Se Ku Talusa ku Lata Wahabo Luna
Se Ku Talusa ku Lata Wahabo Luna
“Lata wahenu mo u itatela.”—MATEU 22:39.
1. Lu bonisa cwañi kuli lwa lata Mulimu?
KI SIFI seo Jehova a tokwa ku bao ba ba mu lapela? Jesu na kusufalize kalabo ya puzo yeo ka manzwi a makuswani ni a buima. Na ize, mulao o mutuna ki ku lata Jehova ka pilu ya luna kaufela, moya wa luna kaufela, kutwisiso ya luna kaufela, ni ka mata a luna kaufela. (Mateu 22:37; Mareka 12:30) Sina mo lu bonezi mwa taba ye felile, ku lata Mulimu ku kopanyeleza ku mu utwa ni ku mamela milao ya hae ka ku bonisa buitebuho kwa lilato la lu bonisize. Ku ba ba lata Mulimu, ku eza tato ya hae hasi mutiyo o bukiti; kono kwa ba nyakalalisa.—Samu 40:8; 1 Joani 5:2, 3.
2, 3. Ki kabakalañi ha lu swanela ku isa mamelelo kwa mulao wa ku lata wahabo luna, mi ku futuka lipuzo mañi?
2 Jesu na ize kuli, mulao wa bubeli o mutuna u swalisana ni wa pili, u li: “Lata wahenu mo u itatela.” (Mateu 22:38, 39) Fa cwale lu ka nyakisisa ona mulao wo wa bubeli, mi lu na ni libaka le li nde la ku eza cwalo. Nako ye lu pila ku yona batu se li baitati, mi ba bonisa lilato le li kopami. Ha na talusa za “mazazi a maungulelo” ka ku susumezwa ki moya wa Mulimu, muapositola Paulusi na ñozi kuli ka nako yeo batu ha ba na ku lata ba bañwi, kono ba ka ba baitati, ba ka lata mali, ni ku lata minyaka. Ba bañata ha ba na ku ba ni “lilato la taho,” kamba sina mo i taluseza toloko ye ñwi ya Bibele, ba ka ba batu “ba ba si na lilato le li swanela kwa mabasi a bona.” (2 Timotea 3:1-4) Jesu Kreste na sinuzi kuli: “Ba bañata . . . ba ka betekana, ni ku toyana. . . . Lilato la ba bañata li ka fola.”—Mateu 24:10, 12.
3 Niteñi, mu lemuhe kuli Jesu na si ka bulela kuli lilato la batu kaufela li ka fola. Ka nako kaufela ku ka banga ni batu ba ba bonisa mufuta wa lilato leo Jehova a tokwa ni le li mu swanela. Batu ba ba lata Jehova luli ba ka satalala ku nga ba bañwi mwa ba ngela Mulimu. Kono wahabo luna ye lu swanela ku lata ki mañi? Lu kona ku lata cwañi wahabo luna? Mañolo a kona ku lu tusa ku alaba zona lipuzo za butokwa ze.
Wahabo Luna ki Mañi?
4. Ka ku ya ka Livitike kauhanyo ya 19, Majuda ne ba swanela ku lata bomañi?
4 Jesu ha na taluseza Mufalisi kuli mulao o mutuna wa bubeli ki ku lata wahabo mutu ka mwa itatela, n’a ama kwa mulao o muñwi o n’o filwe ku Isilaele. Mulao wo u ñozwi kwa Livitike 19:18. Mwa kauhanyo ye swana yeo, Majuda ne ba taluselizwe kuli ba swanela ku nga batu ba bañwi besi Maisilaele kuli ni bona ki bahabo bona. Timana 34 i bala kuli: “Muzwahule ya yahile ni mina, mu mu nge sina ya pepezwi habo mina, mi u mu late m’o itatela ili wena; kakuli ne mu li mazwahule mwa naha ya Egepita.” Kacwalo nihaiba batu ba ne ba si Majuda, sihulu baproselite, ne ba swanela ku latiwa.
