Mwa Kona ku Pila Ku Ya ku Ile

BUÑATA bwa balapeli kacenu ba na ni sepo ya kuli ba ka pila ku ya ku ile ka nzila ye ñwi. Tumelo yeo i mwa mifuta-futa ku likana ni bulapeli bwa batu, kono taba kikuli sepo ya batu ki i liñwi—ba sepile ku pila ku ya ku ile mwa miinelo ye minde ba sa sabi ku shwa. Mina bo, kana haki yona takazo ya mina yeo? Ki nto mañi ye tisa kuli litumelo zeo li ate cwalo? Mi kana luli sepo ya ku pila ku ya ku ile i kabe i talelelizwe luli?

Mañolo a bonisa kuli Mubupi na suñile takazo ya ku pila ku ya ku ile mwa muhupulo wa butu isali kwa makalelo, ha bupa bo munna ni musali ba pili. Bibele i li: “[Mulimu] u beile mwa pilu ya mutu zibo ya linako ze sa feli.”—Muekelesia 3:11.

Kono kuli takazo yeo ya ku pila ku ya ku ile i talelezwe batu ba pili ne ba tokwa ku latelela ketelelo ya Mulimu ya se sinde ni se si maswe. Kambe ne ba ezize cwalo kambe Jehova na ba lumelelize ku “pila kamita” mwa sibaka sa na ba lukiselize, sa simu ya Edeni.—Genese 2:8; 3:22.

Mo Ne Bu Yongezi Bupilo Bo Bu Sa Feli

Bibele i bulela kuli Mulimu na cezi “kota ya ku ziba bunde ni bumaswe” mwa simu ya Edeni, mi na hanisize bo Adama ni Eva ku ca kwa muselo wa kota yeo, kakuli ne ba ka shwa ha ne ba ka eza cwalo. (Genese 2:9, 17) Ha ne ba ka ambuka ku ca kwa muselo wo, bo Adama ni Eva ne ba ka bonisa Mulimu kuli ne ba utwa bubusi bwa hae. Kono ku ca kwa kota yeo ne ku ka bonisa kuli ba hanile bubusi bwa Mulimu. Bo Adama ni Eva ba tula litaelo za Jehova mi ba swalisana ni Satani, sibupiwa sa kwa moya se ne si kwenuhezi bubusi bwa Mulimu. Kabakaleo, Mulimu ka swanelo a atula bo Adama ni Eva kuli ba si ke ba pila ku ya ku ile.—Genese 3:1-6.

Mulimu na ba file ku iketela bupilo kamba lifu, ku pila kamba ku sa pila. Ku sa utwa kwa bona ne ku ba tiselize lifu. Ne ku sa konahali kuli bo Adama ni Eva kamba mutu ufi kamba ufi ya simuluha ku bona a zwelepili ku pila kabakala milyani ya mabibo kamba kabakala ku banduka kwa moyo fa lifu. *

Bana ba Adama kaufela ba nyanda kabakala bukwenuheli bwa hae. Ze zwile mwa bukwenuheli b’o li talusizwe ki muapositola Paulusi. N’a ñozi kuli: “Sibi sina ha si keni mwa lifasi ka mutu a li muñwi, mi ka sibi ku keni lifu, kamukwaocwalo lifu li tile kwa batu kaufela kakuli ba ezize sibi kaufela.”—Maroma 5:12.

Mo Bu Kutisezwa Sinca Bupilo Bo Bu sa Feli

Muapositola Paulusi na file mutala wa kuli bana ba Adama  ba mwa muinelo o swana ni wa batanga ba mwa lilimo ze bu kala Bukreste. Kabakala sibi sa ku hoza, bana ba bo Adama ni Eva ne ba pepilwe ba li “batanga ba sibi,” ba ne ba tamehile ku shwa. (Maroma 5:12; 6:16, 17) Kambe Jehova na si ka lifa tifo ya ku lukululisa bana ba Adama kwa butanga bo, kambe kaufel’a bona ba shwa honacwalo ba li batanga ba sibi. Paulusi na talusize kuli: “Mulatu wa mutu a li muñwi [Adama], sina ha u tahisize katulo ye fa batu kaufela mulatu, kamukwaocwalo ku luka kwa mutu a li muñwi, ku tahiseza batu kaufela ku luka ko ku fa bupilo.” Kabakala “ku luka” k’o Jesu na tobohile bupilo bwa hae bo bu petehile ni ku bu fa sina “tifo ye liulula batu kamukana.” Jehova na ziba kuli teko ya sitabelo sa Jesu ne i kona ku lukulula batu kwa “mulatu” wa “katulo” ya lifu.—Maroma 5:16, 18, 19; 1 Timotea 2:5, 6.

