‘Likelezo za Hao Kona Tabo ya Ka’

“Manzwi kaufela h’a ñozwi kale, a ñozwi ku lu luta.”—MAROMA 15:4.

1. Jehova u lu elezanga cwañi, mi ki kabakalañi ha lu tokwa likelezo zeo?

JEHOVA u fanga batu ba hae likelezo ze kona ku ba tusa ku tiyela litiko ze ba talimana ni zona mwa linako ze t’ata ze. Ze ñwi za likelezo zeo lu li fumananga ha lu eza tuto ya Bibele ya ka butu, mwa lingambolo kamba likalabo za ba bañwi kwa mikopano ya Sikreste. Buñata bwa litaba ze lu balanga kamba ku utwa ka linako zeo haki litaba ze nca. Mwendi ne lu kile lwa nyaka litaba zeo muta o muñwi. Kono bakeñisa kuli lu batu ba ba libalanga, lu tokwa ku hupuliswa kamba ku eleziwa hape ni hape ka za milelo ya Jehova, milao, ni litaelo za hae. Lwa swanela ku itebuha likelezo za Mulimu. Za lu tiisanga ka ku lu tusa ku hupula ze ne lu susumelize ku latelela litaelo za Mulimu mwa bupilo bwa luna. Kona libaka walisamu ha na opelezi Jehova kuli: “Likelezo za hao, zona, ki tabo ya ka.”—Samu 119:24.

2, 3. (a) Ki kabakalañi Jehova ha na bukelelize litaba za batu ba ba bulezwi mwa Bibele ku to fita ni mwa nako ya luna? (b) Ki litaba mañi za mwa Mañolo ze ka nyakisiswa mwa taba ye?

² Linzwi la Mulimu li m’ata niha ne li ñozwi kale-kale k’o. (Maheberu 4:12) Li lu kandekela ze kile za ezahala luli mwa bupilo bwa batu ba ba bulezwi mwa Bibele. Ki niti, mikwa ni mibonelo se i cincize hahulu ku zwa fo li ñolelwa litaba za mwa Bibele, kono matata e lu kopananga ni ona a swana ni a ne ba kopani ni ona mwa miteñi yeo. Litaba ze ñata mwa Bibele ze ñolezwi ku lu tusa li lu taluseza za batu ba ne ba lata Jehova ni ba ne ba mu sebelelize ka busepahali niha ne ba talimani ni miinelo ye t’ata mi zona litaba zeo za lu susueza. Litaba ze ñwi li kandeka za lika za toile Mulimu. Jehova na lukisize kuli litaba zeo ze kile za ezahala mwa bupilo bwa batu, ibe ze nde kamba ze maswe, li ñolwe mwa Bibele kuli li kone ku lu tusa. Muapositola Paulusi na ñozi ka za teñi kuli: “Manzwi kaufela h’a ñozwi kale, a ñozwi ku lu luta, kuli ka ku tiiswa ni ku kutazwa ki Mañolo, lu ine lu na ni sepo.”—Maroma 15:4.

³ Ha lu nyakisiseñi litaba ze talu za mwa Mañolo: likande la Davida ni Saule, la Ananiasi ni Safira, ni la Josefa ni musal’a Potifaro. Litaba zeo kaufela li lu luta lituto za butokwa.

Ku Kuteka Litukiso za Mulimu

4, 5. (a) Ki muinelo mañi o ne u li teñi mwahal’a Mulena Saule ni Davida? (b) Davida na ezize cwañi ka za sitoyo sa Saule?

⁴ Mulena Saule na si ka sepahala ku Jehova mi na sa swaneli ku busa batu ba Mulimu. Kabakaleo Mulimu a mu hana mi a laela mupolofita Samuele ku toza Davida kuli ite a yole bulena bwa Isilaele. Davida ha na bonisize bukwala mwa ndwa ni ku lumbiwa ki batu ba bañwi, Saule a kala ku mu nga kuli ki sila. A lika hape ni hape kuli a bulaye Davida. Kono Davida na bandukile ka linako zeo kaufela bakeñisa kuli Jehova na li ni yena.—1 Samuele 18:6-12, 25; 19:10, 11.