5. Majuda ne ba utwisisa cwañi lilato la ku lata wahabo mutu?
5 Kono baeteleli ba Majuda ba mwa miteñi ya Jesu, ne ba na ni mubonelo o shutana. Baeteleli ba bañwi ba Majuda ne ba luta kuli pulelo ya kuli “mulikani” kamba “wahesu” ne i supa fela kwa Majuda. Ba ne ba si Majuda ne ba na ni ku toiwa. Baluti bao ne ba fa mabaka a kuli batu ba ba lapela Mulimu ba swanela ku kenda bahedeni. Buka ye ñwi i li: “Mwa miinelo ye cwalo, ne ku si ke kwa tokwa litoyano. Ne ku na ni lika ze ñata ze ne ka ekeza hahulu kwa sitoyo.”
6. Ki lisupo mañi ze peli za na pundile Jesu ha na bulela za ku lata wahabo mutu?
6 Mwa Ngambolo ya hae ya fa Lilundu, Jesu na bulezi za yona taba ye, ili ku bonisa hande ba ba swanela ku latiwa. Na bulezi kuli: “Mu utwile kuli ne ku bulezwi cwana: Lata wahenu, mi u toye ya ku toile. Kono na, na mi bulelela, ni li: Mu late be ili lila ku mina, mu fuyole ba ba mi lwaha, ba ba mi toile mu ba eze hande, mi mu lapelele ba ba mi eza maswe, ba ba mi nyandisa; kuli mu be bana ba Ndat’a mina ya kwa lihalimu; kakuli Yena u pazuliseza ba ba maswe ni ba bande lizazi la hae, mi u neliseza ba ba lukile ni ba ba maswe lipula za hae.” (Mateu 5:43-45) Jesu fa na pundile lisupo ze peli. Sapili kikuli, Jehova u fana ni ku bonisa sishemo kwa batu ba bande ni ba ba maswe. Sa bubeli kikuli, lu swanela ku mu likanyisa.
7. Ki tuto mañi ye lu ituta kwa nguli ya Musamaria yo munde?
7 Ka nako ye ñwi, Mujuda ya na ziba hande Mulao a buza Jesu, a li: “Wahesu ki mañi?” Jesu a alaba puzo yeo ka ku kandeka nguli ya Musamaria ya na fumani munna, ili Mujuda, ya na lindauzwi ki masholi ni ku mu tubulisa tutu ya hae. Nihaike kuli Majuda ne ba kenda Masamaria, Musamaria yo a tama mañiba a munna yo mi a mu isa kwa hotela kuli a yo babalelwa, ili kwa na ka kulisezwa kuli a fole. Lu itutañi mwa ngambolo ye? Lu ituta kuli, lilato la luna ku wahabo luna li swanela ku boniswa ni kwa batu ba mushobo u sili, ba mwa linaha li sili, kamba ba bulapeli bo buñwi.—Luka 10:25, 29, 30, 33-37.
Se ku Talusa ku Lata Wahabo Luna
8. Livitike kauhanyo 19 i talusañi ka mo lilato ne li swanela ku bonisezwa?
8 Lilato la ku lata wahabo luna, ka ku swana ni lilato la Mulimu, hasi maikuto fela; kono lilato leo li swanela ku boniswa ka likezo. Lu ka tusiwa hahulu ha lu ka nyakisisa hape taba mo ku fumaneha taelo ye ñozwi kwa Livitike 19 ye laela batu ba Mulimu kuli ba late bahabo bona sina mo ba itatela. Mwa taba ye lu bala kuli Maisilaele ne ba laezwi kuli ba tuhelele babotana ni bazwahule ku bubula mwa masimu. Ne ba sa swaneli ku uzwa, ku bulela buhata, kamba ku pumana. Ha ne ba atula litaba, Maisilaele ne ba sa lukeli ku atula ka sobozi. Nihaike ne ba na ni ku kalimela ba bañwi ha ne ku tokwahala, ne ba laezwi kuli: “U si ke wa toya wahenu mwa pilu ya hao.” Milao ye hamohocwalo ni ye ñwi ne i kusufalizwe ka manzwi a li: “U late wahenu m’o itatela.”—Livitike 19:9-11, 15, 17, 18.
9. Ki kabakalañi Jehova ha na laezi Maisilaele kuli ba ikauhanye kwa macaba a mañwi?
9 Nihaike Maisilaele ne ba swanela ku lata ba bañwi, kono hape ne ba lukela ku ikauhanya kwa balapeli ba milimu ya buhata. Jehova na ba lemusize za likozi ni za ze ne ka zwa mwa liango ze maswe. Ka mutala, ka za macaba a ne ba ka tunula Maisilaele, Jehova na laezi kuli: “U si ke wa nyalela ku bona; u si ke wa nyalisa mwan’a hao wa musizana ku mwan’a bona wa mushimani, mi u si ke wa ngela mwan’a hao wa mushimani, mwan’a musizana wa ku bona; kakuli mwan’a hao wa mushimani u ka keluswa ki bona, a ni tuhele kuli a y’o sebeleza milimu i sili; mi fo, buhali bwa [Muñ’a] Bupilo bu ka mi tukela.”—Deuteronoma 7:3, 4.
