Jobo—Munna Ya Na Itiisize ni Ya Na Sepahalile

“Kikuli u lemuhile mutang’a ka Jobo? Mwa lifasi ha ku na ya likana ni yena; ki munna ya lukile hahulu, ya sepahala, mutu ya saba Mulimu, ya ipabalezi kwa bumaswe kaufela.”—JOBO 1:8.

1, 2. (a) Ki likozi mañi ze ne tahezi Jobo ka ku sa libelela? (b) Ha mu taluse bupilo bwa na pilile Jobo pili a si ka kenelwa kale ki likozi zeo.

NE KU na ni munna ya na bonahala kuli na na ni lika kaufela—ku kala ka sifumu, libubo, buikangulo bo bunde, ni lubasi lo lu tabile. Kono a kenelwa ki likozi ze tuna ze talu ka ku tatamana. Ka sipundumukela a bolomokwa ki sifumu sa hae kaufela. Mi ku zwa fo, liñungwa la bitula bana ba hae kaufela. Hamulaho wa zona ze fela, a ningulwa ki butuku bwa litombo ze opa luli ze ne yambile mubili wa hae kaufela. Mwendi ki kale mu ziba kuli munna ya bulelwa fa yo ne li Jobo, yena mutu ya bulezwi hahulu mwa buka ya Bibele ye bizwa ka libizo la hae.—Jobo, kauhanyo 1 ni 2.

² Na lilokile ka ku bulela kuli: “Mawe! kabe ni ka ba sina mo ne ni inezi mwa likweli za samutamunene.” (Jobo 3:3; 29:2) Ha lu kenanga mwa kozi ki mañi ya sa ikumbutangi mazazi a kwa ikale? Jobo yena na pilile bupilo bo bunde, na bonahala kuli na silelelizwe kwa bumai. Batu ba batuna ne ba mu kuteka mi ne ba kupanga likelezo ku yena. (Jobo 29:5-11) Ne li mutu ya na fumile hahulu, kono na nga hande mali. (Jobo 31:24, 25, 28) Ha na kopananga ni limbelwa kamba likuzana ze ne nyanda, na li tusanga. (Jobo 29:12-16) Mi na zwezipili ku sepahala ku musal’a hae.—Jobo 31:1, 9, 11.

3. Jehova na nga cwañi Jobo?

³ Jobo ne li munna ya lukile kakuli na lapela Mulimu. Jehova na bulezi kuli: “Ha ku na ya likana ni yena; ki munna ya lukile hahulu, ya sepahala, mutu ya saba Mulimu, ya ipabalezi kwa bumaswe kaufela.” (Jobo 1:1, 8) Nihaike kuli Jobo ne li munna ya sepahala, likozi ne li konile ku mbwanjingela bupilo bwa hae bwa bumbombo. Lika kaufela za na ipumanezi ka ku li belekela za fela, mi busepahali bwa hae bwa likiwa ki butuku, masitapilu, ni zwafo.

4. Ki kabakalañi ha ku ka tusa ku nyakisisa kozi-tuna ya Jobo?

⁴ Kono Jobo hasi yena fela mutanga wa Mulimu ya na konile ku unjamwa ki kozi. Bakreste ba bañata kacenu ni bona ba kopana ni manyando a swana ni a na kopani ni ona Jobo. Kacwalo lu tokwa ku nyakisisa lipuzo ze peli ze ze li: Ku hupula za kozi-tuna ya Jobo ku kona ku lu tusa cwañi ku itiisa ha lu kopana ni kozi? Ze ne  tahezi Jobo li kona ku lu tusa cwañi ku utwelanga butuku ba ba nyanda?

Taba ya Busepahali

5. Ka ku ya ka Satani, ki kabakalañi Jobo ha na sebeleza Mulimu?

⁵ Likande la Jobo ne li ipitezi. Jobo kwa na sa zibi, Diabulosi a honona milelo ya Jobo ya ku sebeleza Mulimu. Libupiwa za kwa lihalimu ha ne li kopani, Jehova a bulela za mikwa ye minde ya Jobo, kono Satani a alaba a li: “Ha ni li, u mu babalezi, yena ni ba ndu ya hae, ni z’a sweli kamukana, kwa maneku kaufela?” Ka ku bulela cwalo Satani na talusa kuli Jobo na sebeleza Mulimu kabakala buitati—mi kona kuli na kakanya milelo ya batanga ba bañwi ba Mulimu kaufela. Satani a li ku Jehova: “Otolola lizoho la hao, ni ku swala fa tutu y’a luwile kaufela, fohe lu ka bona kana a si ke a ku nyefula inz’a li fapil’a hao.”—Jobo 1:8-11.

