‘Mu Wabelwe Ku Feleleza’

‘Ezeza Muñ’a Bupilo mukiti, mi u ka wabelwa ku feleleza.’—DEUTERONOMA 16:15.

1. (a) Ki litaba mañi za n’a zusize Satani? (b) Jehova n’a polofitileñi hamulaho wa bukwenuheli bwa bo Adama ni Eva?

SATANI ha n’a kelusize bo Adama ni Eva ku Mubupi wa bona, n’a zusize litaba ze peli za butokwa hahulu. Mwa taba ya pili, n’a lwanisize busepahali bwa Jehova ni tukelo ya hae ya ku busa. Mi mwa taba ya bubeli, Satani n’a pihile kuli batu ne ba ka sebeleza Mulimu kabakala lika ze nde za n’a ba ezeza. Taba ya bubeli yeo ne i bonisizwe hande mwa miteñi ya Jobo. (Genese 3:1-6; Jobo 1:9, 10; 2:4, 5) Nihakulicwalo, Jehova n’a lukisize litaba kapili-pili. Mane nihaiba ka nako ye ne ba sa li mwa simu ya Edeni bo Adama ni Eva, Jehova n’a polofitile mwa n’a ka tatululela litaba zeo. N’a polofitile za ku taha kwa “peu,” ili yeo hamulaho wa ku lumiwa kwa lisito, ne i ka pyata Satani kwa toho.—Genese 3:15.

2. Jehova n’a file litaba mañi ze ne monyehela mwa n’a ka taleleleza bupolofita bo bu ñozwi kwa Genese 3:15?

² Hamulaho wa nako, Jehova n’a file litaba ze ñwi ze ne monyehela bupolofita b’o, ili ku bonisa kuli ne bu ka talelezwa luli kwa nalulelule. Ka mutala, Mulimu n’a taluselize Abrahama kuli “peu” ne i ka zwelela mwa lusika lwa hae. (Genese 22:15-18) Jakobo muikuly’a Abrahama a fita fa ku ba ndat’ahe masika a Isilaele a 12. Ka 1513 B.C.E., masika ao ha n’a bile sicaba, Jehova n’a ba file milao ye ne i ba tokwa kuli hape ba ezange mikiti ye miñata ka silimo. Muapositola Paulusi n’a ize mikiti yeo ne li “muluti wa ze ne sa taha.” (Makolose 2:16, 17; Maheberu 10:1) Mikiti yeo ne i supa kwa ku talelezwa kwa mulelo wa Jehova ka za Peu. Ku mamela mikiti yeo ne ku tisanga nyakalalo ye tuna mwa Isilaele. Ku nyakisisa mikiti yeo ka bukuswani ku ka tiisa tumelo ya luna ka za ku sepahala kwa lisepiso za Jehova.

Ku Bonahala kwa Peu

3. Peu ye ne sepisizwe ne li mañi, mi n’a lumilwe cwañi fa lisito?

³ Lilimo ze fitelela 400 ku zwa fa bupolofita bwa Jehova bwa pili, Peu ye ne sepisizwe ya fita fa ku bonahala. Peu yeo ne li Jesu. (Magalata 3:16) Ka ku ba mutu ya petehile, Jesu n’a zwezipili ku sepahala ku isa lifu mi kacwalo n’a bonisize kuli kanti litamilikezo za Satani ne li za buhata. Ku tuha f’o, bakeñisa kuli Jesu n’a si na sibi, lifu la hae ne li sitabelo sa teko ye tuna. Ka lifu la hae, Jesu n’a lukuluzi baikuly’a bo Adama ni Eva ba ba sepahala kwa sibi ni lifu. Ku ‘lumiwa fa lisito’ kwa Peu ye ne sepisizwe ne ku ezahezi muta Jesu n’a shwezi fa kota ya linyando.—Maheberu 9:11-14.