10. Lu swanela ku itibelela kwa nto mañi?
10 Ka ku swana, Bakreste ni bona ba itibelela kwa ku itama silikani ni ba ba kona ku fokolisa tumelo ya bona. (1 Makorinte 15:33) Lu elezwa kuli: “Mu si ke mwa lwala coko i liñwi ni ba ba sa lumeli, “ bona ba ba siyo mwa puteho ya Sikreste. (2 Makorinte 6:14) Bakreste hape ba elelizwe ku nyalela ‘fela ku Mulena.’ (1 Makorinte 7:39) Kono ha lu swaneli ni kamuta ku kenda ba ba sa lapeli Jehova sina mo lu mu lapelela luna. Jesu Kreste na shwezi baezalibi, mi batu ba bañata ba ba kile ba eza lika ze maswe ne ba cincize mikwa ya bona mi ba kutela ku Mulimu.—Maroma 5:8; 1 Makorinte 6:9-11.
11. Ki ifi nzila ye nde ka ku fitisisa ya ku bonisa ka yona lilato ku ba ba sa sebelezi Jehova, mi ki kabakalañi ha lu swanela ku eza cwalo?
11 Nzila ye nde ka ku fitisisa ye lu kona ku likanyisa Jehova ka yona ki ka ku bonisa lilato ku ba ba sa sebelezi Mulimu. Nihaike kuli u toile bumaswe, u bonisa sishemo ku b’ote ka ku ba fa kolo ya ku tuhela mizamao ya bona ni ku fiwa bupilo bo bu sa feli. (Ezekiele 18:23) Jehova “u lata kuli kaufela ba kene mwa ku baka.” (2 Pitrosi 3:9) Tato ya hae kikuli “batu kamukana ba piliswe, mi ba fite fa zibo ya ku ziba niti.” (1 Timotea 2:4) Kona libaka Jesu ha na laezi balateleli ba hae kuli ba kutaze ni ku luta ni kuli ba “eze balutiwa ba batu ba macaba kaufela.” (Mateu 28:19, 20, NW) Lu bonisa lilato la luna ku Mulimu ni ku wahabo luna, mane ku kopanyeleza cwalo ni kwa lila za luna, ka ku abana ku ona musebezi wo!
Ku Lata Mizwale Ba Luna ba Sikreste
12. Ki lika mañi za na ñozi muapositola Joani ka za ku lata mwanahabo luna?
12 Muapositola Paulusi na ñozi kuli: “Lu eze batu kaufela hande, sihulu banabahabo luna ba balumeli.” (Magalata 6:10) Ka ku ba Bakreste, lu tamehile ku bonisa lilato kwa banabahabo luna mwa tumelo—mizwale ni likaizeli ba luna ba kwa moya. Lilato le li cwalo ki la butokwa cwañi? Ha n’a bulela sona sisupo sa butokwa hahulu se, muapositola Joani na ñozi kuli: “Mutu ni mutu ya toile mwanahabo ki mubulai . . . Mutu h’a li: Ni lata Mulimu, mi ki ya toile mwanahabo ye a bona, h’a koni ku lata Mulimu ye a sa boni.” (1 Joani 3:15; 4:20) Manzwi a a butokwa hahulu. Jesu Kreste na talusize kuli Satani Diabulosi ki yena “mubulai” ni “lihata.” (Joani 8:44) Ha lu tokwi ni kamuta ku biziwa ka manzwi a cwalo!
