwi ze bat’o swana ni zona.

Jehova ki Mulimu wa Bupolofita

4. Ki mañi Musimululi wa bupolofita bo bu ñozwi mwa Bibele?

⁴ Kabakala kuli wa zibela cimo za kwapili, Jehova na susumelize batanga ba hae ba mwa miteñi ya litaba za mwa Bibele ku ñola bupolofita bo buñata, ili bo bu lu tusa ku zibela cimo za lelile ku eza Jehova. Jehova na ize: “A mu bone, litaba za kale li bonahalile; cwale ni mi zibisa ze nca, ni mi zibisa zona li si ka bonwa kale.” (Isaya 42:9) Batu ba Mulimu ba na ni tohonolo ye tuna luli!

5. Ki musebezi mañi o tiswanga ki zibo ya ku zibela cimo za ka eza Jehova?

⁵ Mupolofita Amosi u lu kolwisa kuli: “Mulena [Muñ’a] Bupilo h’a na ku eza se siñwi, a si ka sebela mulelo wa hae kwa batanga ba hae ba bapolofita.” Yona zibo ye ya ku zibela cimo milelo ya Mulimu ne i tisize ni musebezi. Mu lemuhe swanisezo ye m’ata yeo Amosi a itusisa cwale, u li: “Tau i bopile, ya si ka saba ki mañi?” Sina fela ku bopa kwa tau tenyene ha ku tisanga luwewe kwa batu ni kwa lifolofolo ze li bukaufi, kacwalo bapolofita ba ba cwale ka Amosi ni bona ne ba shaezi manzwi a Jehova ka putako. Amosi u zwelapili u li: “Mulena [Muñ’a] Bupilo u bulezi, ya ka hana ku polofita ki mañi?”—Amosi 3:7, 8.

“Linzwi” la Jehova Li Ka “Eza” Ze Li Lelezwi

6. “Mulelo” wa Jehova ka za ku tulwa kwa Babilona ne u petahalile ka mukwa ufi?

⁶ Ka mupolofita wa hae Isaya, Jehova na ize: “Mulelo wa ka u ka tiya, ni ka eza se ni lata kaufela.” (Isaya 46:10b) “Mulelo” wa Mulimu, fo kikuli, tato ya hae kamba sa na lelile ku eza ku Babilona, ne u kopanyeleza ku biza Sirusi ku zwa kwa Peresia kuli a to tula Babilona ni ku i shandaula. Jehova na bulezi cimo za ona mulelo wo inge ku sa na ni nako ye telele. Sina ha se ku talusizwe kale, mulelo wo ne u petahalile ka ku nepahala luli ka silimo sa 539 B.C.E.

7. Ki kabakalañi ha lu kona ku ba ni sepo ya kuli “linzwi” la Jehova kamita la petahalanga?

⁷ Ibata iba lilimo ze 400 pili Sirusi a si ka hapa kale Babilona, Mulena Josafati wa Juda a taekwa ki mpi ya masole ya Maamoni ni Mamoabi. Ka buikolwiso a lapela kuli: “[Muñ’a] Bupilo, Mulimu wa bokuku a luna, ha lu li, ki Wena Mulimu ya mwa lihalimu? Mi hape ki Wena ya busa mibuso ya lifasi? Mata, ni ku kona, li mwa lizoho la hao, kuli mutu mañi kamba mañi a si ke a kona ku ku hanela.” (2 Makolonika 20:6) Isaya na bonisize buikolwiso bo bu swana ha na bulezi kuli: “[Muñ’a] Bupilo wa limpi u lelile; ya ka hana ki mañi? Lizoho la hae li otolohile; ya ka li puta ki mañi?” (Isaya 14:27) Lilimo hasamulaho wa fo, Mulena Nebukadenezare wa Babilona ha na kutezwi ki ngana ya hae hamulaho wa ku pulumuka, ka buikokobezo na itumelezi kuli: “Ha ku na ya ka yemisa lizoho la [Mulimu], a mu bulelele, a  li: U ezañi?” (Daniele 4:35) Jehova u kolwisa batu ba hae, u li: “Linzwi la ka, . . . ha li na ku kutela ku Na mukungulu, li si ka sebeza se si latwa ki Na, ni ku eza ze ni li lumezi.” (Isaya 55:11) Lwa kona ku ba ni sepo ye tiile ya kuli “Linzwi” la Jehova kamita li ka petahala. Mulelo wa Mulimu u ka fita fa ku talelezwa luli.