4. Sitabelo sa Jesu ne si swaniselizwe cwañi?

⁴ Jesu n’a shwile la Nisani 14, 33 C.E. * Mwa Isilaele, Nisani 14 ne li lizazi la nyakalalo la mukiti wa Paseka. Silimo ni silimo fa lizazi leo, mabasi n’a canga hamoho lico ze ne kopanyeleza ngunyana ye sa nyazahali. Ka ku eza cwalo, ne ba hupulanga za n’a petile mali a ngunyana kwa ku pilisa baeli ba Maisilaele lingeloi ha ne li bulaile baeli ba Maegepita la Nisani 14, 1513 B.C.E. (Exoda 12:1-14) Ngunyana ya Paseka ne i swaniseza Jesu, ili y’o muapositola Paulusi n’a bulezi za hae kuli: “Paseka ya luna, ili Kreste, i tabezwi luna.” (1 Makorinte 5:7) Ka ku swana sina mali a ngunyana ya Paseka, mali a Jesu a’ suluzwi a pilisa batu ba bañata.—Joani 3:16, 36.

‘Mitamuno ya Ba Ba Shwile’

5, 6. Jesu n’a zusizwe lili, mi zuho ya hae ne i swaniselizwe cwañi mwa Mulao? (b) Zuho ya Jesu ne i talelelize cwañi bupolofita bo bu ñozwi kwa Genese 3:15?

⁵ Fa lizazi la bulalu, Jesu n’a zusizwe ilikuli a  yo fitisa teko ya sitabelo sa hae ku Ndat’ahe. (Maheberu 9:24) Zuho ya hae ne i swaniselizwe ki ze ne eziwanga fa mukiti o muñwi. Lizazi le ne li tatama Nisani 14 kona fo ne ku kalisezanga Mukiti wa Mahobe a’ si ka ya Mumela. Fa lizazi le li tatama, ona la Nisani 16, Maisilaele ne ba tisanga ñata ya mabele a mitamuno, ili kutulo ya pili mwa Isilaele, kuli muprisita a to i tambeka fapil’a Jehova. (Livitike 23:6-14) Ne li ko ku swanela luli kuli ka silimo sa 33 C.E., ona fa lizazi leo la Nisani 16, Jehova n’a palelwisize buikatazo bwa Satani bwa ku bulaelela “paki” ya hae “ye sepahala, ya niti”! La Nisani 16, 33 C.E., Jehova n’a zusize Jesu kwa bafu kuli a be mutu wa kwa moya ya sa shwi.—Sinulo 3:14; 1 Pitrosi 3:18.

⁶ Jesu n’a bile “mitamuno ya ba ba lobezi.” (1 Makorinte 15:20) Ka ku sa swana ni batu ba ne ba zusizwe pili, Jesu n’a si ka shwa hape hasamulaho. Kono n’a kambamezi kwa lihalimu ku yo ina kwa bulyo bwa Jehova, kwa n’a iz’o libelela ku fitela nako ya n’a ka beiwa ku ba Mulena wa Mubuso wa Jehova wa kwa lihalimu. (Samu 110:1; Likezo 2:32, 33; Maheberu 10:12, 13) Ku zwa nako ya n’a beilwe ku ba Mulena, Jesu cwale wa kona ku pyata ku ya ku ile toho ya sila se situna, Satani, ni ku timeza peu ya hae.—Sinulo 11:15, 18; 20:1-3, 10.

Ba Bañwi ba Peu ya Abrahama

7. Mukiti wa Lisunda ne li mukiti o cwañi?

⁷ Jesu ne li yena Peu ye ne i sepisizwe mwa Edeni ni ya n’a ka itusiswa ki Jehova kuli a “felise misebezi ya Diabulosi.” (1 Joani 3:8) Kono Jehova ha n’a bulezi ku Abrahama, n’a bonisize kuli ‘peu’ ya Abrahama ne i si ke ya ba fela mutu a li muñwi. Peu yeo neikaba “sina linaleli za lihalimu, ni sina lishabati le li fa likamba la liwate.” (Genese 22:17) Ku ekezwa kwa batu ba bañwi mwa sikwata sa ‘peu’ ne ku swaniselizwe ki mukiti o muñwi hape o n’o tabisanga. Mazazi a 50 hamulaho wa Nisani 16, Maisilaele ne ba banga ni Mukiti wa Lisunda. Mulao o n’o talusa mukiti wo u li: “Mu ka bala mazazi a 50, ku isa kwa lizazi le li tatama Sabata ya bu 7; mi mu ka ezeza [Muñ’a] Bupilo nubu ye nca. Mu ka taha ni linkwa ze peli za buhobe ze zwa mwa mandu a mina, za ku tambeka, ze lubilwe ka bupi bwa likala ze peli za tikanyo ye ya halishumi mwa efa; ki linkwa za bupi bo bu nekile, ze besizwe, ze ile mimela; ki mitamuno ya [Muñ’a] Bupilo.” *—Livitike 23:16, 17, 20.

