“Ki Swanelo Kuli Lu Utwe Mulimu Ku Fita Batu”

Ku Fa Bupaki ka ku ‘Itiisa’

SIKWATA sa batu ba ba bifile ne si itukiselize kuli si bulaye mutang’a Mulimu ya n’a ikokobeza. Mi ka nako luli ye ne si bata kuli si eze cwalo, masole ba Maroma ba taha ku to yangwela munna y’o kwa batu ba ba bifile bao mi ba mu tama. Ao ne li ona makalelo a likezahalo ze ñata ze ne tandile lilimo ze ketalizoho. Mi ku tamiwa kwa munna y’o ne ku tahisize kuli buñata bwa Maroma ba litulo ze tuna ba utwe za Jesu Kreste.

Munna ya n’a nyanda y’o ne li muapositola Paulusi. Ibata iba ka 34 C.E., Jesu n’a polofitile kuli Paulusi (Saule) n’a ka yo paka Libizo la hae kwa “malena.” (Likezo 9:15) Silimo sa 56 C.E. ha si kwana, bupolofita b’o ne bu si ka talelezwa kale. Kono muapositola y’o ha na li bukaufi ni mafelelezo a musipili wa hae wa bulimiwa wa bulalu, lika za kala ku cinca.

N’a Si Ka Zwafa Niha N’a Taekilwe

Paulusi n’a zwezipili ni musipili wa hae wa ku ya kwa Jerusalema, mi Bakreste ba bañwi “ka Moya” ba mu tobosa kuli kwa munzi kwa ya u ka yo nyandiswa. Kono Paulusi a ba alaba ka bundume, a li: “Ni itukiselize, isi ku tamwa fela, kono ni ku shwela Libizo la Mulena Jesu mwa Jerusalema.” (Likezo 21:4-14) Paulusi ha fita fela kwa tempele ya mwa Jerusalema, Majuda ba kwa Asia ili ba ne ba ziba za n’a petile muapositola y’o ha n’a kutaleza mwa Asia, ba susueza sikwata sa batu kuli si mu bulaye. Kono masole ba Maroma kapili-pili ba to lamulela munna y’o. (Likezo 21:27-32) Ku tamiwa kwa Paulusi ne ku mu fumanisize tohonolo ye tuna ya n’a sike a fumana ya ku yo paka niti ya Kreste kwa balwanisi ni kwa batu be ne ba na ni litulo ze tuna.

Ku Kutaza kwa Batu Ba Ba Sa Ipona-Ponelwi Fela

Paulusi n’a silelelizwe ka ku iswa kwahalimw’a muyaho o bizwa Tawala ya Antonia. * Muapositola yo ha n’a nza iswa kwahalimu k’o, a fa bupaki bo butuna kwa sikwata sa balapeli. (Likezo 21:33–22:21) Kono a mano feza ku bulela kuli musebezi wa n’a filwe ne li wa ku kutaza ku Bamacaba, mufilifili wa zuha hape. Lisiasi muzamaisi wa masole, a laela kuli Paulusi a natiwe kuli a taluse libaka la n’a zekisezwa ki Majuda. Kono Paulusi n’a si ka natiwa bakeñisa kuli n’a ba zibisize kuli n’a li Muroma ka sipepo. Kakusasana habusa, Lisiasi a tahisa Paulusi fapil’a Kuta ye Tuna kuli ku fumanwe libaka ha n’a zekiswa ki Majuda.—Likezo 22:22-30.

Paulusi ha n’a li fapil’a Kuta ye Tuna yeo, n’a bile ni tohonolo ye tuna hape ya ku fa bupaki kwa Majuda ka yena. Mubuleli wa evangeli ya bundume y’o n’a zibahalize tumelo ya hae ya zuho. (Likezo 23:1-8) Sitoyo sa Majuda sa kuli ba mu bulaye sa zwelapili, mi Paulusi a isiwa mwa ndu ya masole. Busihu bo ne bu tatami, Mulena n’a tiisize Paulusi ka ku mu bulelela kuli: “U itiise Paulusi, kakuli sina ha u ni pakile mwa Jerusalema, u na ni ku y’o ni paka cwalo ni mwa Roma.”—Likezo 23:9-11.