“Mulelo wa Kamita” wa Mulimu

8. “Mulelo wa kamita” wa Mulimu ki nto mañi?

⁸ Mwa liñolo la hae la na ñolezi Bakreste ba kwa Efese, muapositola Paulusi na talusize kuli Mulimu u na ni “mulelo wa kamita.” (Maefese 3:11) Seo ha si talusi mulelo fela wa ku eza nto ye ñwi, inge kuli Mulimu na tomahanyize cimo mwa ka petela nto ye ñwi. Kono si talusa za tundamo ya Jehova ya ku bata ku peta mulelo wa hae wa kwa makalelo ka za batu ni lifasi-mubu. (Genese 1:28) Kuli lu tusiwe ku utwisisa kuli mulelo wa hae u ka petahala, ha lu nyakisiseñi bupolofita bwa pili bo bu ñozwi mwa Bibele.

9. Genese 3:15 i swalisana cwañi ni mulelo wa Mulimu?

⁹ Sepiso ye kwa Genese 3:15 i bonisa kuli hamulaho fela wa ku eza sibi kwa bo Adama ni Eva, Jehova a ikatulela kuli musal’a hae wa swanisezo u ka tahisa peu, kamba mwana wa mushimani. Hape Jehova na bonezi cimo ze ne ka zwa mwa sitoyo sa mwahal’a musal’a hae ni Satani ni mwahal’a lipeu za bona ze ne itwanisa. Nihaike kuli Jehova na ka tuhelela kuli Peu ya musali i lumiwe kwa lisito, ka nako ya Mulimu ye swanela, Peu yeo ne ka pyata toho ya noha, kamba Satani Diabulosi. Zeo ha ne li libelelwa, mulelo wa Jehova wa zwelapili ka ku sa tibelwa mwa situhulu se ne si ketilwe ku fitela Jesu a pepwa ka ku ba Mesiya ya na sepisizwe.—Luka 3:15, 23-38; Magalata 4:4.

Za Lelela Cimo Jehova

10. Kana Jehova na ketezi cimo ku zwa kwa makalelo kuli bo Adama ni Eva ne ba ka eza sibi? Mu taluse.

¹⁰ Muapositola Pitrosi ha na bulela za musebezi wa peta Jesu mwa mulelo wa Mulimu, na ñozi kuli: “Yena [Jesu] n’a lelilwe pili, lifasi li si ka tomwa kale, mi a bonahaliswa mwa linako za mafelelezo kabakala mina.” (1 Pitrosi 1:20) Kana Jehova na ketezi cimo kwa makalelo kuli bo Adama ni Eva ne ba ka eza sibi ni kuli ne ku ka tokwahala sitabelo sa tiululo sa Jesu Kreste? Batili. Linzwi la ku “tomwa” li tolokilwe ku zwa fa pulelo ya Sigerike ye talusa luli “ku cala peu.” Kana ne ku kile kwa ba ni ku ‘caliwa kwa peu,’ kamba mutu ya na pepilwe pili bo Adama ni Eva ba si ka eza kale sibi? Batili ne ku si na. Bo Adama ni Eva ne ba pepile bana hamulaho wa kezo ya bona ya bukwenuheli. (Genese 4:1) Kacwalo Jehova na lelezi cimo za ku bonahala kwa “peu” hamulaho wa bukwenuheli bwa bo Adama ni Eva kono pili inge ba si ka ba kale ni bana. Lifu ni zuho ya  Jesu ne li tahisize tukiso ye lilato ya tiululo, mi ka yona tiululo yeo sibi sa sihozo si ka feliswa mi ni buikatazo kaufela bwa Satani bu ka pala.—Mateu 20:28; Maheberu 2:14; 1 Joani 3:8.