8. Ki kezahalo mañi ye ipitezi ye ne ezahezi fa Pentekonta ya 33 C.E.?

⁸ Jesu ha n’a li fa lifasi, Mukiti wa Lisunda ne u bizwanga Pentekonta (ili linzwi le li tolokilwe ku zwa fa linzwi la Sigerike le li talusa “bu 50”). Fa Pentekonta ya 33 C.E., Muprisita yo Mutuna ka ku fitisisa, yena Jesu Kreste ya n’a zusizwe kwa bafu, n’a sululezi moya o kenile fa sikwatanyana sa balutiwa ba 120 ba ne ba kubukani mwa Jerusalema. Kacwalo balutiwa bani ba fita fa ku ba bana ba Mulimu ba ba tozizwe ni banyani ba Jesu Kreste. (Maroma 8:15-17) Ba ba sicaba se sinca, yena “Isilaele wa Mulimu.”  (Magalata 6:16) Ku zwa fa palonyana ya bana ba ba tozizwe, sicaba seo ne si ka fita fa ku ba batu ba 144,000.—Sinulo 7:1-4.

9, 10. Puteho ya Bakreste ba ba tozizwe ne i swaniselizwe cwañi ka nako ya Pentekonta?

⁹ Puteho ya Bakreste ba ba tozizwe ne i swanisezwa ki linkwa ze peli ze ile mumela ze ne zungiswanga fapil’a Jehova fa Pentekonta ni Pentekonta. Linkwa ze ile mumela ne li bonisa kuli Bakreste ba ba tozizwe ne ba sa na ni mumela wa sibi sa sihozo. Niteñi, ne ba kona ku atumela Jehova ka sitabelo sa tiululo sa Jesu. (Maroma 5:1, 2) Ki kabakalañi ha ne ku tambekiwanga linkwa ze peli? Mwendi linkwa zeo ne li bonisa kuli bana ba Mulimu ba ba tozizwe ne ba ka zwa mwa likwata ze peli—mwa sikwata sa Majuda ba ka sipepo pili, ni mwa sikwata sa Balicaba hasamulaho.—Magalata 3:26-29; Maefese 2:13-18.

¹⁰ Linkwa ze peli ze ne fiwanga fa Pentekonta ne li ngiwanga kwa mitamuno ya kutulo ya buloto. Ka ku swana, Bakreste ba ba tozizwe ka moya bao ba bizwa kuli ki ‘za mutamu za libupiwa za hae.’ (Jakobo 1:18) Ki bona ba ba swalezwi libi pili ka mali a suluzwi a Jesu, mi ku swalelwa libi ku ba konisa ku ba ni bupilo bwa ku sa shwa kwa lihalimu, ko ba ka yo busa ni Jesu mwa Mubuso wa hae. (1 Makorinte 15:53; Mafilipi 3:20, 21; Sinulo 20:6) Ka ku ba bana ba kwa lihalimu, hona cwale-cwale fa ba ka “lisa [macaba] ka mulamu wa sipi” mi ba ka ‘lobakela Satani kwatas’a mautu a bona.’ (Sinulo 2:26, 27; Maroma 16:20) Muapositola Joani n’a ize: “Ki ba ba latelelanga Ngunyana kai ni kai mw’a ya. Ki ba ba liuluzwi mwahal’a batu, kuli ba be mitamuno ku Mulimu ni ku Ngunyana.”—Sinulo 14:4.

Lizazi Le Ne Li Supa kwa Puluso

11, 12. (a) Ne ku ezahalangañi fa Lizazi la Swalelo ya Libi? (b) Maisilaele ne ba tusiwanga cwañi ki matabelo a poho ni licembwe?

