Mu N’o Amuhelanga Kalimelo ya Jehova
Mu N’o Amuhelanga Kalimelo ya Jehova
“U si ke wa shwaula koto [kalimelo] ya [Muñ’a] Bupilo.”—LIPROVERBIA 3:11.
1. Ki kabakalañi ha lu swanela ku amuhela kalimelo ya Mulimu?
MULENA SALUMONI wa Isilaele wa ikale u fa yo muñwi ni yo muñwi wa ku luna libaka le linde ha lu lukela ku amuhela kalimelo ya Mulimu. Salumoni u li: “Mwan’a ka, u si ke wa shwaula koto [kalimelo] ya [Muñ’a] Bupilo, mi u si ke wa fela pilu ha u omanyiwa ki Yena; kakuli [Muñ’a] Bupilo u nata ya latwa ki Yena; mw’a ezeza ndat’ahe mutu ku mwana y’a olisa.” (Liproverbia 3:11, 12) Kaniti luli Ndat’a mina ya kwa lihalimu wa mi kalimelanga kakuli wa mi lata.
2. ‘Kalimelo’ i talusizwe cwañi, mi mutu u kona ku kalimelwa ka linzila lifi?
2 ‘Kalimelo’ i talusa ku fa koto, ku sikulula, ku laela, ni ku luta. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Nako y’a kalimelwa mutu, ha ku bonahali kuli ku na ni tabo, kono u utwa maswabi; bo kwapili, ku kalimelwa ko, ku ka beya muselo wa kozo ni wa ku luka, ku ba ba likilwe cwalo.” (Maheberu 12:11) Ku amuhela ni ku mamela kalimelo ya Mulimu ku kona ku mi tusa ku eza lika ze lukile mi ku ka mi suteleza bukaufi ni Mulimu ya kenile, Jehova. (Samu 99:5) Mu kona ku kalimelwa ki balumeli ba bañwi, ka lika ze mu itutile kwa mikopano ya Sikreste, ni ka lituto ze mu fumana ha mu nze mu ituta Linzwi la Mulimu ni lihatiso za “sikombwa se si sepahala.” (Luka 12:42-44) Kaniti luli mwa kona ku itumela muta mutu yo muñwi a mi taluseza taba fo mu swanela ku sebeleza! Kono ki kalimelo ye cwañi ye kana ya tokwahala haiba mutu u ezize sibi se situna?
Libaka Batu Ba Bañwi Ha Ba Zwisiwanga mwa Puteho
3. Ki lili fa zwisezwanga mutu mwa puteho?
3 Batanga ba Mulimu ba itutanga Bibele ni lihatiso za Sikreste. Lipimo za Jehova za nyakisiswanga kwa mikopano ya bona ya puteho, kwa mikopano ya mupotoloho ni ya sikiliti. Kacwalo Bakreste ba ziba hande za ba tokwa ku eza Jehova. Mutu u zwisiwanga fela mwa puteho haiba a eza sibi se situna a sa baki.
4, 5. Ki ufi mutala wa mwa Mañolo wa mutu ya n’a zwisizwe mwa puteho, mi ki kabakalañi puteho ha ne i susuelizwe kuli i kutise mutu y’o?
4 Mu nyakisise mutala wa mwa Mañolo wa mutu yo muñwi ya n’a zwisizwe mwa puteho. Puteho ya mwa Korinte ne i tuhelezi ‘buhule bo bu maswe, bo ne bu sa fumanwi mane kwa bahedeni, bwa kuli yo muñwi n’a na ni musal’a ndat’ahe.’ Paulusi n’a kupile Makorinte kuli “munna yo a fiwe Satani, mi ku sinyehe nama ya hae, kuli moya u piliswe.” (1 Makorinte 5:1-5) Sifosi yo ha n’a zwisizwe mwa puteho ni ku fiwa ku Satani, n’a s’a kutezi ku ba wa lifasi la Diabulosi. (1 Joani 5:19) Ku zwisiwa kwa hae ne ku zwisize kukuezo ye maswe mwa puteho mi ne ku bukelelize “moya” wa puteho ilikuli i zwelepili ku bonisa tulemeno twa Mulimu.—2 Timotea 4:22; 1 Makorinte 5:11-13.