⁵ Ka lilimo-limo, Davida na pilile bupilo bwa ku yambaela fela. Muta o muñwi na bile ni kolo ya ku bulaya Saule, mi balikani ba hae ba mu susueza ku eza cwalo, ka ku mu bulelela kuli Jehova na mu file sila sa hae mwa  lizoho. Kono Davida na hanile ku eza cwalo. Na hanile kabakala ku sepahala kwa hae ku Jehova ni likute la hae ku Saule ya na li mulena ya tozizwe wa batu ba Mulimu. Jehova ki yena ya na ketile Saule ku ba mulena wa Isilaele. Mi ki yena hape ya na ka mu tulula fa bulena ka nako ya hae. Davida na boni kuli na si na tukelo ya ku yolisa misuha. Ha sa likile ka t’ata mwa konela kaufela kuli a kuyule sitoyo sa na mu toile ka sona Saule, Davida a fita fa ku bulela manzwi a kuli: “Ki [Muñ’a] Bupilo fela ya ka mu bulaya, nih’a ka shwa mwa lizazi la hae, kamba a ya kwa ndwa, a y’o bulaelwa mwateñi. [Muñ’a] Bupilo a ni tibele ku isa lizoho fahalimu a mutoziwa wa hae.”—1 Samuele 24:3-15; 26:7-20.

6. Ki kabakalañi likande la Davida ni Saule ha li li la butokwa ku luna?

⁶ Mwa taba mo ku iputezi tuto ya butokwa. Kana mu kile mwa ipuza libaka ha ku zuhanga matata a mañwi mwa puteho ya Sikreste? Mwendi mutu yo muñwi ha ezi hande. Mwendi u eza lika ze sa koni ku ngiwa kuli ki bufosi bo butuna, kono likezo zeo za mi filikanya. Mu swanela ku ezañi? Ka ku iyakatwa muzwale wa mina wa Sikreste ni ku bata ku sepahala ku Jehova, mu kana mwa ikatulela ku yo ambota mutu yo ka sishemo bakeñisa kuli mu bata ku kutisana ni yena. Kono ku cwañi haiba butata b’o bu zwelapili? Hamulaho wa ku ikataza ka mo mu konela kaufela, mwa kona ku siya taba yeo mwa mazoho a Jehova. Mi kona mwa na ezelize Davida cwalo.

7. Ka ku likanyisa Davida, lu kona ku eza cwañi haiba lu talimana ni nyandiso kamba ketululo?

⁷ Kamba mwendi ku na ni ba ba sweli ku mi ketulula kamba ba ba mi lwanisa kabakala bulapeli bwa mina. Mi mwendi ha ku na ze mu kona ku eza ka za teñi ka nako ye. Ku kona ku ba t’ata luli ku tiyela muinelo o cwalo, kono za na ezize Davida ha na nyandiswa li lu luta tuto ya butokwa. Lisamu za na ñozi Davida haki makande fela a litapelo za hae ze zwelela kwa pilu, za ku kupa Mulimu kuli a mu sileleze ku Saule, kono hape li bonisa busepahali bwa hae ku Jehova ni takazo ya hae ya kuli libizo la Mulimu li bubekwe. (Samu 18:1-6, 25-27, 30-32, 48-50; 57:1-11) Davida na sepahalile ku Jehova ku si na taba kuli Saule na zwezipili ku mu nyandisa ka lilimo-limo. Ni luna lu swanela ku zwelapili ku sepahala ku Jehova ni kwa kopano ya hae ku si na taba ni nyandiso ye lu talimani ni yona kamba ze ba eza ba bañwi. Lu ikolwise kuli Jehova wa ziba hande muinelo o lu li ku ona.—Samu 86:2.