¹¹ Fa lizazi la bu 10 la kweli ya Etanimi (ye ne i t’o bizwanga Tishiri hasamulaho), * Maisilaele ne ba ezanga mukiti o ne u swaniseza mo ne li ka sebeleza lituso za sitabelo sa tiululo sa Jesu. Fa lizazi leo, sicaba mutumbi ne si kopananga hamoho kwa Lizazi la Swalelo ya Libi kuli si ezezwe matabelo a ku swalela libi za sona.—Livitike 16:29, 30.

 ¹² Fa Lizazi la Swalelo ya Libi, muprisita yo mutuna n’a tabanga pohwana, mi mwa Sibaka Se Si Kenile Hahulu n’a hasanga mali a mañwi a pohwana h’a 7 fa situlo sa sishemo sa Aleka, ili nto ye ne yemela ku fitisa mali fapil’a Jehova. Sitabelo seo ne li sa libi za muprisita yo mutuna ni “ba ndu ya hae,” baprisita ba banyinyani ni Malivi. Mi cwale muprisita yo mutuna n’a nganga licembwe ze peli. N’a tabanga sicembwe sa pili sa “ku ezeza sicaba” sitabelo bakeñisa sibi. Mi mali a sona a mañwi ni ona n’a hasiwanga fapil’a situlo sa sishemo sa Aleka mwa Sibaka Se Si Kenile Hahulu. Ku tuha f’o, muprisita yo mutuna n’a beyanga mazoho a hae fahalimw’a toho ya sicembwe sa bubeli mi n’a bulelanga bumaswe kaufela bwa bana ba Isilaele. Mi kona cwale ha n’a laelanga kuli sicembwe si isiwe mwa lihalaupa kuli si ise libi za sicaba ka swanisezo.—Livitike 16:3-16, 21, 22.

13. Likezahalo za fa Lizazi la Swalelo ya Libi ne li swaniseza cwañi musebezi wa peta Jesu?

¹³ Sina fela mo ne li swaniselize likezo zani, Muprisita yo Mutuna ka ku fitisisa, yena Jesu, u itusisa teko ya mali a hae tota kuli a swalele libi. Sa pili, teko ya mali a hae i tusa “ndu ya moya” ya Bakreste ba ba tozizwe ba 144,000, ili ku ba konisa ku beiwa ba ba lukile ni ba ba kenile fapil’a Jehova. (1 Pitrosi 2:5; 1 Makorinte 6:11) Taba yeo i swanisezwa ki sitabelo sa pohwana. Kacwalo ba na ni kolo ya ku luwa sanda sa bupilo kwa lihalimu. Sa bubeli, teko ya mali a Jesu i tusa bolule-lule ba batu ba bañwi ba ba bonisa tumelo ku Kreste, sina mo ku boniselizwe ka sitabelo sa sicembwe. Batu bao ba ka fiwa bupilo bo bu sa feli ona fa lifasi-mubu fa, ili sanda se ne ba latehezwi ki sona bo Adama ni Eva. (Samu 37:10, 11) Ka mali a hae a suluzwi, Jesu u zwisa sibi sa batu, sina fela sicembwe ha ne si zwisanga libi za Maisilaele ni ku li isa mwa lihalaupa ka swanisezo.—Isaya 53:4, 5.

Ku Wabelwa Fapil’a Jehova

14, 15. Ki lika mañi ze ne eziwanga fa Mukiti wa Minganda, mi lika zeo ne li hupulisanga Maisilaele nto mañi?

¹⁴ Hamulaho wa Lizazi la Swalelo ya Libi, Maisilaele ne ba banga ni Mukiti wa Minganda, ili mukiti o n’o tabisanga hahulu Majuda mwa silimo. (Livitike 23:34-43) Mukiti wo ne u ezwanga ku zwa la 15 ku yo li ti la 21 mwa kweli ya Etanimi mi ne u unguliwanga ka mukopano wa butokwa hahulu fa lizazi la kweli la bu 22. Leo kona lizazi le ne li banga la mafelelezo la ku kubukanya lika ze kutuzwi mi ne i banga nako ya ku itumela ku Mulimu bakeñisa lika ze nde hahulu za n’a ba ezelize. Kona libaka Jehova ha n’a laezi batu ba ne ba fumanehanga fa  mukiti wo kuli: “[Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao u ka ku fuyola mwa lukau kaufela lwa hao, ni mwa misebezi kaufela ya mazoho a hao, mi u ka wabelwa ku feleleza.” (Deuteronoma 16:15) Ku bonahala kuli yeo ne li nako ya ku wabelwa luli!

