Ku Patulula Antikreste

NE MU ka isileleza cwañi ha ne mu ka ziba kuli silalanda se mu pila ku sona si kenezwi ki butuku bo bu yambukela? Ku si na kakanyo, ne mu ka isileleza ka ku ca lico ze tiisa mubili wa mina kuli u lwanise matuku mi ne mu ka ambuka batu ba ba kona ku mi yambukiseza bona. Ni kwa moya lu lukela ku isileleza cwalo. Mañolo a lu bulelela kuli antikreste “u s’a li teñi mwa lifasi.” (1 Joani 4:3) Haiba lu bata ku banduka “butuku,” lu tokwa ku lemuha “ba ba bu yambuzi” ni ku ba tokolomoha. Mi ka tuso ya Bibele, lwa kona ku utwisisa hande taba yeo.

Linzwi la “antikreste” li talusa bote ba ba hanyeza Kreste kamba ba ba ipuma ku ba Kreste kamba bayemeli ba hae. Jesu yena ka sibili n’a ize: “Ya sa ni lwaneli wa ni lwanisa [kamba ki antikreste]; mi ya sa kubukanyi ni na, wa hasanya.”—Luka 11:23.

Kono Joani n’a ñozi ka za antikreste lilimo ze fitelela 60 hamulaho wa lifu la Jesu ni ku zusezwa kwa hae kwa lihalimu. Kacwalo, misebezi ya antikreste i lukelwa ku utwisiswa ka mo i amela balateleli ba Jesu ba ba sepahala fa lifasi.—Mateu 25:40, 45.

Antikreste ki Mulwanisi wa Balateleli ba Kreste

Jesu n’a lemusize balateleli ba hae kuli batu ba bañata mwa lifasi ne ba ka ba toya. N’a ize: “Ba ka mi swalisa batu kuli mu nyandiswe, mi ba mi bulaye; mi mu ka toiwa ki macaba kaufela kabakala Libizo la ka. Bapolofita ba buhata ba bañata ba ka taha, ba pume batu ba bañata.”—Mateu 24:9, 11.

Bakeñisa kuli balateleli ba Jesu ba nyandiswa “kabakala Libizo la [Jesu],” ba ba ba nyandisa bao luli ki bo antikreste. “Bapolofita ba buhata,” ili bao ba bañwi ku  bona ne ba banga Bakreste, ni bona ki bo antikreste. (2 Joani 7) Joani n’a ñozi kuli “bo antikreste ba bañata” bao “ba zwile ku luna kono nesi ba luna; kabe neli ba luna, kabe ba siyezi ku luna.”—1 Joani 2:18, 19.

Manzwi a Jesu ni a Joani a bonisa patalaza kuli antikreste haki mutu fela a li muñwi kono ki batu ba bañata. Hape, bakeñisa kuli ki bapolofita ba buhata, o muñwi wa milelo ya bona ye mituna ki ku hasanya lituto za bulapeli za buhata. Ba petanga cwañi milelo ya bona?

Ku Hasanya Lituto za Bulapeli za Buhata

Muapositola Paulusi n’a lemusize sikombwa ka yena Timotea kuli a tokolomohe lituto za bakwenuheli, ba ba cwale ka Imeneo ni Fileto, ili bao “manzwi a bona a ka yepa sina silonda.” Paulusi a ekeza kuli: “Ki ba ba keluhile niti, ba ba li, zuho ya bafu i se i ezahezi; mi ba wisa cwalo tumelo ya ba bañwi.” (2 Timotea 2:16-18) Ku bonahala kuli Imeneo ni Fileto ne ba luta kuli zuho ya bafu ki ya swanisezo mi Bakreste n’e se ba zusizwe kale kwa moya. Ki niti kuli Mulimu u nga mutu ya ba mulutiwa wa niti wa Jesu kuli u zusizwe kwa bafu, sina mwa n’a taluselize Paulusi. (Maefese 2:1-5) Niteñi, tuto ya Imeneo ni Fileto ne i lwanisa sepiso ya Jesu ka za zuho ya bafu ya luli ili ye ka ezahala mwahal’a puso ya Mubuso wa Mulimu.—Joani 5:28, 29.

Mihupulo ya kuli zuho ya bafu ki ya swanisezo fela n’e hulisizwe ki sikwata sa balapeli se si bizwa Gnostics. Ka ku lumela kuli zibo (gnoʹsis mwa Sigerike) i konwa ku fumanwa ka nzila ye ipitezi, sikwata seo sa Gnostics sa zwakanya Bukreste bwa buhata ni filosofi ya Sigerike ni mikwa ya bulapeli bwa kwa Bucabela. Ka mutala, ne ba lumela kuli lika ze bonwa kaufela li na ni bumaswe, mi kabakaleo,  Jesu n’a si ka taha mwa nama kono n’a bonahala fela ku ba ni mubili wa nama. Ka mo se lu bonezi, muapositola Joani n’a lemusize ka za zona litumelo ze cwalo.—1 Joani 4:2, 3; 2 Joani 7.