5 Ku si ka fita kale nako ye telele, Paulusi n’a susuelize Bakreste ba kwa Korinte kuli ba kutise sifosi y’o. Libaka? Muapositola Paulusi n’a ize ilikuli ba si ke ba komiwa kamba ku “amuhiwa mutu ki Satani.” Ku bonahala kuli sifosi yo n’a bakile mi n’a kalile ku pila bupilo bo bunde. (2 Makorinte 2:8-11) Makorinte ha ne ba ka hana ku kutisa mutu ya n’a bakile y’o, ne ba ka komiwa ki Satani bakeñisa kuli ne ba ka bonisa kutokwa sishemo sa ku swalela sina fela mwa n’a batela Diabulosi. Mi ku bonahala kuli ka bubebe-bebe ne ba ‘swalezi ni ku wisa pilu’ ya mutu ya n’a bakile y’o.—2 Makorinte 2:5-7.
6. Ku zwisiwa mwa puteho ku kona ku peta mulelo mañi?
6 Ku zwisiwa mwa puteho ku peta mulelo mañi? Ku zwisa nyazo fa libizo la Jehova le li kenile mi ku bukeleza libizo le linde la batu ba hae. (1 Pitrosi 1:14-16) Ku zwisa sifosi ya sa bonisi ku baka mwa puteho ku pahamisa lipimo za Mulimu mi ku bukeleza bukeni bwa kwa moya bwa puteho. Mi ku kona hape ku tusa mutu ya bakile ku bona butuna bwa bufosi bwa ezize.
Ku Baka Ki Muhato wa Butokwa Hahulu
7. Ne ku ezaheziñi ku Davida ha n’a palezwi ku bulela libi za hae?
7 Buñata bwa batu ba ba ezanga sibi se situna ba bonisanga ku baka kwa niti mi ha ba zwisiwangi mwa puteho. Kono ku bonisa ku baka kwa niti haki nto ye bunolo ku ba bañwi. Mu nahane Mulena Davida wa Isilaele, ya n’a ñozi Samu 32. Samu yeo i bonisa kuli ne ku fitile nako kuli Davida a bulele libi za hae ze tuna ili zeo mwendi ne li ama sibi sa hae ni Bati-Sheba. Ze ne zwile mwateñi kikuli ku singanyeka hahulu libi za hae ne ku mu anyize m’ata, sina fela kazazi ka mbumbi ha ka anyanga mukamo kwa kota. Davida n’a utwile butuku ni ku ziyeleha mwa munahano, kono ha n’a ‘bulezi sibi sa hae, Jehova n’a swalezi mulatu wa sibi sa hae.’ (Samu 32:3-5) Mi hamulaho Davida a opela kuli: “U filwe mbuyoti mutu y’a sa mu bulukeli [Muñ’a] Bupilo bumaswe bwa hae.” (Samu 32:1, 2) Kaniti luli Davida n’a tabile hahulu bakeñisa ku shemubiwa ki Mulimu!
8, 9. Ku baka ku boniswa cwañi, mi ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa kuli mutu ya zwisizwe a kutiswe mwa puteho?
8 Kacwalo kwa utwahala hande kuli sifosi u swanela ku baka haiba u bata ku shemubiwa. Kono ku baka ha ku talusi ku swaba kamba ku pata-pata sibi ka ku saba kuli ba bañwi ba ka ziba za teñi. “Ku baka” ku talusa “ku cinca munahano wa mutu” ka ku cinca muzamao o maswe kabakala ku inyaza. Mutu ya bakile ki ya na ni “pilu ye lobehile, ye swabile” ni ya bata ‘ku lukisa mafosisa’ haiba ku konahala.—Samu 51:17; 2 Makorinte 7:11.
9 Ku baka ki kwa butokwa hahulu kuli mutu ya zwisizwe a kone ku kutiswa mwa puteho ya Sikreste. Mutu ya zwisizwe h’a kutiswi fela mwa puteho hamulaho wa nakonyana. Pili mutu y’o a si ka kutiswa kale, u na ni ku eza licinceho ze tuna. U swanela ku lemuha butuna bwa bufosi bwa hae ni nyazo ya n’a tisize ku Jehova ni kwa puteho. Sifosi u swanela ku baka, u swanela ku kupa swalelo ka tapelo ye zwelela kwa pilu, ni ku pila ka milao ya Mulimu ye lukile. Mutu y’o h’a kupa ku kutiswa mwa puteho, u swanela ku bonisa bupaki bwa kuli u bakile mi u eza “misebezi ye lukela ba ba bakile.”—Likezo 26:20.
Ki Kabakalañi Ha Mu Swanela ku Bulela Bufosi?
10, 11. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku pata fela sibi?