¹⁵ Ka nako ya mukiti wo, Maisilaele ne ba pilanga mwa minganda ka mazazi a 7. Kacwalo ne ba hupuliswanga kuli muta o muñwi ba kile ba pila mwa minganda mwa lihalaupa. Mukiti wo ne u ba fanga kolo ya ku nahana mwa n’a ba babalelezi Jehova sina ndate ya lilato. (Deuteronoma 8:15, 16) Mi bakeñisa kuli bafumi hamoho ni babotana kaufela ne ba pilanga mwa minganda ye swana, Maisilaele ne ba hupuliswanga kuli ka nako yeo ya mukiti, kaufel’a bona ne ba likanelela.—Nehemia 8:14-16.

16. Mukiti wa Minganda ne u swanisezañi?

¹⁶ Mukiti wa Minganda ne li mukiti wa kutulo, ne li mukiti wa ku wabelwa ni ku kubukana hamoho, mi ne u swaniseza musebezi o tabisa wa ku kubukanya batu ba ba bonisa tumelo ku Jesu Kreste. Ku kubukanya k’o ne ku kalisize ka Pentekonta ya 33 C.E., muta balutiwa ba Jesu ba 120 ne ba tozizwe ku ba mwa “buprisita bo bu kenile.” Sina fela Maisilaele ha ne ba pilanga mwa minganda ka mazazi a sikai, ba ba tozizwe ni bona ba ziba kuli ki “baenyi” fela mwa lifasi le li maswe le. Sepo ya bona ki ya ku yo pila kwa lihalimu. (1 Pitrosi 2:5, 11) Ku kubukanyiwa k’o kwa Bakreste ba ba tozizwe ku zamaya ku fela mwa “mazazi a maungulelo” a, bomasiyaleti ba 144,000 ha ba nze ba kubukanyiwa.—2 Timotea 3:1.

17, 18. (a) Ki lika mañi ze bonisa kuli ku na ni ba bañwi kwand’a Bakreste ba ba tozizwe ba ba tusiwa ki sitabelo sa Jesu? (b) Ki bomañi kacenu ba ba tusiwa ki Mukiti wa Minganda wa swanisezo, mi ki lili fo u ka fitela fa kaungu-ungu ona mukiti o tabisa wo?

¹⁷ Nto ye ñwi ye ipitezi ye ne eziwanga fa mukiti wa ikale wo kikuli ne ku tabiwanga lipoho ze 70. (Numere 29:12-34) Nombolo yeo ya 70 i talusa 7 ha i taimiswa ka 10, ili linombolo ze  yemelwa mwa Bibele ki ku petahala kwa kwa lihalimu ni kwa fa lifasi. Kona kuli sitabelo sa Jesu si ka tusa batu ba ba sepahala ba mwa masika a 70 kaufela a batu ba ba simuluha ku Nuwe. (Genese 10:1-29) Ka ku swana, ku kubukanya kwa mwa miteñi ya luna ku kopanyeleza ku kubukanya batu ba ba zwa mwa macaba kaufela ba ba bonisa tumelo ku Jesu mi ba na ni sepo ya ku pila mwa paradaisi fa lifasi-mubu.

¹⁸ Muapositola Joani n’a boni pono ya ku kubukanyiwa kwa ko ku eziwa kacenu. Sapili, n’a utwile zibiso ya ku swaiwa kwa bomasiyaleti ba 144,000. Mi a bona “buñata bo butuna bwa batu, ku si na ya kona ku ba bala,” ba yemi fapil’a Jehova ni Jesu, ba sweli “nzalu mwa mazoho a bona.” Batu bao “ba zwa mwa ñalelwa ye tuna,” ni ku kena mwa lifasi le linca. Ni bona se li fela baenyi mwa lifasi la kale le, mi ba libelezi ka sepo nako yeo ‘Ngunyana a ka ba lisa, a ba ise kwa maweluwelu a mezi a bupilo.’ Ka nako yeo, “Mulimu u ka takula miyoko kaufela kwa meto a bona.” (Sinulo 7:1-10, 14-17) Mukiti wa Minganda wa swanisezo u ka fita fa kaungu-ungu Puso ya Lilimo ze Sikiti ya Kreste ha se i felile, muta buñata bo butuna bwa batu, hamohocwalo ni ba ba ka zusiwa kwa bafu, ba ka fiwa bupilo bwa ku ya ku ile.—Sinulo 20:5.

