Mu Be ni Butali—Mu Sabe Mulimu!
Mu Be ni Butali—Mu Sabe Mulimu!
“Simuluho ya butali ki ku saba [Muñ’a] Bupilo.”—LIPROVERBIA 9:10.
1. Ki kabakalañi ba bañata ha ba nahana kuli ku saba Mulimu ki muhupulo o sa utwisisehi?
KWAKALE mutu ya na bulelwa kuli na saba Mulimu na ikutwa ku babazwa. Kono mazazi a, ba bañata ba nahana kuli ku saba Mulimu ki muhupulo wa kale o sa utwisisehi. Ba kana ba buza kuli, ‘haiba Mulimu u lilato, ni swanela ku mu sabelañi?’ Bona ba nahana kuli sabo ki maikuto a maswe. Kono sina ha lu ka bona, ku saba Mulimu luli hasi maikuto fela, kono ku kopanyeleza lika ze ñata.
2, 3. Ku saba Mulimu ku kopanyelezañi?
2 Bibele i bonisa kuli ku saba Mulimu ki nto ye swanela. (Isaya 11:3) Ku saba Mulimu ku talusa ku bonisa tompo ye tuna ni likute le lituna ku Mulimu, ili takazo ye tuna ya ku saba ku mu foseza. (Samu 115:11) Ku kopanyeleza ku amuhela ni ku kumalela hahulu kwa lipimo za Mulimu za muzamao ni ku tabela ku mamela za bulela Mulimu kuli li lukile kamba ha li si ka luka. Buka ye ñwi i bonisa kuli ku saba Mulimu ku talusa “mo lu mu ngela ili nto ye kona ku lu tusa ku ba ni mikwa ye minde ni ku ambuka bumaswe kaufela.” Ku swanezi Linzwi la Mulimu ha li lu bulelela kuli: “Simuluho ya butali ki ku saba [Muñ’a] Bupilo.”—Liproverbia 9:10.
3 Kaniti, ku saba Mulimu ku ama miinelo ye miñata ye ba talimana ni yona batu mwa bupilo. Ha ku lu fumanisi fela butali kono mane ni tabo, kozo, mbombolelwa, bupilo bo bu telele, ni sepo. (Samu 2:11; Liproverbia 1:7; 10:27; 14:26; 22:4; 23:17, 18; Likezo 9:31) Ku saba Mulimu ku zamaelela ni tumelo ni lilato. Mane ku ama silikani sa luna ni Mulimu ni batu ba bañwi. (Deuteronoma 10:12; Jobo 6:14; Maheberu 11:7) Ku saba Mulimu ku kopanyeleza ku ba ni tumelo ye tiile ya kuli Ndat’a luna wa kwa lihalimu wa lu babalela ka butu ni kuli u itukiselize ku lu swalela milatu ya luna. (Samu 130:4) Batu fela ba ba maswe ba ba sa baki ki bona ba ba swanela ku ikalelwa fapil’a Mulimu. *—Maheberu 10:26-31.
Ku Ituta ku Saba Jehova
4. Lu kona ku ‘ituta cwañi ku saba Jehova’?
4 Bakeñisa kuli lu tokwa ku saba Mulimu kuli lu eze likatulo ze nde ni ku fumana limbuyoti za Mulimu, lu kona ku ‘ituta cwañi ku saba Jehova’ hande? (Deuteronoma 17:19) Mitala ye miñata ya banna ni basali ba ne ba saba Mulimu i ñozwi mwa Mañolo kuli i ‘lu lute.’ (Maroma 15:4) Kuli lu utwisise se ku talusa ku saba Mulimu luli, ha lu nyakisiseñi o muñwi wa mitala yeo, wona wa Mulena Davida wa Isilaele wa kwaikale.