8. Lipaki za Jehova mwa Mozambique ne ba ezize cwañi muta tumelo ya bona ku Jehova ne i likilwe?

⁸ Bakreste ba kwa Mozambique ki mutala o munde wa batu ba mwa miteñi ya luna ba ne ba sepahalile ku Jehova ku si na taba ni nako ye t’ata ye ne ba talimani ni yona. Ka 1984, kopano ye ñwi ya batu ba ne ba lwezi lilwaniso ne i sweli ku tasezanga minzi ya bona, ku lobela tutu, ku ba ciseza mandu, ni ku bulaya  ba bañwi. Ne ku bonahala kuli Bakreste ba niti bao ha ku na luli ze ne ba kona ku eza kuli ba isileleze. Batu ba mwa sibaka seo ne ba hapelelizwe ku swalisana ni kopano yeo kamba mane ku i yemela ka linzila ze ñwi. Lipaki za Jehova ne ba lemuhile kuli ku eza cwalo ne ku lwanisana ni mayemo a bona a ku ikambusa ku za lifasi ka ku ba Bakreste. Muhato wa bona wa ku hana ku eza cwalo wa bifisa kopano yeo. Lipaki ba ba kona ku kwana 30 ne ba bulailwe mwa nako ye t’ata yeo, kono nihaiba hamulaho wa mafu ao, batu ba Mulimu ba ne ba siyezi ne ba si ka lisela ku sepahala ku yena. * Sina Davida, ne ba tiyezi nyandiso mi hasamulaho ne ba konile ku tula.

Mutala O’ Lu Fa Mamela

9, 10. (a) Mitala ye miñwi ya mwa Mañolo i kona ku lu tusa cwañi? (b) Likezo za bo Ananiasi ni Safira ne li fosahezi cwañi?

⁹ Batu ba bañwi ba ba bulezwi mwa Mañolo ba lu tusa ku bona muzamao o lu swanela ku ambuka. Kaniti, Bibele i lwezi litaba ze ñata za batu, ku kopanyeleza cwalo ni batu ba Mulimu, ba ne ba fosize ni ku nyanda bakeñisa ze zwile mwa bufosi bwa bona. (1 Makorinte 10:11) O muñwi wa mitala yeo ki wa bo Ananiasi ni Safira, bo mutu ni musal’a hae, ba ne ba li mwa puteho ya Sikreste ye ne li mwa Jerusalema mwa miteñi ya baapositola.

¹⁰ Hamulaho wa Pentekonta ya 33 C.E., balumeli ba banca ba ne ba siyalezi mwa Jerusalema kuli ba kone ku fumana tuso ka ku swalisana ni baapositola ne ba tokwa ku babalelwa kwa mubili. Ba bañwi mwa puteho ba lekisa maluo a bona ilikuli ba ikabele ni ba bañwi mali a na fumanwi ilikuli ku si ke kwa ba ni mutu ya siyala mwa butokwi. (Likezo 2:41-45) Bo Ananiasi ni Safira ba lekisa simu ya bona kono ba iseza baapositola kalulo ye ñwi fela ya mali e ne ba fumani, mi ba puma kuli mali a ne ba tisize na kwanile. Ki niti, ne ku itingile ku bo Ananiasi ni Safira ku ikatulela mali e ne ba ka fa, kono mulelo wa bona ne li o maswe mi ne ba si ka sepahala. Ne ba bata ku iponahalisa kuli ki batu ba bande ni kuli ne ba itombozi hahulu hailif’o ne ku si cwalo. Ka ketelelo ya moya o kenile, muapositola Pitrosi a shongolola bupumi ni buipi bwa bona mi Jehova a ba timeza.—Likezo 5:1-10.

11, 12. (a) Ki likelezo lifi ze li teñi za busepahali? (b) Ki lifi limbuyoti ze tiswa ki ku sepahala?

¹¹ Haiba muta o muñwi lu kenelwa ki  muhupulo wa ku puma kuli batu ba bañwi ba kone ku lu tabela, haike likande la bo Ananiasi ni Safira li lu tuse ku tokomela ku sa eza cwalo. Lwa kona ku kwasheka batu ba bañwi, kono ha lu koni ku kwasheka Jehova. (Maheberu 4:13) Mañolo a kuta-kutela ku lu susueza kuli lu bulelange niti kwa batu ba bañwi, kakuli mahata ha ba na ku pila mwa lifasi le linca mo ku si ke kwa ba ni bumaswe. (Liproverbia 14:2; Sinulo 21:8; 22:15) Mi libaka la zibahala hande. Lwa ziba kuli Satani Diabulosi ki yena luli mucowezi wa buhata.—Joani 8:44.