19. Lu tusiwa cwañi ki ku nyakisisa mikiti ye ne eziwanga mwa Isilaele?

¹⁹ Ni luna lwa kona ku “wabelwa ku feleleza” ha lu nze lu yeya taluso ya mikiti ya Majuda ya ikale. Kwa nyakalalisa ku ziba kuli Jehova n’a file liponiso za kwapili za mo ne bu ka talelelezwa bupolofita bwa hae bwa n’a file kwamulaho mwa Edeni, mi kwa tabisa ku bona mo bu nze bu talelelezwa luli hanyinyani-hanyinyani. Kacenu le, se lu ziba kuli Peu n’a tile ni kuli u lumilwe kwa lisito. Nako ye se li Mulena kwa lihalimu. Mi hape buñata bwa b’a 144,000 ki kale ba bonisa busepahali bwa bona ku isa lifu. Ki lifi ze sa swanela ku eziwa? Ku siyezi nako ye kuma kai kuli bupolofita b’o bu talelelezwe ka ku tala? Lipuzo zeo li ka alabiwa mwa taba ye tatama.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Kona ku Talusa?

• Ngunyana ya Paseka ne i swanisezañi?

• Ki ku kubukanyiwa kufi ko ne ku swaniselizwe ki Mukiti wa Pentekonta?

• Ki lika mañi ze ne eziwanga fa Lizazi la Swalelo ya Libi ze ne bonisa mo li sebeleza lituso za sitabelo sa tiululo sa Jesu?

• Ku kubukanyiwa kwa Bakreste ne ku swaniselizwe cwañi ki Mukiti wa Minganda?

[Lipuzo za Tuto]

[Chati fa likepe 22, 23]

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)

Kezahalo: Ze Ne I Swaniseza:

Paseka Nisani 14 Ku tabiwa kwa Sitabelo sa Jesu

ngunyana ya Paseka

Mukiti wa Nisani 15 Sabata

Mahobe A’ Si

ka ya Mumela Nisani 16 Mabele a n’a Zuho ya Jesu

(Nisani 15 fiwanga

ku isa 21)

↑

Mazazi a 50

↓

Mukiti wa Sivani 6 Linkwa ze peli Jesu n’a file banyani

Lisunda ze ne fiwanga ba hae ba ba tozizwe

(Pentekonta) ku Jehova

Lizazi la Tishiri 10 Poho ni licembwe Jesu n’a fitisize teko

Swalelo ze peli ze ne ya mali a hae kabakala

ya Libi fiwanga batu kaufela

Mukiti wa Tishiri 15 Maisilaele ne Ku kubukanyiwa kwa

Minganda (Ku ku isa 21 ba pilanga ka ba ba tozizwe ni kwa

kubukanya; nyakalalo mwa “buñata bo butuna

Litabernakele) minganda, ne ba bwa batu”

tabiswanga ki

kutulo, mi ne ku

tabiwanga lipoho

ze 70

[Maswaniso a fa likepe 21]

Sina mali a ngunyana ya Paseka, mali a Jesu a’ suluzwi a pilisa batu ba bañata

[Maswaniso a fa likepe 22]

Mabele a mitamuno a na fiwanga la Nisani 16 n’a swaniseza zuho ya Jesu

[Maswaniso a fa likepe 23]

Linkwa ze peli ze ne fiwanga fa Pentekonta ne li swaniseza puteho ya Bakreste ba ba tozizwe

[Maswaniso a fa likepe 24]

Mukiti wa Minganda ne u swaniseza ku kubukanyiwa ko ku tabisa kwa ba ba tozizwe ni kwa “buñata bo butuna bwa batu” ba ba zwa mwa macaba kaufela