5. Musebezi wa ku lisa lingu ne u tusize cwañi Davida kuli a utwisise se ku talusa ku saba Jehova?
5 Jehova na hanile Saule mulena wa pili wa Isilaele kabakala ku saba sicaba ku fita ku saba Mulimu. (1 Samuele 15:24-26) Kono bupilo bwa Davida ni silikani sa hae se situna ni Jehova li bonisa kuli na saba Mulimu luli. Ku zwa kwa bwanana bwa hae, Davida na lisanga lingu za bondat’ahe. (1 Samuele 16:11) Ku bonahala kuli masihu a na tandanga Davida inze a lisa lingu na mu tusize ku utwisisa ze ku talusa ku saba Jehova. Nihaike kuli Davida na kona fela ku utwisisa lika ze nyinyani kwa lika kaufela za bupile Mulimu, na fitile fa ku lemuha kuli lu swanela ku kuteka Mulimu ni ku mu lapela. Hasamulaho na ñozi kuli: “Ha ni buha mahalimu a hao, musebezi wa minwana ya hao, kweli ni linaleli z’o beile mwateñi; ni li: Mutu ki mañi kuli u mu hupule? Ni mwan’a mutu ki mañi kuli u mu babalele?”—Samu 8:3, 4.
6. Davida na ikutwile cwañi ha na utwisisize butuna bwa Jehova?
6 Kwa swanela luli Davida ha na makalile ha bapanya bunyinyani bwa hae kwa butuna bwa fo a kuma mahalimu a tezi linaleli. Ku fita kuli a sabe, ku ziba taba yeo ne ku mu susuelize ku lumbeka Jehova ni ku bulela kuli: “Mahalimu a bulela kanya ya Mulimu; mi sibaka sa lihalimu si bonahalisa musebezi wa mazoho a hae.” (Samu 19:1) Likute la Davida ku Mulimu ne li mu sutelelize ku Jehova ni ku mu susueza ku ituta ni ku latelela linzila za hae ze lukile. Mu nahane fela mwa na ikutwezi Davida kuli a opelele Jehova kuli: “U yo muhulu, mi u ezize ze komokisa; Mulimu ki wena fela u nosi. [Muñ’a] Bupilo, ni lute nzila ya hao kuli ni zamaye mwa niti ya hao; u ise pilu ya ka kwa ku saba libizo la hao.”—Samu 86:10, 11.
7. Ku saba Mulimu ne ku tusize cwañi Davida kuli a lwane ni Goliati?
7 Mafilisita ha ne ba taselize naha ya Isilaele, Goliati ikandulwa wa mufilisita, wa butelele bo bu eza limita ze talu, a shemaeta Maisilaele kuli: ‘Mu kete munna, a to lwana ni na! Mi h’a ka ni kona, lu ka ba batanga ba mina.’ (1 Samuele 17:4-10) Saule ni mpi ya hae kaufela ne ba mbemukile, kono Davida yena na si ka mbemuka. Na ziba kuli Jehova ki yena fela ya swanelwa ku sabiwa, isiñi mutu ufi kamba ufi a tiye a mane. Davida na bulelezi Goliati kuli: “Ni taha ku wena ka libizo la [Muñ’a] Bupilo wa limpi, kaufela ba ba kopani fa, ba ka ziba kuli [Muñ’a] Bupilo h’a lamuleli ka mukwale kamba ka lilumo; kakuli ndwa ki ya [Muñ’a] Bupilo.” Ka ku itusisa kafwililo ka hae ni licwe, ni ka tuso ya Jehova, Davida a ngandumuna ikandulwa yo.—1 Samuele 17:45-47.
8. Lu itutañi kwa mitala ya mwa Bibele ya batu ba ne ba saba Mulimu?
8 Lu kana lwa kopana ni matata kamba lila ze sabisa inge za na kopani ni zona Davida. Lu swanela ku ezañi? Lu swanela ku eza mwa na ezelize Davida ni basepahali ba bañwi ba kwamulaho, ili ku saba Mulimu. Ku saba Mulimu kwa kona ku feza sabo ya ku saba batu. Nehemia mutang’a Mulimu ya na sepahalile na elelize Maisilaele ka yena ba ne ba sabiswa ki balwanisi kuli: “Mu si ke mwa ba saba; kono mu hupule Mulena, kuli ki yo muhulu, ya sabisa.” (Nehemia 4:14) Ka tuso ya Jehova, Davida, Nehemia, ni batanga ba bañwi ba Jehova ba ne ba sepahalile ne ba konile ku peta buikalabelo bwa bona bo ne ba filwe ki Jehova. Ni luna haiba lu saba Mulimu, lu ka kona ku peta buikalabelo bo lu filwe.