¹² Ku pila bupilo bwa busepahali ku fumanisa limbuyoti ze ñata. Ze ñwi za ku zona kikuli lu ka ba ni lizwalo le li kenile mi ba bañwi ba ka lu sepa. Hañata, Bakreste ba konile ku kenywa misebezi, kamba ku sa zwisiwa fa musebezi kabakala ku ba batu ba ba sepahala. Kono mbuyoti ya butokwa ni ku fita kikuli ku pila bupilo bwa busepahali ku lu tusa ku ba balikani ba Mulimu ya M’ata Ote.—Samu 15:1, 2.

Ku Bukeleza Muzamao O Kenile

13. Josefa na ipumani mwa muinelo mañi, mi na ezizeñi cwañi?

¹³ Josefa, mwan’a ñulukundi Jakobo, na lekisizwe mwa butanga ha na li wa lilimo ze 17. Hañihañi Josefa a yo ipumana mwa lapa la Potifaro, nduna wa mwa kuta ya Maegepita, mi teñi k’o a yo tabelwa ki musal’a mulen’a hae. Musali yo na bata ku lobala ni Josefa, mutangana ya na buheha, mi zazi ni zazi na nze a mu bulelela kuli: “U fose ni na.” Josefa na li kwahule ni lubasi lwa hae mi na sa zibahali mwa naha mwa na pila. Na kabe a fosize ni musali yo ku si na mutu ni yo mukana ya na ka ziba za teñi. Kono mane muta musal’a Potifaro a mu lambela, Josefa a mata.—Genese 37:2, 18-28; 39:1-12.

14, 15. (a) Ki kabakalañi likande la Josefa ha li li la butokwa ku luna? (b) Ki kabakalañi musali yo muñwi wa Sikreste ha na itebuhile kuli na utwile likelezo za Mulimu?

¹⁴ Josefa na utezwi mwa lubasi lo lu saba Mulimu, mi na ziba kuli ku lobala ni mutu ya si ka nyalana ni yena mutu ku fosahalile. A buza kuli: “Ni ka eza cwañi bumaswe bo butuna cwalo, na foseza Mulimu?” Katulo ya hae mwendi ne i tomile fa tukiso ya na tomezi batu Mulimu mwa Edeni, ya kuli munna u swanela fela ku ba ni musali a li muñwi. (Genese 2:24) Batu ba Mulimu kacenu ba kona ku tuseha ka ku hupula mwa na ezelize Josefa mwa muinelo wo. Mwa libaka ze ñwi, batu ba nga kuli tobali ki nto ye kona ku ikezezwa fela mutaka-fululele kuli mane mikulwani ba ba hana ku eza tobali ba nenaunwanga  ki litaka za bona. Bubuki ni bona bu atile mwa manyalo. Kacwalo likande la Josefa li lu fa kelezo ye swanela. Ku Mulimu, buhule ni bubuki isali libi. (Maheberu 13:4) Batu ba bañata ba ne ba komilwe ki muliko wa ku fosa ni mutu ba itemuhezi libaka luli mutu ha sa swaneli ku eza cwalo. Ku eza buhule ku tisanga lika ze maswe ze cwale ka maswabi, ku sisitwa ki lizwalo, lifufa, limba za mwa bucwañi, ni matuku a sihule. Kona libaka Mañolo a lu lemusa kuli, mutu ya eza buhule “u foseza mubili wa hae luli.”—1 Makorinte 5:9-12; 6:18; Liproverbia 6:23-29, 32.