13. Lu kona ku bonisa ka linzila lifi lilato kwa balumeli ka luna?
13 Bakreste ba niti ba “lutwa ki Mulimu ku latana.” (1 Matesalonika 4:9) Ku lata kwa luna “ku si ke kwa ba ka manzwi ni ka lulimi, kono ibe ka likezo ni ku eza niti.” (1 Joani 3:18) Lilato la luna “li tokwe buikeziso.” (Maroma 12:9) Lilato li lu susueza ku ba ni musa, ku utwelana butuku, ku swalelana, ni ku ba ni pilu-telele isiñi pilu-seta, ku ikuhumusa, ku ikankabeka, kamba ku ba ni butaiti. (1 Makorinte 13:4, 5; Maefese 4:32) Lilato li lu susumeza ku ‘sebelezana.’ (Magalata 5:13) Jesu na bulelezi balutiwa ba hae kuli ba latane sina yena ha na ba latile. (Joani 13:34) Kacwalo Mukreste u swanela ku itatela ku shwela mizwale ba hae haiba miinelo i tokwa cwalo.
14. Lu kona ku bonisa cwañi lilato mwa lubasi?
14 Mane lilato li swanela hahulu ku boniswa mwa lubasi lwa Sikreste mi sihulu mwahal’a munna ni musal’a hae. Linyalo ki tamo ye swalisanisa hahulu kuli mane Paulusi na ñozi kuli: “Banna ba swanezi ku lata basali ba bona sina mubili wa bona.” Mi a ekeza kuli: “Ya lata musal’a hae, wa itata ili yena.” (Maefese 5:28) Hape Paulusi na kutezi yona kelezo ye hamulaho wa litimana ze ketalizoho ku zwa fa timana ye. Munna ya lata musal’a hae ha na ku likanyisa Maisilaele ba mwa miteñi ya Malaki ba ne ba ezize basali ba bona ka bupumi. (Malaki 2:14) U ka mu olisa. U ka mu lata sina Kreste mwa latezi puteho. Ka mukwa o swana lilato li ka susumeza musali ku kuteka munn’a hae.—Maefese 5:25, 29-33.
15. Ku bona mizwale ha ba bonisana lilato ne ku susuelize ba bañwi ku bulelañi ni ku ezañi?
15 Kaniti, lilato la mufuta wo ki sizibelo sa Bakreste ba niti. Jesu na ize: “Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.” (Joani 13:35) Lilato le lu bonisana li suteleza batu ku Mulimu ye lu lata ni ku kuteka. Ka mutala, kwa naha ya Mozambique ku futuka piho ye ya za lubasi lwa Lipaki. “Lwa li ku ba lu bone nto ye cwalo. Lizazi ha se li sikuluhile, kwa fuka liñungwa mi hasamulaho kwa nela ñundupula ni macwe a simbwewewe. Moya o buhali wo wa shandaula ndu ya luna ya mataka, mi wa yayaula ni situwa sa luna se ne si umbezwi ka masenge. Mizwale ba luna ba liputeho ze ne li bukaufi ha ne ba tile ku to lu tusa ni ku lu yahela sinca ndu ya luna, ba ne lu yahile ni bona ba komoka mi ba bulela kuli: ‘Bulapeli bwa mina ki bo bunde hahulu. Luna lwa li ku ba lu tusiwe cwalo ki keleke ya luna.’ Lwa apula Bibele mi lwa ba balisa Joani 13:34, 35. Mi kacenu le be lu yahile ni bona ba bañata ba ituta Bibele.”
Ku Lata Ba Bañwi ka Butu
16. Ki shutano mañi ye mwahal’a ku lata batu ka sikwata ni ku lata batu ka butu?
16 Ku bunolo hahulu ku lata banabahabo luna ka sikwata. Kono ku lata batu ka butu ku kona ku ba tata. Ka mutala, batu ba bañwi ba bonisa lilato la bona ku wahabo bona ka ku fa fela nubu kwa likopano ze tusa ba ba mwa butokwi. Kaniti luli ku bunolo hahulu ku bulela kuli lwa lata wahabo luna ku fita ku bonisa lilato ku mutu ye lu beleka ni yena ya bonahala ku sa lu tabela, mutu ya yahile mabapa ni luna ye lu sa tabeli, kamba mulikani ya lu swabisanga.
17, 18. Jesu na bonisize cwañi lilato kwa batu ka butu, mi ki ufi o n’o li mulelo wa hae?
17 Ka za taba ya ku lata batu ka butu, lu kona ku ituta ku Jesu, yena ya na likanyisize tulemeno twa Mulimu ka ku tala. Nihaike kuli na tile kuli a to zwisa sibi sa lifasi, na bonisize lilato kwa batu ka butu—musali wa mukuli, mutu ya na kula mbingwa, ni mwanana. (Mateu 9:20-22; Mareka 1:40-42; 7:26, 29, 30; Joani 1:29) Ni luna ka ku swana lu bonisa lilato ku wahabo luna ka mo lu ezezanga batu ka butu be lu kopana ni bona ka zazi.