10 Batu ba bañwi ba ba fosize ba kana ba bulela kuli: ‘Haiba ni taluseza mutu yo muñwi bufosi bwa ka, mwendi ni ka buzakiwa lipuzo ze tompolola mi mwendi ni ka zwisiwa mwa puteho. Kono haiba ni sa buleli bufosi bwa ka, na kona ku pima tompololo ye cwalo mi ha ku na nihaiba yo mukana mwa puteho ya ka ziba za teñi.’ Ku nahana cwalo ki ku libala lisupo ze ñwi za butokwa. Ki lisupo mañi ona zeo?
11 Jehova “ki Mulimu ya na ni makeke ni musa, ya sa akufi ku halifa, ya tezi sishemo, ya na ni niti; ya tiiseza ku shemuba batu mwa masika a bona a’ eza lule, ya swalela batu bumaswe, ni buikuhumuso, ni sibi.” Kono nihakulicwalo, u sikulula batu ba hae “ka tikanyo.” (Exoda 34:6, 7; Jeremia 30:11) Haiba mu eza sibi se situna, mu ka shemubiwa cwañi ki Mulimu haiba mu lika ku pata sibi sa mina? Jehova wa ziba sibi se mu ezize, mi h’a tuhelelangi fela bumaswe.—Liproverbia 15:3; Habakuki 1:13.
12, 13. Ki lifi ze kona ku zwa mwa ku lika ku pata-pata bufosi?
12 Haiba mu ezize sibi se situna, ku bulela bufosi bwa mina ku kona ku mi tusa kuli mu be ni lizwalo le linde hape. (1 Timotea 1:18-20) Kono ku pata bufosi bwa mina ku kona ku tisa kuli mu be ni lizwalo le li mbumbutezi le li ka mi susueza ku fosa hahulu. Mu hupule kuli haki mutu fela u sili kamba puteho ye mu foselize. Kono mu foselize Mulimu. Walisamu n’a opezi kuli: “[Muñ’a] Bupilo, lubona lwa hae lu mwa lihalimu, meto a hae a talima; litaku za meto a hae li tatuba bana ba batu. [Muñ’a] Bupilo u lika ya na ni niti [ni ya maswe].”—Samu 11:4, 5.
13 Jehova h’a na ku fuyola mutu ya pata sibi se situna ni ku lika ku zwelapili mwa puteho ye kenile ya Sikreste. (Jakobo 4:6) Kacwalo haiba mu ezize sibi mi mu bata ku eza ze lukile, mu si liyehi ku talusa bufosi bwa mina ka ku sa pata-pata. Ku si cwalo mu ka sisitwa ki lizwalo sihulu ha mu ka balanga kamba ku utwa kelezo fa litaba ze ama bufosi bo butuna bo mu kile mwa eza. Ku cwañi Jehova ha n’a ka mi amuha moya wa hae, sina mwa n’a zwiselize moya wa hae ku Mulena Saule? (1 Samuele 16:14) Ha ne mu ka amuhiwa moya wa Mulimu, mwendi ne mu ka eza sibi se situna ni ku fita.
Mu Sepe Mizwale Ba Mina Ba Ba Sepahala
14. Ki kabakalañi sifosi h’a swanela ku latelela kelezo ye kwa Jakobo 5:14, 15?
14 Kacwalo he, sifosi ya bakile u swanela ku ezañi? “A bize ba bahulu ba Keleke, ba t’o mu lapelela ni ku mu toza oli ka Libizo la Mulena. Mi tapelo ye ezizwe ka tumelo i ka pilisa ya kula, mi Mulena u ka mu zusa.” (Jakobo 5:14, 15) Ku atumela maeluda ki nzila ye ñwi yeo mutu a kona ku beyela “miselo ye swanela mutu ya bakile.” (Mateu 3:8) Banna bao ba ba sepahala ni ba ba lilato ba ka ‘mu lapelela ni ku mu toza oli ka Libizo la Jehova.’ Ka ku swana sina oli ya mulyani, kelezo ye ba fa ye zwelela mwa Bibele i ka omba-omba mutu kaufela ya bonisa ku baka kwa niti.—Jeremia 8:22.
15, 16. Maeluda ba Sikreste ba latelela cwañi mutala wa Mulimu, ka mo ku ñolezwi kwa Ezekiele 34:15, 16?
15 Mulisana wa luna Jehova n’a tomile mutala o munde hahulu ha n’a lukuluzi Majuda mwa butanga bwa Babilona ka 537 B.C.E. ni ha n’a lukuluzi Isilaele wa kwa moya ku “Babilona yo mutuna” ka 1919 C.E.! (Sinulo 17:3-5; Magalata 6:16) Ka ku eza cwalo, n’a talelelize sepiso ya hae ye li: “Ni ka lisa lingu za ka isali Na, mi ni ka li pumulisa . . . Ni ka bata ye latehile, ni kutise ye keluhile, ni tame silama se si lobehile, mi ni tiise ye kula.”—Ezekiele 34:15, 16.