6. Ki taba mañi ye tuna ya na zusize Satani?

⁶ Taba yeo ne li ya butokwa. Satani na lwanisize mubusezo wa Jehova. Kana kwa konahala luli kuli Mulimu a buse puso kaufela ka lilato? Kamba, sina mwa na akalelize Satani, kana moya wa buitati u ka kona ku tula kamita? Jehova na tuhelezi Diabulosi kuli a itusise Jobo kuli a be mutala wa ku likela, inge a na ni sepo ya kuli mutanga hae Jobo u ka sepahala. Kacwalo, Satani yena ka sibili a tisa likozi ze ne kenezi Jobo ka bubebe ni ka ku tatamana. Satani ha na palezwi fa litiko za pili, cwale a swenya Jobo ka litombo ze butuku luli. Diabulosi a pihelela kuli: “Litalo ka litalo! Mutu s’a sweli kaufela wa si fana, kuli a pilise bupilo bwa hae!”—Jobo 2:4.

7. Batanga ba Mulimu kacenu ba kopana cwañi ni miliko ye swana ni ya na kopani ni yona Jobo?

⁷ Nihaike buñata bwa Bakreste kacenu ha ba nyandi sina mwa na nyandezi Jobo, ba kopananga ni miliko ye shutana-shutana. Ba bañata ba kopana ni nyandiso kamba matata a mwa lubasi. Butata bwa za mali kamba makulanu li kona ku ba kenya mwa matomola luli. Kono lu si ke lwa matukela ku nahana kuli ki Satani ya tisa kozi ni kozi kaufela ye lu swenya. Ba bañwi ba itatezi ku shwela tumelo ya bona. Mane taba kikuli, matata a mañwi a kona mane ku tiswa ki mafosisa a luna beñi kamba miinelo ya mibili ya luna ye lu hozize ye si ka petahala. (Magalata 6:7) Mi kaufela luna lu kenelwanga ki miinelo ye shupa ya busupali ni likozi za ka taho. Bibele i talusa hande kuli mwa miteñi ya cwale, Jehova ha silelezangi batanga ba hae kwa manyando ka makazo.—Muekelesia 9:11.

8. Satani u kona ku itusisa cwañi miliko ye lu swenya?

⁸ Kono Satani wa kona ku itusisa miliko ye lu swenya kuli a fokolise tumelo ya luna. Muapositola Paulusi na pundile za butuku bwa na utwiswa ki “muutwa mwa mubili, ili lingeloi la Satani,” le ne li zwelapili ku mu ‘lindula.’ (2 Makorinte 12:7) Ibe kuli muutwa wo ne li butata bwa mwa mubili, inge cwalo ku sa bona hande, kamba nto ye ñwi cwalo, Paulusi na ziba kuli Satani na kona ku itusisa ona butata bo ni ku tahisa zwafo ye ne kona ku mu anya tabo ni ku felisa busepahali bwa hae. (Liproverbia 24:10) Ni kacenu, Satani u kona ku kukueza ba mwa lubasi, bana ba sikolo ba bañwi, kamba nihaiba milonga ya buhateleli ku nyandisa batanga ba Mulimu ka linzila ze ñwi cwalo.

9. Ki kabakalañi likozi kamba nyandiso ha li sa swaneli ku lu komokisa hahulu?

⁹ Ha lu kenelwa ki miliko lu kona ku i tiyela cwañi? Lu swanela ku nga miliko kuli ki kolo ye lu tusa ku bonisa kuli lilato la luna ku Jehova ni buipeyo bwa luna kwa bubusi bwa hae hasi ze cinca-cinca. (Jakobo 1:2-4) Ibe kuli ki nto mañi ye tisa kuli lu be mwa maswenyeho, ku utwisisa butokwa bwa ku sepahala ku Mulimu ku ka lu tusa ku zwelapili ku ba ba ba tiile kwa moya. Muapositola Pitrosi na ñolezi Bakreste kuli: “Balatiwa, ha mu inzi mwa mulilo wa miliko, mu si ke mwa komoka, inge mu tahezwi ki taba ye sa utwahali.” (1 Pitrosi 4:12) Mi Paulusi na talusize kuli: “Batu kaufela ba ba lata ku pila ka bulumeli bo bu li teñi ku Jesu Kreste, ba ka nyandiswa.” (2 Timotea 3:12) Ni kacenu Satani u  sa lwanisa busepahali bwa Lipaki za Jehova, sina mwa na ezelize ku Jobo. Mane Bibele i bonisa kuli mwa mazazi a a maungulo, Satani sa ngunda-ngunda hahulu ku lwanisa batu ba Mulimu.—Sinulo 12:9, 17.