Kona libaka ba sayansi ni kamuta ha ba na ku kona ku fumana nzila ya kuli batu ba pile ku ya ku ile ka ku kaliketisa liselusi za mubili. Bupilo bo bu sa feli bu fumanwa ka nzila i sili. Bibele i bonisa kuli lifu li tiswa ki nzila ye ba ketile ku zamaya ka yona batu ni katulo ye lukile ya mulao, isiñi musebelezo wa liselusi za mubili. Sitabelo sa Jesu sa tiululo, se si kutisa sinca bupilo bo bu sa feli, sona si lumelelana ni katulo ye lukile ya mulao. Tiululo hape ki poniso ya ku luka kwa Mulimu ni sishemo sa hae. Ki bomañi cwale bo i tusa tiululo ili ba ba ka fumana bupilo bo bu sa feli?

Mpo ya Bupilo bwa ku Sa Shwa

Jehova Mulimu u “zwa ko ku si na makalelo, ku ya ko ku si na mafelelezo.” H’a shwi. (Samu 90:2) Mutu wa pili yo Jehova a file bupilo bwa ku sa shwa ki Jesu Kreste. Muapositola Paulusi u talusa kuli: “Kreste h’a zuhile kwa bafu, h’a sa shwa; lifu ha li sa na mata ku yena.” (Maroma 6:9) Ki niti, Paulusi ha na bapanya Jesu ya na zuhile kwa bafu ni babusi ba lifasi le, na talusize kuli ki Jesu fela ya sa shwi ku bona bao. Jesu u ka pila kamba ku “ina [ka] linako ze sa feli.” Bupilo bwa hae, ki [“bupilo bo bu sa koni ku sinyiwa,” NW].—Maheberu 7:15-17, 23-25; 1 Timotea 6:15, 16.

Haki Jesu a nosi ya filwe mpo ya bupilo bwa ku sa shwa. Bakreste ba ba tozizwe ka moya ili ba ba ketilwe ku yo busa sina malena kwa  lihalimu ni bona ba fiwa zuho ye swana ni ya Jesu. (Maroma 6:5) Muapositola Joani u bulela kuli tohonolo yeo i filwe fela kwa batu ba 144,000. (Sinulo 14:1) Ni bona ba fiwa bupilo bwa ku sa shwa. Ha na bulela za zuho ya bona, Paulusi na ize: “Nama ni mali ha li koni ku yola sanda sa mubuso wa Mulimu . . . Tolombita i ka lila, mi bafu ba ka zuha s’e li ba ba sa boli; mi ni luna lu ka fetuha. Ki swanelo kuli se si bola si apale ku sa bola, mi se si shwa, si apale ku sa shwa.” Lifu ha li na m’ata fahalimwa ba ba zuha mwa zuho yeo.—1 Makorinte 15:50-53; Sinulo 20:6.

Sinulo yeo ye zwa ku Mulimu ya makaza luli. Nihaiba mangeloi na si ka fiwa bupilo bwa ku sa shwa ha bupiwa. Se si paka cwalo kikuli mangeloi ani a na swalisani ni Satani kwa ku kwenuhela Mulimu a ka sinyiwa. (Mateu 25:41) Kono haili ba ba ka busa ni Jesu bona ba fiwa mpo ya bupilo bwa ku sa shwa, ili nto ye paka kuli Jehova u na ni sepo ye tiile ya kuli ba ka zwelapili ku sepahala ku yena.

Kana f’o ku talusa kuli kwa batu kaufela ba ba pilile fa lifasi-mubu fa ki ba 144,000 fela ba ba ka pila ku ya ku ile? Batili. Ha lu nyakisiseñi libaka hakusicwalo.

Bupilo Bo Bu Sa Feli mwa Paradaisi ya fa Lifasi-Mubu

Buka ya Sinulo mwa Bibele i tolongosha pono ye nde ya buñata bo butuna bwa batu, ba ba si na ya kona ku ba bala, ba ba filwe bupilo bo bu sa feli mwa paradaisi ya fa lifasi-mubu. Ba bañwi ku bona ki bani ba ne ba shwile, mi ba zusiwa, ni ku kutelwa hape ki bunca ni m’ata a bona. (Sinulo 7:9; 20:12, 13; 21:3, 4) Ba iswa kwa “nuka ya mezi a bupilo, ye benya sina kristale, ye zwa mwa Lubona lwa Mulimu.” Fa likamba la nuka yeo “ku na ni kota ya bupilo . . . , mi matali a kota yeo ki a ku folisa macaba.” Jehova Mulimu ka musa wa hae u mema batu kuli: “Ya shwile linyolwa a tahe; ya lata, a nge fela kwa mezi a bupilo.”—Sinulo 22:1, 2, 17.

Kota ye ni mezi ao hasi milyani ya ku pila kamita kamba ye kutiseza batu kwa bunca, sina mufuta wa milyani ye ne ba likile ku bata ba sayansi lilimo-limo kwamulaho k’o kuli ba shangele bupilo kamba ye ne ba futokile bo katala-matunga kuli kuti ba si ke ba supala. Kono kota ni mezi ao li yemela litukiso za ezize Mulimu ka Jesu Kreste kuli batu ba kutele mwa mayemo a bona a ku petahala a ne ba li ku ona sapili.