Ku Saba Mulimu Muta Lu Talimana ni Matata
9. Ki mwa miinelo mañi mwa na bonisize Davida kuli na saba Mulimu?
9 Davida ha sa bulaile Goliati, Jehova na mu tusize ku tula lindwa ze ñata. Kono Saule na shwezi Davida muna mi a lika ku mu bulaya. Sa pili na likile ku mu patisa fela, ha se ku palile a itusisa kalole, mi kwa mafelelezo a lika ku itusisa mpi ya hae. Jehova niha na sepisize Davida kuli u ta mu eza mulena, ka lilimo ze ñata, Davida n’a na ni ku baleha, ku lwana, ni ku litela nako ya na tomile Jehova ya ku mu keta ku ba mulena. Mwa miinelo ye kaufela, Davida na bonisize kuli na saba Mulimu.—1 Samuele 18:9, 11, 17; 24:2.
10. Davida na bonisize cwañi kuli na saba Mulimu ha na kopani ni butata?
10 Muta o muñwi Davida na balehezi ku Akishi mulena wa mwa muleneñi wa Mafilisita wa Gati, mwa na pilanga Goliati. (1 Samuele 21:10-15) Batanga ba mulena yo ba shubaula Davida kuli ki sila sa bona. Davida na ezizeñi ha na li mwa likayamana leo? Na lapezi ka pilu ya hae ku Jehova. (Samu 56:1-4, 11-13) Nihaike na konile ku baleha ka ku iponahalisa inge mutu ya pulumuka, Davida na ziba kuli ne li Mulimu ya na mu pulusize ka ku fuyaula buikatazo bwa hae. Ku sepa hahulu Jehova kwa Davida ne ku bonisize kuli na saba Mulimu luli.—Samu 34:4-6, 9-11.
11. Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa saba Mulimu muta lu talimana ni matata sina Davida?
11 Sina Davida, lwa kona ku bonisa kuli lwa saba Mulimu ka ku sepa sepiso ya hae ya kuli u ka lu tusa ku talimana ni matata. Davida na bulezi kuli: “U beye nzila ya hao ku [Muñ’a] Bupilo. U mu sepe, mi ku ka sebeza Yena.” (Samu 37:5) Seo ha si talusi kuli lu swanela fela ku fa Jehova matata a luna ni ku iputa makata ili ku libelela fela kuli yena a lu tatululele ona. Davida na si ka lapela fela ku Jehova mi hamulaho ni ku itulela fela. Na itusisize buikoneli bwa hae bwa ku nahana bwa na mu file Jehova mi sa tatulula butata. Nihakulicwalo, Davida na ziba kuli buikoneli bwa batu fela ha bu koni ku kondisa lika. Ni luna lu swanela ku beya seo mwa munahano. Ha se lu likile mo lu konela kaufela, lu swanela ku siya lika kaufela mwa mazoho a Jehova. Mane hañata ha ku bangi ni nto ye lu kona ku eza haisi fela ku sepa Jehova. Muta lu talimana ni matata a cwalo kona nako ye lu swanela ku bonisa kuli lwa saba Mulimu. Lwa kona ku susuezwa ki manzwi a Davida a li: “Ba ba saba [Muñ’a] Bupilo ki ba likunutu za hae, mi u ba bonisa za bulikani bwa hae.”—Samu 25:14.
12. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku keshebisa litapelo za luna, mi ki moya ufi o lu swanela ku ambuka?
12 Kacwalo ha lu swaneli ku keshebisa tapelo ni silikani sa luna ni Mulimu. Ha lu lapela ku Jehova, lu swanela “ku lumela kuli Mulimu u teñi, ni kuli ki Yena ya fa ba ba mu bata mupuzo.” (Maheberu 11:6; Jakobo 1:5-8) Mi Mulimu h’a lu tusa, lu swanela ku ‘ba ni buitumelo’ sina mwa na lu elelelize Paulusi. (Makolose 3:15, 17) Ha lu swaneli ku ba sina batu ba na talusize Mukreste yo muñwi ya tozizwe kuli: “Ba nahana kuli Mulimu ki weta wa mwa lihalimu. Ya eza kuli ha ba tokwa nto ye ñwi ba mu kobeta fela mi onafo wa taha. Mi ha se ba filwe ze ne ba tokwa, ba bata kuli a ba sinuhe.” Moya o cwalo u bonisa kuli mutu ha sabi Mulimu.