Ku Sa Utwisisa ni Likelezo ze Maswe

10. Ki taba mañi ya na sa zibi Jobo?

¹⁰ Ku na ni taba ye ñwi ya na sa zibi Jobo ili ye ne mu swenya hahulu, kono taba yeo ha i swaneli ku lu kataza. Jobo na sa zibi libaka ha na tahezwi ki likozi zani. Mi ka mafosisa Jobo a matukela ku atula kuli ka mukwa o muñwi cwalo ‘Muñ’a Bupilo n’a mu file, mi cwale Muñ’a Bupilo u mu amuhile.’ (Jobo 1:21) Mwendi ki Satani ya na kukuelize Jobo kuli a hupule kuli ne li Mulimu ya na mu swenya ka likozi zani.

11. Mu taluse za na ezize Jobo ha na li mwa likayamana.

¹¹ Jobo na konile ku zwafa hahulu luli, nihaike na hanile ku kuta Mulimu sina mwa na mu susuelelize musal’a hae. (Jobo 2:9, 10) Mi a li: ‘Ba ba maswe ba bonahala ku pila hande ku ni fita.’ (Jobo 21:7-9) Mwendi na buzize kuli: ‘Ki kabakalañi Mulimu ha ni ota?’ Mane fokuñwi na s’a bata fela kuli a shwe. Na lilokile kuli: “Mawe! Kab’o ka ni pata mwa libita! Kab’o ka ni kwahelela mwateñi, buhali bwa hao mane bu fele!”—Jobo 14:13.

12, 13. Lipulelo za balikani ba Jobo ba balalu ne li tahisize kuli a ikutwe cwañi?

¹² Jobo na na ni balikani ba balalu ba ne ba to mu potela, ba ne ba tile inge cwalo ka mulelo wa ku “utwela Jobo butuku ni ku mu wisa pilu.” (Jobo 2:11) Kono balikani ba Jobo bao ba fita fa ku ba “baomba-ombi ba ba swabisa.” (Jobo 16:2) Jobo na lukela ku imululwa ka ku taluseza balikani ba hae matata a hae, kono eshe, balikani ba hae ba balalu ba, ba tisa kuli a kone ku lyangana hahulu ni kuli a ikutwe ku zwafa hahulu ni ku fita.—Jobo 19:2; 26:2.

¹³ Ku si na kuliñi, Jobo mwendi na ipuzize kuli: ‘Ni shwelañi? Kiñi se ni fosize kuli ni unjamwe ki matata a kaufela?’ Balikani ba Jobo ne ba file mabaka a sa weli likamba. Ne ba akaleza kuli Jobo ki yena muñi ya na itabulezi mashala ka ku eza sibi se situna. Elifazi na buzize kuli: “Kana ku na ni mutu ya ka shwa ku si na s’a ezize?. . . Na, se ni boni ki se, kikuli batu ba ba lima bumaswe, ni ba ba cala za ku kataza ba bañwi, ba ka kutula zona zeo.”—Jobo 4:7, 8.

14. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku matukela ku atula kuli matata a tiswanga ki mizamao ye maswe?

¹⁴ Ki niti kuli lu kana lwa kenelwa ki matata haiba lu calela nama ku fita ku calela moya. (Magalata 6:7, 8) Kono mwa lifasi la cwale, mbambitwa i kona ku lu kenela niha lu na ni muzamao o munde. Mi hape ha ku koñwi ku bulelwa kuli ba ba lukile ba silelelizwe kwa matata kaufela, batili. Kakuli Jesu Kreste, ya na si na ‘se si masila, ni ya na kauhani ni baezalibi,’ na shwile lifu le li butuku la fa kota ya linyando, mi muapositola Jokobo na bulailwe. (Maheberu 7:26; Likezo 12:1, 2) Mihupulo ye fosahezi ya Elifazi ni balikani ba hae ba babeli ne li tahisize kuli Jobo a ikwangele kuli na na ni libizo le linde ni ku ñañelela kuli na si na mulatu. Niteñi, litamilikezo za bona ze sinundwe za kuli Jobo na nyanda kakuli ne li mutu ya maswe ne li kukuelize mubonelo wa hae ka za katulo ye lukile ya Mulimu.—Jobo 34:5; 35:2.