11. Ki kezahalo mañi ya na lelezi cimo Jehova ka za ku petahala kwa mulelo wa hae?

¹¹ Mulimu na lelezi cimo kezahalo ye ñwi ya za ku petahala kwa mulelo wa hae. Za na ñolezi Paulusi ba kwa Efese li bonisa yona kezahalo yeo, ya kuli Mulimu u ka ‘kubukanyeza linto kamukana ku Kreste, ni za kwa lihalimu ni za mwa lifasi.’ Cwale ha na ama kwa linto “za kwa lihalimu,” ili bona bacalifa ni Kreste, Paulusi a talusa kuli: “Ne lu lelilwe pili, ka mulelo wa hae Yena ya sebeza linto kamukana ka muhupulo wa tato ya hae.” (Maefese 1:10, 11) Jehova kaniti na lelezi cimo kuli palonyana ya batu ne ba ka eza kalulo ya bubeli ya peu ya musal’a Mulimu mi ka ku swalisana hamoho ni Kreste ne ba ka sebeza kwa ku fa lituso za tiululo. (Maroma 8:28-30) Muapositola Pitrosi u talusa kuli sikwata seo ki sa “mushobo o kenile.” (1 Pitrosi 2:9) Muapositola Joani na bile ni tohonolo ya ku ziba ku zwelela mwa pono kuli palo ya ba ba ka busa ni Kreste ikaba 144,000. (Sinulo 7:4-8; 14:1, 3) Ka ku swalisana ni Kreste ya li Mulena, ba sebeleza ku ‘lumbeka kanya ya Mulimu.’—Maefese 1:12-14.

12. Lu ziba cwañi kuli ba sikwata sa 144,000 ha ba si ka ketelwa cimo ka butu?

¹² Ku lelelwa cimo kwa ba 144,000 ha ku talusi kuli batu ba bañwi ne ba ketezwi cimo kuli ne ba ka sebeleza Mulimu ka busepahali ka ku ba ba mwa sikwata seo. Kaniti, kelezo ya mwa Mañolo a Sigerike a Sikreste ne i ñolezwi luli ku etelela ni ku tiisa ba ba tozizwe kuli ba buluke busepahali ni kuli ba be ba ba lukela yona pizo yeo ya kwa lihalimu. (Mafilipi 2:12; 2 Matesalonika 1:5, 11; 2 Pitrosi 1:10, 11) Jehova wa zibela cimo kuli batu ba ba eza 144,000 ba ka peta mulelo wa hae. Kono ka za kuli ki bomañi ba ba ka bupa sona sikwata seo ku itingile ka mo ba ba memilwe ba pilela bupilo bwa bona, ili keto ya lukela ku eza mañi ni mañi wa bona.—Mateu 24:13.

Za Zibela Cimo Jehova

13, 14. Jehova mwa sebeliseza zibo ya hae ya macela-hule ku lumelelana niñi, mi ki kabakalañi?

¹³ Kabakala kuli Jehova ki Mulimu wa bupolofita ni wa milelo, u sebelisanga cwañi zibo ya hae ya macela-hule? Sapili kikuli, lu kolwiswa kuli linzila za Mulimu kaufela ki za niti, ze lukile ni ze lilato. Ha na ñolela Bakreste ba Maheberu ba mwa miteñi ya baapositola, muapositola Paulusi na pakile kuli ku itama ka luci kwa Mulimu ni sepiso ya hae ku tahisa “linto ze peli ze sa zikinyehi, ze Mulimu a si ke a eza lishano ka zona.” (Maheberu 6:17, 18) Mwa liñolo la hae ku mulutiwa Tite, Paulusi hape na bonisize ona muhupulo o swana wo, ha na ñozi kuli Mulimu ha “koni ku puma.”—Tite 1:2.

¹⁴ Ku zwa fo, Jehova niha na ni m’ata a matuna hahulu, ni kamuta ha ezangi ka ku sa luka. Mushe na talusize kuli Jehova ki “Mulimu ya sepahala, ya si na bumaswe, Ya na ni niti, ya eza ka ku luka.” (Deuteronoma 32:4) Za eza Jehova kaufela li lumelelana ni butu bwa hae bo bu makaza. Likezo za hae li lumelelana  hahulu ni tulemeno twa hae to tu tuna, tona twa lilato, butali, katulo ye lukile, ni m’ata.

15, 16. Ki keto mañi yeo Jehova na file bo Adama mwa simu ya Edeni?

¹⁵ Ha mu nyakisise ka mo tulemeno twa hae to tu tuna to ne tu boniselizwe mwa taba ye ne ezahezi mwa simu ya Edeni. Ka ku ba Ndate ya lilato, Jehova na file batu ze ne ba tokwa kaufela. Na file Adama buikoneli bwa ku nahana, m’ata a ku kona ku alakanya hande taba, ni ku kona ku fita fa ku eza katulo. Ka ku sa swana ni lifolofolo ze eza fela lika ka ku sa nahana, Adama n’a kona ku iketela za ku eza. Hamulaho wa ku bupa Adama, Mulimu a shalima ku zwelela mwa lubona lwa hae lwa kwa lihalimu mi a bona “kaufela z’a ezize kuli li lukile hahulu.”—Genese 1:26-31; 2 Pitrosi 2:12.