Muta Sabo ya ku Saba Mulimu Ne I Fokozi
13. Davida na palezwi cwañi ku kuteka Mulao wa Mulimu?
13 Tuso ya na file Jehova ku Davida ha na li mwa ziyezi ne i ekelize kwa sabo ya hae ya Mulimu mi ne i tiisize buikolwiso bwa hae ku Jehova. (Samu 31:22-24) Kono ku saba Mulimu kwa Davida ne ku kile kwa fokola halalu, mi ku eza cwalo ne ku labuzi matata a matuna. Lwa pili ne li muta Davida ha na lukisize kuli aleka ya bulikani ya Jehova i tiswe mwa Jerusalema inge i lwezwi mwa koloi ku fita kuli i kulekwe ki malivi sina mo ne u boniseza Mulao wa Mulimu. Uza ya na zamaya kwatuko a koloi a swala Aleka kuli i si ke ya wa, mi a shwela onafo bakeñisa “mulatu wo.” Kaniti, Uza na ezize sibi se situna, kono bufokoli bwa Davida bwa ku sa kuteka Mulao wa Mulimu kona bo ne bu labuzi butata bo. Ku saba Mulimu ku talusa ku eza lika ka mwa lukiselize.—2 Samuele 6:2-9; Numere 4:15; 7:9.
14. Ku bala Maisilaele kwa Davida ne ku labuziñi?
14 Hasamulaho, Davida a susumezwa ki Satani kuli a bale banna ba ndwa ba Isilaele. (1 Makolonika 21:1) Muhato wo ne u bonisize kuli ku saba Mulimu kwa Davida ne ku fokozi, mi seo ne si bulaisisize Maisilaele ba 70,000. Davida niha na bakile fapil’a Jehova, yena ni batu ba bañwi ne ba utwisizwe butuku luli.—2 Samuel 24:1-16, NW.
15. Ki nto mañi ye ne tisize kuli Davida a eze sibi sa bubuki?
15 Hape ku fokola kwa sabo ya Davida ya ku saba Mulimu ne ku mu libisize kwa ku eza bubuki ni Bati-Sheba, musal’a Uria. Davida na ziba kuli bubuki kamba ku lakaza musal’a yo muñwi ne ku fosahezi. (Exoda 20:14, 17) Bufosi bo ne bu kalile muta Davida na boni Bati-Sheba ha na sweli ku tapa. Ku saba Mulimu luli ne ku swanela ku susueza Davida ku biula meto a hae kapili-pili ni ku nahana lika li sili. Ku fita kuli a eze cwalo, Davida yena na zwezipili ku talima musali yo ku fitela takazo i koma sabo ya hae ya Mulimu. (Mateu 5:28; 2 Samuele 11:1-4) Davida na itibezi kuli Jehova na ziba ze ezahala mwa bupilo bwa hae kaufela.—Samu 139:1-7.
16. Ki lika mañi ze maswe za na kopani ni zona Davida bakeñisa bufosi bwa na ezize?
16 Bubuki bwa na ezize Davida ni Bati-Sheba ne bu tisize kuli ku pepiwe mwana wa mushimani. Hamulahonyana wa fo, Jehova na lumile mupolofita wa hae Natani ku yo shongolola sibi sa Davida. Ha sa taluselizwe sibi sa hae, Davida a kalisa sinca ku saba Mulimu mi s’a baka. Na kupile Jehova kuli a si ke a mu lelekela kwahule kamba ku mu amuha moya wa hae o kenile. (Samu 51:7, 11) Jehova na swalezi Davida ni ku kusufaza kwa koto ya na filwe, kono na si ka mu takeleza kwa bumaswe bo ne bu tisizwe ki likezo za hae. Mwan’a Davida wa mushimani yo na shwile mi lubasi lwa hae lwa kenelwa ki masitapilu ni matata ku zwelela ona fo. Ao kona matata a na tezi Davida kabakala ku fokola kwa sabo ya hae ya ku saba Mulimu.—2 Samuele 12:10-14; 13:10-14; 15:14.
17. Mu taluse masitapilu a tiswanga ki likezo za sibi.
17 Nihaiba mazazi a, ku sa saba Mulimu mwa taba ya muzamao ku kona ku tisa matata a matuna a kona ku nga nako ye telele. Mu nahane fela butuku bwa na utwile musali yo muñwi ya nyezwi ha na fumani kuli munn’a hae ya li Mukreste na si ka sepahala ku yena ha na zo belekela kwa naha ye kwabuse bwa mawate. Bakeñisa ku lobeha pilu, musali yo a inama ni ku situwa sililo. Ku ka nga nako ye kuma kai kuli munna yo a kone ku kutekiwa ni ku sepiwa hape ki musal’a hae? Matata a cwalo a kona ku ambukiwa haiba lu saba Mulimu luli.—1 Makorinte 6:18.