Ku Fumana Tuso Ha Lu Li Mwa Ñalelwa

15. Ha lu li mwa matata lu ka tusiwa ki ku hupula nto mañi?

¹⁵ Kana ku na ni ze lu kona ku ituta kwa mutala wa Jobo? Liziyezi, makulanu, kamba nyandiso li kana za unjama batu ba ba si na mulatu. Batu ba bañwi ba bonahala kuli bona ha ba kenelwangi ki matata a cwalo. (Samu 73:3-12) Fokuñwi, lu kana lwa ipuza lipuzo ze, za butokwa: ‘Kana lilato la ka la ku lata Mulimu li ni susueza ku mu sebeleza ku be cwañi kamba cwañi? Kana ni nyolelwa ku fa Jehova “kalabo ku ya mu nyaza?”’ (Liproverbia 27:11; Mateu 22:37) Lu si ke lwa tuhelela lipulelo ze si ka nahanisiswa hande za ba bañwi ku lu kakanyisa za haiba Ndat’a luna wa kwa lihalimu u ka lu tusa. Mukreste yo muñwi ya sepahala ya na kulile  butuku bo ne bu tandile nako ye telele, nako ye ñwi na kile a bulela kuli: “Na ziba kuli nto kaufela ya lumelelize Jehova kuli i ezahale, ni ka i amuhela. Na ziba kuli u ka ni fa m’ata a ku itiisa. Kakuli kamita u ni file m’ata a cwalo.”

16. Linzwi la Mulimu li tusanga cwañi ba ba kopana ni matata?

¹⁶ Luna lwa ziba hande za tushambwe twa Satani ku fita Jobo. Bibele i li: “Kakuli lu ziba milelo ya hae,” kamba mano a maswe. (2 Makorinte 2:11) Hape, lu na ni liweluwelu la butali ko lu kona ku ka zibo. Mwa Bibele, lu fumana makande a banna ni basali ba ba sepahala ba ne ba tiyezi matata a shutana-shutana. Muapositola Paulusi ya na nyandile hahulu ku fita buñata bwa Bakreste, na ñozi kuli: “Kakuli manzwi kaufela h’a ñozwi kale, a ñozwi ku lu luta, kuli ka ku tiiswa ni ku kutazwa ki Mañolo, lu ine lu na ni sepo.” (Maroma 15:4) Paki yo muñwi wa kwa Europe ya na tamezwi tumelo ya hae ka nako ya ndwa ya lifasi ya bubeli na cincanisize lico za hae za mazazi a malalu ni Bibele. Paki yo u li: “Ku fana lico za ka kuli ni fiwe Bibele ne ku ni tahiselize limbuyoti! Nihaike kuli ne ni shwile tala, ne ni amuhezi sico sa kwa moya se ne si ni tiisize ni ku tiisa ba bañwi ba ne ba kopani ni litiko ka nako ye t’ata yani. Ni kacenu cwana Bibele yani ni sa i bulukile.”

17. Ki litukiso mañi ze zwa ku Mulimu ze kona ku lu tusa ku itiisa?

¹⁷ Kwand’a ku tiiswa ki Mañolo, hape ku na ni libuka ze ñata ze lu tusa ku ituta Bibele ili ze fa ketelelo ye tiisa mwa matata. Ha mu ka bala mwa Watch Tower Publications Index, mu ka  kona ku fumana likande la Mukreste ka mina ya na kile a ba mwa tiko ye swana ni ya mina. (1 Pitrosi 5:9) Hape mu ka kona ku tusiwa hahulu ka ku bulelela eluda ya na ni kutwelo butuku kamba Bakreste ba bañwi ba ba hulile matata a mina. Mi sa butokwa ni ku fita kikuli, ka tapelo mwa kona ku kupa tuso ya Jehova ni ya moya wa hae o kenile. Paulusi na tiyezi cwañi ku ‘lindulwa’ ki Satani? Na ezize cwalo ka ku ituta ku itinga fa m’ata a Mulimu. (2 Makorinte 12:9, 10) Na ize: “Ni kona linto kamukana ka Kreste ya ni fa mata.”—Mafilipi 4:13.