Mulelo wa Mulimu wa kuli batu ba ba utwa ba pile ku ya ku ile fa lifasi-mubu ha u si ka cinca. Mulelo wo u ka talelezwa kakuli Jehova wa sepahala. Samu 37:29 i li: “Ba ba na ni niti ba ka yola sanda sa naha, ni ku yaha mwateñi ku ya ku ile.” Sepiso yeo i susumeza luna ni bani ba ba sepisizwe bupilo bwa ku sa shwa kwa lihalimu, kuli lu shaele manzwi a li: “Mulena Mulimu Ya-Mata-Kaufela, misebezi ya hao ki ye mituna, ya komokisa. Wena Mulimu wa macaba, linzila za hao li lukile, ki za niti; ya si na ku saba ni ku lumbeka Libizo la hao, ikaba mañi Mulena?”—Sinulo 15:3, 4.

Kana mwa tabela mpo ya butokwa yeo ya bupilo bwa kamita? Haiba ki cwalo, mu swanela ku sepahala ku Mulimu ni ku mu utwa. Mu tokwa ku ituta za Jehova ni za Jesu Kreste ya konahalisa kuli bupilo bo bu cwalo bu be teñi. Bote ba ba itakaleza ku latelela lipimo za Mulimu za se si lukile ni se si maswe ba ka kapwekwa mpo ya “bupilo bo bu sa feli.”—Joani 17:3.

[Litaluso za kwatasi]

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 5]

Takazo Ye Sa Kuyuki

Litangu le liñwi la kwa Mesopotamia, le li kulubelwa kuli ne li ezahezi ku bo ma 1000 B.C.E., li bulela za mulena Gilgamesh ya na likile ka t’ata ku bata mukwa wa kuli a tokwe ku supala. Maegepita ba ikale ni bona ne ba tozanga litupu za bona mulyani kuli li si ke za bola, kakuli kuti mioyo, ye ne kulubelwa kuli ha i shwi, ne i kona ku kuta ni ku to itusisa mibili ya yona. Kona libaka mwa mabita a mañwi a Maegepita ne ku bundekwa lika kaufela ze twi ne li kana za tokwahala mwa bupilo bwa mutu hamulaho wa lifu la hae.

Ku kulubelwa kuli tumelo ya kuli mubili ha u shwi mwahal’a Machaina ba sayansi ne i kalisize ku bo ma 700 B.C.E., mi ha ku to fitwanga ku bo ma 300 B.C.E. ba kala ku bona kuli kwa kona ku ba cwalo haiba ba itusisa milyani ya mabibo. Kale k’o mwa Yurope ni mwa libaka za Mambali, ba sayansi ba bañwi ne ba bata-batile ni ku lika ku ipangela milyani ya kuli ba pile ku ya ku ile. Ku ze ñwi za lika ze ne ba zwakanyanga kuli ba pange milyani yeo ne ku fumaneha bo mercuri, sulufura, ni mikele ya mwa mubu ye na ni sifanu. Ha ku zibahali kuli ki ba bakai ba ne ba shwile kabakala ku lika milyashinji ya bona yeo!

Hape, ka nako ye ñwi ne ku tumile litangu la Liwelu-Welu la Bunca. Liwelu-welu leo ne li bulelwa kuli kuti mutu kaufela ya nwa kwa mezi a lona na kutelwa ki m’ata a hae a bunca.

 [Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 7]

Ku Pila ku ya ku Ile —Kana ku Ka Nyikwisa?

Ba bañwi ba li ku pila ku ya ku ile ku ka nyikwisa kakuli batu ba ka kuta-kutela fela ku eza lika ze swana nako inze i ya fela. Mwendi batu bao ba nahana kuli batu ba ba ka pila ku ya ku ile ba ka zwelapili ku pila sina mo ba pilela kacenu mi ba ka zwelapili mwa miinelo ye ba li ku yona cwale ye kana ya bonahala ku nyikwisa ku ba bañwi ni kutokwa tuso. Kono Mulimu u sepisa kuli mwa Paradaisi ye taha, batu “ba ka ikola kozo ye tuna.” (Samu 37:11) Bupilo bo bu cwalo bu ka fa batu kolo ya ku ziba pupo ya Jehova ni ku fumana nako ya ku zibelela lituto ni misebezi ye miñwi ye lu ikumbutanga fela kacenu.

Dokota Aubrey de Grey, wa fa sikolo se si pahami sa Cambridge University, ya sweli ku batisisa za mwa ku shangelela bupilo, u li: “Batu ba ba itutile hande ili ba ba na ni nako ya ku itusisa zibo ya bona ha ba nyikwangi mi ha ba nahanangi kuli ku ka ba ni nako ye ba ka palelwa ku ba ni lika ze nca za ku eza.” Niteñi Linzwi la Mulimu le li ñozwi ka moya wa hae li li: “Ha ku na mutu [y’a ka ziba, NW] ku tungununa misebezi y’a ezize Mulimu, ku kala kwa makalelo ku isa kwa mafelelezo.”—Muekelesia 3:11.