Tuto ye ñwi ya buhata, ye n’e kalisizwe lilimo-limo hamulaho wa fo, ki ye twi ki Silalu se si kenile. Ka ku ya ka tuto yeo, kuti Jesu ki Mulimu ya M’ata Ote mi hape ki Mwan’a Mulimu. Mwa buka ya hae ye bizwa The Church of the First Three Centuries, caziba Alvan Lamson u bulela kuli tuto ya Silalu “ha i simuluhi mwa Mañolo a Sijuda ni a Sikreste; mi ni kuli ne i hulisizwe ni ku zwakanywa ni Bukreste ki Bañoli ba keleke be ne ba luta lituto za Plato.” Plato ne li muluti wa lituto za Sigerike za sihedeni.

Tuto ya Silalu ki tuto ya na ipangezi antikreste ka butali, kakuli i pata niti ka za Mulimu ni ku lyanganisa swalisano ya hae ni Mwan’a hae. (Joani 14:28; 15:10; Makolose 1:15) Mu nahane fela, lu kona cwañi ku ‘sutelela ku Mulimu,’ sina mw’a lu susueleza Mañolo, haiba Mulimu ha zibwi?—Jakobo 4:8.

Ku ekeza kwa tuto ye lyanganisa yeo, batoloki ba Bibele ba bañata hape ba zwisize libizo la Mulimu, lona la Jehova, mwa litoloko za bona, nihaike libizo leo li fumaneha ka buñata bo bu fitelela 7,000 mwa Mañolo a Siheberu ni a Sigerike a pili! Kwa iponelwa hande kuli ku lika ku pata niti ka za Mulimu mane ni ka za libizo la hae ki kezo ya kashwau ka katuna ku Mubupi wa luna ni kwa Linzwi la hae. (Sinulo 22:18, 19) Hape, ku cinca libizo la Mulimu ka malumbatina a cwale ka Mulena ni Mulimu ki ku sa latelela tapelo ya Mulena, ye li: “Libizo la hao a li be le li kenile.”—Mateu 6:9.

Bo Antikreste Ba Hana Mubuso wa Mulimu

Bo antikreste ba tukufalezwi hahulu mwa “mazazi a maungulelo,” ili mwa mazazi mo lu pila cwale. (2 Timotea 3:1) Mulelo o mutuna wa bapumi bao ba kacenu ki ku puma batu ka za situlo sa Jesu sa ku ba Mulena wa Mubuso wa Mulimu, ili mulonga wa kwa lihalimu o ka tuha u busa lifasi mukatumbi.—Daniele 7:13, 14; Sinulo 11:15.

Ka mutala, baeteleli ba bulapeli ba bañwi ba luta kuli Mubuso wa Mulimu ki muinelo o inzi mwa lipilu za batu, ili tuto ye sa lutiwi mwa Mañolo. (Daniele 2:44) Ba bañwi ba li Kreste u busa ka ku itusisa milonga ni likopano za butu. Niteñi, Jesu n’a ize: ‘Mubuso wa ka hasi wa lifasi le.’ (Joani 18:36) Niti kikuli Satani, isiñi Kreste, ki yena “mulena wa lifasi le” mi ki yena “mulimu” wa lona. (Joani 14:30; 2 Makorinte 4:4) Kabakaleo, Jesu u ka tuha a yundisa milonga ya butu kaufela ni ku ba yena Mubusi wa lifasi a nosi. (Samu 2:2, 6-9; Sinulo 19:11-21) Batu ba batanga kuli ku be cwalo ha ba lapelanga tapelo ya Mulena, ye li: “Ku tahe mubuso wa hao; se si latwa ki Wena si ezwe mwa lifasi.”—Mateu 6:10.

Bakeñisa kuli ba tusa bupolitiki bwa lifasi le, baeteleli ba bulapeli ba bañata ba lwanisize, mane ni ku nyandisa, ba ba kutaza niti ka za Mubuso wa Mulimu. Mane, buka ya Bibele ya Sinulo i bulela ka za lihule la swanisezo, le li bizwa “Babilona yo mutuna,” le li “kozwi mali a balumeli, ni mali a lipaki za Jesu.” (Sinulo 17:4-6) Hape, lihule leo li eza bubuki bwa kwa moya ka ku tusa “malena,” kamba babusi ba lifasi le, ni ku libelela ku shemubiwa ki bona. Ku si na kuliñi, musali yo u swaniseza bulapeli bwa buhata bwa lifasi le. Ki yena antikreste yo mutuna.—Sinulo 18:2, 3; Jakobo 4:4.

Antikreste U ‘Tikinya Lizebe’

Kwand’a ku hana niti ya Bibele, batu ba bañata ba ba twi ki Bakreste ba hana likuka za mwa Bibele za muzamao ka ku tabela mikwa ye atile ya silifasi. Linzwi la Mulimu ne li bulezi cimo ka za muinelo wo, kuli: “Ku ka taha nako, ye ku yona, batu [ba ba ipulela kuli ba sebeleza Mulimu] ba ka hana tuto ye pilisa;  kono kabakala ku [tikinywa mwa lizebe, NW] ba ka ikubukanyeza baluti, ka ku ya ka litakazo za bona.” (2 Timotea 4:3) Baluti ba buhata bao hape ba bulelwa kuli ki “baapositola ba buhata, ki ba ba sebeza ka mano a maswe, ba ifetula bapolofita ba Kreste.” Bibele i zwelapili i li: “Ku fela kwa bona ku ka likana ni misebezi ya bona.”—2 Makorinte 11:13-15.