16 Jehova n’a fepile lingu za hae za swanisezo, n’a li pumulisize mwa sibaka se si silelelizwe, mi n’a batile ze ne latehile. Balisana ba Sikreste ni bona ba bona teñi kuli mutapi wa Mulimu wa fepiwa hande ni ku silelezwa. Maeluda ba batanga lingu ze lateha mwa puteho. Sina fela Mulimu ha n’a ‘tamile ngu ye ne lobehile,’ baokameli ni bona ba ‘tamanga’ lingu ze holofalizwe ki lipulelo za lingu ze ñwi kamba ze ikolofalize. Mi sina Mulimu ha n’a ‘tiisize ngu ye kula,’ maeluda ni bona ba tusanga batu ba ba kula kwa moya, mwendi ili kabakala bufosi bwa bona beñi.
Mo Ba Tuseza Balisana
17. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku zina-zina ku bata tuso ya maeluda ya kwa moya?
17 Maeluda ba tabela ku latelelanga kelezo ye, ye li: “Ba bañwi mu ba eze ka musa o na ni sabo.” (Juda 23) Bakreste ba bañwi ba ezize sibi se situna ka ku eza buozwa. Kono haiba ba bonisa ku baka kwa niti, ba kona ku ba ni sepo ya kuli maeluda ba ka lakaza ku ba tusa kwa moya ka sishemo ni ka lilato. Ka ku ipeya kwa mukundi o swana, Paulusi n’a bulezi cwana ka za banna bao kuli: “Isikuli lu busa tumelo ya mina, kono lu lata ku mi tusa ze mi tabisa.” (2 Makorinte 1:24) Kacwalo mu si ke mwa zina-zina ku bata tuso ya bona ya kwa moya.
18. Maeluda ba ezanga cwañi ha ba tusa balumeli ba bañwi ba ba fosize?
18 Ki kabakalañi ha mu swanela ku sepa maeluda haiba mu ezize sibi se situna? Libaka kikuli bona sihulu-hulu ki balisana ba mutapi wa Mulimu. (1 Pitrosi 5:1-4) Ha ku na mulisana ya lilato ya natanga ngunyana ye lukile kabakala kuli i ikolofalize. Kacwalo muta maeluda ba tusa balumeli ba bañwi ba ba fosize, ha ba batangi ku ziba koto ye ka fiwa sifosi, kono ba batanga ku ziba bufosi bo bu ezizwe ni ku bona mo ba ka tuseza sifosi y’o ka mo ku konahalela kaufela kuli a kutiswe kwa moya. (Jakobo 5:13-20) Maeluda ba lukela ku atula ka ku luka ni ku “utwela mutapi butuku.” (Likezo 20:29, 30; Isaya 32:1, 2) Ka ku swana ni Bakreste kaufela, maeluda ba lukela ku ‘eza ze lukile, ku lata sishemo, ni ku zamaya ka buikokobezo ni Mulimu.’ (Mika 6:8) Tulemeno to tu cwalo ki twa butokwa hahulu ha ku ezwa likatulo ze ama bupilo ni sebelezo ye kenile ya “mutapi o liswa ki [Jehova].”—Samu 100:3.
19. Maeluda ba Sikreste ba likanga ku kutisa mutu ka moya o cwañi?
19 Balisana ba Sikreste ba ketilwe ki moya o kenile mi ba batanga ku etelelwa ki ona. “Mutu h’a swelwi a eza mulatu”—ka ku sa ziba—banna ba ba hulile kwa moya ba likanga ku mu ‘kutisa ka moya o musa.’ (Magalata 6:1; Likezo 20:28) Ka musa ni ka ku kumalela lipimo za Mulimu, maeluda ba likanga ku kutisa muhupulo wa mutu yo, sina fela mualafi ha kutisanga ka tokomelo lisapo le li lobehile mwa sibaka sa lona, kuli a si ke a utwisa butuku mukuli, kono ka nako ye swana inge a folisa butuku b’o. (Makolose 3:12) Bakeñisa kuli maeluda ba itinganga fa tapelo ni Mañolo ha ba nyakisisanga za ku shemuba sifosi, katulo ya bona i ka bonisa katulo ya Mulimu.—Mateu 18:18.