¹⁵ Jenny, * Paki wa Jehova wa likwasha, u itebuha likelezo za Mulimu. Mutangana yo muñwi ya buheha kwa mubeleko na bonisa kuli n’a mu tabela. Jenny yena ha na si ka bonisa kuli wa mu tabela, mutangana yo a lika ku mu pepeza ka t’ata. Jenny u itumelela kuli: “Ne ni na ni ku satalala luli kuli ni zwelepili ku ba ni muzamao o kenile, kakuli ku tabelwa ki munna ki nto ye kona ku tabisa luli.” Kono a lemuha kuli mutangana yo na bata fela ku ekeza Jenny kwa palo ya basali ba lobezi ni bona. Ha na lemuhile kuli m’ata a hae na sa fokola, a lapela ku Jehova kuli a mu tuse ku sepahala ku yena. Jenny ha iheta u bulela kuli lika za na itutile ha na ezanga patisiso mwa Bibele ni mwa lihatiso za Sikreste ne li swana sina kelezo ye ne mu tusize ku tokomela hahulu. Ye ñwi ya likelezo zeo ne li likande la Josefa ni musal’a Potifaro. U ungula ka manzwi a li: “Ibile fela ni zwelapili ku ikupulisanga butuna bwa lilato la ka ku Jehova, ha ni swaneli ku saba kuli ni ka eza bumaswe bo butuna cwalo ni ku foseza Mulimu.”

Mu Utwe Likelezo za Mulimu!

16. Ku nyakisisa ni ku yeya ze ezahezi mwa bupilo bwa batu ba ba bulezwi mwa Bibele ku kona ku lu tusa cwañi?

¹⁶ Kaufela luna lwa kona ku ekeza kwa buitebuho bwa luna bwa likuka za Jehova haiba lu lika ka t’ata ku utwisisa libaka ha na bukelelize litaba ze ñwi mwa Mañolo kuli li lu tuse. Litaba zeo li lu lutañi? Ki ifi mikwa ya batu ba ba bulezwi mwa Bibele ye lu swanela ku likanyisa ni ye lu swanela ku ambuka? Linzwi la Mulimu ka niti li kandeka za batu ba bañata. Kaufela ba ba lata litaelo za Mulimu ba ka tuseha haiba ba nyolelwa butali bo bu fumanisa bupilo, ku kopanyeleza cwalo ni mitala ya bukelelize Jehova ka tokomelo. Magazini ye hañata i lwalanga litaba za batu bao mi ze ezahezi mwa bupilo bwa bona za kona ku lu luta tuto ye ñwi. Mu ka eza hande ku fumana nako ya ku li nyakisisa.

17. Mu ikutwa cwañi ka za likelezo za Jehova, mi ki kabakalañi?

¹⁷ Lwa itebuha luli lilato la bonisa Jehova kwa batu ba ba lika ka t’ata ku eza tato ya hae! Ha lu si ka petahala ni hanyinyani, mi ku cwalo ni kwa banna ni basali ba ba bulezwi mwa Bibele. Nihakulicwalo, ze ñozwi ka za bona za kona ku lu tusa luli. Ku utwa likelezo za Jehova ku ka lu tusa ku pima bufosi bo butuna, mi lwa kona ku likanyisa mitala ya batu ba ne ba zamaile mwa linzila ze lukile. Haiba lu eza cwalo, lu ka swalisana ni walisamu ya na opezi kuli: “Ba filwe mbuyoti [kamba tabo] ba ba tokomela likelezo za hae, ba ba mu batisisa ka lipilu za bona kaufela. Pilu ya ka i tokomela likelezo za hao; mi ni li lata hahulu-hulu.”—Samu 119:2, 167.

[Litaluso za kwatasi]

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Lu kona ku itutañi kwa moya wa na bonisize Davida ku Saule?

• Likande la bo Ananiasi ni Safira li lu lutañi?

• Ki kabakalañi likande la bupilo bwa Josefa ha li li la butokwa hahulu kacenu?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 26]

Ki kabakalañi Davida ha na hanile kuli Saule a bulawe?

[Siswaniso se si fa likepe 27]

Lu itutañi kwa likande la bo Ananiasi ni Safira?

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Kiñi se ne si tusize Josefa ku hanyeza likukuezo za ku eza buozwa?