Misebezi ya bona i kopanyeleza ‘mizamao ya buhule,’ ye nyefulisa likuka ze pahami za muzamao o munde. (2 Pitrosi 2:1-3, 12-14) Kana ha lu iponeli palo ye sweli ku ekezeha ya baeteleli ba bulapeli ni balateleli ba bona ba ba eza likezo ze maswe ze cwale ka kalombe ni buozwa—kamba nihaiba ku li lumeleza? Mu bapanye mibonelo ni mipilelo yeo ye ba amuhela batu ba bañata ni ze i bulela Bibele kwa Livitike 18:22; Maroma 1:26, 27; 1 Makorinte 6:9, 10; Maheberu 13:4; ni Juda 7.

“Mu Like Mioya”

Ka ku ya ka ze se lu nyakisisize, lu boni kuli lu lukela ku mamela manzwi a muapositola Joani a kuli lu si ke lwa keshebisa lituto za luna. U lemusa kuli: “Mu si ke mwa lumela mioya kaufela; kono mu like mioya ku ziba kana i zwa ku Mulimu. Kakuli bapolofita ba buhata ba bañata ba tile mwa lifasi.”—1 Joani 4:1.

Mu nge mutala o munde wa batu ba bañwi be “ne ba na ni lipilu ze nde” be ne ba pila mwa munzi wa Berea mwa linako za baapositola. Ne ‘ba amuhezi Linzwi ka ku li tukufalelwa, mi ba batisisa mwa Mañolo, ka mazazi kaufela, ba lemuhe litaba ze ne ba bulelelwa ki Paulusi ni Silasi kana ki mo li inezi.’ (Likezo 17:10, 11) Ee, niha ne ba tabela ku ituta, batu bao ba kwa Berea ne ba boni teñi kuli ze ne ba lutiwa ni ze ne ba lumela ne li tomile ka ku tiya fa Mañolo.

Kacenu, Bakreste ba niti ni bona ha ba yaululwi fela ki mibonelo ye atile ye cinca-cinca kono ba kumalela ka ku tiya kwa niti ya Bibele. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: ‘Se ni mi lapelela, kikuli lilato la mina li ye li ekezehe mwa zibo ni mwa kutwisiso kaufela.’—Mafilipi 1:9.

Haiba ha mu si ka eza kale cwalo, haike ibe mulelo wa mina wa ku fumana ‘zibo ni kutwisiso kaufela’ ka ku ituta ze i luta Bibele luli. Ba ba likanyisa mutala wa ba kwa Berea ha ba pumiwi ki “manzwi a butali” a bo antikreste. (2 Pitrosi 2:3) Kono ba lukululwa ki lituto za kwa moya za luta Kreste wa niti ni ze ba luta balateleli ba hae ba niti.—Joani 8:32, 36.

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 4]

ZE I BULELA BIBELE KA ZA ANTIKRESTE

“Bana ba ka, ki nako ya mafelelezo [mwendi ili ku talusa ku fela kwa miteñi ya baapositola]; mi sina ha mu utwile kuli antikreste wa ta, ni cwale bo antikreste ba bañata ba se ba tile.”—1 Joani 2:18.

“Ya lishano ki mañi, konji ya latula, ya li, Jesu hasi yena Kreste? Yo ki antikreste, ya latula ni Ndate ni Mwana.” —1 Joani 2:22.

“Moya kaufela o sa buleli Jesu, hasi wa Mulimu. Ki ona moya wa antikreste, o mu utwile kuli wa ta; mi ni cwale u s’a li teñi mwa lifasi.”—1 Joani 4:3.

“Bapumi ba bañata ba keni mwa lifasi, ba ba sa buleli Jesu ya tile mwa nama; ya cwalo, ki mupumi ni antikreste.” —2 Joani 7.

[Mbokisi/Maswaniso a fa likepe 5]

MUPUMI YA PUMA KA LINZILA ZE SHUTANA-SHUTANA

Linzwi la “antikreste” li talusa bote ba ba latula ze i bulela Bibele ka za Jesu Kreste, ba ba lwanisa Mubuso wa hae, ni ba ba nyandisa balateleli ba hae. Hape li talusa batu, likopano, ni linaha ze ipumisa ku yemela Kreste kamba ze ipa m’ata a Bumesiya ka ku isepisa ku peta za kona fela ku peta Kreste—ili ku tahisa kozo ni buiketo fa lifasi.

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Augustine: ©SuperStock/age fotostock

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Sina ba kwa Berea, lu swanela ku ‘batisisa Mañolo ka mazazi kaufela’