20. Ki lili fo i ka tokwa ku zibisezwa puteho kuli mutu yo muñwi u filwe nyazo?
20 Haiba bufosi ki kale bu ya kabubo kamba bu bonahala kuli bu ka ya kabubo, hañata ku ka fiwa zibiso kwa puteho ilikuli mayemo a puteho a bukelezwe. Mi hape zibiso i ka fiwa haiba puteho i ka tokwa ku zibiswa. Ka nako ya nz’a fola kwa moya mutu ya filwe nyazo, u swana sina mutu ya nz’a fola kwa kolofalo, ili ye ka mu palelwisa ku sebeza ka nakonyana. Ka nakonyana, neikaba hande mutu ya bonisize ku baka y’o ha n’a ka teelezanga fela isiñi ku alaba kwa mikopano. Maeluda ba kona ku lukisa kuli mutu yo muñwi a zamaisange tuto ya Bibele ku mutu y’o ili ku mu tusa ku eza licinceho ilikuli a kone ku ba hape mutu ya “na ni niti mwa tumelo.” (Tite 2:2) Litukiso zeo kaufela li ezwa kabakala lilato mi ha li si ka lelelwa ku ota sifosi.
21. Litaba ze ñwi za bufosi li kona ku talimwa cwañi?
21 Maeluda ba kona ku tusa kwa moya ka linzila ze ñata. Ka mutala, lu ngeni kuli muzwale ya n’a nwanga hahulu bucwala kwamulaho n’a nwile hahulu bucwala hañwi kamba habeli ha n’a li a nosi kwa ndu. Kamba mwendi mutu ya n’a tuhezi kale-kale ku zuba kwai n’a zubezi kwa mukunda hañwi kamba habeli ha n’a swelwi ki mambengo. Nihaike kuli u lapezi mi u lumela kuli Mulimu u mu swalezi, u swanela ku kupa tuso ya eluda ilikuli a si ke a kuta-kutela ku eza sibi seo. Eluda a li muñwi kamba ba babeli ba kona ku talima taba yeo. Kono eluda kamba maeluda bao ba ka zibisa muokameli ya zamaisa, kakuli ku kana kwa ba ni litaba ze ñwi ze tisize cwalo.
Mu Zwelepili ku Amuhela Kalimelo ya Jehova
22, 23. Ki kabakalañi ha mu swanela ku zwelapili ku amuhela kalimelo ya Jehova?
22 Kuli Mukreste kaufela a lumelelwe ki Mulimu, u swanela ku utwa kalimelo ya Jehova. (1 Timotea 5:20) Kacwalo mu utwe kelezo ifi kamba ifi ye mu fiwa ha mu nze mu ituta Mañolo ni lihatiso za Sikreste kamba ha mu utwa kelezo ye fiwa kwa mikopano ya puteho, ya mupotoloho ni ya sikiliti ya batu ba Jehova. Mu tonele ku eza tato ya Jehova. Mi kalimelo ya Mulimu i ka mi tusa ku zwelapili ku ba ni lukwakwa lwa silelezo lwa kwa moya, lo lu ka mi tusa ku iseleleza kwa sibi.
23 Ku amuhela kalimelo ya Jehova ku ka mi konisa ku tiiseza mwa lilato la Mulimu. Ki niti kuli ba bañwi ba zwisizwe mwa puteho ya Sikreste, kono ha mu tokwi ku zwisiwa haiba mu ‘babalela pilu ya mina’ ni ku ‘zamaya sina ba ba butali.’ (Liproverbia 4:23; Maefese 5:15) Kono haiba kuli mu zwisizwe mwa puteho cwale, ki kabakalañi ha mu sa ngi mihato ye ka mi konisa ku kutiswa? Mulimu u bata kuli batu kaufela ba ba ineezi ku yena ba mu lapele ka busepahali ni ka “pilu ye munati [tabile].” (Deuteronoma 28:47) Mwa kona ku mu lapela ka busepahali ni ka tabo ku ya ku ile haiba mu amuhela kamita kalimelo ya Jehova.—Samu 100:2.
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Ki kabakalañi batu ba bañwi ha ba zwisiwanga mwa puteho ya Sikreste?
• Ku baka kwa niti ku kopanyelezañi?
• Ki kabakalañi bufosi bo butuna ha bu swanela ku bulelwa?
• Maeluda ba tusanga cwañi lifosi ba ba bakile?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 26]
Ki kabakalañi muapositola Paulusi ha n’a lumezi litaelo kwa puteho ya Korinte ka za ku zwisa lifosi mwa puteho?
[Siswaniso se si fa likepe 29]
Ka ku swana ni balisana ba ikale, maeluda ba Sikreste ba ‘tamanga’ lingu za Mulimu ze holofezi