18 Kono lu si ke lwa libala ni kamuta kuli lilato la ku lata wahabo luna li zamaelela ni lilato la ku lata Mulimu. Nihaike kuli Jesu na tusize babotana, ku folisa ba ne ba kula, ni ku fepa ba ne ba shwile tala, mulelo luli wa na ezelize lika zeo kaufela hamohocwalo ni ku luta batu ba bañata ne li ku tusa batu kuli ba kutele ku Jehova. (2 Makorinte 5:19) Jesu na ezize linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona, na si ka libala kuli na yemela ni ku bonahaza Mulimu ya na lata. (1 Makorinte 10:31) Ka ku likanyisa Jesu, ni luna lwa kona ku bonisa lilato la luli ku wahabo luna kono inge lu sa bi ba lifasi le la batu ba ba maswe.
Lu Kona ku Lata Cwañi Wahabo Luna Sina Mo Lu Itatela?
19, 20. Ku lata wahabo luna mo lu itatela ku talusañi?
19 Jesu na ize: “Lata wahenu mo u itatela.” Kamita lwa ipabalelanga mi lu ikunganga ku ba ba ba kutekeha. Kambe ha ku cwalo, fohe taelo ye ne i si ke ya ba ni taluso ni ye kana. Lilato le li swanela le la ku itata ha li swaneli ku ngiwa kuli kona lilato la buitati la na bulezi muapositola Paulusi kwa 2 Timotea 3:2. Kono ki lilato le li swanela le li tiseza mutu ku ikutwa kuli ni yena ki mutu luli. Caziba yo muñwi wa Bibele u talusa lona lilato leo kuli “ki lilato la ku itata le li itikanelezi isi le li fitelezi la ku ikutwisisa kamba hape ku inyandisisa ka ku ikunga kuli ha lu se siñwi.”
20 Ku lata ba bañwi sina mo lu itatela ku talusa kuli lu nga ba bañwi sina mo lu batela ku ngelwa ni ku ba eza sina mo ne lu ka batela ku ezezwa. Jesu na ize: “Mi cwale linto kamukana ze mu lata kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze zona ni mina.” (Mateu 7:12) Mu lemuhe kuli Jesu na si ka bulela kuli lu nahane mo ne ba lu ezelize ba bañwi kwamulaho mi cwale lu yolise misuha, batili. Kono lu swanela ku nahana mo ne lu ka batela kuli ba bañwi ba lu ezeze mi cwale k’ona lu ka eza ba bañwi cwalo. Hape mu lemuhe kuli Jesu na si ka bulela kuli lu swanela ku eza fela cwalo kwa balikani ni ku b’a pepwa ni bona mutu. Kono na itusisize linzwi la “batu,” mwendi ku bonisa kuli lu swanela ku eza cwalo kwa batu kaufela, fo kikuli mutu kaufela ye lu kopana ni yena.
21. Lu bonisañi ha lu lata ba bañwi?
21 Ku lata wahabo luna ku lu sileleza kwa ku eza ze maswe. Muapositola Paulusi na ñozi kuli: “Milao ye li: U si ke wa buka; u si ke wa bulaya; u si ke wa uzwa; u si ke wa lakaza za mutu; niha ku na ni milao ye miñwi, i kopanyizwe mwa linzwi le li li: Lata wahenu mo u itatela. Lilato ha li ezi wahabo mutu maswe.” (Maroma 13:9, 10) Lilato li ka lu susueza ku fumana linzila za mo lu kona ku ezeza ba bañwi hande. Ka ku lata batu ba bañwi, lu bonisa kuli hape lu lata ya na bupile mutu ka siswaniso sa hae, yena Jehova Mulimu.—Genese 1:26.
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Lu swanela ku lata bomañi, mi ki kabakalañi?
• Lu kona ku bonisa cwañi lilato ku ba ba sa sebelezi Jehova?
• Bibele i talusa cwañi lilato le lu swanela ku lata ka lona mizwale ba luna?
• Ku lata wahabo luna mo lu itatela ku talusañi?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 26]
“Wahesu ki mañi?”
[Siswaniso se si fa likepe 29]
Jesu na lata batu ka butu