Ku Saba Mulimu ku Lu Takeleza kwa Sibi
18. Satani u lelile ku ezañi mi u itusisañi?
18 Satani u sweli ku eza buikatazo bwa ku sinya likuka za muzamao, mi sihulu u bata ku yaulula Bakreste ba niti. Kuli a pete mulelo wa hae, u itusisa lika ze kona ku hapa lipilu ni minahano ya luna, ona lingana za luna, sihulu meto ni mazebe a luna. (Maefese 4:17-19) Mu ka eza cwañi muta mu fumana maswaniso a maswe, ku utwa lipulelo ze maswe kamba ku kopana ni batu ba ba maswe mu si ka libelela?
19. Ku saba Mulimu ne ku tusize cwañi Mukreste yo muñwi kuli a tiyele muliko?
19 Ha mu nyakisise ze ne ezahezi ku bo André, * bondate lubasi ba ba li Bakreste ba ba pila kwa Yurope, mi hape ki maeluda mi ki bo dokota. Bo André ha ne ba sebezanga busihu mwa sipatela, babeleki ka bona ba basali ba swalelela ku ba ñolela tuñolo twa mabato kuli ba fose ni bona. Bo André ba hanyeza ka m’ata taba yeo. Mi kuli ba ambuke likukuezo zeo, bo André ba yo bata musebezi ku sili. Ku saba Mulimu ne ku ba tusize mi seo ne si ba tiselize limbuyoti, kuli mane bo André la kacenu le ba yo belekelanga fa ofisi ya mutai wa Lipaki za Jehova o mwa naha ye ba pila ku yona.
20, 21. (a) Ku saba Mulimu ku kona ku lu tusa cwañi ku ambuka ku eza sibi? (b) Mwa taba ye tatama ku ka nyakisiswañi?
20 Ku nahananga hahulu lika ze maswe ku kona susueza mutu ku itatela ku siya silikani sa hae ni Jehova ilikuli a eze nto ye ñwi ya sa swaneli ku eza. (Jakobo 1:14, 15) Kono haiba lu saba Jehova, lu ka ambuka batu, libaka, lipapali, ni ku itabisa ko ku kona ku fokolisa muzamao wa luna. (Liproverbia 22:3) Ku shemubiwa ki Mulimu ki kwa butokwa hahulu ku fita maswabi e lu kana lwa ba ni ona kamba buitomboli bo lu ka eza. (Mateu 5:29, 30) Ku saba Mulimu kaniti ku kopanyeleza ni ku sa ikenya ka mabomu mwa muzamao o maswe, hamohocwalo ni ku ambuka ku buha maswaniso a mapunu mwa mifuta ya ona kaufela, kono lu tokwa ku ‘biula meto a luna ku ze si na tuso.’ Haiba lu eza cwalo, lwa kona ku sepa kuli Jehova u ka ‘lu tiisa mwa nzila ya hae’ ni ku lu fa lika kaufela ze lu tokwa.—Samu 84:11; 119:37.
21 Kaniti, ku saba Mulimu kona nzila ye butali kamita. Hape ku tisa tabo sakata. (Samu 34:9) Sisupo seo si ka koñomekwa mwa taba ye tatama.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 3 Mu bone taba ye li “The Bible’s Viewpoint: How Can You Fear a God of Love?” ye mwa Awake! ya January 8, 1998, ye hatisizwe ki Lipaki za Jehova.
^ para. 19 Libizo li cincizwe.
Kana Mwa Kona ku Talusa?
• Ku saba Mulimu ku kopanyelezañi?
• Ku saba Mulimu ku kona ku felisa cwañi sabo ya ku saba batu?
• Lu kona ku bonisa cwañi kuli ha lu keshebisi tapelo?
• Ku saba Mulimu ku kona ku lu takeleza cwañi kwa ku eza sibi?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Davida na itutile ku saba Mulimu ha na kengeyezi misebezi ya Jehova
[Siswaniso se si fa likepe 24]
Mu ka eza cwañi muta mu talimana ni muliko?