18. Bakreste ba kona ku susueza hahulu cwañi ba bañwi?

¹⁸ Kacwalo tuso i teñi, mi mu si ke mwa zina-zina ku bata tuso yeo. Lishitanguti le liñwi li li: “Ha u fokola mwa lizazi la ziyezi, mata a hao ki a manyinyani.” (Liproverbia 24:10) Sina fela butwa ha bu kona ku wisa ndu ya likota, ku zwafa ku kona ku fokolisa busepahali bwa Mukreste. Kuli lu kone ku felisa kozi ye cwalo, Jehova wa lu tusa ka ku itusisa batanga ba bañwi ba hae. Fa busihu bwa na tamilwe, lingeloi ne li tile ku Jesu ku to mu tiisa. (Luka 22:43) Ha na li mwa lieto la ku liba kwa Roma inge a li lipantiti, Paulusi “a itumela ku Mulimu, a tiya pilu” ha na kopani ni balumeli fa Musika wa Apiusi ni fa Mahotela a Malalu. (Likezo 28:15) Paki yo muñwi wa kwa German ni ka nako ni ye u sa hupulanga tuso ya kile a fiwa ha na fitile fa munganda wa tukufazo wa Ravensbrück, fo na sa li kalibe mi na ikalezwi maswe. U li: “Ha ni punya fela fa munganda na kopana ni Mukreste ka na mi a ni amuhela ka silikani. Mi ku tuha fo kaizeli yo muñwi ya sepahala a ni sileleza, mane s’a ba inge boma kwa moya.”

‘Mu sepahale’

19. Ki nto mañi ye ne tusize Jobo kuli a hanele milelo ya Satani?

¹⁹ Jehova na bulezi kuli Jobo ne li munna ya na i “tiiselize mwa bunde [kamba busepahali] bwa hae.” (Jobo 2:3) Ku si na taba ni ku zwafa ni ku sa ziba libaka ha na nyanda, Jobo ni kamuta na si ka fokola mwa taba ya butokwa hahulu ya busepahali. Jobo na hanile ku zwa mwa sikuka sa bupilo bwa na pilile sa pili. Na ize: “Ni ka bulela kuli ni tokwa mulatu [kamba ni sepahalile], mane ku isa kwa lifu la ka.”—Jobo 27:5.

20. Ki kabakalañi ha lu swanela ku itiisa?

²⁰ Ku ba ni moya o swana wa tundamo ku ka lu tusa ku zwelapili ku sepahala mwa miinelo kaufela—ibe kuli lu kopana ni miliko, twaniso, kamba makayamana. Jesu na bulelezi puteho ya Smirna kuli: “U si ke wa saba butuku b’o ka utwiswa. Bona, Diabulosi wa ta, s’a t’o kenya ba bañwi ku mina mwa tolongo kuli mu likwe; mu ka kalelwa [ku ba mwa matata, liziyezi, kamba maswenyeho] mazazi a lishumi: U sepahale ku isa kwa lifu, mi ni ka ku fa kuwani ya bulena ya bupilo.”—Sinulo 2:10.

21, 22. Ha lu li mwa miliko, lu kona ku omba-ombiwa ki ku ziba nto mañi?

²¹ Mwa lifasi le le li busiwa ki Satani, buitiiso ni busepahali bwa luna bu ka likiwa. Kono Jesu mwa liñolo le li bulezwi fahalimu u lu kolwisa kuli ha lu swaneli ku saba ze ka ezahala kwapili. Sa butokwa ki ku sepahala. Paulusi na bulezi kuli: ‘Ñalelwa ki ya nakonyana,’ kono “kanya,” kamba mbuyoti ya lu sepisa Jehova, ‘ki ye sa likanyiswi, mi ki ye sa feli.’ (2 Makorinte 4:17, 18) Nihaiba ona muliko wa Jobo ne li wa ka nakonyana ha u bapiswa kwa lilimo ze ñata za tabo za na pilile pili ni hamulaho wa tiko.—Jobo 42:16.

²² Nihakulicwalo, ka linako ze ñwi miliko ya luna i kana ya bonahala ku sa kuyuka mi manyando a luna ni ona a kana a bonahala ku lu imeza luli. Mwa taba ye tatama, lu ka nyakisisa lituto ze ñwi za ku itiisa ze lu kona ku ituta ku za na kopani ni zona Jobo. Hape lu ka nyakisisa linzila ze ñwi ze kona ku lu tusa ku tiisa ba bañwi ba ba li mwa matata.

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Ki taba mañi ya butokwa ya na zusize Satani ka za busepahali bwa Jobo?

• Ki kabakalañi likozi ha li sa swaneli ku lu komokisa hahulu?

• Jehova u lu tusa cwañi kuli lu itiise?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 23]

Ku eza lipatisiso, ku bulelela Bakreste ba ba hulile, ni ku kupa Jehova ka tapelo ye sibiti kwa kona ku lu tusa ku itiisa