Mulelo wa ku bata ku bulaya Paulusi ne u palile bakeñisa kuli lila inge li sa zibi, n’a isizwe kwa Sesarea, ili kwa muleneñi o mutuna wa tamaiso ya Roma mwa Judea. (Likezo 23:12-24) Ha n’a li kwa Sesarea, Paulusi hape a fumana kolo ye ñwi mi a fa bupaki kwa “malena.” Sa n’a ezize muapositola yo pili, ne li ku kolwisa Mubusisi Felikisi kuli ha ku na libaka la n’a zekisezwa. Mi hamulaho, Paulusi a kutaza ku Felikisi ni ku musal’a hae Drusila ka za litaba za Jesu, za buiswalo, za ku luka, ni za katulo ye taha. Niteñi, Felikisi n’a tamile Paulusi ka lilimo ze peli, ka ku sepa kuli mwendi Paulusi n’a ka mu leka kweta. Kono Paulusi n’a si ka eza cwalo.—Likezo 23:33–24:27.

Felikisi ha n’a yolilwe ki Festusi fa situlo, Majuda hape ne ba likile kuli ba lwanise Paulusi ni ku mu bulaya. Taba ya Paulusi ne i talimilwe  hape kwa Sesarea, mi Paulusi ka ku sa lata kuli taba ya hae i yo talimelwa ni kwa Jerusalema, a bulela kuli: “Ni yemi mwa Kuta ya Sesare . . . Ni ipileza ku Sesare.” (Likezo 25:1-11, 20, 21) Hamulaho wa mazazinyana ku zwa muapositola fa n’a iselize taba ya hae ku Mulena Heroda Agripa II, mulena yo n’a bulezi kuli: “Ku siyezi ko kunyinyani kuli u ni kolise kuli ni be Mukreste.” (Likezo 26:1-28) Ibato ba ka silimo sa 58 C.E., Paulusi n’a isizwe kwa tolongo ya mwa Roma. Ha n’a li mwa tolongo yeo, muapositola y’o n’a nza bata linzila za mwa n’a ka kutaleza za Kreste mi n’a ezize cwalo ka lilimo ze ñwi ze peli. (Likezo 28:16-31) Ku bonahala kuli kwa mafelelezo Paulusi n’a atuzwi ki mubusi Nero, mi n’a si ka fumanwa ni mulatu, mi hamulaho a kalisa sinca musebezi wa hae wa bulumiwa inz’a lukuluhile. Ha ku na bupaki bo bu bonisa kuli ku na ni muapositola yo muñwi ya n’a bile ni tohonolo ye cwalo ya ku yo kutaza taba ye nde kwa babusisi ba batuna cwalo.

Sina taba ye fahalimu mo i boniseza, muapositola yo n’a pilile ka ku lumelelana ni sikuka se ne ba bulezi Bakreste ka yena ha ne ba li fapil’a kuta ya Majuda, sa kuli: “Ki swanelo kuli lu utwe Mulimu ku fita batu.” (Likezo 5:29) N’a lu tomezi mutala o munde luli! Batu niha ne ba tundamezi ku mu palelwisa, n’a latelezi taelo ya kuli a fe bupaki ka ku tala. Bakeñisa kuli Paulusi n’a ipeile kwatas’a Mulimu ku si na ku zwafa, n’a petile musebezi wa n’a filwe wa ku ba ‘sisebeliso se si ketilwe’ se ne si ka yo paka libizo la Jesu ‘kwa macaba, ni kwa malena, ni kwa bana ba Isilaele.’—Likezo 9:15.

[Litaluso za kwatasi]

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 9]

KANA PAULUSI N’A BATA FELA KU ITWANELA?

Ka ku alaba puzo yeo, caziba Ben Witherington III, n’a ñozi kuli: “Ku ya ka mwa n’a ngela lika Paulusi, nto ye ne li ya butokwa hahulu ku yena ne si ku bata ku itwanela, kono ne li kuli a fe bupaki bwa evangeli kwa babusisi ba Majuda ni bamacaba. . . . Mane evangeli ki yona ye ne zekiswa.”