¹⁶ Jehova ha na laezi Adama kuli a si ke a ca kwa “kota ya ku ziba bunde ni bumaswe,” na mu file ni litaelo ze likani ilikuli Adama a kone ku iketela za ku eza. Na lumelelize Adama ku ca kwa “likota kaufela za simu” haisi kota i liñwi mi a mu lemusa ka za kozi ye ne ka zwa kwa ku ca muselo wa kota ye hanisizwe. (Genese 2:16, 17) Na taluselize Adama ze ne ka zwa mwa likezo za hae. Adama na ka ezañi?

17. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Jehova wa ketanga za bata ku zibela cimo?

¹⁷ Ku bonahala kuli Jehova na ketile ku sa bonela cimo ze ne ba ka eza bo Adama ni Eva nihaike u na ni m’ata a ku zibela cimo za kwapili. Kacwalo taba fa haki ya za haiba Jehova wa kona ku bonela cimo za kwapili, kono ki ya za haiba wa ketanga ku eza cwalo. Mi ku zwa fo, lwa ziba hande kuli Jehova, ka ku ba Mulimu ya lilato, ka ku i zibela hande na si ke a tomela cimo ka situhu kuli bukwenuheli bo ite bu be teñi hamohocwalo ni ze maswe kaufela ze ne ka zwa ku bona. (Mateu 7:11; 1 Joani 4:8) Kacwalo Jehova wa ketanga litaba za bata ku zibela cimo.

18. Ki kabakalañi ha ku sa talusi kuli Jehova ha na m’ata ha ketanga za bata ku zibela cimo?

¹⁸ Kana taba ya kuli Jehova wa ketanga za bata ku zibela cimo ku talusa kuli mwendi wa taelelwanga ki m’ata? Batili. Mushe na talusize kuli Jehova ki “Licwe,” mi a ekeza kuli: “Musebezi wa hae u lukile.” Mulimu ha lukeli ku nyaziwa kabakala ze maswe ze tiswa ki sibi sa batu. Manyando a swenya e lu kopana ni ona kaufel’a luna kacenu a tisizwe ki kezo ya Adama ye si ka luka ya buipanguli. Muapositola Paulusi na talusize hande kuli “sibi sina ha si keni mwa lifasi ka mutu a li muñwi, mi ka sibi ku keni lifu, kamukwaocwalo lifu li tile kwa batu kaufela kakuli ba ezize sibi kaufela.”—Deuteronoma 32:4, 5; Maroma 5:12; Jeremia 10:23.

19. Ki lipuzo mañi ze ka nyakisiswa mwa taba ye tatama?

¹⁹ Ku zwa ku ze se lu buhisani, lu itutile kuli Jehova ha atuli ka ku sa luka. (Samu 33:5) Kono lu itutile kuli Jehova u itusisa buikoneli bwa hae, tulemeno twa hae to tu nde ni likuka za hae ka ku lumelelana ni mulelo wa hae. (Maroma 8:28) Ka ku ba Mulimu wa bupolofita, Jehova u li nto “i sa kala fela ku ba teñi ni se ni bulela ko i ka y’o felela; ni kale ni bulezi se si ka bonahala kwapili.” (Isaya 46:9, 10) Hape lu itutile kuli wa ketanga za bata ku zibela cimo. Kono cwale lu amiwa cwañi mwa taba ye? Lu kona ku eza cwañi kuli liketo za luna li lumelelane ni mulelo o lilato wa Mulimu? Mi ki limbuyoti mañi ze lu ka fumana ka ku eza cwalo? Taba ye tatama i ka nyakisisa zona lipuzo ze.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Kona ku Talusa?

• Ki mitala mañi ya kwa ikale ye bonisa kuli “linzwi” la Mulimu kamita li ‘ezize’ ze ne li lumezwi?

• Ki lika mañi za lelezi cimo Jehova ka ku lumelelana ni “mulelo wa kamita” wa hae?

• Jehova u bonisanga cwañi zibo ya hae ya macela-hule?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 22]

Josafati na sepile Jehova

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Mulimu na polofitile za lifu ni zuho ya Jesu

[Siswaniso se si fa likepe 24]

Kana Jehova na lelezi cimo ze ne ba ka eza bo Adama ni Eva?